Zeeheldenwijk

2.1.1 Ruimtelijk

Omgeving

Het plangebied ligt aan de zuid oostzijde van Urk, ongeveer drie kilometer van het dorpscentrum op het voormalige eiland. Aan de westzijde wordt het plangebied van het bedrijventerrein 'Zwolschehoek' gescheiden door een watergang, de Zuidermeertocht. Aan de oost- en zuidzijde grenst het plangebied aan het landelijk gebied, waarvan het zuidelijk deel getransformeerd zal worden naar een nieuw Binnendijks bedrijventerrein . Ten noorden van het plangebied ligt het woongebied ‘Oranjewijk’, dat van het plangebied gescheiden wordt door de Urkerweg en het kanaal de Urkervaart.

Figuur 2.1: Plangebied en omgeving (globaal aangeduid met blauwe contour)

Bebouwing

De geclusterde agrarische bouwpercelen aan de Karel Doormanweg en de Domineesweg en de aanwezigheid van een rijwoningen (vier) nabij genoemde clusters aan de Domineesweg zijn karakteristiek voor het Zuiderzeeproject. De rijenwoningen verwijzen naar de periode, waarin de technologische ontwikkelingen in de landbouw in verhouding tot de uitzonderlijke bedrijfsgrootte van toen noodzaakte het in dienst hebben van landarbeiders noodzakelijk maakte. In verband met de beperkte mobiliteit werd het personeel een woning aangehouden in de directe nabijheid van de boerderijen. Hoewel deze arbeiderswoningen hun oorspronkelijke functie al lang hebben verloren, zijn ze voor het gebied van de Noordoostpolder karakteristiek en daarmee van cultuurhistorische betekenis.

Ontsluiting

De agrarische bedrijven en woningen aan de zuidzijde van het plangebied liggen aan de Domineesweg (N352). De twee agrarische bedrijven aan de oostzijde zijn ontsloten via de Karel Doormanweg. Ten noorden van het plangebied ligt de Urkervaart, die Urk per water verbindt met (onder andere) Emmeloord en Nagele. Evenwijdig aan de Urkervaart ligt de Urkerweg (N351).

Het plangebied is over de weg goed bereikbaar via de A6/N352.

Groen

Het plangebied kent een overwegend agrarisch gebruik als akkerbouwgebied. Kenmerkend voor de Noordoostpolder zijn de verschillende boerderijtypen en groepjes voormalige bijbehorende arbeiderswoningen. Deze bebouwing is rondom voorzien van erfbeplanting. Erfbeplanting die in een brede strook van ongeveer 6 meter samen vaak met een erfsloot de bouwpercelen begrensd.

Figuur 2.2: Karakteristieke bouwpercelen aan de Domineesweg

Cultuurhistorie

De verkavelingsstructuur van de landbouwgronden met een standaard kavelmaat van 300 x 800 meter is karakteristiek voor het plangebied. De kavels worden omsloten door watergangen. Door de polderinrichting en de vormgeving van de Urkervaart vindt binnen het plangebied een hoek verdraaiing plaats in de verkavelingsrichting welke loodrecht op de vaart is gericht. Deze hoekverdraaiing levert voor de locatie een extra karakteristiek op.

In de nota Belvedère (1999) was het grondgebied van de gemeenten Noordoostpolder en Urk aangemerkt als 'Belvedere' gebied. De Noordoostpolder heeft een uitzonderlijk universele betekenis, als duidelijk voorbeeld van een rationeel landschap uit de twintigste eeuw waarin twee voormalige eilanden, Urk en Schokland, als zelfstandige elementen zijn opgenomen. Eind 2009 verliep de geldigheidsduur van de Nota Belvedere. Vanaf 2009 werd Belvedere in het rijksbeleid vervangen door de MoMo (Modernisering Monumentenzorg), die uiteindelijk leidde tot verplichtingen met betrekking tot cultuurhistorie in de ruimtelijke ordening. In de planvorming is hier rekening mee gehouden.

Water

Aan de noordzijde van het plangebied ligt het kanaal de Urkervaart. De Urkervaart loopt vanaf de Zwolse Vaart bij Emmeloord naar Urk. Het Gemaal Vissering pompt het water bij Urk in en uit het IJsselmeer.

Figuur 2.3 geeft de Legger waterlopen weer met de waterlopen (blauwe kleur) gelegen in en om het plangebied. Het plangebied is globaal met een rode stippellijn weergegeven. De donkerblauwe lijn geeft de Urkervaart weer. De lichtblauwe lijn aan de westkant van het plangebied betreft de Zuidermeertocht. Verder zijn in en rond het plangebied diverse kavelsloten gelegen die voor de aanvoer, afvoer en ontwatering van het gebied zorgen.

De aanwezige kavelsloten zijn afgestemd op het huidige agrarische gebruik van de gronden. Deze kavelsloten staan in open verbinding met de aan en in het plangebied grenzende Urkervaart. De tochten (hoofdwatergangen) liggen op zo'n 300 m afstand van elkaar. Alle kavels tussen de kavelsloten zijn tweezijdig gedraineerd.

Figuur 2.3: Legger waterlopen

2.1.2 Functioneel

Het plangebied wordt momenteel voornamelijk gebruikt als agrarisch productiegebied (akkerbouw) in overeenstemming met het primaire doel waartoe de Noordoostpolder in 1942 is drooggelegd en ingericht. Voor het gebied geldt het bestemmingsplan Schokkerhoek, dat al de ontwikkeling van woonwijk mogelijk maakt, zoals in paragraaf 2.2.2.1 wordt beschreven.

2.2.1 Uitgangspunten

Om de ontwikkelingsmogelijkheden binnen een plangebied helder in kaart te brengen zijn er verschillende omgevingsfactoren die hierop van invloed zijn. In deze paragraaf worden deze factoren kort beschreven. In hoofdstuk 4 vindt een toelichting plaats op deze factoren.

Landschap en cultuurhistorie; de archeologische waarden van de ondergrond en de kenmerken van de Noordoostpolder

Het plangebied maakt onderdeel uit van het gebied De Noordoostpolder. Kenmerkend voor de polder is de openheid met de vergezichten op de omgeving. Andere kenmerken van de locatie zijn de grote (agrarische) kavels met een rationeel slotenpatroon (ongeveer om de 300 meter).

Binnen het plangebied is sprake van een hoekverdraaiing in dit slotenpatroon waardoor 2 hoofdrichtingen in het slotenpatroon herkenbaar zijn. Binnen het plangebied zijn drie groene clusters gelegen die eveneens kenmerkend zijn voor de inrichting van de Noordoostpolder. Het betreffen door houtwallen / erfsingels omringde verzamelingen van enkele (voormalige) agrarische bedrijven (de woonhuizen met overige opstallen) aangevuld met rijenwoningen (voormalige arbeiderswoningen).

Binnen beide clusters is sprake van meerdere, met erfsingels omzoomde kavels. De rationele verschijningsvorm van het landschap en de karakteristieke vorm moeten behouden blijven. Het maakt deze locatie uniek en onderscheidend ten opzichte van vergelijkbare grote woningbouwontwikkelingen elders in het land (en op Urk). Binnen het plangebied de Zeeheldenwijk zijn de aanwezige voormalige agrarische erven als groene clusters opgenomen in het stedenbouwkundig plan. De clusters hebben een ontwikkelingsmogelijkheid, waarbij moet worden voldaan aan bepaalde eisen voor wat betreft de beeldkwaliteit, die van toepassing zijn op sloop, nieuwbouw en toevoeging van bebouwing binnen de erfsingel. Algemene voorwaarde is dat de erfsingel behouden en eventueel hersteld moet worden vanuit het belang van herkenbaarheid en de eigen identiteit.

Op enkele plekken in de ondergrond van het plangebied schuilen mogelijk archeologische waarden die te maken hebben met de aanwezigheid van rivierzandduinen uit de Swifterbantcultuur. Deze gronden kunnen een hoge archeologische verwachtingswaarde hebben. De archeologisch waardevolle gebieden zijn beschermd via een planologische gebiedsaanduiding, beleid op maat en een archeologische zorgplicht op basis van de Erfgoedwet en uitgewerkt op basis van de AMZ cyclus en de KNA normen.

In het plan worden de waardevolle kenmerken en elementen uit het verleden zo veel mogelijk betrokken en waar mogelijk behouden.

De wegenstructuur van Urk en ontsluiting van het plangebied

Een ontsluiting van een wijk vraagt om een goede inpassing in het bestaande wegennet van de omgeving. Uitgangspunt is dat de wijk goed bereikbaar is voor het autoverkeer en het fietsverkeer en daarnaast een goede verbinding mogelijk maakt van en naar de bestaande woongebieden ten noorden van de Urkervaart. Om tot een aantrekkelijke en toekomst bestendige woonwijk te komen is het nodig dat er een directe oeververbinding voor auto- en fietsverkeer, zodat de nieuwe wijk een verbinding krijgt die zo dicht mogelijk aansluit bij de kern van Urk.

Directe (fiets-)aansluiting van de Zeeheldenwijk op het bedrijventerrein Zwolschehoek is ook gewenst. Het bedrijfsterrein is momenteel alleen via de Meep (direct) of via de Domineesweg (indirect) verbonden met de kern van Urk. De ontwikkeling van de nieuwe woonwijk biedt ook de mogelijkheid het bedrijfsterrein beter te verbinden met de noordelijk gelegen woonwijken. Hierdoor wordt een groot aantal woonwerk- verplaatsingen korter en zal de verkeersintensiteit op de Meep afnemen. Op deze manier wordt een betere verkeersspreiding op Urk bereikt.

Bij het ontwerpen en de aanleg van wegen mag geen sprake zijn van of het ontstaan van verkeersoverlast in de wijk. Overlast kan zowel door eigen verkeer en/of 'gebiedsvreemd' verkeer ontstaan. Overlast ontstaat als er verkeersonveilige situaties ontstaan of de verkeersafwikkeling onvoldoende is (capaciteitsprobleem).

Met de ontworpen verkeersstructuur voor de Zeeheldenwijk wordt voor zoveel mogelijk spreiding gezorgd. Het wordt bereikt door de aansluiting van de Zeeheldenwijk op zowel de Domineesweg in het zuiden, de Urkerweg in het noorden en het bedrijventerrein Zwolschehoek in het westelijk deel van het plangebied. Deze aansluitingen zullen wel een kans geven op het feit dat gebiedsvreemd verkeer door het plangebied rijdt.

Zowel de inrichting van deze wegen (profielen) als het gebruik (intensiteiten en daarmee oversteekbaarheid en veiligheid) dienen te passen in het beeld dat op Urk normaal is. De wegen zijn derhalve afgestemd op het wegencategoriseringsplan en bijbehorende inrichtingskenmerken.

Het is niet uit te sluiten dat het verkeer in de toekomst toeneemt door de ontwikkeling van geheel Urk in combinatie met andere factoren. Hierop zal dan gereageerd moeten worden, waarbij de aanleg van extra infrastructurele werken mogelijk nodig zijn.

Milieuzonering

Aan de randen van het bedrijventerrein Zwolschehoek zijn, conform de beheersverordening Bedrijventerrein Fase 5 maximaal categorie 3.2 bedrijven toegestaan. Meer in het centrum van de Zwolschehoek hebben de categorie 4.2 bedrijven ontwikkelruimte gekregen. De percelen op dit bedrijventerrein zijn grotendeels ingevuld. Het bestemmingsplan Bedrijventerrein fase 1 t/m 4 en de genoemde beheersverordening zijn onherroepelijk. Vanuit planologisch oogpunt gezien ligt de ruimtebesteding daarmee vast en is daarmee bepalend voor nieuwe ontwikkelingen ten oosten van het bedrijventerrein.

Vanuit het bedrijventerrein Zwolschehoek gelden richtafstanden, waarbinnen geen milieugevoelige functies gerealiseerd mogen worden. Niet-milieugevoelige functies kunnen binnen dit gebied wel gerealiseerd worden, zoals lichte bedrijvigheid, parkeren, ontsluitingswegen en dergelijke. Door deze functies in die zone te projecteren wordt de beschikbare ruimte efficiënt gebruikt.

Binnen het plangebied Zeeheldenwijk zijn alleen nieuwe bedrijfsmatige functies mogelijk die geen grote richtafstanden (meestal gepaard gaande met een hoge milieucategorie) hebben.

De woningen op de aangepaste verkaveling van Het Nieuwe Dorp, de zorgwoningen en de woningen binnen de bestemming 'Gemengd - 2' liggen buiten deze richtafstanden Hetzelfde geldt voor woningen die op gronden met de bestemming 'Gemengd - Uit te werken'' worden toegestaan. Een nadere onderbouwing staat in paragraaf 4.2.

Geluidcontouren ontsluitingsweg

Er is een akoestisch onderzoek uitgevoerd. Onderzocht is of bij de ontsluitingsweg sprake is van een mogelijke overschrijding van de norm van 5 dB bij reconstructie. Hieruit blijkt, dat aan de Wet geluidhinder wordt voldaan; wel is nog steeds een hogere grenswaarde noodzakelijk voor de woning Urkerweg 60. Die hogere grenswaarde is met het vigerende bestemmingsplan al vastgesteld (zie paragraaf 4.7).

Het bedrijventerrein Zwolschehoek is een niet gezoneerd industrieterrein. Er is in dat geval geen wettelijk kader om akoestisch onderzoek uit te voeren.

