Gebiedsontwikkeling Veerhaven Ochten

1.1 Aanleiding en doel

De provincie Gelderland heeft samen met waterschap Rivierenland, de gemeente Neder-Betuwe en Rijkswaterstaat, het plan opgevat om het gebied rondom de oude veerhaven bij Ochten opnieuw in te richten ten behoeve van natuur en recreatie, en zo het gebied inclusief de haven een nieuw perspectief te geven. Na een preverkenning hebben de vier initiatiefnemers voor de gebiedsontwikkeling op 5 maart 2018 een Samenwerkingsovereenkomst (SOK) gesloten. In de afgelopen periode is een plan voor de herinrichting van het gebied ontwikkeld, beschreven in een Definitief Ontwerp (DO). De locatie en begrenzing van het plangebied is in figuren 1.1 en 1.2 aangegeven.

Figuur 1.1 Locatie plangebied rood omlijnd

Samenvattend heeft de gebiedsontwikkeling als doel de ruimtelijke, ecologische en chemische kwaliteit van Veerhaven Ochten en omgeving te vergroten, waarbij zowel natuur als recreatie worden gediend. Dit is een tweeledig doel, dat door het aanbrengen van een zonering in het gebied beiden kan worden gediend.

De ontwikkeling van natte natuur valt samen met de aanleg van een geul voor stroomminnende vissen in de uiterwaard waarmee doelen worden gehaald uit de Kaderrichtlijn Water. Daarnaast wordt de waarde van de droge natuur verhoogd door het uit productie nemen van agrarische percelen ten behoeve van natuurlijke graslanden.

Het stimuleren van de recreatie geeft economische ontwikkeling in de regio en kansen voor lokale ondernemers. Bewoners en bezoekers kunnen ontspannen in het gebied en de natuur beleven.

1.2 Ligging en begrenzing plangebied

Het plangebied voor de Gebiedsontwikkeling Veerhaven Ochten is globaal als volgt begrensd:

• aan de noordzijde: de Waalbandijk;
• aan de zuidzijde: de Waal;
• aan de westzijde: de overnachtingshaven van IJzendoorn;
• aan de oostzijde: het smalste deel van de uiterwaard tussen Ochten en de Waal.

De Waalbandijk zelf behoort niet tot het plangebied. Ook het eethuisje De Veerstoep, ten noorden van de veerhaven, en de drie woningen ernaast vallen buiten het plangebied.

Figuur 1.2 Begrenzing plangebied

De grenzen van dit provinciaal inpassingsplan wijken lokaal af van de projectgrens omdat in dit inpassingsplan is gekozen voor planologische logische plangrenzen.

1.3 Vigerende plannen

Ter plaatse van het plangebied gelden de volgende bestemmingsplannen:

• Parapluplan 2020 (vastgesteld op 24 september 2020, onherroepelijk)
• Parapluregeling Archeologie (vastgesteld op 27 september 2018, onherroepelijk)
• Parapluregeling Parkeren (vastgesteld op 26 april 2018, onherroepelijk)
• VAB-beleid (vastgesteld op 9 maart 2017, onherroepelijk)
• Plattelandswoningen (vastgesteld op 31 oktober 2013, onherroepelijk)

• Buitengebied Dodewaard en Echteld (vastgesteld op 30 mei 2013, onherroepelijk)

De beoogde ingrepen en het beoogde gebruik passen niet binnen het vigerende bestemmingsplan Buitengebied Dodewaard en Echteld. De werkzaamheden om te komen tot natuurontwikkeling zijn niet van rechtswege toegestaan (het graven, het aanbrengen van waterpartijen en het vellen van houtopstanden) en het recreatief gebruik is maar gedeeltelijk toegestaan. De vigerende bestemmingen bieden daarnaast niet de garantie dat de aan te leggen natuur duurzaam in stand wordt gehouden, omdat de gronden weer in gebruik genomen zouden kunnen worden als agrarische gronden.

Voorliggend provinciaal inpassingsplan vervangt bovengenoemde bestemmingsplannen voor zover gelegen ter plaatse van het plangebied van dit inpassingsplan.

1.4 Projectplan Waterwet

Om projecten aan waterstaatswerken te mogen uitvoeren is een vergunning nodig in het kader van de Waterwet, de zogenaamde watervergunning. Indien een dergelijk project wordt uitgevoerd door of vanwege de waterbeheerder wordt op basis van artikel 5.4 lid 1 van de Waterwet, geen watervergunning aangevraagd, maar wordt een Projectplan Waterwet vastgesteld. Het vaststellen van een Projectplan Waterwet is niet aan de orde indien voor de activiteiten aan de waterstaatswerken een provinciaal inpassingsplan wordt vastgesteld (artikel 5.4 lid 6 Waterwet). In dat laatste geval moeten de minimale inhoudsvereisten van een Projectplan Waterwet (als weergegeven in artikel 5.4 lid 2 van de Waterwet) opgenomen worden in het ruimtelijk plan, in dit geval het provinciaal inpassingsplan. In paragraaf 5.6.2 worden de inhoudsvereisten als genoemd in de Waterwet behandeld.

In Bijlage 1 is een overzicht opgenomen van alle voorgenomen inrichtingsmaatregelen en activiteiten in het kader van de gebiedsontwikkeling Veerhaven Ochten en de daarvoor benodigde (hoofd)vergunningen. Daaruit blijkt voor welke maatregelen en activiteiten dit provinciaal inpassingsplan in plaats van een Projectplan Waterwet geldt en voor welke maatregelen en activiteiten een watervergunning aangevraagd wordt.

1.5 Leeswijzer

In hoofdstuk 2 van de toelichting wordt de huidige situatie in het plangebied beschreven. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op de doelstelling en uitgangspunten van het planvoornemen. Vervolgens wordt in hoofdstuk 4 het beleidskader van Europa, het Rijk, de provincie, regio en gemeente uiteengezet. Hoofdstuk 5 gaat over de omgevingsaspecten die voor dit plangebied relevant zijn. Hoofdstuk 6 beschrijft de juridische opzet waarbij de verbeelding en planregels worden besproken. Tot slot volgt in de hoofdstukken 7 een beschrijving van de uitvoerbaarheid van het plan en de resultaten van de inspraak en overleg.

3.1 Inleiding

De gebiedsontwikkeling heeft een intensief interactief proces doorlopen van onderzoeken, ontwerpen en overleg met de initiatiefnemers, adviseurs (Commissie voor de m.e.r.) en vertegenwoordigers van het bevoegd gezag (zie hiervoor ook paragraaf 7.2). Ook is het het ontwerp met de omgeving besproken. Dit heeft geleid tot een definitief ontwerp van de maatregelen voor de gebiedsontwikkeling.

Figuur 3.1 Ontwerp Veerhaven Ochten (een grote versie met legenda is opgenomen in Bijlage 2)

In navolgende paragraaf wordt nader ingegaan op de doelstellingen van het project, de fasering en de maatregelen die zijn voorzien.

3.2 Doelstellingen

De beleidsdoelstellingen van de vier samenwerkende initiatiefnemers zijn:

• De provincie Gelderland ziet het rivierenlandschap met dijken, oeverwallen, stuwwallen en uiterwaarden als een van de unieke kwaliteiten van Gelderland. Met onder meer het programma Waalweelde wilde zij aandacht geven aan ruimtelijke kwaliteit bij de verschillende waterveiligheidsopgaven rondom de Waal. Hierbij streefde de provincie naar een impuls voor de werkgelegenheid door meer toeristische bezoekers en daarmee bestedingen aan te trekken. Vanuit het Natuurbeheerplan heeft de provincie in dit gebied geen doelstelling om het gebied om te vormen naar een natuurgebied. Wel heeft de provincie hier de ambitie om ruimte te creëren voor verdere economische ontwikkeling in combinatie met een (substantiële) versterking van de samenhang tussen aangrenzende en inliggende natuurgebieden. De ontwikkeling van Veerhaven Ochten vloeit voort uit het programma Waalweelde.
• Rijkswaterstaat (RWS) is verantwoordelijk voor de uitvoering van de KRW-maatregelen in het hoofdwatersysteem. In het programma Kaderrichtlijn Water (KRW) is afgesproken dat uiterlijk in 2027 het water in alle Europese landen voldoende schoon en ecologisch gezond is. Bij de uitvoering van de KRW-opgave wil RWS zoveel mogelijk aansluiten bij lopende projecten en wensen van andere overheden en maatschappelijke organisaties. Bij de gebiedsinrichting rondom de Veerhaven Ochten ziet RWS de aanleg van een geul als een geschikte maatregel voor het KRW-doelbereik. De herinrichting van de uiterwaard bij Ochten bleek een goede locatie te zijn voor realisatie van de KRW-opgave; deze kans is door de projectpartners aangegrepen. De tweezijdig aangetakte geul die hier is voorzien biedt voor stromingsminnende vissen een aantrekkelijke habitat en paaiplaatsen. Dergelijke plekken voor stromingsminnende vissen zijn schaars in het rivierengebied; de KRWgeul bij Ochten heeft daardoor een belangrijke ecologische meerwaarde (zie ook paragraaf 5.6.2).
• Het waterschap Rivierenland heeft voor dit deel van de Waalbandijk een versterkingsopgave. De versterking van de Waalbandijk maakt geen onderdeel uit van dit inpassingsplan.
• De gemeente Neder-Betuwe wil het waardevolle uiterwaardenlandschap behouden en waar mogelijk versterken. Ook wil zij het aanbod aan recreatieve voorzieningen uitbouwen. De gemeente wil graag dat de ontwikkelingen in de uiterwaarden kansen bieden voor ondernemers van Ochten.

