Havens

4.8 Externe veiligheid

Externe Veiligheid (EV) heeft betrekking op de gevaren die de directe omgeving loopt in het geval er iets mis gaat tijdens de opslag, productie of het transport van gevaarlijke stoffen. De daaraan verbonden risico's moeten aanvaardbaar blijven. De wetgeving voor externe veiligheid hanteert twee normstellingen, namelijk het plaatgebonden risico en het groeprisico.

Plaatsgebonden Risico (PR)

Het plaatsgebonden risico is de kans dat een persoon die zich gedurende een jaar onafgebroken onbeschermd op een bepaalde plaats bevindt, overlijdt als gevolg van een ongeval met gevaarlijke stoffen. Dit risico wordt per bedrijf vastgelegd in contouren. Er geldt een contour waarbinnen die kans 10-6 (één op 1.000.000) bedraagt.

Groepsrisico (GR)

Het groepsrisico is een berekening van de kans dat een groep personen binnen een bepaald gebied overlijdt tengevolge van een ongeval met gevaarlijke stoffen. De oriëntatiewaarde geeft hierbij de indicatie van een zekere maatschappelijke ontwrichting ten gevolge van een calamiteit. Indien een ontwikkeling een toename van het groepsriscio mogelijk maakt geldt een verantwoordingsplicht voor de gemeente.

In het Besluit Externe Veiligheid Inrichtingen (BEVI) is opgenomen dat voor iedere toename van het GR een verantwoordingsplicht geldt, ook als de verandering geen overschrijding van de norm veroorzaakt. Risico's verbonden aan de opslag en het transport van gevaarlijke stoffen zijn in kaart gebracht in de diverse risicoatlassen.

Kwetsbare en beperkt kwetsbare objecten

Voor toetsing wordt onderscheid gemaakt tussen kwetsbare en beperkt kwetsbare objecten. Kwetsbare objecten zijn in het algemeen inrichtingen waar zich grote groepen bevinden (bv. grotere kantoren), danwel mensen een groot deel van de dag verblijven (bv. woningen) of waar mensen verblijven die minder zelfredzaam zijn (bv. ziekenhuizen). Beperkt kwetsbare objecten zijn bijvoorbeeld verspreid liggende woningen, (kleinere) kantoren, hotels, winkels, bedrijfsgebouwen en de overige recreatieterreinen. Kwetsbare objecten mogen niet binnen een PR 10-6 contour aanwezig zijn. Beperkt kwetsbare objecten mogen dat onder voorwaarden wel.

Inrichtingen

In het plangebied komen enkele inrichtingen voor die vallen onder de werking van het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi). Het betreffen bedrijven met een ammoniakkoelinstallatie en LPG tankstations. In deze paragraaf wordt hier nader op ingegaan.

Figuur 4.8 Uitsnede Risicokaart

In figuur 4.8 is te zien in hoeverre sprake is van externe veiligheidsrisico's ten aanzien van inrichtingen binnen het plangebied. Voor onderliggend plan zijn met name de rode stippen en driehoeken van belang. De meest westelijke stip betreft een gemaal. De stip met de K duidt een bedrijf (Northseafood Holland) met een ammoniakkoelinstallatie. Het betreft een BEVI inrichting. Onderstaand wordt hier nader op ingegaan. De twee driehoeken met de L erin zijn tankstations waar tevens LPG verkocht wordt. Ook hier wordt onderstaand een nadere toelichting op gegeven. De groene punten in bovenstaande figuur geven kwetsbare locaties (bijvoorbeeld een publieksgebouw) aan. Het geel gemarkeerde vlak geeft aan waar 'paniek in menigten en verstoring openbare orde' kan plaatsvinden als gevolg van de jaarlijkse Visserijdagen.

De blauwe arcering die deels over Lemsterhoek en helemaal over Kamperhoek ligt, geeft aan dat hier sprake is van een overstromingsgebied. De rode arcering tenslotte geeft aan waar zich de overgang naar buitendijks gebied bevindt.

Ammoniakkoelinstallaties

Het bedrijfs Northseafood Holland is een visverwerkend bedrijf en tevens BEVI inrichting. Het bedrijf heeft een tweetal ammoniakkoelinstallaties. Het bedrijf zelf ligt buiten de plangrenzen van voorliggend bestemmingsplan. Echter, het bedrijf heeft een contour die de grenzen van dit bestemmingsplan overschrijdt. Onderstaand een korte toelichting op de bevindingen.

In september 2005 is door SAVE een onderzoek uitgevoerd waarbij alle BEVI inrichtingen binnen de gemeentegrenzen zijn beoordeeld. Van de inrichtingen zijn de plaatsgebonden- (PR) en groepsrisico's (GR) bepaald. In het rapport van SAVE zijn een tweetal situaties doorgerekend voor Northseafood Holland, de vergunde situatie waarbij 2.500 kg ammoniak is opgeslagen de werkelijke bedrijfssituatie waarbij een hoeveelheid van 6.400 kg ammoniak is opgeslagen. In 2011 is de omgevingsvergunning (milieu) aangepast en in overeenstemming gebracht met de werkelijke bedrijfssituatie. In de vergunning is nu opgenomen dat het bedrijf in totaal 6.800 kg ammoniak voor een tweetal installaties mag hebben. Omdat de uitgangspunten, welke bij de berekening door SAVE zijn gehanteerd, sindsdien niet zijn gewijzigd, wordt uitgegaan van de 10-6 contour die in 2005 is berekend. Deze contour ligt deels over het plangebied van voorliggend bestemmingsplan. In figuur 4.9 is de contour weergegeven.