In het kader van een goede ruimtelijke ordening is het uitgevoerde akoestisch onderzoek vanwege de aangepaste invulling van het voorliggende plan opnieuw gedaan. Uit de berekeningsresultaten blijkt, dat de cumulatieve geluidbelasting van het bedrijventerrein en het wegverkeer nog steeds een aandachtspunt is, met name voor milieugevoelige functies in het gebied direct ten oosten van het bedrijventerrein. In dat gebied zijn daarom alleen niet-milieugevoelige functies als bedrijven en voorzieningen inclusief leisure geprojecteerd. Bij milieugevoelige functies moet in het kader van de aanvraag omgevingsvergunning voor de bouw worden aangetoond, dat er sprake is van een goed woon- en leefklimaat. Wat hieronder wordt verstaan, is aangegeven in de beleidsregels 'Goed woon- en leefklimaat'.

Programma ontwikkeling Zeeheldenwijk

Bij een bestemmingswijziging moet rekening worden gehouden met de ladder voor duurzame verstedelijking. Dat betekent, dat de actuele behoefte aan de ontwikkeling moet worden onderbouwd. Ook moet worden gemotiveerd waarom er elders binnen bestaand stedelijk gebied daarvoor geen mogelijkheden zijn en geen onaanvaardbare leegstandseffecten zijn te verwachten. Kortom, dat het gaat om een duurzame gebiedsontwikkeling.

In het vigerende bestemmingsplan Schokkerhoek is in het kader van de ladder al onderbouwd dat er binnen de planperiode van 20 jaar ruimte is voor de realisatie van 1.438 woningen en circa 11 hectare voor het gemengd gebied en het centrumgebied met een kerk, een versmarkt, 2 basisscholen, een wijkgebouw en voor lichte bedrijfs- en woonwerkfuncties (inclusief maximaal 30 bedrijfswoningen), kleinschalige indoor-leisure en een kinderboerderij.

Daarnaast is er ruimte voor grootschalige detailhandel met een maximum van 1.000 m2 wvo/1.250 m2 bvo.

Het programma van de Zeeheldenwijk bestaat inmiddels uit maximaal 1.650 woningen (inclusief bedrijfswoningen en partnerwoningen). Onderbouwing hiervoor heeft met een toets aan de ladder voor duurzame verstedelijking plaatsgevonden. Daarnaast zijn er zorgwoningen en extra ruimte voor ondergeschikte detailhandel en horeca in het plangebied voorzien. Ten zuiden van de bestaande (voormalige) agrarische erven aan de Karel Doormanweg vindt invulling plaats van een zorginitiatief, door realisatie van zorgwoningen en voorzieningen voor dagbesteding. In het centrumgebied (bestemming 'Gemengd - 2') wordt invulling gegeven aan schoolgebouwen, een sporthal, een kerk, maatschappelijke voorzieningen, detailhandel, indoor-leisure en ondergeschikte horeca.

In de overgangszone tussen Zwolsehoek en de woonwijk (bestemming 'Gemengd - 1') zijn bedrijfsmatige activiteiten (milieucategorie 1 en 2), perifere en grootschalige detailhandel, indoor-leisure, kantoren en ondersteunende horeca voorzien.

Het plan biedt ook ruimte voor een extra maatschappelijke voorziening in de vorm van een kinderdagverblijf.

Voor de mogelijkheid tot het vestigen van supermarkten is een 'Ontwikkelingskader supermarkten' opgesteld. Dit ontwikkelingskader vormt de basis voor het reeds vastgestelde supermarktbeleid en is toegevoegd als Bijlage 4. Hieruit blijkt een behoefte aan supermarkten op de Zeeheldenwijk. Het bestemmingsplan staat na toepassing van een wijzigingsbevoegdheid de verplaatsing van een (niet wijkgebonden) discountersupermarkt van maximaal 1.100 m2 / 1.375 m2 bvo toe als tevens eerste dagelijkse steunpunt voor de Zeeheldenwijk. Een tweede supermarkt wordt daarna middels een wijzigingsbevoegdheid toegestaan, indien minimaal 520 m2 wvo / 650 m2 detailhandel wordt gewijzigd in deze supermarkt.

Tot slot kan op de locatie van de huidige kinderboerderij aan de Urkerweg 62 middels een wijzigingsbevoegdheid een bushalte voor streekvervoer gerealiseerd worden met daarbij lichte horeca, een kiosk en bovenwoningen voor begeleid wonen voor de doelgroep die deze functies ter plaatse ondersteunt. De realisatie van de bushalte volgt uit de door de gemeenteraad vastgestelde visie Openbaar busvervoer op Urk (2019). Alle ontwikkelingen zijn aan de criteria uit de ladder voor duurzame verstedelijking getoetst. Aan de criteria wordt voldaan.

Het aspect water

Het Waterschap Zuiderzeeland geeft aan, dat bij plannen groter dan 25 ha zogenaamde maatwerkberekeningen nodig zijn. Op basis van indicatieve berekeningen was de conclusie voor het geldende plan, dat er binnen het plangebied circa 2,5 ha open water moet worden gerealiseerd. Daar zal aan worden voldaan. Deze randvoorwaarde blijft gelden bij de ontwikkeling voor dit plan.

Daarnaast moet de huidige oostelijk gelegen watergang blijvend op de Urkervaart af te wateren. Aan de oostkant van de brug wordt in het verlengde van het eiland in het nieuw aan te leggen water een afscherming geplaatst langs de Urkervaart, zodat boten niet vanaf die kant en omgekeerd de Urkervaart op /af kunnen varen. Voorgaande wordt geregeld in de uitwerkingsregels.

2.2.2 Functioneel

Het programma is hieronder gespecificeerd, waarbij eerst wordt ingegaan op het planologisch al toegestane programma (paragraaf 2.2.2.1) en vervolgens het aanvullende programma wordt beschreven (paragraaf 2.2.2.2).

2.2.3 Beeldkwaliteit

Er wordt per deelgebied, ontwikkelveld en/of onderwerp een beeldkwaliteitsplan opgesteld. Het beeldkwaliteitsplan vormt een aanvulling op de regels van het bestemmingsplan ten aanzien van beeldaspecten en materiaalgebruik. In het beeldkwaliteitsplan wordt een nadere toelichting gegeven op de stedenbouwkundige kwaliteit en eisen aan de architectuur en inrichting. Het beeldkwaliteitsplan kan separaat aan het bestemmingsplan vastgesteld worden door de gemeenteraad en kan door de gemeenteraad worden aangepast.

2.2.4 Stedenbouwkundig plan

De gebiedsontwikkeling Zeeheldenwijk is gelegen aan de zuidoostzijde van Urk. Hierbij wordt voor het eerst in de geschiedenis van Urk aan de zuidzijde van de Urkervaart op grotere schaal een woon- en voorzieningengebied ontwikkeld en gerealiseerd. Door middel van een brugverbinding is het gebied fysiek gekoppeld aan het bestaande woon- en voorzieningengebied dat gelegen is aan de noordzijde van het plangebied. De ontwikkeling van de Zeeheldenwijk voorziet de komende jaren in de woningbouwvraag en -behoefte voor Urk en haar inwoners. Op deze locatie kunnen niet alleen woningen worden gerealiseerd, maar zal ook ruimte geboden worden voor de realisatie van een onlosmakelijk wijkcentrumgebied met voorzieningen ten behoeve van het basis- en bewegingsonderwijs, maatschappelijke voorzieningen (onder andere ten behoeve van de zorg en een kerk), detailhandel en een gemengde zone voor met name de lichte bedrijvigheid.

In figuren 2.4 en 2.5 is het stedenbouwkundig plan Zeeheldenwijk opgenomen, op basis waarvan het bestemmingsplan tot stand is gekomen. Het stedenbouwkundig plan Zeeheldenwijk wordt gezien als basisdocument. Het stedenbouwkundig plan Zeeheldenwijk bestaat uit diverse themakaarten. Het stedenbouwkundig plan Zeeheldenwijk en/of de afzonderlijke themakaarten kunnen door het college van burgemeester en wethouders worden aangepast of aangevuld als dat voor de uitvoerbaarheid van het plan noodzakelijk wordt geacht.

In Bijlage 1 is het stedenbouwkundig plan Zeeheldenwijk als principe opgenomen als leesbaar document.

Figuur 2.4 Principe stedenbouwkundig plan Zeeheldenwijk

Figuur 2.5 Legenda stedenbouwkundig plan

Stedenbouwkundige hoofdstructuren

Stedenbouw heeft tot doel om initiatieven te stimuleren en te structureren binnen ruimtelijke ontwikkelingen als belangrijke pijler voor de ruimtelijke ordening. Structureren zorgt voor verbondenheid, waarbij wat wenselijk is op zijn plek valt door middel van de aanwijzing van gebieden, lijnen, knooppunten en vlakken. Binnen de Zeeheldenwijk vormen vier hoofdstructuren de stedenbouwkundige structuur van de wijk:

• Bebouwingsstructuur (deelgebieden): De Zeeheldenwijk worden enerzijds organisch gevormd en anderzijds orthogonaal ingericht. Binnen de Zeeheldenwijk kan daarom ingezet worden op de realisatie van diverse (nieuwe) woonmilieus in verschillende soorten deelgebieden. Hierdoor wordt het mogelijk om voor verschillende vragen uit de markt verschillende oplossingen te kunnen aanbieden. Ook is er binnen de Zeeheldenwijk de unieke kans om een nieuwe Urker woonsfeer te realiseren, duidelijk afwijkend van de al gerealiseerde recente woonwijken. Hierbij worden belangrijke knooppunten door middel van aantrekkelijke en afwijkende bebouwing geaccentueerd.
• Verkeerstructuur: De bebouwingsstructuur heeft invloed op de erftoegangswegen en de gebiedsontsluitingswegen. De insteek van de Zeeheldenwijk is om door middel van noord-zuid verbindingen en oost-west verbindingen de koppeling te leggen met het omliggende gebied. Om goede voorwaarden te creëren voor een nieuw woon- een voorzieningengebied op deze locatie, is de verbinding met de bestaande woonkernen van Urk als een zogenaamd verlengstuk van groot belang. Om deze te bewerkstelligen wordt de Zeeheldenwijk in de noordwestelijke hoek met een brug over de Urkervaart met (de bestaande woonkernen van) Urk voor zowel gemotoriseerd en langzaam verkeer verbonden. Een wijkring verbind alle buurten onderling. Deze weg begrenst het deelgebied Het Nieuwe Dorp. Aan de buitenzijde bevinden zich de buurten Het Eiland, De Akkers, Het Wooncluster en De Terpen.
• Waterstructuur: Het plangebied heeft door zijn ligging een sterke relatie met de Urkervaart. Water hoort bij Urk en bij de polder. In het noordelijk deel van het plangebied is een nieuw eiland gesitueerd. Aan de noordzijde grenst Het Eiland aan de Urkervaart, aan de zuidzijde aan een ruime waterpartij. De maat aan de zuidzijde is ruim voldoende om de beleving van een eiland optimaal te maken. Daarnaast is een zichtlijn tussen de Wijkring en de Urkervaart opgenomen in het plan. Deze is gelegen tussen het Eiland en de Akkers. Op deze wijze wordt het mogelijk om vanaf de Wijkring boten op de Urkervaart te zien varen terwijl je je in de woonwijk bevindt. Door de realisatie van een Het Eiland en een havenachtige kop van het deelgebied De Akkers wordt een nieuw woonmilieu geïntroduceerd binnen de Zeeheldenwijk, waarbij het water een prominente rol speelt. Centraal door de Zeeheldenwijk wordt een water- en groenrijke zone opgenomen die de verbinding vormt tussen het groen omzoomde Centrumcluster en Het Groencluster.
• Groenstructuur: Het groen omzoomde Centrumcluster alsmede Het Groencluster wordt gecreëerd door middel van relatief hoge en robuuste bomen. Op deze wijze worden voorzieningen en woningen die gelegen zijn binnen deze zones afgeschermd van de naastgelegen gebieden. Langs de hoofdinfrastructuur en de wijkring wordt eveneens ingezet op een duidelijke groene begeleiding door middel van bomen. Op een kleinschaliger niveau wordt er binnen de deelgebieden ingezet op het multifunctioneel gebruik van groenvelden (bijvoorbeeld de combinatie tussen groen, openheid door middel van hof bebouwing, fietsstructuren en speelvoorzieningen).