Samenvattend heeft de gebiedsontwikkeling als doel de ruimtelijke kwaliteit van Veerhaven Ochten en omgeving te vergroten, waarbij zowel natuur als recreatie worden gediend. Dit is een tweeledig doel, dat door een zonering in het gebied volledig kan worden gediend.

De ontwikkeling van natte natuur valt samen met het herstel van een oude geul in de uiterwaard, waarbij ook het KRW-doel wordt gehaald. Daarnaast wordt de waarde van de droge natuur verhoogd door het uit productie nemen van agrarische percelen ten behoeve van natuurlijke graslanden. De natuurontwikkeling vindt met name plaats in het zuidelijk deel van de uiterwaard.

Het stimuleren van de recreatie geeft economische ontwikkeling in de regio en kansen voor lokale ondernemers. Bewoners en bezoekers kunnen ontspannen in het gebied en de natuur beleven.

3.3 Fasering

De gebiedsontwikkeling is verdeeld in twee fasen. Er is een 'publieke opgave' (fase 1) voor de herinrichting van de uiterwaard en aanliggende gebied ten behoeve van de ontwikkeling van recreatie en natuur en een 'private opgave' (fase 2) voor de verdere invulling van de recreatieve voorzieningen.

Fase 1 wordt gerealiseerd door de overheid op grond van een plan dat wordt ontwikkeld door de initiatiefnemers van het project (provincie Gelderland, waterschap Rivierenland, gemeente Neder-Betuwe en Rijkswaterstaat), terwijl fase 2 wordt ingevuld door (een) nog te selecteren private partij(en), op grond van plannen die deze partij(en) zelf zullen maken.

Voor de ontwikkelingen in fase 1 is een gedetailleerd plan uitgewerkt. De werkelijke invulling van fase 2 zal afhankelijk zijn van de uitwerking door de private partij(en). Er zijn kaders gesteld waarbinnen de ontwikkelingen in fase 2 moeten worden ontwikkeld, in het zogenaamde Ontwikkelkader Veerhaven Ochten, provincie Gelderland (15 mei 2019, Bijlage 3).

De ontwikkelingen die voor fase 1 zijn voorzien, worden hieronder beschreven. Vervolgens worden de kaders voor fase 2 aangegeven. Nadere uitleg over de uitgangspunten zijn uitgebreider omschreven in hoofdstuk 4 van het MER.

3.4 Hoofdlijnen inrichting van het gebied

De gebiedsontwikkeling voorziet in ontwikkeling van natuur en recreatie. Het gehele gebied is in principe toegankelijk, maar de mate van en het type recreatieve activiteiten varieert echter. Het gebied is ingedeeld in 3 zones, waarin een verschillende intensiteit van recreatie toegestaan wordt om de natuur te beschermen in delen van het gebied (zie figuur 3). Door middel van barrières (de geul en rasters), de tracés en de aard van de wandelpaden en de informatie over het gebied wordt de intensiteit van de recreatie in het gebied op een natuurlijke manier gestuurd.

Zone 1 is bedoeld voor recreatie in een natuurlijke omgeving. Hier kunnen auto's worden geparkeerd en kan een bezoek worden gebracht aan het Waterbelevingscentrum en horeca waarvan de realisatie in fase 2 is voorzien. Hier kan gespeeld worden op het recreatieveld en de natuurspeelplaats. Ook is hier de haven met een zandstrandje en kan een boot genomen worden voor een rondvaart. De loswal geeft de mogelijkheid tot directe beleving van de rivier de Waal. De toekomstige private partijen kunnen voor dit gebied een plan maken binnen de ruimte als geschetst in het Ontwikkelkader; het zoekgebied voor fase 2 valt binnen zone 1.

Figuur 3.2 Zonering plangebied

Zone 2 (ten noorden van de geul) is gericht op extensieve natuurbeleving. In deze zone komt een onverhard uitgemaaid struinpad van oost naar west, met een aftakking naar de parkeerplaats. Deze zone is het gehele jaar toegankelijk. Er komt een vogelkijkscherm aan de noordzijde van de geul, tegenover het brede deel van de geul, met een informatiebord erbinnen over de geul en de natuurwaarden. Dit levert een markant punt op met uitzicht richting de Waal over de uiterwaard en de geul met het ondiepe paaigebied en de steilrandjes langs de oever. In zone 2 ligt ook de bestaande plas, die enigszins wordt heringericht voor verhoging van de natuurwaarden. Dit deel van de uiterwaard zal ingericht worden als kruidenrijk grasland. De vegetatie wordt in beide zones kort gehouden door grote grazers.

De meeste mensen zullen aangetrokken worden door het vogelkijkscherm en de voetgangersbrug over de inlaat- en uitlaatconstructie van de geul en daarmee in het oostelijk deel van zone 2 blijven. In zone 2 komen verder geen recreatieve voorzieningen (geen bankjes, afvalbakken of informatieborden m.u.v. de informatie binnen het vogelkijkscherm).

Zone 1 en 2 worden van elkaar gescheiden middels een raster met klaphekken, om enerzijds de grazers van zone 2 binnen die zone te houden, en anderzijds een duidelijke overgang tussen de zones te markeren voor bezoekers, met aanduiding van de regels binnen zone 2 ter bescherming van de natuurwaarden. Zone 2 en 3 worden van elkaar gescheiden door de geul, die alleen passeerbaar is bij de in- en uitstroom. Bij deze passage worden eveneens de regels aangeduid voor recreatie binnen zone 3. De belangrijkste regels voor zone 2 en 3 zijn: wandelen op het uitgemaaide pad, en geen toegang voor honden, en toegang tussen zonsopgang en zonsondergang. Voor zone 3 geldt bovendien: geen toegang voor bezoekers in de winterperiode (oktober t/m maart), vanwege de noodzakelijke rust voor de aanwezige vogels.

Zone 3 (de geul en het gebied tussen de geul en de Waal) is gericht op natuurontwikkeling. Hier wordt een onverhard uitgemaaid struinpad aangelegd, langs de oever van de Waal dus aan de rand van de zone, zodat het grootste deel van deze zone (ook nabij de geul) niet belopen zal worden en flora en fauna (o.a. de Kwartelkoning) bescherming zal bieden. Het pad zal alleen door maaien en uiteindelijk door betreding opengehouden worden. In zone 3 komen verder geen recreatieve voorzieningen (geen bankjes, afvalbakken of informatieborden).

3.5 Maatregelen fase 1

• 1. Natuurlijke geul

De uiterwaard van Ochten biedt goede mogelijkheden voor een herinrichting waarmee invulling kan worden gegeven aan de doelstellingen vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) voor het rivierengebied. De geul is middels een inlaat- en uitlaatconstructie (via respectievelijk de veerhaven respectievelijk de overnachtingshaven) verbonden met de Waal. Wandelaars kunnen de inlaat van de geul passeren middels een voetgangersbrug. De uitlaatconstructie komt onder de bestaande weg langs de overnachtingshaven; de functie van de weg blijft behouden. De geul bevat (minimaal gedeeltelijk) het gehele jaar door water, en overstroomt elk jaar. Het ontwerp (bijvoorbeeld diepte, breedte en open verbinding met de Waal) is ingevuld aan de hand van de eisen die ecologische doelsoorten, met name vissen, aan hun leefomgeving stellen. Bij het ontwerp van de geul is nadrukkelijk rekening gehouden met de effecten op de rivier, zoals aanzanding en dwarsstroming.

Langs de geul komen enkele solitaire bomen ten behoeve van de landschappelijke inpassing van de geul in de uiterwaard. De indicatieve locatie van de bomen is aangegeven op het Inrichtingsplan (zie figuur 3.3).

Figuur 3.3 Natuurlijke geul (een grote versie met legenda is opgenomen in Bijlage 2)

• 2. Hoogwatervrij terrein

Om bezoekers de Waal en de uiterwaarden te laten beleven, is de aanleg van een hoogwatervrij terrein voorzien, een grondlichaam tegen het buitentalud van de dijk aan, op korte afstand van het bestaande hooggelegen terrein waarop het eethuisje De Veerstoep staat. Vanaf dit “podium” is er goed zicht op de rivier en de uiterwaarden. Daarnaast is het terrein de basis voor een Toeristisch Overstappunt (TOP). In fase 1 van de gebiedsontwikkeling is een basisinrichting voor zo'n TOP voorzien, met bijvoorbeeld bankjes en informatieborden over de locatie en de omgeving. Op het talud van het nieuwe hoogwatervrij terrein en het talud van het bestaande terrein (waarop eethuisje De Veerstoep staat) kan worden gezeten, onderaan het talud wordt een brede betonnen zitrand aangebracht, waarop naar het naastliggende recreatieveld kan worden gekeken.

