Buitengebied, partiële herziening Denekamperstraat 23

6.5 Erfstructuur en erfinrichting

Het erf is gelegen in het deelgebied dat in figuur 6.4. met rode kleur is weergegeven.

Figuur 6.4. Deelgebied 'erf Denekamperstraat 23'

Het erf is het onbebouwde gedeelte van het boerenbedrijf. Binnen erven is een onderscheid te maken tussen de erfstructuur en de erfinrichting. De erfstructuur bepaalt de ordening van “rode”, “groene” en “blauwe” componenten op het erf. Voor dit landschapsplan zijn de groene (beplanting) en blauwe (water) componenten van belang. En met betrekking tot het erf gaat het vooral over de groene elementen.

Natuurrijke en streekeigen erven bepalen in belangrijke mate de uitstraling van het landschap. Zo blijft het typerende uiterlijk van de verschillende landstreken herkenbaar en aantrekkelijk. Een erf dat goed is ingepast in het landschap maakt dat gebied aantrekkelijker om in te wonen en te recreëren.

Geen twee erven zijn hetzelfde, maar in grote lijnen zijn ze hetzelfde opgebouwd. Veel voorkomende elementen op het historische erf zijn bloementuinen, moestuinen, boomgaarden in een huisweitje. De verschillende elementen waren vaak van elkaar gescheiden door meidoorn- of beukenhagen. De randen van het erf werden meestal bepaald door boomsingels, bomenrijen, hagen of sloten. De beplanting op erven heeft verschillende functies. Onder andere bescherming tegen wind en levering van brandhout en gebruikshout. Beplanting zorgt daarnaast voor een visuele beschutting.

Van oudsher ging de functionaliteit van de beplanting boven de sierlijkheid. Tegenwoordig dienen beplantingen echter steeds meer als belevingswaarde en natuurwaarde.

Bij het nieuw te ontwikkelen erf van de familie Beld wordt cultuur nauw verweven met natuur. Het creëren van een landschappelijk waardevol groen eiland binnen het open landschap waarbij het bestaande beukenbos een belangrijk onderdeel vormt. Het huidige erf heeft vrijwel geen elementen meer die refereren aan het streekeigen erf. Met de sloop van de voormalige agrarische bedrijfsgebouwen ontstaat er weer ruimte om het erf nieuw leven in te blazen. Er ontstaat ruimte voor de inpassing van een aantrekkelijk en landschappelijk waardevol erf.

Van oudsher is op erven een indeling in “voor” en “achter” typerend. Voor en achter worden nog altijd door een denkbeeldige lijn in de boerderij van elkaar gescheiden. Deze functionele scheiding tussen voor en achter, tussen wonen en werken, zal ook terug te vinden zijn op het erf van de familie Beld.

Voorerf

Het voorerf was van oudsher het domein van de boerin. Op het voor- en zijerf is om die reden vanuit de historie een menging van sier- en nutstuin ontstaan. Het voorerf wordt intensief onderhouden en vormt het visitekaartje voor het erf. In het geval van de familie Beld wordt de ruimte rondom Bureau Max en het hierbij behorende bijgebouw beschouwd als het voorerf.

De scheiding tussen werk en privé zal gemaakt worden met een rododendronhaag. Deze haag is wintergroen en zorgt voor een jaarrond scheiding.

De tuin rondom de nieuw te bouwen woning (eveneens het voorerf) zal bestaan uit een sobere siertuin met enkele solitairen. Rondom het huis is het gewenst om een sobere en uniforme uitstraling te creëren. Dit zal geschieden door de aanleg van een open gazon. Het gazon wordt ten oosten en westen begrensd door het aanwezige beukenbos. Door het gebruik van sober en eenduidig bestratingmateriaal wordt rust gecreëerd.

Het is gewenst om zichtlijnen te creëren vanuit de nieuw te bouwen woning naar het omliggende landschap. Een mogelijkheid hiertoe is het dunnen van het beukenbos op enkele plaatsen. Er zal geen sprake zijn van een grootschalige kap, maar van het opsnoeien van de kronen en het verwijderen van enkele onderstaanders. Deze ingreep heeft uiteindelijk zowel landschappelijke als ecologische voordelen. De beuken krijgen meer ruimte en licht, de kronen kunnen zich beter ontwikkelen. Bovendien leveren deze zichtlijnen ook een bijdrage aan het zicht vanaf het omliggende gebied op de nieuwe erflocatie. Het Roderveld kent een recreatief medegebruik (wandel- en fietsnetwerk). Met de realisatie van zichtlijnen door het beukenbos kan er vanaf deze netwerken een prachtig zicht worden gecreëerd op het nieuw te ontwikkelen erf.