Deelgebieden

De Zeeheldenwijk is ruimtelijk opgedeeld in verschillende deelgebieden (buurten). Een deelgebied is een ruimtelijk samenhangend gedeelte van de totale wijk, welke is opgebouwd uit meerdere ontwikkelvelden (samenhangende straten binnen een deelgebied). De volgende deelgebieden worden binnen de Zeeheldenwijk onderscheiden:

• De Gemengde zone: De Gemengde zone is gelegen langs de Zuidermeertocht en de nieuw te realiseren gebiedsontsluitingsweg. Deze zone fungeert als overgangsgebied tussen het naastgelegen bedrijvengebied Zwolsehoek en de Zeeheldenwijk. Langs de Zuidermeertocht verschijnen bedrijfsruimtes met een eigen ontsluitingsweg. Langs de grens met het woongebied en het Centrumcluster worden functies gesitueerd die meer aansluiten bij het woongebied Zeeheldenwijk, zoals een kinderboerderij (ten noorden van het Centrumcluster) of eventueel woon/werk woningen (ten zuiden van Het Centrumcluster).
• Het Centrumcluster: De centrumfuncties worden voor een groot deel centraal in de wijk gerealiseerd binnen een herkenbaar met bomen omzoomde zone met een eigen karakter. Buiten het omzoomde gebied worden enkele (centrum)voorzieningen gerealiseerd, die meer aansluiten bij het aangrenzende woongebied.
• Het Nieuwe Dorp: Het Nieuwe Dorp is centraal gelegen binnen de Zeeheldenwijk. Deze buurt vormt de verbinding tussen de omliggende buurten (het Eiland, de Akkers, het Groencluster en de Terpen) en het Centrumcluster.
• Het Eiland: In het noorden van het plangebied Zeeheldenwijk wordt een eiland gerealiseerd. Het wonen op een eiland verwijst naar het verleden van Urk. De ligging langs de Urkervaart biedt unieke kansen voor de ontwikkeling van een eigentijds statig karakter.
• De Akkers: De Akkers wordt ingevuld door middel van kleine akkervormige (rechthoekige) kavels. Het wonen op kleine 'akkervormige' kavels is een verwijzing naar kenmerken uit de polder. Met name de orthogonale vormen van de akkers met zichtlijnen op de polder, maar ook de aanwezigheid van de Urkervaart biedt kansen om het wonen grenzend aan de polder als nieuw woonmilieu in het plan in te passen. 'De Kop van de Akkers' en 'Het Groencluster' zijn verbijzonderingen binnen dit deelgebied. 'De Kop van de Akkers' is een verwijzing naar een aan de Urkervaart gesitueerde 'havenachtige' omgeving. Het wonen binnen Het Groencluster betekent het wonen binnen een met een met bomen omzoomd gebied met een eigen erf karakter. Dit met bomen omzoomd cluster is een directe verwijzing naar een kenmerk vanuit de polder, waarin de agrarische bebouwing ook in dergelijke clusters zijn gesitueerd. Een dergelijk woonmilieu biedt veel flexibiliteit in de uitwerking binnen een modern landelijke stijl.
• De Terpen: In de zuidzijde van de Zeeheldenwijk wordt het deelgebied De Terpen gerealiseerd. De benaming 'terp' is een kenmerk uit de ondergrond van het plangebied in de vorm van aanwezige zandduinen. In dit gebied vormen de terpen eilandjes op het droge waartussen een groene inrichting de laagtes vormen.

3.1.1 Ladder voor duurzame verstedelijking

In het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) is de verplichting opgenomen om in het geval van een nieuwe stedelijke ontwikkeling in de plantoelichting een onderbouwing op te nemen van nut en noodzaak van de nieuwe stedelijke ruimtevraag en de ruimtelijke inpassing.

Per 1 juli 2017 is het Bro gewijzigd met als doel om de ladder te vereenvoudigen en de onderzoekslasten te verminderen, waarbij de effectiviteit van het instrument behouden blijft. Met deze wijzigingen is niet beoogd het doel van de regeling te wijzigen. De nieuwe ladder voor duurzame verstedelijking bevat geen treden meer. De treden 1 en 2 zijn samengevoegd en trede 3 is geschrapt.

Artikel 3.1.6 tweede lid van het nieuwe Besluit ruimtelijke ordening bepaalt, dat de toelichting bij een bestemmingsplan, dat een nieuwe stedelijke ontwikkeling mogelijk maakt, een beschrijving bevat van de behoefte aan die ontwikkeling, en, indien het bestemmingsplan die ontwikkeling mogelijk maakt buiten het bestaand stedelijk gebied, een motivering waarom niet binnen het bestaand stedelijk gebied in die behoefte kan worden voorzien. Ook wanneer er geen sprake is van een nieuwe stedelijke ontwikkeling moet in het kader van een goede ruimtelijke ordening worden gemotiveerd of de mogelijk gemaakte ontwikkeling voorziet in een behoefte. Eerst wordt beoordeeld of er sprake is van een nieuwe stedelijke ontwikkeling.

Reeds aangetoonde behoefte / programma uit geldende plan

• maximaal 1.438 woningen
• maatschappelijke functies: circa 1 ha, zoals basisscholen, een kerk, buitenschoolse opvang en een wijkgebouw. Een wijkgebouw is een plek waar verschillende wijkverzorgende functies terecht kunnen en dito activiteiten worden georganiseerd. Denk daarbij bijvoorbeeld aan kleinschalige ruimteverhuur, een jeugdcentrum, een steunpunt, een centrum voor jeugd en gezin, de GGD enzovoort. Een wijkcentrum functioneert als ontmoetingsplek.
• Kleinschalige indoor-leisure diverse voorzieningen (circa 1,5 ha), bestaande uit een brede mix van functies als bowlingcentrum, fitnesscentrum, museum, poolcentrum, sauna en wellness.
• Centrumvoorzieningen: Bij centrumvoorzieningen wordt uitgegaan van detailhandelsbedrijven, zoals een versmarkt, een bakker en voorzieningen als een kapper en kleinschalige horeca. Het gaat bij de kleinschalige horeca en om horeca met een beperkte functie en omvang zoals een café, viskraam of snackbar; geen restaurant of hotel (horeca 1 en horeca 2). Er is een versmarkt (maximaal 650 m2 wvo/812 m2 bvo) toegestaan. Via een wijzigingsbevoegdheid worden twee supermarkten toegestaan, mits de behoefte daaraan is aangetoond (laddertoets).
• Lichte bedrijfs- en woonwerkfuncties: Er is circa 5 ha aan lichte bedrijfs- en woonwerkfuncties voorzien. Hieronder worden functies verstaan als bedrijven in milieucategorie 1 en 2 (circa 2 ha), woonwerk-units (circa 2 à 3 ha). Daarnaast is er perifere (zie lid 1.66 van de planregels) en grootschalige detailhandel (zie lid 1.40 van de planregels) toegestaan met een maximum van 1.000 m2 wvo/1.250 m2 bvo in totaliteit.

In het geldende plan is conform het ladderonderzoek grootschalige en perifere detailhandel toegestaan met in totaal een maximum van 1.000 m2 wvo/1.250 m2 bvo. In de bestemming 'Uit te werken - Gemengd' is aanvullend in totaliteit nog eens 1.000 m2 wvo/1.250 m2 bvo toegestaan. Ook bij de uitwerkingsplicht geldt dat aangetoond moet worden, dat er behoefte is en dat er aan de ladder voor duurzame verstedelijking wordt voldaan (uitgestelde laddertoets).

Voorliggend plan voorziet grotendeels opnieuw in dit programma conform het vigerend plan. Volgens jurisprudentie geldt , dat dit bestemmingsplan voor zover het bestaande programma opnieuw wordt bestemd, geen nieuwe stedelijke ontwikkelingen mogelijk maakt in de zin van artikel 3.1.6, tweede lid van het Bro, zodat daarom die bepaling niet van toepassing is.

Nieuw programma ten opzichte van geldende bestemmingsplan

Maatschappelijke voorzieningen en een sporthal

Het voorliggende plan voorziet in een aanvulling op het geldende programma in zorgwoningen en daaraan ondergeschikte detailhandel en horeca en een sporthal. Deze functies zijn met een directe bestemming 'Maatschappelijk' en 'Gemengd - 2' in het bestemmingsplan opgenomen. Voor de zorgwoningen (intramuraal), een kinderdagverblijf en een sporthal is een ladderonderzoek uitgevoerd. Deze is als Bijlage 2 opgenomen.

Uit het rapport volgt dat aan de geplande maatschappelijke voorzieningen (kinderdagverblijf) en de sporthal behoefte bestaat. Ook aan de intramurale zorgwoningen bestaat voldoende behoefte.

Wonen

De laddertoets met betrekking tot wonen is in 2019 geactualiseerd. Het onderzoek is als Bijlage 3 bijgevoegd.

Op Urk is er in totaal behoefte aan 1.805 woningen. Dit is het maximale aantal woningen dat kwantitatief te onderbouwen is. Kwalitatief gezien is er ruimte voor een gedifferentieerd woningprogramma, met de nadruk op grondgebonden koopwoningen. Ook aan appartementen en huurwoningen bestaat een significante extra behoefte. Voorliggend plan biedt ruimte voor maximaal 1.650 woningen. Het bestemmingsplan past binnen het hierboven beschreven rijksbeleid.

3.2.1 Omgevingsvisie Flevoland – FlevolandStraks

De Omgevingsvisie FlevolandStraks, vastgesteld op 8 november 2017, geeft de visie van de provincie Flevoland op de toekomst van Flevoland. De visie gaat over de periode tot 2030 en verder. Het geeft aan welke kansen en opgaven er voor Flevoland liggen en welke ambities de provincie heeft voor de toekomst. Het bijzondere verleden van de jongste provincie van Nederland vormt de basis van de visie.

In de Provinciale omgevingsvisie wordt onderscheid gemaakt tussen kernopgaven en strategische opgaven. Deze opgaven hebben een tijdshorizon van circa tien tot vijftien jaar.

De kernopgaven zijn:

• Het verhaal van Flevoland (fysieke omgeving);
• Krachtige Samenleving (sociaal-economische omgeving);
• Ruimte voor Initiatief (bestuurlijke omgeving).

De strategische opgaven:

• duurzame energie;
• regionale kracht;
• circulaire economie;
• landbouw: meer smaken.

De onderhavige ruimtelijke ontwikkeling geeft de volgende invulling op de kernopgaven en strategische opgaven:

Verhaal van Flevoland (kernopgave)

Bij de planontwikkeling wordt in het kader van het Verhaal van Flevoland rekening gehouden met de karakteristieke verkavelingsstructuur, met een standaard kavelmaat van 300 x 800 meter, waarbij de kavels worden omsloten door watergangen. Ten gevolge van de polderinrichting en de vormgeving van de Urkervaart vindt binnen het plangebied een hoekverdraaiing plaats in de verkavelingsrichting die loodrecht op de vaart is gericht. Dit gegeven levert voor de locatie een extra karakteristiek op.

Krachtige samenleving (kernopgave)

Binnen Flevoland heeft het voormalig eiland Urk een eigen profiel. Op Urk tref je het grootste saamhorigheidsgevoel en de laagste werkloosheid van de Provincie Flevoland aan. De samenleving op Urk bestaat voor een groot deel uit mensen, die maatschappelijk betrokken en plichtsgetrouw zijn. Het plan maakt onder meer de bouw van een gedifferentieerd woningbouwprogramma mogelijk, waaronder ook zorgwoningen en kangoeroewoningen. Hiermee biedt het plan voor zowel de Urker starters, de Urker ouderen en de Urker mensen met een zorgvraag de mogelijkheid om op Urk te kunnen blijven wonen. Samen met de kleinschalige 'indoor leisure' voorzieningen, de centrumvoorzieningen en de lichte bedrijfs- en woonwerkfuncties betekent dit naast een ruimtelijke ook een sociaal-economische versterking van Urk.

Ruimte voor initiatief (kernopgave)

Het plan biedt mogelijkheden te over voor initiatief: ruimte voor balans tussen archeologische waarden en ruimtelijke ontwikkeling, ruimte voor versterking van het eigen eiland karakter van Urk middels het creëren van een eiland te midden van innovatieve combinaties tussen wonen, werken en verzorgen, die de ontstaansgeschiedenis, het bestaansrecht en de kracht van Urk treffend benadrukken. Het verzorgingsaspect is daarbij een sprekend voorbeeld dat al door marktpartijen is opgepakt.

De invulling van de Strategische opgaven.

Met de voorgenomen ontwikkeling vervolgt Urk tevens de ingeslagen weg naar verduurzaming waarmee Urk de toekomstbestendigheid van Urk nog eens extra benadrukt. Zo is het uitgangspunt gasloos bouwen, wordt een collectief en milieuvriendelijk warmtenet gerealiseerd en wordt een robuust open watersysteem gecreëerd, zowel vanuit kwantitatief als kwalitatief oogpunt.

3.2.2 Omgevingsprogramma Provincie Flevoland

Het omgevingsprogramma bevat een verdere uitwerking van de hoofdlijnen van het provinciale beleid. In het Omgevingsprogramma Provincie Flevoland (vastgesteld 27 februari 2019) is het bestaande provinciale beleid gebundeld.

De provincie heeft voor haar ruimtelijke beleid een aantal essentiële elementen van beleid geformuleerd. Het accent van eventuele provinciale bemoeienis op het vlak van de ruimtelijke ordening ligt voor wat betreft de Zeeheldenwijk bij deze essentiële elementen

• 1. Bij stedelijke uitbreiding moet worden aangesloten bij bestaande ruimtelijke structuren, zodat de vitaliteit van de steden en dorpen wordt ondersteund. Urk sluit met de Zeeheldenwijk aan op de bestaande ruimtelijke structuren op Urk en versterkt die zoals ook eerder beschreven.
• 2. Nieuwe solitaire clusters van bebouwing buiten de aangegeven stedelijke gebieden, weergegeven in de kaart Stedelijk gebied, worden in principe uitgesloten. Zie bij 1.; de Zeeheldenwijk is geen solitair cluster, maar sluit aan op bestaand stedelijk gebied, met respect voor de bestaande Erfsingels binnen het plangebied.
• 3. De omvang van nieuwe ruimte voor wonen, werken en voorzieningen moet in verhouding staan tot de grootte van de kern en de positie ervan in de stedelijke en groenblauwe hoofdstructuur. Zeeheldenwijk staat in verhouding tot de grootte / positie van Urk; de behoefte van de verschillende in de wijk opgenomen functies is aangetoond.
• 4. Infrastructuur wordt zo gebundeld dat versnippering van ruimtelijke eenheden wordt voorkomen en geen omvangrijke barrières in stedelijk en ecologisch waardevolle gebieden ontstaan. Hieraan wordt met voorliggende ruimtelijke ontwikkeling voldaan.
• 5. Bij de locatiekeuze en invulling van werklocaties dient rekening te worden gehouden met:

• versterking van de economische ontwikkeling van Flevoland;
• beheersing van de mobiliteit door een goede bereikbaarheid per openbaar vervoer;
• efficiënt gebruik van infrastructuur en vervoermiddelen;
• verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit en leefbaarheid, waarbij het parkeerbeleid een belangrijk ondersteunend instrument is;
• tevens moet rekening worden gehouden met de potenties van de gemeenten en de positie van de kernen in de stedelijke en groenblauwe hoofdstructuur. Ook aan dit element wordt voldaan. De ruimtelijke ontwikkeling past daarbij volledig in de regionale afstemming hierover.