In fase 2 kan op het hoogwatervrij terrein een gebouw komen met horeca en een uitgebreidere informatiefunctie, zie paragraaf 3.6 voor een beschrijving hiervan.

Figuur 3.4 Hoogwatervrij terrein (een grote versie met legenda is opgenomen in Bijlage 2)

• 3. Herstel van de havenfunctie

Het is de wens van de initiatiefnemers van de gebiedsontwikkeling om de voormalige veerhaven van Ochten opnieuw als haven in gebruik te nemen. Exploitatie van de haven wordt overgelaten aan een (of meer) private partij(en) in het kader van fase 2 van de gebiedsontwikkeling. De initiatiefnemers van de gebiedsontwikkeling willen het gebruik van de haven faciliteren door in fase 1 een nieuwe aanlegvoorziening in de vorm van een steiger te realiseren. De steiger is bereikbaar met een toegangsweg vanaf de dijk. Restanten van de oude veerstoepen worden hersteld, en aan de noordzijde van de haven wordt een nieuw zandstrandje aangelegd. Zwemmen in de haven is niet toegestaan. Dit zal duidelijk gemaakt worden met waarschuwingsborden.

Voor het gebruik wordt de haven uitgediept tot maximaal 0,5 meter NAP+. In eerste instantie wordt gebaggerd tot 1,0 meter NAP+. Het ontwerp van de haven is gebaseerd op uitgangspunten ten aanzien van het type schepen dat van de haven gebruik zou kunnen maken.

De initiatiefnemers van de gebiedsontwikkeling willen dat de mogelijkheden die de veerhaven biedt voor de georganiseerde recreatievaart zo goed mogelijk benut kunnen worden. Daarom is nagegaan voor welk type schepen de haven gebruikt zou kunnen worden en gedurende welke periode. Maatgevend voor de dimensionering en het gebruik van de haven is een rondvaartboot. De initiatiefnemers van de gebiedsontwikkeling gaan daarbij uit van een schip met de volgende afmetingen: diepgang 1,3 meter, lengte circa 50 meter, breedte circa 7 meter. Kleinere schepen zijn eveneens mogelijk.

De recreatievaart vindt vooral in de zomermaanden plaats, wanneer lage waterstanden voorkomen. In de Richtlijn Vaarwegen wordt als toetsingscriterium voor lage waterstanden de Overeengekomen Lage Rivierstand (OLR) aangehouden, die bij Ochten 3,30 meter NAP+ bedraagt (deze wordt eenmaal per 10 jaar vastgesteld door RWS). De diepgang van de schepen is hierop aangepast.

Figuur 3.5 Impressie verzakte verdediging westelijke oever veerhaven

Figuur 3.6 Haven (een grote versie met legenda is opgenomen in Bijlage 2)

• 4. Parkeerplaatsen

De initiatiefnemers van de gebiedsontwikkeling willen op loopafstand van het hoogwatervrij terrein parkeerplaatsen realiseren. De parkeerplaatsen komen op maaiveldniveau in de uiterwaard naast het hoogwatervrij terrein en de dijk, met een toegangsweg die aansluit op de bestaande weg op de dijk. De parkeerplaats bestaat uit een half verhard deel dat de omvang heeft om 40 personenauto's te kunnen laten parkeren. Naast deze half verharde parkeerplaats is ruimte (met grasbekleding, niet verhard) voor een toekomstige uitbreiding met 60 parkeerplaatsen voor personenauto's. Op dit niet-verharde deel is eveneens ruimte voor het parkeren van campers. Op en rond de parkeerplaats worden bomen en onderbegroeiing geplant.

Figuur 3.7 Parkeerplaatsen (een grote versie met legenda is opgenomen in Bijlage 2)

• 5. Recreatieve voorzieningen

Om het gebied recreatief beter bruikbaar te maken, zijn er naast de TOP en de parkeerplaatsen halfverharde wandelpaden of onverharde struinpaden door het gebied voorzien. Ook wordt het bestaande recreatieveld (de 'Kuip') dat momenteel in de uiterwaarden aanwezig is opgewaardeerd; er is een veld met twee voetbaldoelen voorzien, een grasveld met ruimtereservering voor een beachvolleybalveld met de mogelijkheid tot plaatsen van palen voor een volleybalnet, en gebruik als ijsbaan in de winter (nader uit te werken). Op het recreatieveld kunnen kleinschalige (sport)evenementen plaatsvinden, zoals het huidige meerdaagse volleybaltoernooi of vergelijkbaar. Daarnaast komt een natuurspeelplaats met natuurlijke elementen ten oosten van de veerhaven, en ten noorden van de geul een vogelkijkscherm met zicht op de geul, en een informatiebord daarbinnen over de geul en de natuurwaarden.

Figuur 3.8 Recreatieveld met voetbaldoelen (groot veld) en grasveld met ruimtereservering voor een beachvolleybalveld (klein veld) (een grote versie met legenda is opgenomen in Bijlage 2)

• 6. Overige maatregelen

Op de bestaande loswal is ruimte voor het parkeren van auto's en campers. Op de kop van de loswal komt een uitzichtpunt met zitelementen (nader vorm te geven). De toegangsweg naar de loswal wordt in het kader van de gebiedsontwikkeling niet gewijzigd. Een eventuele verdere ontwikkeling van de loswal maakt onderdeel uit van fase 2.

Verder zijn enkele lokale vergravingen van de uiterwaard voorzien (afgravingen en ophogingen) voor de regulering van het rivierwater, zodat er geen negatieve rivierkundige effecten ontstaan door de herinrichting van het gebied. Ook worden delen diep geploegd zodat de bovenlaag minder nutriëntrijk is dan in de huidige situatie; in andere delen wordt de huidige grasmat gefreesd.

Het beheer en onderhoud van het gerealiseerde in fase 1 wordt beschreven in het Beheer- en onderhoudsplan (Beheer- en Onderhoudsplan B&O plan gebiedsontwikkeling Veerhaven Ochten, Royal HaskoningDHV, 29 november 2021, Bijlage 4) en in de nadere toelichting op de afspraken in dit Beheer- en onderhoudsplan (Beheer en onderhoud VHO, provincie Gelderland, 11 april 2022, Bijlage 5).

3.6 Kaders voor ontwikkelingen fase 2

Fase 2 is de 'Private opgave', waarin marktpartijen in het gebied het recreatief gebruik verder zullen ontwikkelen. In het Ontwikkelkader Veerhaven Ochten (Bijlage 3) is beschreven dat in fase 2 diverse functies kunnen worden gerealiseerd: informatievoorziening, dagrecreatie, horeca, verblijfsrecreatie, varen en eventueel overige functies. Tevens is in het Ontwikkelkader Veerhaven Ochten een zoekgebied voor realisatie van deze functies aangegeven.

In het Ontwikkelkader Veerhaven Ochten is voor fase 2 aangegeven dat er private partijen worden gezocht voor het ontwikkelen van initiatieven en voorzieningen op gebied van toerisme en recreatie.

Dit inpassingsplan bevat een wijzigingsbevoegdheid om fase 2 mogelijk te maken. Bij wijziging van het provinciaal inpassingsplan dient afhankelijk van de invulling van het gebied op onderdelen de uitvoerbaarheid en de ruimtelijke aanvaardbaarheid van de wijzigingsbevoegdheid te worden aangetoond.

Zoekgebied

Het gebied waarin private partijen initiatieven en voorzieningen mogen ontwikkelen is aangegeven op onderstaande kaart (opgenomen in het Ontwikkelkader Veerhaven Ochten). Dit zoekgebied omvat het hoogwatervrij terrein en een areaal van circa 6 hectare daarbuiten, in de uiterwaard. Het gebied bevindt zich tussen de waterkering en de geul en verder aan de oostzijde van de haven. Ook de voormalige loswal behoort tot het zoekgebied.

Het zoekgebied is zijn geheel als wijzigingsgebied opgenomen in het juridisch plangedeelte van dit inpassingsplan.

Figuur 3.9 zoekgebied voor fase 2

Privaat ontwikkelde delen van het zoekgebied mogen op natuurlijke wijze worden afgescheiden. Indien noodzakelijk voor de exploitatie mag maximaal 1 hectare worden afgescheiden (verminderd openbaar toegankelijk of helemaal aan de openbaarheid worden onttrokken). De rest van de uiterwaard moet wel publiek toegankelijk blijven, waarbij de mogelijkheid blijft bestaan om de uiterwaard te doorkruisen.

In de uiterwaard mag geen permanente bebouwing plaatsvinden, vanwege de ruimte die behouden moet blijven voor afvoer van rivierwater tijdens hoogwater. Bebouwing op het hoogwatervrij terrein is wel mogelijk, met een oppervlak van maximaal 700 m2, maximaal 700 m2 buitenruimte en een inhoud van maximaal 2.500 m3.