Siertuinen worden van oudsher omzoomd met haagstructuren. In het geval van de familie Beld is gekozen voor een beukenhaag aangezien deze landschappelijk gezien het beste aansluit op de aanwezige beplanting (beukenbos). Het is gewenst om de uitstraling van het erf eenvoudig te houden zodat de nieuw te bouwen woning goed naar voren komt.

Achtererf

Op het achtererf overheerst de nutsbeplanting (struiken en bomen). Deze onderhoudsvriendelijke beplanting zorgt voor een goede overgang van erf naar omringende landschap.

Het achtererf van de familie Beld zal bestaan uit een, met schapengaas afgerasterde huisweide met hoogstamvruchtbomen. De scheiding van tuin naar huisweide zal gemaakt worden met een beukenhaag. Deze zorgt voor eenheid op het erf.

Het inrichtingsplan is gevisualiseerd in een concreet inrichtingsplan.

Figuur 6.5. Inrichtingsplan voor het erf Denekamperstraat 23

Recreatief medegebruik

Zoals reeds aangegeven is, heeft het landschapsplan vooral betrekking op natuur- en landschapsontwikkeling waarbij behoud en herstel van het cultuurhistorische landschap voorop staat. Binnen het plangebied zal echter ook een bijdrage worden geleverd aan recreatief medegebruik.

Het weiland dat omgevormd wordt tot nieuwe natuur ligt op een zichtlocatie vanaf de Denekamperstraat. Op dit moment wordt dit betreffende perceel aan de zuidzijde besloten door een hoge wal die ingeplant is met bosplantsoen. De familie Beld heeft er echter voor gekozen om in samenwerking met Natuurmonumenten en Waterschap Regge en Dinkel het perceel in te richten volgens het oorspronkelijke beekdal. De aanwezige wal zal hiermee verdwijnen. Er zal wel sprake blijven van een beplanting langs de Denekamperstraat deze zal echter zo opgezet worden dat er sprake is van beekbegeleidende beplanting die een meerwaarde oplevert voor de natuur- en landschapsontwikkeling, maar die er ook voor zal zorgen dat er te allen tijde zich zal zijn op deze unieke locatie.

De familie Beld heeft overigens in de voorgaande jaren al op verschillende manieren een bijdrage geleverd aan het recreatieve medegebruik van het gebied. Zo zijn er meerdere keren kerstmarkten georganiseerd waarbij het erf omgetoverd werd tot een ontmoetingsplek voor meerdere mensen/partijen. Ook zijn de gronden van Landgoed Rhoderlanden al meerdere malen onderdeel geweest van de Landgoedmarathon Twente.

Met betrekking tot het recreatieve medegebruik kan het oude tracé van de trambaan Oldenzaal-Denekamp genoemd worden. Gestreefd wordt om van het oude tracé een wandelroute te maken van Oldenzaal naar Denekamp. Deze trambaan liep ten noorden van het plangebied. Wanneer deze verbinding omgevormd wordt naar een recreatieve verbinding kan er een uitzichtpunt opgenomen worden die zicht verschaft op het plangebied.

Maatschappelijke meerwaarde

Met de realisatie van een nieuwe woning op Landgoed Rhoderlanden wordt een grote maatschappelijke meerwaarde gecreëerd. Op dit moment is de locatie aan de Denekamperstraat 23 verre van aantrekkelijk. De voormalig agrarische bedrijfsgebouwen raken steeds verder in verval en zijn voor veel mensen een doorn in het oog.

De familie Beld heeft al eerder laten zien oog te hebben voor detail. Het reclamebureau Max is hiervan het resultaat. De bouw van de nieuwe woning staat in direct verband met de realisatie van een nieuw landschappelijk waardevol erf, waarbij bestaande waardevolle elementen worden behouden. De grootste investering zal plaatsvinden in de realisatie van nieuwe natuur langs de Denekamperstraat. Het weiland zal een gehele nieuwe invulling krijgen waarmee het cultuurhistorische beeld weer naar voren komt en waarmee een belangrijke bijdrage geleverd kan worden aan de hydrologische verbetering in het gebied.