• 6. Doel van het NNN is de realisatie van een robuust, samenhangend netwerk van natuurgebieden dat voldoende (leef)ruimte biedt voor soorten en waarden die karakteristiek zijn voor de Flevolandse natuur. Voor het NNN geldt in beginsel een 'nee tenzij-regime, maar wanneer door toepassing van de saldobenadering de maatschappelijke en ecologische ontwikkelingen zodanig worden vormgegeven, dat zij elkaar niet belemmeren, maar versterken en daarmee bijdragen aan het totale netwerk van het NNN kan dit regime worden omgebogen in een 'ja want'. Compensatie aan de Urkerweg t.h.v. de vaarduiker met otter en rugstreeppad oplossing zorgt ervoor dat met deze ruimtelijke ontwikkeling volledig wordt voldaan aan dit belangrijke element;
• 7. De ontsluiting en integrale instandhouding van de archeologische waarden in Provinciaal Archeologische Kerngebieden (PArK'en) in samenhang met aardkundige en landschappelijke waarden is een essentieel element. De ruimtelijke ontwikkeling is voor een uiterst beperkt deel binnen PArK gelegen, maar de archeologische kernlagen worden niet geroerd. Desalniettemin heeft de Gemeente Urk een archeologische kernwaarde vastgesteld, namelijk de Swifterbantcultuur, en brengt de daarvoor van belang zijnde relevante gave podsolbodems in de voormalige rivierduinruggen en flanken uit die tijd in kaart. De andere archeologische waarden borgt de Gemeente met behulp van een protocol. In het kader van woningbouw omarmt de Gemeente de Handreiking Archeologie vriendelijk bouwen. Tenslotte zal de Gemeente Urk archeologische waarden zoveel als mogelijk in situ bewaren, onder andere door alsdan de ruimtelijke ontwikkeling archeologievriendelijk aan en in te passen.
• 8. De top-10 archeologische locaties vormen essentiële elementen. Het plangebied valt hier niet onder.
• 9. De provincie wil de cultuurhistorische kernkwaliteiten en het landschappelijke casco behouden en inzetten als ruimtelijke kwaliteit ter versterking van nieuwe ontwikkelingen. De ruimtelijke ontwikkeling voldoet ook aan dit laatste element uit het Provinciale Omgevingsprogramma, doordat het de bestaande erfsingels respecteert en versterkt met een nieuwe erfsingel.

3.2.3 Omgevingsverordening Provincie Flevoland

In de Omgevingsverordening Provincie Flevoland (vastgesteld op 29 februari 2019) zijn bestaand beleid en regels voor de fysieke leefomgeving uit provinciale beleidsnota’s en verordeningen bij elkaar gebracht in een nieuwe opzet. Het betreft een actualisatie en een beleidsneutrale omzetting van bestaand beleid. Het bestemmingsplan past binnen de uitgangspunten van de Omgevingsverordening.

3.2.4 Conclusie

In de provinciale omgevingsvisie wordt onomwonden gesteld dat Flevoland is gemaakt voor ontwikkeling, in het provinciale programma worden daartoe de belangrijke elementen aangegeven en in de provinciale verordening worden de spelregels daartoe vastgelegd.

De ruimtelijke ontwikkelingen op Urk, zoals die van de Zeeheldenwijk, passen daar heel goed in. Maar ook ontwikkelingen in bedrijvigheid, herontwikkelingen, nieuwe voorzieningen, klimaatverandering, bodemdaling, waterveiligheid, transformatie in landbouw en duurzame energie hebben de bijzondere belangstelling, ook vanuit de Provincie. Binnen de kenmerken die de polder heeft, geeft de Provincie ruimte aan ontwikkelingen. De Provincie kiest binnen die bandbreedte voor meer verrassing, spontaniteit en variatie. Dat is nu net waarin de Zeeheldenwijk zich onderscheidt van de rest van Urk. De ruimtelijke ontwikkeling versterkt daarmee niet alleen Urk, maar ook de daaromheen gelegen omgeving. Sterker nog, de provincie wil dat inwoners en bedrijven optimaal profiteren van dit soort ontwikkelingen. De Provincie ondersteunt die doelstelling en daarmee deze ruimtelijke ontwikkeling.

3.3.1 Strategische Woonvisie Urk 2035+

Op 30 april 2015 heeft de gemeenteraad van Urk de Strategische Woonvisie Urk 2035+ vastgesteld. Deze visie is tot stand gekomen in nauw overleg met actoren die werkzaam zijn binnen het betreffende werkveld, zoals de plaatselijke woningbouwvereniging, bouwers, ontwikkelaars, makelaars en zorgpartijen. De 'consumenten' i.c. de (toekomstige) inwoners van de gemeente Urk, staan binnen deze visie centraal.

De komende jaren vindt er een duidelijke verschuiving plaats in de huishoudenssamenstelling. Het aantal huishoudens groeit in alle leeftijdsklassen. Vooral het aantal 55-plussers groeit sterk. Binnen deze groep groeit het aantal 75-plus huishoudens zelfs van ongeveer 460 in 2014 naar circa 1.800 in 2040. Vanwege de vergrijzing moet er vroegtijdig rekening worden gehouden met de specifieke woonwensen van de diverse doelgroepen. Belangrijk om mee te nemen bij de woningprogrammering is dat het gemiddelde besteedbare huishoudeninkomen op Urk hoger ligt dan het landelijk gemiddelde, dat heeft te maken met de grotere huishoudens (meer leden van een huishouden dat een inkomen heeft).

In het bestemmingsplan Schokkerhoek werd al rekening gehouden met een gedifferentieerd woningbouwprogramma, waarbij ook voldoende woningen voor ouderen worden gebouwd. Het aanvullen de programma met zorgwoningen sluit aan op de groei van de groepen 55-plussers en de 75-plussers. In Bijlage 2 is dit onderbouwd.

Het plan past daarmee binnen het gemeentelijk beleid.

3.3.2 Visie Werklocaties Noordelijk Flevoland

De Visie Werklocaties is gericht op het beleid over formele bedrijventerreinen in Noordelijk Flevoland. In deze Visie Werklocaties werken de gemeente Urk en Noordoostpolder hun ambities en beleid op de bedrijfslocaties verder uit, zodat Noordelijk Flevoland de komende jaren economisch kan groeien, kansen kan pakken en bedrijven bovenal de ruimte kan geven. Belangrijk is daarbij:

• dat nieuw aanbod van bedrijfsgrond meerwaarde heeft ten opzichte van het bestaande aanbod;
• dat ruimte kan worden geboden aan lokaal gebonden bedrijven;
• dat werkgelegenheid lokaal behouden blijft;
• dat de leefbaarheid in de kernen ook de komende jaren geborgd blijft;
• dat de sterke positie van Noordelijk Flevoland voor onder meer Agrofood, Composieten, Maritiem, en Visserij verstevigt.

De Visie Werklocaties biedt de kaders en uitgangspunten voor een zorgvuldige ontwikkeling van en een goede ruimtelijke ordening voor de bedrijfslocaties in Noordelijk Flevoland, bestaande uit de gemeenten Noordoostpolder en Urk:

• De gemeenten richten zich met deze Visie Werklocaties op beleid met aandacht voor het bestaande aanbod en in regionaal perspectief, zodat ze ook het vestigingsklimaat voor ondernemers op niveau houden en de economie regionaal sterk op de kaart zetten.
• De gemeenten richten zich op beleid met aandacht voor de ladder voor duurzame verstedelijking en met het oog op flexibiliteit, waardoor de risico's worden beperkt en planologische ruimte wordt behouden voor lokaal maatwerk.
• De gemeenten richten zich op beleid dat past bij provinciale uitgangspunten, uiteengezet in de RO Visie Werklocaties.

De mogelijkheden die in dit plan zijn vastgelegd voldoen aan de ladder voor duurzame verstedelijking. Het plan past daarmee binnen het gemeentelijk beleid.

3.3.3 Visie Openbaar busvervoer op Urk

Urk is een van de sterkst groeiende gemeenten van Nederland. Ruim vijftig jaar geleden woonden er minder dan 6.000 mensen op Urk, maar inmiddels zijn dit er meer dan 20.000 met de verwachting dat dit aantal zal oplopen naar 30.000. Het openbaar vervoer op Urk is de afgelopen jaren nauwelijks veranderd. Het huidige aanbod van openbaar vervoer sluit niet langer aan op de ontwikkelingen binnen de gemeente. De bussen rijden op Urk lange stukken door woongebieden, dit past niet bij kwalitatief hoogstaand en aantrekkelijk openbaar vervoer. Het openbaar vervoer op Urk moet toekomstbestendig worden gemaakt. Hiervoor zijn een aantal verbeteringen nodig ten opzichte van de huidige situatie:

• het strekken van de routes op Urk;
• een directe verbinding tussen Urk en Lelystad;
• een centrale eindhalte om bovenstaande ontwikkelingen te kunnen faciliteren;
• een buurtbus om een goede halte afstand te kunnen faciliteren.

Relevant voor voorliggend plan is dat de busroutes op Urk worden gestrekt. Om dit te faciliteren is het nodig om een centrale eindhalte te realiseren, met onder andere goede fietsparkeervoorzieningen. Hier kunnen de bussen keren en wachten tot de geplande vertrektijden. De mogelijke inzet van elektrische bussen versterkt de behoefte aan een centrale halte op Urk omdat deze bussen tijd nodig hebben om opgeladen te worden.

De meest kansrijke locatie voor een centrale eindhalte op Urk is nabij het gemeentehuis. Eén centrale (eind)halte voor de reguliere buslijnen op Urk is onvoldoende. Om de
grote drukte van reizigers te vermijden en de afstand tot de halte te beperken is het van belang ook een halte voor de streekbussen nabij de huidige kinderboerderij in te passen. Met twee haltes worden de bushaltes op Urk beter verdeeld en wordt voorkomen dat er te veel fietsen op één halte komen te staan en dat er te veel bussen op de eindhalte moeten wachten. Een passende dienstregeling voor de beschreven situatie moet nog uitgewerkt worden. In dit bestemmingsplan wordt de bushalte met bijbehorende voorzieningen op de locatie van de huidige kinderboerderij mogelijk gemaakt.

4.3.1 Archeologie

Kader

De gemeente Urk moet en wenst te voldoen aan de Erfgoedwet. Op basis van deze wet zijn de belangrijkste bevoegdheden aangaande de archeologie bij de gemeente neergelegd. De gemeenteraad is op grond van de wet verplicht bij de vaststelling van bestemmingsplannen rekening te houden met de in de grond aanwezige of te verwachten archeologische waarden.

Om dit te kunnen onderbouwen dient de gemeente er voor te zorgen dat de archeologische waarden en verwachtingen binnen het gemeentelijk grondgebied bekend zijn. Deze waarden en verwachtingen zijn aangegeven op de Archeologische Beleidskaart van de gemeente.

Binnen Zeeheldenwijk hebben de gronden een dubbelbestemming archeologie. Er worden drie verwachtingszones met bijbehorende oppervlakte- en dieptecriteria onderscheiden:

• 1. Bekende archeologische waarden (dubbelbestemming Waarde - Archeologie 1)

Hieronder valt het geregistreerde AMK-terrein. Deze gronden hebben een hoge archeologische waarde. Om die reden is een beschermingsregime op zijn plaats. Een omgevingsvergunning is vereist voor werkzaamheden en ingrepen over iedere oppervlakte en dieper dan 30 cm.

• 2. Verwachte archeologische waarden (dubbelbestemming Waarde - Archeologie 2)

Deze dubbelbestemming betreft de gebieden met een archeologisch hoge verwachtingswaarde. Een omgevingsvergunning is nodig voor werkzaamheden en ingrepen over een oppervlakte groter dan 50m2 en dieper dan 30 centimeter.

• 3. Verwachte archeologische waarden (dubbelbestemming Waarde - Archeologie 3)

Deze dubbelbestemming betreft de gebieden met een archeologisch hoge verwachtingswaarde. Een omgevingsvergunning is nodig voor werkzaamheden en ingrepen over een oppervlakte groter dan 50m2 en dieper dan 50 centimeter.

Archeologische ontwikkeling

De kern van Urk wordt gevormd door een keileembult, die deel uitmaakt van een stelsel van lage stuwwallen, waar omheen zich in het Pleistoceen dekzandvlaktes en -ruggen hebben gevormd. In de Zeeheldenwijk bevindt zich deze dekzandvlakte voor een belangrijk deel op grotere diepte: 9,5 tot 10 meter onder NAP. Een deel van deze vlakte binnen de Zeeheldenwijk is namelijk doorsneden door de geul met oeverwallen van het fossiele Vechtdal, tot circa 12,5 meter onder NAP. In het vroege Holoceen zijn mariene afzettingen (Unioklei) in de geul afgezet. Het Vechtdal is circa 1 kilometer breed en ligt ongeveer rond de huidige Urkervaart. Langs het rivierdal komen verspreid enkele hoge rivierduinen voor, tot 4 meter onder NAP. In het Holoceen is het oude landschap afgedekt met veen en sedimenten van het voormalige Almere en Zuiderzee.