Er zijn vijf functies gedefinieerd voor de verdere recreatieontwikkeling in fase 2 van de gebiedsontwikkeling:

• 1. Functie: informatievoorziening

Er zijn verschillende verhalen te vertellen over de locatie Ochten, over de rivier, de historische verdedigingslinie, de fruit- en laanboomteelt en de natuurwaarden in de uiterwaarden. Om toerisme in het gebied te versterken en de kwaliteiten van het gebied te etaleren, willen de initiatiefnemers van de gebiedsontwikkeling graag informatievoorziening in fase 2 ingevuld zien. De verschijningsvorm is daarbij vrij, de wens dat er een vrij toegankelijk waterbelevingscentrum komt, bijvoorbeeld in combinatie met horeca.

• 2. Functie: dagrecreatie

De locatie leent zich goed voor de ontwikkeling van dagrecreatie, die bij uitstek van betekenis kan zijn voor de inwoners van Ochten. Met name dagrecreatie met buitenactiviteiten wordt als passend beschouwd. De initiatiefnemers van de gebiedsontwikkeling stellen als voorwaarde voor fase 2 dat er openbaar toegankelijke dagrecreatieve voorzieningen worden gerealiseerd. De wijze van invullen daarvan is vrij. Voorzieningen die tegen betaling toegankelijk zijn, moeten passen bij de schaal van het gebied en het karakter van het landschap en de gastvrijheid naar bezoekers die geen gebruik maken van deze voorzieningen, niet verstoren. Grootschalige indoor dag-recreatieve voorzieningen die geen relatie hebben met het buitengebied worden niet als passend gezien.

• 3. Functie: horeca

Een andere gewenste functie is een nieuwe horecavoorziening. Indien deze wordt gerealiseerd in een permanent gebouw, dan dient dat te komen op het hoogwatervrije terrein. Mobiele of anderszins tijdelijke vormen van horeca (incl. een seizoensgebonden onverhard terras) kunnen ook op andere terreindelen in de uiterwaarden worden gesitueerd ten noorden van de geul.

• 4. Functie: verblijfsrecreatie

Een andere mogelijkheid is het realiseren van verblijfsrecreatie. Dit mag niet ten koste gaan van de gastvrijheid naar bezoekers die gebruik maken van de publiek toegankelijke voorzieningen. Verblijfsrecreatie is mogelijk op het hoogwatervrije terrein als in de uiterwaarden en de haven. Buiten het hoogwatervrij terrein mag daarvoor geen permanente bebouwing worden geplaatst, maar wel mobiele eenheden zoals glamping, camperplekken, trekkershutten-plus of een botel. Kleinschalige concepten met vernieuwende vormen van verblijfsrecreatie die inspelen op de specifieke gebiedskwaliteiten worden als meest waardevol en passend gezien.

• 5. Functie: varen

Nieuw gebruik van de oude veerhaven is voorzien, met een (regionale) vaarverbinding die aanvullend is op de twee bestaande verbindingen bij Druten en Tiel. Daarbij wordt niet direct gedacht aan een nieuwe veerpontverbinding naar de andere kant van de Waal, wel aan een watertaxi, riviercruise en pendelboten. De nieuwe vaarverbinding kan Ochten via het water verbinden met de andere (deels te ontwikkelen) toeristische trekpleisters langs de Waal.

Overige functies

Andere functies dan de vijf die hiervoor zijn beschreven, zijn mogelijk mits zij een logische samenhang hebben, passend zijn in het concept van fase 2 en ondergeschikt zijn aan de recreatieve bedrijfsvoering en de gastvrijheid van het gebied voor bezoekers niet negatief beïnvloeden. Functies als wonen, bedrijventerrein, kantoren en detailhandel zijn niet toegestaan.

4.1 Europees beleid

4.2 Rijksbeleid

4.3 Provinciaal beleid

4.4 Regionaal beleid

4.5 Gemeentelijk beleid

5.1 Algemene beoordeling milieueffecten (m.e.r.)

Wettelijk kader

Op grond van hoofdstuk 7 van de Wet milieubeheer en het Besluit milieueffectrapportage (Besluit m.e.r.) is het noodzakelijk om ten behoeve van een bestemmingsplan dat kaderstellend is voor, of een besluit neemt over, projecten met grote milieugevolgen een milieueffectrapportage te doorlopen (gesloten spoor). Onderdeel C van de bijlage Besluit m.e.r. (de 'C-lijst') geeft de aard en omvang van dergelijke projecten. Van andere projecten moet het bevoegd gezag beoordelen of deze projecten belangrijke negatieve gevolgen voor het milieu kunnen hebben (m.e.r.-beoordeling). Deze projecten staan in onderdeel D van de bijlage Besluit m.e.r. (de 'D-lijst'). Hierbij geldt sinds de aanpassing van het Besluit m.e.r. per 1 april 2011 de omvang als richtwaarde en niet als absolute drempelwaarde. Daarom is altijd een toets noodzakelijk of sprake is van een project met grote milieugevolgen zodra een project één of meer van de beschreven activiteiten in Onderdeel D bevat, ongeacht de omvang van deze activiteiten. Deze toets, de zogenaamde vormvrije m.e.r.-beoordeling, dient plaats te vinden aan de hand van de criteria van Bijlage III, van de EU-richtlijn m.e.r. De hoofdcriteria waaraan moet worden getoetst zijn: kenmerken van de projecten, plaats van de projecten en kenmerken van het potentiële effect. Het mag duidelijk zijn dat wanneer een project ruim beneden de omvang uit de bijlage van het Besluit m.e.r. blijft, deze beoordeling beknopt kan zijn. Als blijkt dat aanzienlijke nadelige milieugevolgen niet zijn uit te sluiten, is alsnog een volledige m.e.r.-beoordeling of m.e.r.-procedure nodig.

In figuur 5.1 zijn bovenstaande regels schematisch weergegeven.

Figuur 5.1 schematische weergave m.e.r.-(beoordelings)plicht

Op basis van artikel 7.6 van de Wet milieubeheer kunnen Provinciale Staten als aanvulling op de 'C-lijst' uit het Besluit m.e.r. in de provinciale milieuverordening (of provinciale omgevingsverordening) extra activiteiten met gevallen, plannen en besluiten aanwijzen die belangrijke nadelige gevolgen voor het milieu kunnen hebben en dus m.e.r.-plichtig zijn. Provinciale Staten van Gelderland hebben in de Omgevingsverordening geen extra activiteiten met gevallen, plannen en besluiten aangewezen die m.e.r.-plichtig zijn.

In aanvulling op het voorgaande is er nog een zijspoor, het open spoor, waardoor een planm.e.r.-plicht kan gelden. Dit is het geval wanneer significant negatieve effecten op Natura 2000-gebieden niet zijn uit te sluiten. Dan geldt de verplichting tot uitvoeren van een Passende Beoordeling in het kader van de Wet natuurbescherming en daarmee de verplichting tot het uitvoeren van een planm.e.r.

NB. In dit provinciaal inpassingsplan wordt gesproken over de m.e.r. en het MER.

• m.e.r.: milieueffectrapportage; hieronder wordt de procedure verstaan.
• MER: milieueffectrapport.

Onderzoek

M.e.r.-plicht

Er geldt geen rechtstreekse m.e.r.-plicht voor het provinciaal inpassingsplan Veerhaven Ochten. Er is immers geen sprake van activiteiten op de C lijst van de bijlage van het Besluit m.e.r.

M.e.r.-beoordelingsplicht

Voor het besluit tot vaststellen van een provinciaal inpassingsplan voor de voorgenomen ontwikkelingen vragen op basis van de D lijst van de bijlage van het Besluit m.e.r. de volgende ingrepen mogelijk om een m.e.r.-beoordelingsplicht:

• D4: Scheepvaart: De oude veerhaven zal geschikt gemaakt worden voor kleine recreatievaartuigen voor georganiseerde vaarten, hiervoor geldt een m.e.r.-beoordelingsplicht.
• D10: Aanleg, wijziging of uitbreiding recreatiemogelijkheden: Voor de aanleg, wijziging of uitbreiding van recreatiemogelijkheden (zoals de verblijfsrecreatie) geldt een m.e.r.-beoordelingsplicht.

M.e.r.-plicht op basis van de Wet natuurbescherming

Het plangebied waar het inpassingsplan betrekking op heeft, betreft Natura 2000-gebied (uiterwaarden Rijntakken) en behoort tot het Vogelrichtlijngebied. Significante negatieve effecten van de Gebiedsontwikkeling Veerhaven Ochten op het Natura 2000-gebied kunnen op voorhand niet worden uitgesloten. In het kader van de Wet Natuurbescherming geldt derhalve de noodzaak tot het opstellen van een Passende Beoordeling. Op basis van de Wet Milieubeheer geldt daarom eveneens de verplichting tot het doorlopen van de m.e.r.-procedure.