Figuur 4.9 10-6 contour van het bedrijf Northseafood (bron: SAVE rapportage, 2005)

Binnen de plangrenzen van het voorliggende bestemmingsplan zijn binnen de 10-6 contour een bedrijfswoning en twee bedrijven aanwezig. Dit zijn beiden beperkt kwetsbare objecten. Beperkt kwetsbare objecten zijn, mits verantwoord, binnen de contour toegestaan. Voor dit bestemmingsplan geldt dat dit een conserverend karakter heeft. Zowel de situatie bij Northseafood als bij de betreffende bedrijven en bedrijfswoning zijn al jaren ongewijzigd. Met de wijziging in de omgevingsvergunning van het bedrijf is de daadwerkelijke bedrijfssituatie zoals die al bestond formeel vastgelegd. Een wijziging ten aanzien van de ammoniakopslag in de bedrijfsvoering heeft niet plaatsgevonden. Omdat de situatie bij vaststelling van dit bestemmingsplan niet wijzigt, vinden er eveneens geen wijzigingen in het groepsrisico plaats. Verdere verantwoording hiervan is daarmee niet aan de orde.

LPG stations

Binnen het plangebied is één BEVI inrichting aanwezig, namelijk het Gulf tankstation De Pam aan de Urkerweg 1. In figuur 4.4 is deze inrichting aangeduid met de rode driehoek met een L erin (meest noordelijk gelegen). In het rapport van SAVE zijn eveneens berekeningen van de LPG stations opgenomen. In figuur 4.10 zijn de berekende 10-6 contouren weergegeven van het Gulf tankstation.

Figuur 4.10 Berekende 10-6 contour Gulf tankstation De Pam (bron: SAVE rapportage, 2005)

In de vergunning van het bedrijf is de doorzet gemaximaliseerd tot 1.000 m3/jaar. Dit betekent dat een PR 10-6 contour van 45 meter rondom het vulpunt wordt gehanteerd. Binnen deze contour bevinden zich geen kwetsbare danwel beperkt kwetsbare objecten. De bedrijfswoning behorend bij het tankstation is niet beschermd vanuit het BEVI. Ook hiervoor geldt dat gezien het conserverende karakter van het voorliggend bestemmingsplan geconcludeerd wordt dat zich geen verandering heeft voorgedaan ten aanzien van het groepsrisico. Verdere verantwoording hiervan is zodoende niet noodzakelijk.

Net buiten het plangebied ligt een tweede LPG tankstation van Q8 (Vliestroom 2). In figuur 4.11 zijn de 10-6 contouren van dit tankstation berekend. In de vergunning is de doorzet van dit station eveneens gemaximaliseerd tot 1.000 m3/jaar, wat betekent dat een straal van 45 meter gehanteerd moet worden. Deze grens overschrijdt de plangrens juist. Echer, binnen de contour bevinden zich geen kwetsbare danwel beperkt kwetsbare objecten, zodat er geen knelpunten zijn. Verantwoording van het groepsrisico is zodoende niet aan de orde.

Figuur 4.11 Berekende 10-6 contour Q8 tankstation (bron: SAVE rapportage, 2005)

De 10-6 contouren van de genoemde inrichtingen zijn op de verbeelding opgenomen.

Vervoer gevaarlijke stoffen

Voor wat betreft het transport van gevaarlijke stoffen over de weg, het spoor en het water, is de relevante wet- en regelgeving vastgelegd in de Circulaire Risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen (circulaire). Ook voor vervoer wordt onderscheid gemaakt tussen het plaatsgebonden risico en het groepsrisico.

De gemeente Urk kent geen route voor gevaarlijke stoffen. Dit betekent dat transport van gevaarlijke stoffen op alle wegen plaats kan en mag vinden. Uiteraard vindt bevoorrading van de BEVI bedrijven plaats. Dit betekent dat ammoniak wordt aangevoerd richting Northseafood Holland. Logischerwijs mag worden veronderstelt dat dit vervoer plaatsvindt via de Domineesweg en vervolgens via de Stortemelk het bedrijf bevoorraadt.

Daarnaast vindt bevoorrading van de LPG tankstations plaats, via de Urkerweg en de Domineesweg. Omdat het voorliggend bestemmingsplan een conserverend plan betreft, doen zich geen wijzigingen voor in de risico's ten aanzien van dit vervoer.

Vervoer gevaarlijk stoffen door buisleidingen

Ter hoogte van de Urkerweg loopt een hogedrukgasleiding. Conform het Besluit externe veiligheid buisleidingen (2011) kent een aardgastransportleiding een belemmeringenstrook van 5 meter vanaf het hart van de leiding. Binnen deze strook gelden beperkingen. Deze strook moet ten alle tijde goed toegankelijk zijn voor personeel van de Gasunie en/of personeel dat in opdracht van Gasunie werkzaamheden aan de leiding verricht. De belemmeringenstrook is op de verbeelding opgenomen.

Conclusie

In het bestemmingsplan wordt niet in ruimtelijke ontwikkelingen voorzien. Er vinden dus ook geen ontwikkelingen plaats binnen invloedzones voor externe veiligheid van onder meer de LPG tankstations en Northseafood aan de Stortemelk. De veiligheidscontouren van deze inrichtingen zijn conform de risicokaart opgenomen op de verbeelding. Met externe veiligheid is daarmee voldoende rekening gehouden in het bestemmingsplan.