Binnen de Zeeheldenwijk kunnen, met name op de intacte rivierduinen, oeverwallen en dekzandruggen, bewoningssporen (vuursteen werktuigen en resten van kleine jachtkampementen) uit de Midden-Steentijd en de Nieuwe Steentijd worden aangetroffen; de zogenaamde Swifterbantcultuur. De zone langs het Vechtdal vormde in de Nieuwe Steentijd tot Midden-IJzertijd een zeer aantrekkelijk gebied voor jagers, vissers, akkerbouw, veeteelt en verzamelaars. Vanaf de Midden-IJzertijd tot aan de 10e eeuw voor Christus lijkt het gebied door voortschrijdende vernatting en veengroei niet geschikt geweest voor bewoning. Het zuidoostelijk deel van het eiland zal nadien nooit erg geschikt zijn geweest voor bewoning. Het bestaat voor een groot deel uit laag gelegen gronden en wordt in de historische bronnen en op oude kaarten aangeduid als het "verdronken land". Incidenteel zouden er resten van de rijke scheepvaarthistorie van de Zuiderzee aan het licht kunnen komen, hierover is echter geen voorspelling te doen.

Archeologiebeleid

De gemeente Urk beschikt over een gemeentebrede Beleidsnota Archeologie (inclusief een archeologische beleidskaart en een beslisboom). Op de gemeentebrede beleidskaart zijn de verschillende archeologische (verwachtings)waarden aangegeven. In de gemeentebrede beleidsnota zijn de beleidsregels per (verwachtings)waarde nader onderbouwd.

Figuur 4.3: Archeologische waarden - en verwachtingskaart Urk, Bron: Buro de Brug (2015)

Figuur 4.4: Uitsnede Archeologische Beleidskaart Urk, Bron: Buro de Brug (2015)

Oranje = hoge verwachting; geel = middelhoge verwachting; lichtgeel = lage verwachting

Onderbouwing archeologische waarden Zeeheldenwijk

Er zijn in de Zeeheldenwijk reeds verschillende inventariserende onderzoeken uitgevoerd:

• Buro de Brug: Sueur, C., J.M. Brijker & G. Overmars, 2017. Archeologisch bureauonderzoek en verkennend booronderzoek te Urk, gemeente Urk, Buro de Brug rapport B16-275, z.p
• ADC: Bouter, H.E., 2020. Zeeheldenwijk, Urk, gemeente Urk. Een Inventariserend Veldonderzoek in de vorm van een verkennend booronderzoek, fase 2, en een karterend booronderzoek ten behoeve van de aanleg van watergangen. ADC-rapport 4643, Amersfoort

Figuur 4.5: Uitsnede kaart Hoogteligging top dekzand en Profieltypen, Bron: Buro de Brug (2017)

Figuur 4.6: Uitsnede kaart Locaties van verkennende boringen en diepteligging van het pleistocene zand, Bron: ADC (2020)

Aangezien deze onderzoeken voor meerdere interpretaties vatbaar waren, is een specifiek verwachtingsmodel gemaakt voor de Zeeheldenwijk. Dit model dient als uitgangspunt voor verder archeologisch onderzoek:

RAAP interpretatie rapport specifieke verwachting: 5040 Titel: Een archeologisch verwachtingsmodel voor Zeeheldenwijk, gemeente Urk; Versie: 11-03-2021; dr. T.J. ten Anscher; RAAPrap_5040_URAD_20210311

Figuur 4.7: Archeologisch verwachtingsmodel dubbelbestemming archeologie Zeeheldenwijk, Bron: RAAP (2021)

Donkerrood = Waarde - Archeologie 1; rood = Waarde - Archeologie 2; oranje = Waarde - Archeologie 3

Conclusie

Op basis van het gemeentelijke beleid en het specifieke verwachtingsmodel zoals hierboven genoemd, heeft het hele plangebied Zeeheldenwijk meerdere dubbelbestemminge gekregen. Hier mogen uitsluitend bouwwerken worden gebouwd of werkzaamheden en werken geen bouwwerk zijnde worden uitgevoerd, mits op basis van archeologisch onderzoek is vastgesteld, dat ter plaatse geen behoudenswaardige archeologische waarden aanwezig zijn, of de aanwezige archeologische waarden in voldoende mate zijn zeker gesteld dan wel de aanwezige behoudenswaardige archeologische waarden niet onevenredig worden geschaad. Hiermee zijn de archeologische belangen beschermd en is het aspect archeologie geen belemmering voor de uitvoering van dit bestemmingsplan.

4.3.2 Landschap en cultuurhistorie

Kader

Cultureel erfgoed is ingebed in de ruimtelijke ordening. Het is verplicht om in bestemmingsplannen aandacht te geven aan cultuurhistorie en aan de effecten van het initiatief op cultuurhistorische waarden die in het plangebied voorkomen. Landschappelijk en cultuurhistorische waarden zijn in dit plangebied zodanig met elkaar verweven dat de beide onderwerpen in deze paragraaf gezamenlijk behandeld zijn.

Bevindingen

Cultuurhistorie

Het besef van de aanwezigheid van cultureel erfgoed is van groot belang voor de kwaliteit van onze omgeving. Het beheer daarvan vraagt om voortdurende zorg, vooral als het gaat om nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. In het kader van dit bestemmingsplan worden cultuurhistorische waarden onderscheiden in fysiek herkenbare waarden (landschap / bebouwing) en verborgen bodemschatten. We spreken in dat geval van bodemarchief, het kennisgebied van de archeologie (zie paragraaf 4.3.1).

Gelet op de voor het Zuiderzeeproject karakteristieke kenmerken beschikt het gebied over elementen die vanuit het cultuurhistorisch perspectief als bijzonder kunnen worden aangeduid. In dit verband worden als elementen van betekenis genoemd:

• de verkavelingsstructuur met een standaard kavelmaat van 300 m x 800 m;
• de geclusterde agrarische bouwpercelen aan de Karel Doormanweg en de Domineesweg;
• de erfsingels om de agrarische bouwpercelen;
• de aanwezigheid van een rijenwoningen (4) nabij genoemde cluster.

Het plangebied wordt momenteel voornamelijk gebruikt als agrarisch productiegebied (akkerbouw) in overeenstemming met het primaire doel waartoe de Noordoostpolder in 1942 is drooggelegd en ingericht. De aanwezige woningen verwijzen naar de periode dat de stand van de technologische ontwikkelingen in de landbouw in verhouding tot de toen uitzonderlijke bedrijfsgrootte noodzakelijk maakte tot het in dienst hebben van landarbeiders. Voor het personeel werd een zelfstandige behuizing geboden in de directe nabijheid van de boerderijen in verband met de beperkte mobiliteit. Hoewel deze woningen hun oorspronkelijke functie al lang hebben verloren, zijn ze voor het gebied van de Noordoostpolder zeer karakteristiek en daarom van cultuurhistorische betekenis.

Landschap

Het plangebied maakt in de bestaande situatie nog onderdeel uit van het karakteristieke open polderlandschap. De invloed van het bedrijventerrein Zwolschehoek op de directe omgeving is echter al zodanig dat van een landschappelijk waardevol gebied al nauwelijks meer sprake is. Deze waarde speelt wel een rol bij de nadere invulling van het stedelijk gebied als gradiënt. Daarnaast zijn, zoals onder het kopje 'cultuurhistorie' al aangegeven, de gebroeide en geclusterde bouwpercelen karakteristieke landschapselementen die hun plaats aan de rand van het gebied innemen. Ook de singelbeplanting langs de Domineesweg en de Karel Doormanweg valt onder de Flevolandsche landschappelijke karakteristiek.

Conclusie

Met het bebouwen van het bestaande agrarische landschap gaat een groot deel van het huidige karakter van het plangebied (de openheid en grootschaligheid) verloren. De bestaande singelbeplanting om de agrarische bouwpercelen aan de Karel Doormanweg en de Domineesweg blijven conform de bestaande situatie gehandhaafd en worden ingepast in het plan. Dit geldt ook voor de singelbeplanting om de genoemde rijenwoningen aan de westkant van de agrarische bouwpercelen aan de Domineesweg. Bij de uitwerking van de plannen wordt een link gelegd tussen de bestaande rationele verkaveling en indeling en de vroegere ontwikkeling van het gebied in de vorm van rivierduinen (zie archeologie). Het eiland aan de noordzijde van het plangebied verwijst bovendien naar het (voormalige) eilandkarakter van Urk. De bestaande erfsingels blijven behouden en er worden nieuwe erfsingels toegevoegd, waarbij met verwijzing naar het BKP in het groenclusterbeleid slechts een ondergeschikte uitbreiding van bebouwing wordt toegestaan.

4.6.1 Verantwoording groepsrisico externe veiligheid

Door de aanwezigheid van twee transportroutes gevaarlijke stoffen in de directe omgeving van het plangebied moet de verantwoording van het groepsrisico aandacht krijgen. Voor de propaantank geldt vanuit het Activiteitenbesluit geen groepsrisicobeleid). Het verschil met het vorige plan voor zover relevant voor externe veiligheid is dat er zorgwoningen worden voorzien. Ten opzichte van de Urkerweg liggen de zorgwoningen op een afstand van tenminste 200 meter. De geplande zorgwoningen nabij de Domineesweg liggen op tenminste 260 meter afstand van de weg.

Plasbrandscenario

Het plangebied ligt binnen het invloedsgebied van de N351 en N352. Bij deze wegen kan een plasbrand optreden. Bij een calamiteit met brandbare vloeistoffen kan een plasbrand ontstaan (een plas van brandende vloeistof). Het gevolg is een korte, maar extreme hittestraling. De omvang van het effect wordt bepaald door de oppervlakte van de plas. Uitgaande van een calamiteit waarbij een gehele tankinhoud vrijkomt is het invloedsgebied van een plasbrand ongeveer 45 meter. De gevolgen van een plasbrandscenario ter hoogte van het plangebied hangen eveneens af van de wijze waarop het plangebied in de toekomstige situatie precies zal worden ingericht.

Zelfredzaamheid

Zelfredzaamheid is de mate waarin personen in staat zijn zichzelf (zonder hulp van buitenaf) in geval van een calamiteit in veiligheid te brengen. In het plangebied zijn binnen de invloedsgebieden van de N351 en de N352 geen ontwikkelingen opgenomen die langdurig verblijf van beperkt zelfredzame personen, zoals kinderen, ouderen en gehandicapten, faciliteren. De minimale afstand van de scholen, de geplande zorgwoningen en de geprojecteerde kinderboerderij waar dagbesteding plaatsvindt voor mensen met een beperking bedraagt minimaal 200 meter tot één van beide wegen.

Alarmering

In geval van een incident met gevaarlijke stoffen moeten personen uit het invloedsgebied van de N-wegen te vluchten. Personen moeten hiervoor gewaarschuwd worden. Gerichte risicocommunicatie met bewoners, werknemers en andere aanwezigen (bijvoorbeeld via NL-Alert) kan ertoe bijdragen dat alarmering van het gebied sneller verloopt. Hierbij moet worden aangegeven wat het gewenste handelingsperspectief is (schuilen of vluchten) en op welke wijze gevolg moet worden gegeven.

Handelingsperspectief

Bij een calamiteit met brandbare vloeistoffen moeten de aanwezige personen zich in veiligheid brengen op ruime afstand van de incidentlocatie, buiten het invloedsgebied van brandbare vloeistoffen (tenminste een afstand van 45 meter). Personen binnen het invloedsgebied kunnen ernstige (dodelijke) brandverwondingen oplopen. De omgeving biedt mogelijkheden om (zowel binnen als buiten het plangebied) in meerdere richtingen van de wegen te vluchten.

Brandbestrijding

Brandbestrijding is de mate waarin een rampscenario door de brandweer te bestrijden is. De mate waarin uitvoering aan deze aanvalsstrategieën kan worden gegeven hangt af van de capaciteit van de brandweer (opkomsttijd en beschikbare blusmiddelen) en de bereikbaarheid van het plangebied (opstelplaatsen).

Bij een ongeval met brandbare vloeistoffen, waarbij een plasbrand kan ontstaan, kan de brandweer snel ter plaatse zijn. Een plasbrand is dan goed te bestrijden. Door het tijdig arriveren van de brandweer wordt voorkomen dat het vuur zich snel kan uitbreiden en kan overslaan.

4.9.1 Wettelijk kader

Algemeen

De bescherming van natuur in Nederland is vastgelegd in Europese en nationale wet- en regelgeving, waarin een onderscheid wordt gemaakt tussen soortenbescherming en gebiedsbescherming. Voorheen was de soortenbescherming in Nederland geregeld in de Flora- en faunawet en de gebiedsbescherming in de Natuurbeschermingswet 1998. Sinds 1 januari 2017 zijn de Natuurbeschermingswet, Flora- en faunawet en de Boswet opgegaan in één nieuwe wet: de Wet natuurbescherming (Wnb).

De Wnb heeft tot doel in het wild voorkomende planten- en diersoorten in stand te houden en te beschermen. De wet kent daardoor zowel verbodsbepalingen, gebiedsbescherming als een algemene zorgplicht. De zorgplicht geldt te allen tijde voor alle in het wild levende dieren en planten en hun leefomgeving. De verbodsbepalingen zijn gebaseerd op het 'nee, tenzij'-principe. Alle schadelijke handelingen ten aanzien van beschermde planten- en diersoorten zijn in principe verboden, maar er kan worden afgeweken van de verbodsbepalingen middels ontheffingen. Door middel van gebiedsbescherming wordt een beschermingskader geboden voor de flora en fauna binnen aangewezen beschermde gebieden. Hieronder vallen de speciale beschermingszones volgens de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn, gebieden die deel uitmaken van het Natuurnetwerk Nederland (NNN, voormalige EHS), beschermde natuurmonumenten en staatsnatuurmonumenten.