MER

Op grond van bovengenoemde redenen heeft de Provincie Gelderland besloten een Milieueffectrapport (MER) op te stellen (Milieueffectrapport Gebiedsontwikkeling Veerhaven Ochten, Royal HaskoningDHV, 14 juli 2022, Bijlage 6 en de daarbij behorende bijlagen 7, 8, 9, 10, 11 en 12). Op deze manier worden bij de keuzes die in het project gemaakt worden ook de milieueffecten meegenomen. Er wordt dus niet alleen bij het uiteindelijke besluit over het provinciaal inpassingsplan rekening gehouden met milieueffecten, maar tijdens het gehele project. Het MER kan daarom worden beschouwd als een verslag en verantwoording van de rol die milieueffecten tijdens het hele ontwerp- en afwegingsproces hebben gespeeld.

Notitie Reikwijdte en Detailniveau

De m.e.r.-procedure is aangevangen met een kennisgeving en daaropvolgend de publicatie van een Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD). Deze NRD heeft van 13 juni tot en met 24 juli 2019 ter inzage gelegen. De betrokken bestuursorganen en de onafhankelijke Commissie voor de m.e.r. hebben een advies uitgebracht voer de reikwijdte en het detailniveau. Deze adviezen zijn betrokken in het MER.

Varianten

In het MER zijn twee varianten onderzocht: variant 1 en variant 2.

Variant 1 wordt gekenmerkt door:

• een natuurlijke geul, in tweezijdige open verbinding met de Waal, ter invulling van de KRW-opgave;
• een hoogwatervrij terrein losgekoppeld van bestaande hooggelegen terrein;
• een aanlegvoorziening in de vorm van een steiger;
• parkeerplaatsen tegen de dijk aan.

Variant 2 wordt gekenmerkt door:

• een natuurlijke plas, die niet in open verbinding staat met de Waal, ter invulling van de KRW-opgave;
• een hoogwatervrij terrein verbonden aan het bestaande hooggelegen terrein;
• een aanlegvoorziening in de vorm van een kade;
• parkeerplaatsen nabij de veerhaven.

Voorkeursvariant

De varianten zijn beoordeeld op de volgende wijze:

• 1. De varianten zijn beoordeeld op de belangrijkste milieueffecten (rivierkunde, natuur, grondwater, bodem, archeologie, cultuurhistorie, ruimtelijke kwaliteit en landschap).
• 2. Van beide varianten is een kostenraming opgesteld van de realisatiekosten.
• 3. De varianten en hun effecten zijn besproken met een brede vertegenwoordiging van het kernteam en de initiatiefnemers in een ontwerpatelier gehouden op 26 juni 2020.
• 4. De varianten zijn beoordeeld in een schriftelijke ronde door de leden van de Ambtelijke Begeleidingsgroep (ABG) van het project, gehouden tussen 10 en 24 juni 2020.
• 5. Tenslotte is consensus bereikt over de inhoud van de voorkeursvariant in een overleg op 25 augustus, waarin alle initiatiefnemers waren vertegenwoordigd.

Op grond van de beoordeling van de keuzes is de voorkeursvariant opgesteld en nader uitgewerkt. Samenvattend bestaat de uitgewerkte gekozen voorkeursvariant uit de bouwstenen van variant 1, namelijk:

• 1. Tweezijdig aangetakte geul.
• 2. Hoogwatervrij terrein op korte afstand van de bestaande terp.
• 3. Aanlegvoorziening in de vorm van een steiger (geoptimaliseerd met een aansluiting op de bovenste veerstoep.
• 4. Een parkeerterrein onder aan de dijk.

De voorkeursvariant is weergegeven in figuur 5.2.

Figuur 5.2 Gekozen voorkeursvariant (zie voor grotere kaart Bijlage 2)

Conclusie 

Het provinciaal inpassingsplan is m.e.r.-plichtig op basis van de Wet natuurbescherming en m.e.r.-beoordelingsplichtig op basis van het Besluit m.e.r. Derhalve is een MER uitgevoerd. De in het MER gekozen voorkeursvariant is in dit provinciaal inpassingsplan vastgelegd.

In navolgende hoofdstukken worden de voor het provinciaal inpassingsplan relevante omgevingsaspecten behandeld. Hiervoor wordt veelal geput uit de resultaten van het MER.

5.2 Verkeer

Inleiding

In het belang van een goede ruimtelijke ordening moet sprake zijn van een aanvaardbare afwikkeling van alle soorten verkeer. Bij ruimtelijke plannen dienen verkeerskundige aspecten afgewogen te worden, omdat deze van grote invloed zijn op de het doelmatig functioneren van verschillende functies. Wanneer nieuwe ontwikkelingen worden gepland, is het van belang te onderzoeken welke effecten dit heeft op de verkeerskundige situatie om zo nodig passende maatregelen te kunnen nemen.

Onderzoek

Verkeer

Het plangebied is en blijft bereikbaar voor zowel gemotoriseerd verkeerd als langzaam verkeer via de Waalbandijk. Deze route volstaat voor de planontwikkeling.

In het kader van de gebiedsontwikkeling is ophoging voorzien van de bestaande weg die rond de overnachtingshaven loopt, waarmee de steigers van de zuidzijde van de overnachtingshaven bereikbaar zijn. De steigers van de overnachtingshaven blijven bereikbaar gedurende de werkzaamheden aan de toegangsweg rond de overnachtingshaven, ook bij incidenten/calamiteiten.

De toename in verkeer ten gevolge van de bezoekers, die naar het gebied worden getrokken, wordt vergeleken met recente tellingen (25 februari tot 16 maart 2020) door de gemeente Neder-Betuwe van de actuele verkeersintensiteit. Er wordt op deze wegen weinig tot geen autonome groei van het verkeer verwacht. Nabij de Veerhaven Ochten zijn dit, zowel op de Cuneraweg als de Waalbandijk ongeveer 2.000 verkeersbewegingen per dag na realisatie van de Veerhaven Ochten. Deze intensiteiten zijn laag voor de geldende/gewenste wegcategorie van een gebiedsontsluitingsweg respectievelijk een erftoegangsweg.

Parkeren

Onder aan de dijk wordt een parkeervoorziening gerealiseerd voor 40 parkeerplaatsen ten behoeve van de ontwikkelingen in fase 1.

Op basis van het huidig gebruik en de verwachte toename van het aantal bezoekers aan het plangebied, is de verwachting dat hiermee voldaan kan worden aan voldoende parkeergelegenheid. Mocht in de toekomst blijken dat er meer behoefte is aan parkeerplekken dan kan de parkeervoorziening in de toekomst uitgebreid worden naar 100 parkeerplaatsen.

Wanneer in fase 2 bebouwing, horeca en/of verblijfsrecreatie ontwikkeld zal gaan worden, dient het provinciaal inpassingsplan gewijzigd te worden. Alvorens het provinciaal inpassingsplan te kunnen wijzigen dient aangetoond te worden dat voorzien wordt in voldoende parkeergelegenheid op basis van de CROW.

De parkeervoorziening ligt op maaiveldniveau van de uiterwaard. Uitgangspunt is dat het buitentalud en de strook voor beheer en onderhoud van het waterschap bij de versterking enkele meters rivierwaarts verschuift ten opzichte van de huidige ligging. De beplanting rond de parkeerplaats bestaat uit bomen en struweel. Het parkeerterrein wordt door middel van een taludtrap verbonden met het hoogwatervrij terrein. De toegangsweg bestaat uit een asfaltverharding van circa 5,5 meter op een reguliere fundering. De parkeerplaatsen krijgen een verharding van grasbeton die is ingewassen met grond en is ingezaaid.

De ligging van het parkeerterrein biedt goede mogelijkheden voor ruimtelijke inpassing van het parkeerterrein door de combinatie van begroeiing en het behoud van het uitzicht over de rivier zonder dat er van buitenaf zicht is op geparkeerde auto's.

Wijzigingsbevoegdheid

In bovenstaande beoordeling van de effecten van verkeer is rekening gehouden met het toevoegen van gebouwen voor informatievoorziening en horeca en de uitbreiding van dagrecreatie zoals opgenomen in de wijzigingsbevoegdheid (artikel 15.2).

Conclusie 

Dit inpassingsplan biedt voldoende ruimte voor parkeergelegenheid en blijft voldoende bereikbaar. Het inpassingsplan kan met het oog op het aspect verkeer uitvoerbaar worden geacht.

5.3 Luchtkwaliteit

Wettelijk kader

Het aspect luchtkwaliteit wordt bij de besluitvorming van ruimtelijke plannen betrokken. In dat kader wordt een plan of ontwikkeling getoetst aan de voorschriften van Titel 5.2 van de Wet milieubeheer. Centraal daarbij staat artikel 5.16, eerste lid, van de wet.

Daarnaast moet het plan voorzien in een aanvaardbaar woon- en leefklimaat, op grond van het beginsel van een goede ruimtelijke ordening. Het beginsel van een goede ruimtelijke ordening is altijd van toepassing op ruimtelijke ontwikkelingen, ook wanneer besluiten op grond van artikel 5.16, eerste lid, van de Wm niet beoordeeld hoeven te worden.

Tot slot heeft het bevoegd gezag volgens Algemene wet bestuursrecht (Awb) als taak om belangen op een evenwichtige wijze af te wegen (art. 3.4) en besluiten deugdelijk te onderbouwen (art. 3.46).

Luchtkwaliteitseisen

Op basis van artikel 5.16 Wm kan een inpassingsplan worden vastgesteld indien:

• aannemelijk is gemaakt dat de mogelijkheden die het inpassingsplan biedt, niet leiden tot het overschrijden van een in bijlage 2 van de Wet milieubeheer opgenomen grenswaarde, die behoort bij de Wet milieubeheer, hoofdstuk 5, titel 5.2 Luchtkwaliteitseisen, of
• aannemelijk is gemaakt dat de mogelijkheden die het inpassingsplan biedt, leiden tot een verbetering per saldo van de concentratie in de buitenlucht van de desbetreffende stof dan wel, bij een beperkte toename van de concentratie van de desbetreffende stof, de luchtkwaliteit per saldo verbetert door een samenhangende maatregel of een optredend effect, of
• aannemelijk is gemaakt dat de mogelijkheden die het inpassingsplan biedt niet in betekenende mate bijdragen aan de concentratie in de buitenlucht van een stof waarvoor in bijlage 2 een grenswaarde is opgenomen of
• het project is genoemd of beschreven dan wel past binnen een programma van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit.

Ruimtelijk-economische besluiten die "niet in betekenende mate" bijdragen aan de concentraties in de buitenlucht van stoffen waarvoor bijlage 2 van de Wet milieubeheer een grenswaarde bevat, worden niet langer, zoals voorheen, individueel getoetst aan die grenswaarden. Als gevolg daarvan kunnen tal van kleinere projecten doorgang vinden, ook in situaties waar nog niet aan de grenswaarden wordt voldaan. De effecten van deze projecten op de luchtkwaliteit worden verdisconteerd in de trendmatige ontwikkeling van de luchtkwaliteit, zoals beschreven in het Nationaal Samenwerkingsprogramma luchtkwaliteit (NSL).

Bij besluitvorming is het dus van belang om te bepalen of een initiatief "niet in betekenende mate" bijdraagt aan de luchtkwaliteit. In de algemene maatregel van bestuur Besluit niet in betekenende mate (Besluit NIBM) en de ministeriële regeling niet in betekenende mate (Regeling NIBM) zijn uitvoeringsregels vastgelegd die betrekking hebben op het begrip NIBM.

Het begrip "niet in betekenende mate" is gedefinieerd als 3% van de grenswaarde voor NO2 en PM10. In de Regeling NIBM is een lijst met categorieën van gevallen (inrichtingen, kantoor- en woningbouwlocaties) opgenomen die niet in betekenende mate bijdragen aan de luchtverontreiniging. Deze gevallen kunnen zonder toetsing aan de grenswaarden voor het aspect luchtkwaliteit uitgevoerd worden.

Onderzoek

Uit de NSL-Monitoringstool en de concentratiekaarten van het RIVM blijkt dat de jaargemiddelde concentraties aan luchtverontreinigende stoffen (inclusief NO2, totaal stikstof en fijn stof) in de omgeving van de Veerhaven Ochten ruim onder de grenswaarden uit de Wet milieubeheer liggen en dat die concentraties, onder invloed van dalende achtergrondconcentraties en emissiefactoren, in de toekomst verder zullen dalen.

Gezien de beperkte toename in verkeersbewegingen wordt niet verwacht dat de luchtkwaliteitseisen hierdoor overschreden zullen worden.

Hierdoor is aannemelijk gemaakt dat het plan op grond van art 5.16, lid 1 sub a voldoet aan de luchtkwaliteitseisen uit de Wet milieubeheer (Wet milieubeheer).

Wijzigingsbevoegdheid

In bovenstaande beoordeling van de luchtkwaliteitseffectenis rekening gehouden met het toevoegen van gebouwen voor informatievoorziening en horeca en de uitbreiding van dagrecreatie zoals opgenomen in de wijzigingsbevoegdheid (artikel 15.2).

Conclusie

Het plan voldoet aan de luchtkwaliteitseisen uit de Wet milieubeheer. Het inpassingsplan is daarmee uitvoerbaar voor wat betreft het aspect luchtkwaliteit.

5.4 Geluidhinder

Wettelijk kader

De Wet geluidhinder (Wgh) biedt een toetsingskader voor het geluidniveau op de gevels van geluidgevoelige bestemmingen, zoals woningen en scholen. De wet kent een ondergrens, de zogenaamde voorkeursgrenswaarde. Wanneer de geluidbelasting lager is dan deze waarde, zijn de voorwaarden die de Wet geluidhinder stelt aan het realiseren van geluidgevoelige bestemmingen niet van toepassing. Daarnaast is er in de wet een bovengrens opgenomen, de maximaal toelaatbare geluidbelasting. Indien de geluidbelasting hoger is dan deze waarde, is het realiseren van geluidgevoelige bestemmingen in principe niet mogelijk. Wanneer de geluidbelasting tussen de voorkeursgrenswaarde en de maximaal toelaatbare geluidbelasting ligt, is het realiseren van geluidgevoelige bestemmingen aan beperkingen gebonden en alleen onder voorwaarden mogelijk. Dit wordt een 'hogere waarde' genoemd ('hoger' in de zin van hoger dan de voorkeursgrenswaarde) en wordt via een formele procedure vastgelegd.

Wegverkeerslawaai

Op basis van de Wet geluidhinder (Wgh) artikel 74 hebben alle wegen een geluidzone. Uitzondering hierop zijn woonerven en straten met een maximumsnelheid van 30 km/u. De zone is afhankelijk van het aantal rijstroken en of een weg binnen of buitenstedelijk is gelegen.

Voor de bepaling van de maximale vast te stellen geluidbelasting houdt de Wet geluidhinder rekening met de ligging van de geluidgevoelige bestemmingen en wordt onderscheid gemaakt tussen stedelijk en buitenstedelijk gebied. Binnen stedelijk gebied gelden over het algemeen minder strenge normen. In het kort komt het er op neer dat het gebied binnen de bebouwde kom behoort tot het stedelijke gebied, met uitzondering van het gebied binnen de bebouwde kom, dat gelegen is binnen de zone van een autoweg of autosnelweg. In het laatste geval en voor de situatie buiten de bebouwde kom gelden de normen die van toepassing zijn op het buitenstedelijke gebied. Een hoofdweg is, conform deze definitiebepaling van de Wet geluidhinder, altijd gelegen in buitenstedelijk gebied.

Indien de geluidbelasting hoger is dan de voorkeurgrenswaarde en maatregelen gericht op reductie van de geluidbelasting onvoldoende doeltreffend zijn of als deze overwegende bezwaren van stedenbouwkundige, verkeerskundige, landschappelijke of financiële aard ontmoeten, zijn burgemeester en wethouders van de gemeente bevoegd tot het vaststellen van een hogere waarde voor de geluidbelasting.

De gevels van geluidgevoelige bestemmingen kunnen ook worden uitgevoerd als een blinde of dove gevel (conform artikel 1b lid 5 van de Wgh). Hiermee vervalt de verplichting om te voldoen aan de voorkeursgrenswaarde, waarbij een kanttekening wordt geplaatst dat de geluidwering van deze gevels ten minste gelijk dient te zijn aan de hoogte van de geluidbelasting minus de maximale binnenwaarde.

Ter anticipatie op het steeds stiller worden van motorvoertuigen mag alvorens te toetsen aan de geldende grenswaarden een aftrek worden toegepast op de berekende geluidbelasting. Deze aftrek bedraagt:

• 2 dB voor wegen waar de maximumsnelheid gelijk is aan of hoger is dan 70 km/uur;
• 5 dB voor overige wegen.

Activiteitenbesluit

Voor evenementen geldt het Activiteitenbesluit milieubeheer. Geluid speelt een bijzondere rol bij evenementen aangezien sommige evenementen gepaard gaan met versterkte muziek of sportevenementen met commentatoren en versterkte muziek.

Onderzoek

De verkeerskundige situatie bij het plangebied is redelijk overzichtelijk: verkeer van en naar het plangebied rijdt over de Waalbandijk of de Cuneraweg. Bij het eethuisje De Veerstoep komen deze verkeersstromen bij elkaar. Omdat de ontwikkelingen in het plangebied een mogelijk verkeersaantrekkende werking hebben, is onderzoek gedaan naar de effecten van een eventuele toename van verkeer op het verkeerslawaai in de omgeving. Op een drukke dag leidt de ontwikkeling tot een toename van 2.000 naar 2.360 verkeersbewegingen op de Cuneraweg. Voor de Cuneraweg betekent dit een (theoretische) relatieve toename van de geluidsbelasting met ongeveer 1 dB. Er is derhalve geen sprake van reconstructie in de zin van de Wet geluidhinder. Met het oog op een goede ruimtelijke ordening kan tevens gesteld worden dat de toename van verkeerslawaai zeer beperkt is, zeker omdat het zich slechts incidenteel zal voordoen.