Gebiedsbescherming

Door middel van gebiedsbescherming wordt een beschermingskader geboden voor de flora en fauna binnen aangewezen beschermde gebieden. Hieronder vallen de speciale beschermingszones volgens de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn, gebieden die deel uitmaken van het NNN, beschermde natuurmonumenten en staatsnatuurmonumenten. Een belangrijk onderdeel van de Wet Natuurbescherming is dat er geen vergunning gegeven mag worden voor handelingen of projecten die schadelijk kunnen zijn voor de kwaliteit van de habitats van soorten, waarvoor een gebied is aangewezen. Wanneer niet op voorhand uitgesloten kan worden dat er schadelijke effecten kunnen optreden, dan dienen de initiatiefnemers een 'passende beoordeling' te maken. Dat betekent een onderzoek naar alle aspecten van het project en welke gevolgen die kunnen hebben voor datgene wat bescherming geniet.

Soortenbescherming

Het doel van de Flora- en faunawet is het instandhouden en beschermen van in het wild voorkomende planten- en diersoorten. De Flora- en faunawet kent zowel een zorgplicht als verbodsbepalingen. De zorgplicht geldt te allen tijde voor alle in het wild levende dieren en planten en hun leefomgeving. De verbodsbepalingen zijn gebaseerd op het 'nee, tenzij'-principe. Alle schadelijke handelingen ten aanzien van beschermde planten- en diersoorten zijn in principe verboden, maar er kan worden afgeweken van de verbodsbepalingen middels ontheffingen. Er bestaan drie beschermingsregimes voor drie verschillende groepen van beschermde soorten. Voor de algemeen beschermde soorten geldt een algemene ontheffing voor ruimtelijke ingrepen. Ook voor de overige beschermde soorten is ontheffing mogelijk, als wordt gewerkt volgens een goedgekeurde gedragscode. Voor strikt beschermde soorten kan enkel afgeweken worden na een uitgebreide toetsing.

4.9.2 Situatie plangebied

Vergelijk Schokkerhoek en Zeeheldenwijk

In het kader van het bestemmingsplan Schokkerhoek is inzicht gegeven in de aanwezige natuurwaarden en de mogelijk daarmee samenhangende consequenties. De natuurtoets en ook de voortoets zijn uitgevoerd door Antea Group. Het gaat hierbij om hetzelfde planologische gebied, maar nu met de naam Zeeheldenwijk. Daar waar Schokkerhoek staat moet Zeeheldenwijk worden gelezen. In de voortoets is voorgesteld om nader onderzoek te doen naar een aantal beschermde soorten. Dit nadere onderzoek is, tezamen met een herziening van de analyse van beschermde gebieden (Natuurnetwerk Nederland) in de voortoets, uitgevoerd door Landschapsbeheer Flevoland.

De Natuurtoets (Flora en faunawet en NNN) is als Bijlage 13 bijgevoegd. De Voortoets is als Bijlage 14 bij deze toelichting gevoegd. Het nadere onderzoek is als Bijlage 15 bij deze toelichting gevoegd.

Consequenties inwerkingtreding Wet natuurbescherming

De Natuurtoets en de Voortoets zijn opgesteld in 2016. Per 1 januari 2017 is de Wnb in werking getreden. De Wnb brengt enkele wijzigingen met zich mee voor wat betreft natuurbescherming. In de nieuwe wet treedt de provincie op als bevoegd gezag (met uitzondering van landelijke projecten). Inhoudelijk zijn als gevolg van de wetswijziging voornamelijk (maar niet uitsluitend) veranderingen opgetreden in de soortenbescherming (voorheen geborgd door de Flora- en faunawet). Zo zijn na de inwerkingtreding veel zeevissen, zoetwatervissen, dagvlinders en plantensoorten niet meer beschermd. Er zijn echter ook een aantal vlinder,- libel- en plantensoorten die bij de inwerkingtreding van de Wnb juist wel een beschermde status hebben gekregen. Provincies hebben gebruik gemaakt van de mogelijkheid om middels de provinciale verordeningen (een deel van) de zogenaamde 'andere soorten' (art 3.10 Wnb) vrij te stellen van de ontheffingsplicht. Provincie Flevoland is bij de implementatie van de wet uitgegaan van het bestaande beleid van het rijk op het gebied van soortenbescherming (Verordening uitvoering Wet Natuurbescherming Flevoland 2016, 1-11-2016). Bij het opstellen van de lijst van vrijgestelde soorten heeft de provincie rekening gehouden met de lijst van beschermde dier- en plantensoorten die voorkomen in de provincie Flevoland. Soorten die niet voorkomen in de provincie Flevoland zijn niet vrijgesteld (en opgenomen in bijlage 3 van de Verordening van Flevoland). In een oplegnotitie is onderzocht of de wetswijziging van 1 januari 2017 invloed heeft op de conclusies van de eerder opgestelde Natuurtoets en Voortoets. Deze oplegnotitie is Bijlage 16 als bijgevoegd.

4.9.3 Natuurtoets

Soortenbescherming plangebied

Met de uitgevoerde natuurtoets (zie Bijlage 13) kan worden uitgesloten, dat de gunstige staat van beschermde soorten in gevaar komt door activiteiten die mogelijk gemaakt worden door het bestemmingsplan, mits rekening wordt gehouden met de maatregelen zoals aangegeven in figuur 4.13.

Figuur 4.13: Mogelijk voorkomen van en effecten op beschermde soorten in het plangebied.

Ten aanzien van de rugstreeppad wordt voor de volledigheid het volgende opgemerkt. Het is aannemelijk dat de rugstreeppad in het plangebied aanwezig is; de soort is veelvuldig aanwezig in de Noordoostpolder. In het verleden kon in de Noordoostpolder voor de rugstreeppad gebruik worden gemaakt van het soortmanagement plan voor de rugstreeppad (De Nooij, 2007). De ontheffing die hiervoor gold is echter verlopen wat betekent dat in de huidige situatie voor nieuwe ontwikkelingen een ontheffing moet worden aangevraagd wanneer het overtreden van verbodsbepalingen niet uitgesloten kan worden.

Ten aanzien van de soortenbescherming van beschermde soorten in relatie tot de activiteiten die mogelijk gemaakt worden door het bestemmingsplan, concludeert Landschapsbeheer Flevoland in het nadere onderzoek (zie Bijlage 15) het volgende:

• Rugstreeppad: ondanks dat er geen rugstreeppadden zijn aangetroffen wordt geadviseerd om toch een ontheffing Wnb aan te vragen. Het is verstandig om nu al na te denken hoe tijdens de ontwikkeling van de nieuwe wijk rekening gehouden gaat worden met de rugstreeppad, omdat het vrijwel zeker is dat er tijdens de ontwikkeling rugstreeppadden aangetroffen gaan worden.
• Jaarrond beschermde nesten (boomvalk, buizerd, huismus en ransuil): er hoeft geen rekening gehouden te worden met jaarrond beschermde nesten.
• Vleermuizen verblijfplaatsen: nader onderzoek naar verblijfplaatsen van vleermuizen en een ontheffing Wnb is niet nodig vanwege het ontbreken van holle bomen.
• Vleermuizen met vliegroutes langs de Urkerweg: een ontheffing Wnb is niet nodig voor de kap van eventuele bomen langs de Urkerweg, omdat het aantal gewone dwergvleermuizen langs de Urkerweg te gering is om van groot belang te zijn voor de Urker populatie. Het is wel waarschijnlijk dat de Urkerweg op termijn een belangrijkere rol krijgt voor deze soort. Binnen het landschapsplan is het daarnaast niet de bedoeling dat veel bomen verdwijnen langs deze weg.
• Vleermuizen met vliegroutes of jachtgebieden boven de Urkervaart: een ontheffing Wnb wordt geadviseerd voor de meervleermuis in relatie met de ontwikkeling van de brug waarbij getoetst wordt in hoeverre bij het ontwerp van de verlichting bij de brug rekening gehouden is met de meervleermuis.
• Vleermuizen en de omzetting van akkerland in woningbouw: nader onderzoek naar en een eventuele ontheffing voor de vleermuizen voor het realiseren van de woonwijk is niet nodig.
• Otter: bij het ontwerp van de brug over de Urkervaart dient rekening gehouden te worden met de otter. Een ontheffing Wnb is wenselijk om te laten toetsen of de brug zowel zwemmend als lopend voldoende passeerbaar is voor de otter.
• Steenmarter: bij het ontwerp hoeft geen rekening gehouden te worden met deze beschermde soort, omdat de impact van het plan zeer beperkt zal zijn en de eisen die de vleermuizen en otter stellen aan de uiteindelijke vormgeving van de oevers gunstig zijn voor de steenmarter.

Ten aanzien van de rugstreeppad wordt opgemerkt dat er, als gevolg van het bouwrijp maken en de realisatie van ondiep water, in eerste instantie een ideaal leefgebied ontstaat voor deze soort. Pas in de laatste fase van de ontwikkeling zal een situatie ontstaan waarin de rugstreeppad een definitieve plek nodig heeft. Om de rugstreeppad te verleiden om zich te vestigen op een gunstige locatie is een inrichtingsplan opgesteld, op basis waarvan de gemeente Urk compensatiegebied ten behoeve van de rugstreeppad zal (laten) inrichten. Daarmee vormt het (eventuele) voorkomen van de rugstreeppad voor het vaststellen van het bestemmingsplan geen belemmering. Voor het verstoren van de meervleermuis en de otter is - in verband met de herinrichting langs de Urkervaart - op 29 januari 2020 door de provincie Flevoland een ontheffing Wnb verleend. Aan deze ontheffing zijn voorwaarden verbonden. In aanvulling op voorgaande gemeld dienen deze voorschriften nageleefd te worden.

Gelet op deze conclusies kan er vanuit worden gegaan dat de Wnb ten aanzien van de soortenbescherming de uitvoering van het plan niet in de weg staat.

4.9.4 Gebiedsbescherming / Natuurnetwek Nederland

De Urkervaart, liggend direct ten noorden van het plangebied, maakt deel uit van het Natuurnetwerk Nederland. Daarnaast maakt de Urkervaart deel uit van een ecologische verbindingszone. De Urkervaart wordt beheerd als zoete plas (Natuurbeheerplan 2016, Provincie Flevoland). In het rapport Wezenlijke kenmerken en waarden EHS gemeenten Noordoostpolder en Urk (A&W rapport) zijn de doelsoorten voor de verbindende functie van deze vaart benoemd.

Het voornemen voor planontwikkeling heeft geen effect op het natuurdoeltype. In het kader van de ecologische verbindingszone moet rekening worden gehouden met de functie van de verbinding als vliegroute voor vleermuizen, voor landzoogdieren en voor de rugstreeppad. Hierbij geldt dat de volgende maatregelen worden genomen:

• 1. voor zoogdieren en rugstreeppad: bij de aanleg van de nieuwe brug over de Urkervaart moet voorkomen worden, dat de oeverzone wordt onderbroken;
• 2. voor vleermuizen: de mogelijke vliegroute langs de Urkervaart moet functioneel blijven. Mogelijke maatregelen zijn:
  • a. er moet worden voorkomen dat lichten worden gericht op de Urkervaart of dat de vaart (tijdelijk) wordt geblokkeerd. Om te voorkomen dat (openbare) verlichting de mogelijke vliegroute van vleermuizen langs de Urkervaart belemmert is een regeling opgenomen in lid 21.3.
  • b. bij het ontwerp van de brug over de Urkervaart dient rekening te worden gehouden met de barrièrewerking van wegen voor vleermuizen. Er zijn mogelijkheden om deze te beperken (bijvoorbeeld hopovers; sommige vleermuizen kunnen onder bepaalde omstandigheden ook onder een viaduct passeren). Boven het wateroppervlak moet daarom een doorvliegroute van minstens 4 meter breed en 1,5 meter hoog mogelijk blijven. Er mag geen voor vleermuizen hinderlijke lichtuitstraling zijn op het wateroppervlak. Bij voorkeur dient amberkleurig licht gebruikt te worden. De brug voldoet aan deze maatvoeringseisen. Deze zijn middels bouwregels in de planregels geborgd.
• 3. voor rugstreeppad: de inrichting van de oeverzone wordt afgestemd op de (verbindende functie voor de) rugstreeppad.

In het nadere onderzoek (zie Bijlage 15) concludeert Landschapsbeheer Flevoland ten aanzien van de gebiedsbescherming van de NNN het volgende:

• 1. De aanleg van het wandelpad langs de Urkerweg in combinatie met meer open groenstructuren komt niet ten goede aan de wezenlijke kenmerken en waarden van de Urkervaart.
• 2. Het aanbieden van rustgebied aan de andere zijde van de Urkerweg in combinatie met een voor otters goed passeerbare duiker onder de Urkerweg kan gezien worden als een goede mitigatie voor de realisatie van het pad en aanpassing van de beplanting.
• 3. Het realiseren van de brug in combinatie met in- en uitvoegstroken vraagt aandacht omdat daarmee oppervlak NNN verloren gaat.
• 4. Het realiseren van de woonwijk met daarbij enkele waterpartijen die gekoppeld zijn aan de Urkervaart heeft twee kanten. Enerzijds positief voor met name de onderwatergebonden soorten vanwege het ondiepere en waterplantenrijkere deel dat aangekoppeld wordt. Anderzijds is het voor met name oevergebonden soorten lastiger en voorkomen moet worden dat de oevers aan deze zijde van de Urkervaart voorzien worden van steile of harde oevers, aanlegsteigers of andere constructies die de doorgang van dieren hindert. Het is daarom waarschijnlijk minder handig om tuinen op deze oevers te laten uitkomen omdat dit op termijn handhaving van de gemeente gaat vragen om ongewenste ontwikkelingen tegen te gaan.