Op de Waalbandijk is de toename van verkeerslawaai eveneens verwaarloosbaar.

Daarnaast zal er enkele keren per week een rondvaartboot aanleggen in de haven. Ook deze geluidsbron is geluidstechnisch verwaarloosbaar.

Evenementen

In 'De Kuip' wordt al jaren een jaarlijks beachtoernooi georganiseerd. Dit evenement wordt mogelijk gemaakt middels dit provinciaal inpassingsplan. Om er voor te zorgen dat de hinder, met name de geluidhinder, niet onevenredig is, worden de evenementen en de effecten daarvan beperkt in lid 5.3.1 van de planregels.

Hiermee wordt het huidige feitelijke gebruik bestemd en wordt er verder geen evenement mogelijk gemaakt. Er zal dan ook geen sprake zijn van (een toename van) geluidhinder.

Wijzigingsbevoegdheid

In bovenstaande beoordeling van de akoestische effecten is rekening gehouden met het toevoegen van gebouwen voor informatievoorziening en horeca en de uitbreiding van dagrecreatie zoals opgenomen in de wijzigingsbevoegdheid (artikel 15.2).

Conclusie

De toename van geluidsbelasting is verwaarloosbaar, er is geen sprake van reconstructie onder de Wet geluidhinder en de toenemende geluidbelasting kan acceptabel worden geacht met het oog op een goede ruimtelijke ordening. Het inpassingsplan is daarmee uitvoerbaar voor wat betreft het aspect (vaarweg)verkeersgeluid.

5.5 Bodemkwaliteit

Wettelijk kader/inleiding

In verband met de uitvoerbaarheid van het inpassingsplan dient onderzoek verricht te worden naar de (te verwachten) bodemkwaliteit in het plangebied door het raadplegen van beschikbare bodemgegevens. Een nieuwe bestemming mag pas worden toegekend als is aangetoond dat de bodem geschikt is (of geschikt te maken is) voor de nieuwe of aangepaste bestemming. Daar waar sprake is van consoliderend bestemmen van bestaande situaties kan een diepgaand inzicht in de bodemsituatie vooraf achterwege blijven, tenzij een redelijk vermoeden moet bestaan van een saneringssituatie.

Bij bouwactiviteiten is ook in het kader van de omgevingsvergunning onderzoek naar de kwaliteit van de bodem benodigd. Het bouwen is alleen toelaatbaar als de bodem geschikt is (of geschikt is gemaakt) voor het beoogde doel. Daarom dient bij iedere nieuwe bouwactiviteit de bodemkwaliteit door middel van onderzoek in beeld te worden gebracht. De bodemonderzoeken voor eventuele nieuwe (vervangende) bouwactiviteiten mogen niet te oud zijn en moeten een vastgestelde informatiekwaliteit bieden. Indien aan die voorwaarden niet kan worden voldaan, dient aanvullend onderzoek plaats te vinden. Wanneer uit het onderzoek blijkt dat de bodem niet geschikt is voor het beoogde doel, dient vóór aanvang van de bouwwerkzaamheden een bodemsanering te worden uitgevoerd om de bodem wel geschikt te maken, of dient de omgevingsvergunning te worden geweigerd.

Onderzoek

De kwaliteit van de bodem in de uiterwaard en de haven is in beeld gebracht met een aantal onderzoeken (o.a. Royal HaskoningDHV, 2020; Lievense, 2019a en 2019b; AGEL, 2018; TAUW, 2014). Daaruit volgt een gedifferentieerd beeld van de milieu-hygiënische bodemkwaliteit.

De bodem van de uiterwaard wordt vergraven voor de aanleg van de geul. Ook wordt de toplaag over een groot deel van het gebied verwijderd om de bodem te verschralen. Het grootste deel van de bodem is, voor wat betreft bodemkwaliteit, bij vergraving toepasbaar binnen of buiten het projectgebied. Een deel van de vrijkomende grond (met name uit de haven) is niet elders toepasbaar en moet worden afgevoerd naar een vergunde inrichting. Insteek is om de vrijkomende grond zo veel mogelijk te gebruiken bij de dijkversterking Neder-Betuwe.

Omdat de functies natuur, (extensieve) recreatie en water geen gevoelige functies zijn, kan eveneens gesteld worden dat de kwaliteit van de bodem voldoende is voor het toekomstige gebruik. Deze functies vormen op hun beurt geen risico tot bodemverontreiniging.

Conclusie

De bodemkwaliteit vormt geen belemmering voor de uitvoerbaarheid van het inpassingsplan.

5.6 Water

In deze paragraaf wordt ingegaan op de in ruimtelijke plannen verplichte watertoets waarin de relevante wateraspecten integraal beoordeeld worden. Daarnaast wordt ingegaan op de inhoudsvereisten ten aanzien van het Projectplan Waterwet. Omdat in het kader van de gebiedsontwikkeling enkele werken worden uitgevoerd op verzoek van de waterbeheerder (de KRW-geul met bijbehorende in- en uitlaatconstructie), is normaliter een Projectplan Waterwet nodig. Indien voor hetzelfde project ook een provinciaal inpassingsplan wordt opgesteld, zoals ook in dit geval, wordt de inhoud van het Projectplan Waterwet geïntegreerd in het provinciaal inpassingsplan. Voorliggend provinciaal inpassingsplan bevat danook de inhoud van het Projectplan Waterwet. Omdat er ingrepen plaatsvinden in rijkswateren dient er een toets plaats te vinden op het Nationaal Water Programma. Deze paragraaf sluit daar dan ook mee af.

5.7 Ecologie

Wettelijk kader

De bescherming van natuur in Nederland is vastgelegd in Europese en nationale wet- en regelgeving, waarin een onderscheid wordt gemaakt tussen soortenbescherming en gebiedsbescherming. Voorheen was de soortenbescherming in Nederland geregeld in de Flora- en faunawet en de gebiedsbescherming in de Natuurbeschermingswet 1998. Sinds 1 januari 2017 zijn de Natuurbeschermingswet, Flora- en faunawet en de Boswet opgegaan in één nieuwe wet: de Wet natuurbescherming.

Wet natuurbescherming

De Wet natuurbescherming heeft tot doel in het wild voorkomende planten- en diersoorten in stand te houden en te beschermen. De wet kent daardoor zowel verbodsbepalingen, gebiedsbescherming als een algemene zorgplicht. De zorgplicht geldt te allen tijde voor alle in het wild levende dieren en planten en hun leefomgeving. De verbodsbepalingen zijn gebaseerd op het 'nee, tenzij'-principe. Alle schadelijke handelingen ten aanzien van beschermde planten- en diersoorten zijn in principe verboden, maar er kan worden afgeweken van de verbodsbepalingen middels ontheffingen. Door middel van gebiedsbescherming wordt een beschermingskader geboden voor de flora en fauna binnen aangewezen beschermde gebieden. Hieronder vallen de speciale beschermingszones volgens de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn, gebieden die deel uitmaken van het natuurnetwerk Nederland (NNN, voormalige EHS), beschermde natuurmonumenten en staatsnatuurmonumenten.

Onderzoek

Situatie plangebied ten aanzien van Natura 2000 – vogelrichtlijn

Het plangebied is onderdeel van Natura 2000-gebied “Rijntakken”, dat ter plaatse van het plangebied is aangewezen als Vogelrichtlijngebied. Dit betekent dat hier uitsluitend instandhoudingsdoelstellingen ten aanzien van vogels gelden. Dit geldt voor zowel wintervogels als broedvogels. Geschikt leefgebied voor broedvogels (vogels van moerassen, natte bossen en natte graslanden) ontbreekt in het projectgebied, dat bestaat uit productiegraslanden.

Figuur 5.3 Begrenzing Natura 2000-gebied “Rijntakken”/Vogelrichtlijngebied (groene arcering)

De oeverzwaluw, een soort die broedt in (zandige) steilranden langs de rivier is in het projectgebied aanwezig, maar niet daar waar inrichtingsmaatregelen zijn voorzien. De conclusie is daarom, dat mogelijke effecten op Vogelrichtlijnsoorten zich beperken tot wintervogels (niet-broedvogels).

De voorgenomen gebiedsontwikkeling, met name de realisatie van de geul, leidt ertoe dat voor grasetende watervogels optimaal geschikt gebied verloren gaat. Hoewel dit geen gevolgen heeft voor de geldende instandhoudingsdoelstellingen, is niettemin sprake van permanente afname van leefgebied. Daartegenover staat, dat bij slimme inrichting en aanleg van de geul een permanente toename van optimaal geschikt gebied voor steltlopers, grondeleenden en bever gerealiseerd kan worden.

Situatie plangebied ten aanzien van Natura 2000 – habitatrichtlijn

Het plangebied is op provinciaal niveau aangemerkt als onderdeel van de “Groene ontwikkelingszone” (meer specifiek ''Rustgebied voor winterganzen''), zie afbeelding 4.2.