4.9.5 Voortoets

Uit de voortoets (Bijlage 14), inclusief stikstof depositieonderzoek (Bijlage 17), blijkt, dat een negatief effect uit te sluiten is. Nu het bestemmingsplan geen negatieve gevolgen kan hebben voor een Natura 2000-gebied, hoeft geen passende beoordeling te worden gemaakt (en er hoeft ook geen plan-MER opgesteld te worden). Dit volgt uit de Natuurbeschermingswet 1998 (Nbwet), thans Wet natuurbescherming (Wnb).

Natura 2000

In navolgende tabel zijn alle storingsfactoren benoemd die in de voortoets beschreven zijn. Conclusie is dat negatieve effecten op Natura 2000-gebieden als gevolg van de ontwikkelingen die het bestemmingplan mogelijk maakt (woningbouw, bedrijven en voorzieningen) met zekerheid zijn uit te sluiten.

Het is op basis van deze voortoets met zekerheid uit te sluiten, dat de natuurlijke kenmerken van Natura 2000-gebieden, als gevolg van de ontwikkelingen die het bestemmingplan Zeeheldenwijk mogelijk maakt worden aangetast. Daarmee staat de Natuurbeschermingswet de uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan niet in de weg.

Beschermden natuurwaarden

Er zijn geen negatieve effecten te verwachten op het beschermd natuurmonument Toppad Urk en op het beschermd natuurmonument Staartweg Urk als gevolg van de ontwikkelingen die het bestemmingsplan Zeeheldenwijk mogelijk maakt.

4.9.6 Oplegnotitie Zeeheldenwijk

De inwerkingtreding van de Wet natuurbescherming per 1 januari 2017 leidt niet tot verandering van de conclusies gesteld in de Natuurtoets (Antea Group, 2016a) en Voortoets (Antea Group, 2016b).

De bescherming van op de planlocaties voorkomende kleine modderkruiper is met de komst van de nieuwe wet komen te vervallen. Bij uitvoering van het plan dient men rekening te houden met het voorkomen van broedende vogels. Bij de daadwerkelijke ontwikkeling van Zeeheldenwijk zal onderzoek plaatsvinden naar het voorkomen van de rugstreeppad. De verwachting is dat een ontheffing verleenbaar is. Vanuit de gebiedsbescherming zijn er geen belemmeringen voor de uitvoering van het project wat Natura 2000-gebieden betreft. De status van de beschreven en getoetste Beschermde natuurmonumenten is vervallen.

4.9.7 Samenvatting natuurparagraaf

Voor de realisatie van de Zeeheldenwijk op Urk is inzicht nodig in de verplichtingen ten aanzien van de Wet natuurbescherming. De Wet natuurbescherming kent een aantal onderdelen, waaronder module de Natura-2000 gebieden, de module Soorten en de module Houtopstanden. Geen van deze onderdelen zal de bestemmingswijziging tegenhouden, maar bij de realisatie van de Zeeheldenwijk zal wel rekening gehouden moeten worden met deze drie onderdelen van de Wet natuurbescherming. Daarnaast is de Urkervaart aangewezen als onderdeel van het Natuurnetwerk Nederland, dit blokkeert de bestemmingswijziging niet maar er zal wel rekening mee gehouden moeten worden.

Onderdeel soorten

De toekomstige Zeeheldenwijk bestaat op dit moment uit akkers en enkele boerderijen met bijbehorende erven en wordt begrensd door onder andere de Urkervaart.

Binnen de Wet natuurbescherming, onderdeel soorten, worden tal van dier- en plantsoorten beschermd. Er heeft een bureaustudie plaatsgevonden naar het plangebied van de Zeeheldenwijk, hierin is bepaald welke beschermde planten en dieren mogelijk in het gebied voorkomen (Reinhold, 2019). In totaal kwamen uit die studie zo'n 35 beschermde soorten (exclusief alle broedende vogels). Een flink deel hiervan staat op de vrijstellingslijst van de Provincie Flevoland. Dit zijn soorten waarvan de Provincie verwacht dat ze zo algemeen zijn dat ruimtelijke ontwikkelingen geen invloed hebben op de staat van instandhouding van de soort (in Flevoland). Nader onderzoek naar deze soorten is derhalve niet noodzakelijk.

De overige soorten zijn in Flevoland schaars tot redelijk algemeen. De Zeeheldenwijk is voor geen van de beschermde soorten zodanig belangrijk in zijn voortbestaan dat de ontwikkeling van de Zeeheldenwijk niet door zou kunnen gaan vanwege de aanwezigheid van een beschermde plant of diersoort. Wel kan het betekenen dat de aanwezigheid van de beschermde soorten invloed heeft op de manier waarop het gebied vormgegeven wordt en/of hoe de werkzaamheden uitgevoerd worden. Hierbij kan gedacht worden aan de realisatie van compensatiegebieden voor de rugstreeppad en de otter en het natuur-inclusief bouwen van woningen om de vestigingsmogelijkheid van de huismus en de kerkuil te continueren na de eventuele sloop van boerenschuren. De perioden waarop deze eventueel gesloopt worden kunnen ook worden beperkt. Denk daarnaast ook aan het realiseren van verblijfplaatsen voor diverse vleermuissoorten.

Reeds is er een inchtingsplan opgesteld voor de inrichting van een compensatiegebied voor de rugstreeppad. Voor het verstoren van de meervleermuis en de otter is - in verband met de herinrichting langs de Urkervaart - reeds een ontheffing Wnb verleend.

Onderdeel houtopstanden

Binnen het plangebied liggen houtopstanden, die mogelijk gekapt moeten worden. Deze houtopstanden zullen de bestemmingswijziging niet tegenhouden. Maar er geldt mogelijk een meldingsplicht en, afhankelijk van de precieze invulling, mogelijk een herplantingsplicht.

Onderdeel Natura-2000

Bekeken moet worden of door de ruimtelijke ontwikkeling stikstof mogelijk een rol speelt in of invloed heeft op stikstofgevoelige Natura-2000 gebieden in de omgeving. Het dichtstbijzijnde stikstofgevoelige Natura-2000 gebied betreft de Weerribben en de Wieden (24 km). Hoewel het IJsselmeer en de Rijntakken (IJssel) de dichtsbijzijnde Natura 2000-gebieden zijn, hebben deze gebieden in de directe omgeving geen stikstofgevoelige habitattypes liggen. Uit de Aeriusberekeningen voor de aanleg en het gebruik, blijkt dat er geen toename van stikstofdepositie op de stikstofgevoelige gebieden plaatsvindt ten opzichte van de referentiesituatie (bemest bouwland).

Natuurnetwerk Nederland

De oeverzone van de Urkervaart behoort tot het Natuurnetwerk Nederland (NNN) (Provincie Flevoland, 2020). Het betreft een netwerk aan groen/natuur, dat samen ervoor zorgt dat tal van dieren en planten van het ene naar het andere natuurgebied kunnen trekken en de NNN functioneert eveneens als leefgebied voor veel soorten. Voor de NNN-gebieden zijn de wezenlijke kenmerken en waarden beschreven. Voor de Urkervaart is het gebied vooral van belang als migratiegebied voor o.a. otter, meervleermuis, watervleermuis en ringslang. Tevens is het gebied een natte verbindingszone voor vissen, waaronder de blankvoorn. Ook is het gebied belangrijk als verbindingszone voor verschillende libellensoorten.

De aanwezigheid van het NNN als grens van de woonwijk hoeft niet betekenen dat de ontwikkeling van de Zeeheldenwijk geen doorgang kan vinden. Wel betekent het dat nabij de oevers van de Urkervaart op basis van daartoe gespecialiseerd ecologisch onderzoek, voor deze soorten beschermende en geleidende aanpassingen moeten worden verricht. Dat heeft geleid tot het vastleggen van aanpassingen op maat voor een aantal soorten.

Bij de ontwikkeling van de Michiel de Ruyterbrug en het recreatieve wandelpad met bijbehorende ingrepen in de vegetatie aan de noordelijke oever van de Urkervaart speelt de Wet natuurbescherming, onderdeel beschermde gebieden een rol. Het gebied maakt deels onderdeel uit van het Natuurnetwerk Nederland. De effecten hebben betrekking op het oppervlakverlies van de NNN door de komst van de brug en door het verlies aan kwaliteit van de wezenlijke kenmerken en waarden door de realisatie van het wandelpad. Er wordt een gedeelte onttrokken aan de NNN (landhoofden). Het wandelpad blijft deel uitmaken van de NNN. Zonder mitigatie blijven er echter teveel negatieve effecten over. Met behulp van mitigatie door de aanwijzing en inrichting van een rietstrook als nieuwe NNN bij Oranjewijk (zie aanduiding Ecologie op de verbeelding) en de realisatie van een vaarduiker met otterplanken onder de Urkerweg naar deze rietstrook wordt de schade aan de NNN-Urkervaart gemitigeerd; zowel in oppervlak als in kwaliteit. Het noordelijke landhoofd van de brug wordt tevens voorzien van een otterplank wat contractueel is vastgelegd. Het in dit rapport genoemde gedeelte van het NNN gaat beheerd worden door de gemeente Urk conform het in bijlage 1 beschreven beheerplan, zie rapport Landschapsbeheer 25022020.

Bronnen:

Provincie Flevoland. (2020). Opgehaald van https://geo2.flevoland.nl/viewer/app/natuurnetwerk/

Reinhold, J. (2019). Beschermde soorten bij Binnendijks Bedrijventerrein Urk . Lelystad: Landschapsbeheer Flevoland.

4.12.1 Kader

Algemeen

Voor wat betreft het wettelijk kader zijn diverse wetten en plannen bepalend voor het aspect water. In dit kader en als basis voor de beoordeling kunnen in ieder geval worden genoemd: Waterbeleid voor de 21e eeuw, de Waterwet en het Nationaal Waterplan. Er wordt gestreefd naar een duurzaam en veerkrachtig watersysteem met minimale risico's op wateroverlast of watertekorten. Belangrijk instrument bij het beoordelen van bestemmingsplannen is de watertoets. Doel is om te kunnen garanderen dat waterhuishoudkundige doelstellingen expliciet en op evenwichtige wijze worden afgewogen. Deze doelstelling betreft zowel de waterkwantiteit (veiligheid, wateroverlast en tegengaan van verdroging) als de waterkwaliteit (riolering, omgang met hemelwater en lozingen op het oppervlaktewater). In dit onderdeel wordt verder ingegaan op de verschillende wateraspecten.

Nationaal Bestuursakkoord Water

Afspraken over het toepassen van de watertoets bij ruimtelijke plannen zijn gemaakt in het Nationaal Bestuursakkoord Water. In het akkoord zijn maatregelen afgesproken met als doel het watersysteem in 2015 'op orde' te hebben. Op 31 oktober 2018 zijn met de waterpartners aanvullende afspraken gemaakt op het Bestuursakkoord Water. In het bestuursakkoord zijn taakstellende afspraken opgenomen over veiligheid en wateroverlast. Ook is een impuls gegeven aan het gebruik van de watertoets. Het doel van de watertoets is het waarborgen van waterhuishoudkundige belangen in ruimtelijke plannen.

Waterschap Zuiderzeeland

Waterschap Zuiderzeeland is waterbeheerder in het plangebied en is verantwoordelijk voor de waterhuishoudkundige verzorging (waterkwaliteit en waterkwantiteit) binnen het plangebied. Het beleid van het waterschap is verwoord in de volgende documenten en wordt hierna kort besproken:

• Waterbeheerplan 2016 – 2021 / Waterbeheerprogramma 2022-2027;
• Keur Waterschap Zuiderzeeland (april 2017);
• De Uitbeelding;
• Het Waterkader.

4.12.2 Onderzoek

De gemeente Urk heeft een Watervisie opgesteld voor drie ruimtelijke ontwikkelingen. Het Binnendijks bedrijventerrein, de Maritieme Servicehaven en de woonontwikkeling Zeeheldenwijk. De ambitie van de watervisie is een toekomstig bestendig en duurzaam (afval)watersysteem wat voldoet aan het huidige eisen met betrekking tot oppervlaktewater, hemelwater en afvalwater. De 'Basis op Orde'. De watervisie staat niet op zichzelf. Een basis is gelegd in het Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (VGRP Urk 2016 - 2021). Daarnaast heeft Urk haar Structuurvisie (2019) geactualiseerd en sluit de watervisie aan op de ambities van het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie.

In het kader van het bestemmingsplan is een geactualiseerde watertoets uitgevoerd. Deze is opgenomen in Bijlage 19.

5.2.1 Mogelijkheden Chw

Met dit bestemmingsplan wordt geëxperimenteerd met de in de toekomstige Omgevingswet beoogde verbreding van het bestemmingsplan tot een omgevingsplan. Zolang de beoogde Omgevingswet niet is vastgesteld en in werking is getreden, geldt een experimenteel omgevingsplan als een buitenwettelijk en vormvrij plan.

Met artikel 7c van de Chw wordt een wettelijke grondslag gegeven aan deze experimentele bestemmingsplannen. In het kader van dit experiment mag worden afgeweken van de aangegeven onderdelen van onder meer de Wet ruimtelijke ordening (Wro), het Besluit ruimtelijke ordening (Bro), de Wet geluidhinder (Wgh), het Besluit geluidhinder (Bgh) en de Wet milieubeheer (Wm). Artikel 7c biedt de volgende instrumenten, waarbij we per instrument met 'ja/nee' aangeven of er in dit plan gebruik van wordt gemaakt:

• Looptijd: 20 jaar in plaats van 10 jaar. Een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte kent een looptijd van 20 jaar. De wettelijk vastgestelde plantermijn in de Wet ruimtelijke ordening van 10 jaar vormt vaak een belemmering, omdat niet aannemelijk kan worden gemaakt dat de ontwikkelingen, waarin het bestemmingsplan voorziet, binnen 10 jaar gerealiseerd kunnen worden. De verlengde looptijd is net dat extra steuntje in de rug om de uitvoerbaarheid wel aannemelijk te kunnen maken. In de toelichting van het bestemmingsplan hoeft geen inzicht te worden geboden in de uitvoerbaarheid van het plan. Ja.
• Voorlopige bestemmingen: tijdelijk gebruik, maximaal 10 jaar. Dit instrument geeft de mogelijkheid om bij een flexibele invulling van een plangebied dat een lange doorlooptijd kent tijdelijk gebruik ander gebruik dan beoogd toe te staan. Binnen het experiment de termijn van voorlopige bestemmingen verruimd van 5 naar 10 jaar. In een bestemmingsplan kunnen met dit instrument voorlopige bestemmingen worden opgenomen om het tijdelijke gebruik mogelijk te maken. Nee.
• Verordeningen: toevoegen lokale verordeningen voor wat betreft de fysieke leefomgeving. De verbrede reikwijdte maakt het mogelijk om onderwerpen die gemeenten nu nog in lokale verordeningen regelen op te nemen in het bestemmingsplan met verbrede reikwijdte. Naar verwachting leidt dat tot minder en beter op elkaar afgestemde regels. Dat is wel zo gemakkelijk voor burgers die in één opslag willen zien wat er mag en kan op een locatie. Het vierde lid van artikel 7c bevat de grondslag om lokale verordeningen, die gebaseerd zijn op de Gemeentewet, in het bestemmingsplan met verbrede reikwijdte te integreren. Nee.
• De ‘verbrede reikwijdte’ betekent dat het omgevingsplan niet alleen over een ‘goede ruimtelijke ordening’ gaat, maar net als onder de Omgevingswet de fysieke leefomgeving centraal stelt. In het bestemmingsplan met verbrede reikwijdte kunnen naast regels met een ruimtelijke relevantie, regels worden opgenomen ten behoeve van het bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit en doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen van de fysieke leefomgeving ter vervulling van maatschappelijke functies. Concreet betekent dit dat regels kunnen worden opgenomen over onder andere het uiterlijk van bouwwerken (welstand), duurzaamheid en een goed woon- en leefklimaat. Ja.
• Meldingsplicht: activiteiten zijn verboden, tenzij initiatiefnemers dit vooraf melden: ruime en flexibele kaders stellen met behoud van controle en sturingsmogelijkheden, bijvoorbeeld voor beheer fysieke leefomgeving maatregels treffen die een betere bescherming bieden aan de leefomgeving. Nee.
• Beleidsregels: Het bestemmingsplan met verbrede reikwijdte kan open normen bevatten die – naar keuze – door de gemeenteraad of burgemeester en wethouders worden uitgewerkt in beleidsregels in de zin van 4:81 Awb. Deze constructie biedt flexibiliteit. Wijzigingen in beleid kunnen – los van het bestemmingsplan – zonder voorbereidingsprocedure worden vastgesteld. De gemeente is hiermee in staat sneller in te spelen op maatschappelijke behoeftes en ontwikkelingen, waardoor de robuustheid van het bestemmingsplan toeneemt, dit neemt niet weg dat de totstandkoming van beleidsregels op zorgvuldige wijze moet geschieden. Hiervoor gelden dezelfde inhoudelijke eisen als voor gewone planregels. Ze moeten naleefbaar, uitvoerbaar en handhaafbaar zijn. Ja.
• Planschade: Binnen het experiment met de verbrede reikwijdte bestaat geen recht op planschade bij het vervallen van planologische bouw- en gebruiksmogelijkheden, die ten minste drie jaar ongebruikt zijn gebleven. Niet specifiek.
• Uitvoerbaarheid en milieukwaliteitseisen: In samenhang met de verlengde looptijd bestaat de mogelijkheid om van een tweetal bepalingen uit het Bro af te wijken. Beide artikelen hebben betrekking op verantwoording over de uitvoerbaarheid in de toelichting van het bestemmingsplan.
  • 1. Artikel 3.1.6, lid 1, onder f Bro;
  • 2. Artikel 3.1.6, lid 5, onder c Bro.
    • a. Met uitvoerbaarheid in de context van artikel 3.1.6, lid 1, onder f Bro wordt in hoofdlijnen gedoeld op drie aspecten:

• 1. is realisatie van het plan mogelijk? (op grond van de jurisprudentie gaat het dan om realisatie binnen de planperiode),
• 2. is het plan financieel-economisch uitvoerbaar? en
• 3. is het plan maatschappelijk uitvoerbaar?

In de toelichting van het bestemmingsplan hoeft aan deze aspecten geen aandacht te worden besteed. Daarnaast hoeft in de toelichting geen aandacht te worden besteed aan de wijze waarop krachtens hoofdstuk 5 van de Wet milieubeheer vastgestelde kwaliteitseisen bij het plan zijn betrokken. Voorgaande geldt alleen als geen milieueffectrapport hoeft te worden opgesteld. Voorbeelden van milieukwaliteitseisen zijn luchtkwaliteit, maar ook externe veiligheid.

• a. Het bovenstaande betekent niet dat deze onderwerpen geen rol meer spelen in het bestemmingsplan. Als het plan daar aanleiding toe geeft moet wel degelijk onderzoek naar luchtkwaliteit worden verricht. Hetzelfde geldt ook voor een thema als externe veiligheid. De essentie van deze mogelijkheden is, dat volstaan kan worden met een eenvoudiger plan / een kortere toelichting. Ook sluit deze mogelijkheid goed aan bij de gedachte om onderzoek gefaseerd uit te voeren. Het onderzoek bij de vaststelling van het bestemmingsplan sluit aan op het detailniveau van de informatie die op dat moment voorhanden is. Opgemerkt wordt dat besluiten (waaronder een bestemmingsplan) altijd zorgvuldig moeten worden voorbereid en gemotiveerd, c.q. voldoen aan de eisen die hiervoor zijn neergelegd in de Awb. Nee.
• b. De mogelijkheid conform artikel 7c Bu Chw lid 10 dat een exploitatieplan kan worden vastgesteld bij de omgevingsvergunning. (zie par. 6.1). Hiermee kan het kostenverhaal worden geregeld op het moment dat zich een concrete ontwikkeling voordoet. Indien toepassing wordt gegeven aan het tiende lid, geldt (onder andere) dat afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht niet van toepassing is op de voorbereiding van het exploitatieplan, in het bestemmingsplan een of meer exploitatiegebieden worden aangewezen en de omgevingsvergunning voor het bouwen kan worden geweigerd als de exploitatieopzet, een tekort bevat, dat niet is gedekt. In het bestemmingsplan is ten behoeve van de ontwikkelingen een exploitatiegebied aangewezen. Ja.
• Maatwerkregels: Op basis van de Wet geluidhinder is het vaststellen van een hogere grenswaarde geluid een separaat besluit naast het ruimtelijke besluit. Nu de grondslag en de ruimtelijke verantwoording van een ontheffing van de voorkeursgrenswaarde voortvloeien uit en zijn opgenomen in het bestemmingsplan met verbrede reikwijdte, wordt dit plan het vehikel voor het vaststellen van de hogere grenswaarde. Dit besluit is daarmee geïntegreerd in het bestemmingsplan. Dit besluit is al genomen in het kader van het vigerende plan en voldoet nog steeds. Nee.

5.2.2 Toepassing Chw

In de vorige paragraaf zijn de mogelijkheden van een bestemmingsplan Verbrede Reikwijdte beschreven. In deze paragraaf wordt toegelicht welke instrumenten voor dit plan zijn toegepast.

Planperiode

Vanwege de omvang van het plan kan het niet binnen de reguliere planperiode van 10 jaar worden gerealiseerd. Op basis van de Chw is de planperiode voor dit plan dan ook 20 jaar. Met een bouwvolume van gemiddeld circa 90-95 woningen per jaar kan het plan binnen deze planperiode worden gerealiseerd. Dit is een realistisch bouwvolume als het wordt vergelijken met de ervaringscijfers op Urk in de afgelopen jaren, waarin het bouwvolume ruim hoger is en de omstandigheid dat de realisatie van het plan start vanaf 2021.

Bedrijven en milieuzonering

Uit paragraaf 4.2 en 4.7 volgt, dat er vanwege het bedrijventerrein Zwolschehoek in een deel van het plangebied niet zonder meer milieugevoelige functies kunnen worden gerealiseerd. Het wordt enerzijds veroorzaakt door de milieucontouren voor wat betreft de aspecten geur, geluid, stof en gevaar die vanwege de toegestane bedrijven op het terrein Zwolschehoek over het plangebied liggen. Daarnaast heeft dit te maken met het cumulatieve geluidniveau, dat optreedt in het plangebied vanwege het wegverkeer en de bedrijfsactiviteiten op Zwolschehoek.

Om die reden is in de planregels opgenomen, dat er bij de realisatie van milieugevoelige functies sprake moet zijn van een goed woon- en leefklimaat. De wijze waarop hieraan wordt getoetst is opgenomen in de beleidsregels 'Goed woon- en leefklimaat'. De beoordeling vindt plaats enerzijds aan de richtafstanden, die op basis van de VNG-handreiking 'Bedrijven en Milieuzonering' (2009) moeten worden aangehouden. Anderzijds wordt beoordeeld of het plan in een gebied ligt waar de cumulatieve geluidbelasting niet meer bedraagt dan 61 dB exclusief aftrek. Daarvoor is in de beleidsregels een kaart opgenomen met de cumulatieve geluidscontouren.

Verkeersafwikkeling

Er dient zorgvuldig te worden omgegaan met de verkeerskundige situatie van het plan. Uit het verkeersonderzoek volgt, dat er in de toekomst mogelijk knelpunten te verwachten zijn bij de verkeersafwikkeling op de kruispunten. De gemeente zal met de provincie afspraken maken over monitoring van de verkeerssituatie en hoe om te gaan met de mogelijke maatregelen.

Geluid

Met het geldende plan zijn al hogere waarden vastgesteld. Nieuwbouw van woningen is alleen toegestaan als aan de vastgelegde geluidnormen kan worden voldaan en de bebouwing voldoet aan de beleidsregels 'Hogere waarde geluid'.

Waterhuishouding

De nieuwe inrichting van het gebied heeft effecten op de waterhuishouding in het plangebied en zijn omgeving. Om een goede waterhuishouding te borgen heeft de gemeente in overleg met het waterschap beleidsregels 'Goede waterhuishouding' opgesteld. Bij het aanvragen/verlenen van omgevingsvergunningen moet aan deze beleidsregels worden voldaan.

Beleidsregels

De Chw biedt de mogelijkheid te werken met open normen, waarbij de uitleg nader wordt vastgelegd in een beleidsregel. De normen zijn dusdanig geformuleerd, dat deze naleefbaar, uitvoerbaar en handhaafbaar zijn. De gemeente stelt de volgende beleidsregels vast:

• 1. Beleidsregels Parkeren: in deze beleidsregel worden de parkeernormen voor Urk vastgelegd. Bij aanvragen omgevingsvergunning en (wijziging van) het gebruik wordt aan deze parkeernormen getoetst.
• 2. Beleidsregels Goed woon- en leefklimaat: In deze beleidsregel wordt bepaald op welke wijze bij aanvragen omgevingsvergunning wordt getoetst aan de eis of er sprake is van een goed woon- en leefklimaat.
• 3. Stedenbouwkundig plan: In het stedenbouwkundig plan worden middels themakaarten de stedenbouwkundige eisen aan bebouwing en inrichting van de openbare ruimte vastgelegd.
• 4. Beleidsregels Beeldkwaliteit onderdeel groene clusters: In deze beleidsregels is bepaald hoe de oorspronkelijke agrarische bouwpercelen ingericht dienen te worden.
• 5. Beleidsregels Hogere waarde geluid: In deze beleidsregels is bepaald waar woningen aan moeten voldoen als ze worden gebouwd in een gebied waarvoor een hogere grenswaarde geluid is vastgelegd in het bestemmingsplan.
• 6. Beleidsregels 'Wonen en werken aan huis gemeente Urk 2008': Deze beleidsregel is in 2008 vastgesteld. Uitgangspunt is dat een beroep en/of bedrijf in de bestemming 'Wonen - 1' en 'Wonen - 2' niet is toegestaan. Hiervan kan worden afgeweken, mits wordt voldaan aan de voorwaarden zoals in deze beleidsregel zijn vastgelegd.
• 7. Beleidsregel 'Internetwinkels': Het gebruik van gebouwen voor internetwinkels wordt beschouwd als strijdig met het bestemmingsplan. Via een omgevingsvergunning kan hiervan worden afgeweken. Hierbij wordt getoetst aan de randvoorwaarden zoals opgenomen in de beleidsregels 'Internetwinkels'.