De meest actuele habitattypenkaart laat zien dat in het plangebied geen habitattypen (een levensgemeenschap van planten en dieren) aanwezig zijn waarvoor in Natura 2000-gebied “Rijntakken” instandhoudingsdoelstellingen gelden.

Het gehele projectgebied is aangewezen als zoekgebied voor de leefgebieden “Nat, matig voedselrijk grasland” (rond de haven) en “Kamgrasweide & bloemrijk weidevogelgrasland van het rivieren- en zeekleigebied” (het overige deel van het projectgebied westelijk van de veerhaven). Zoekgebieden daarvoor zijn die gebieden binnen het Natura 2000-gebied waar een leefgebied mogelijk aanwezig is, maar die aanwezigheid (nog) niet met zekerheid is vastgesteld.

Kijkend naar de instandhoudingsdoelstellingen van Natura 2000-gebied ''Rijntakken'', is duidelijk dat geen effecten te verwachten zijn op de instandhoudingsdoelstellingen die betrekking hebben op habitattypen, habitatrichtlijnsoorten en leefgebieden.

Situatie plangebied ten aanzien van Natura 2000 – stikstofdepositie

Door het buiten agrarisch gebruik nemen van de graslanden in het plangebied en die gronden juist om te vormen tot natuur (interne saldering) neemt de stikstofdepositie in de gebruiksfase per saldo niet toe.

Passende Beoordeling (Effectbeoordeling gebiedsbescherming)

De Passende Beoordeling laat zien dat de voorgenomen activiteit niet leidt tot conflicten met het duurzaam behalen van de voor Natura 2000-gebied “Rijntakken” geformuleerde instandhoudingsdoelstellingen.

De natuurtoets maakt aannemelijk dat sprake is van verlies van voor grasetende watervogels geschikt foerageergebied waarvan in Natura 2000-gebied “Rijntakken” een instandhoudingsdoel geldt, maar dat dit verlies niet leidt tot negatieve effecten op die instandhoudingsdoelstellingen. Daarnaast wordt het grasland rond de geul ingericht voor onder meer kwartelkoning en mogelijk porseleinhoen, en kunnen diverse vogelsoorten waarvoor een instandhoudingsdoelstelling geldt binnen het Natura 2000-gebied “Rijntakken” profiteren van de aanleg van de geul. Ten opzichte van de huidige situatie ontstaat hier geschikt foerageergebied voor met name eenden en steltlopers.

Situatie plangebied ten aanzien van Groene ontwikkelingszone & Gelders Natuurnetwerk

Het gehele plangebied is aangewezen als onderdeel van de Groene Ontwikkelingszone, met de specifieke aanduiding Rustgebied voor winterganzen. De Groene ontwikkelingszone bestaat uit terreinen met een andere bestemming dan natuur die ruimtelijk vervlochten zijn met het Gelders Natuurnetwerk. Het gaat vooral om landbouwgrond, maar ook terreinen voor verblijfs- en dagrecreatie, infrastructuur, woningen en bedrijven.

Door de voorgenomen maatregelen is sprake van ruimtebeslag binnen de Groene Ontwikkelingszone. Deze past binnen de kaders die op grond van provinciaal beleid hiervoor gelden. Economische activiteiten zijn toegestaan, mits deze geen afbreuk doen aan de wezenlijke kenmerken en waarden die actueel aanwezig zijn. Door de geul wordt kwaliteit aan het gebied toegevoegd. Hierdoor is geen sprake van afname van de samenhang en kwaliteit van bestaande natuur-, bos- en landschapselementen en gebieden die aangewezen zijn voor nieuwe natuur.

Situatie plangebied ten aanzien van Beschermde soorten

Uit die onderzoeken volgt dat het projectgebied arm is aan wettelijk beschermde soorten, met name als gevolg van het ontbreken van voor die soorten geschikt leefgebied. De wettelijk beschermde soorten die aanwezig zijn, bevinden zich buiten de invloedssfeer van de gebiedsontwikkeling. Er is dan ook geen sprake van negatieve effecten op actueel aanwezig leefgebied als gevolg van de voorgenomen activiteit.

Situatie plangebied ten aanzien van Bomen en houtopstanden

Hoewel in het plangebied is voorzien in de ontwikkeling van “strand” ter plaatse van de veerstoep waar bomen voor zullen moeten wijken, is ruim voorzien in aanplant van nieuwe houtopstanden. Uit een nog uit te voeren bomeninventarisatie zal blijken wat de omvang van de compensatieopgave is.

Wijzigingsbevoegdheid

In bovenstaande beoordeling van de ecologische effecten is rekening gehouden met het toevoegen van gebouwen voor informatievoorziening en horeca, de uitbreiding van dagrecreatie en de nieuwe scheepvaartbewegingen zoals mogelijk te maken middels de wijzigingsbevoegdheid (artikel 15.2).

Conclusie

De voorgenomen gebiedsontwikkeling zal geen negatieve effecten hebben op habitattypen of leefgebieden. Die zijn immers in het projectgebied niet aanwezig. Mogelijk heeft de ontwikkeling wel effecten op Vogelrichtlijnsoorten, die zich beperken tot wintervogels (niet-broedvogels).

De stikstofdepositie neemt per saldo niet toe in de gebruiksfase.

Areaal, samenhang en kwaliteit worden niet in betekende mate veranderd door de voorgenomen activiteit. Ook neemt de uitwisselingsmogelijkheid voor planten en dieren niet af en is geen sprake van negatieve effecten op actueel aanwezig leefgebied van soorten.

De ontwikkeling heeft effect op bomen en houtopstanden, maar voorziet voldoende in de aanplant van nieuwe houtopstanden.

Het inpassingsplan is uitvoerbaar ten aanzien van het aspect ecologie.

5.8 Archeologie en cultuurhistorie

Wettelijk kader

Erfgoedwet

Op 1 juli 2016 is de Erfgoedwet in werking getreden. Deze wet bundelt meerdere wetten en regelingen op gebied van behoud en beheer van cultureel erfgoed, waaronder de Monumentenwet 1998. Het deel van de Monumentenwet dat betrekking heeft op de fysieke leefomgeving gaat over naar de Omgevingswet welke naar verwachting op 1 juli 2022 in werking treedt. Tot die tijd valt dit onderdeel binnen de overgangsregeling van de Erfgoedwet. Hierin staat dat bij de vaststelling van een inpassingsplan rekening dient te worden gehouden met de in de grond aanwezige danwel te verwachten monumenten.

Historie plangebied

Het plangebied ligt in de uiterwaarden op een dynamische plek aan de Waal. In de 16de eeuw lag het gebied nog binnendijks, maar de toenmalige dijk kon het water van de Waalmeander niet keren en is bezweken. De dijk werd toen teruggelegd. Oud boerenland, dat binnendijks lag werd nu buitengedijkt (zogenaamd oudhoevig land). De kenmerkende landinwaartse knik van deze dijk is nog altijd goed zichtbaar.

Om de uitschurende buitenbocht voor de toekomst in bedwang te houden werden verschillende kribben aangelegd. Waaronder de Kerkkrib uit het watersnoodjaar 1784. Tussen de kribben ontstond steeds meer land. Tussen de nieuwe aanwas en het voormalige boerenland - het oudhoevig land - bleef een watergang bewaard die we ook op kaarten van latere data blijven herkennen. Buitendijks werd een veerhuis gebouwd. Een zomerkade beschermde het oudhoevige land. Die hoogtesprong is nog altijd zichtbaar in het landschap. Tegen de dijk groeide bos, vermoedelijk geriefhout. Het gebied kwam bekend te staan als De Ossekop.

Figuur 5.4 Kaart van de Waalbedding 1831 met de ligging van de aangebrachte kribben

Eerste helft 20ste eeuw

De Waal werd verder ontwikkeld ten behoeve van de scheepvaart: de vaargeul werd versmald door de aanleg van kribben. Het land tussen de kribben slibde steeds verder aan en raakte begroeid met griendhout. In 1909 verbond een strekdam de uiteinden van de dwarskribben. Vanaf de Kerkkrib, direct tegenover de dorpskern, onderhield een voetveer de verbinding met de overkant van de Waal (zie figuur 5.5). Hier hebben veel Ochtense ambachtslieden werk gevonden in de steenfabricage. Een loswal werd aangelegd om goederen over te zetten. Vanaf hier vonden Betuwse producten, zoals kersen, hun weg naar het oosten en westen van het land.

Figuur 5.5 Serie topografische kaarten: van linksboven naar rechtsonder 1874, 1909, 1957, 1977, 1990, 2019 (bron Topotijdreis)

Tweede helft 20ste eeuw

Ochten kreeg het zwaar te verduren in de Tweede Wereldoorlog. Het raakt tweemaal in de vuurlinie door zijn ligging direct achter de Liniedijk Ochten-De Spees. Na de oorlog wordt Ochten hersteld.

In 1957 werd een autopont tussen Ochten en Druten door de provincie Gelderland in de vaart gebracht. Deze maakte deel uit van de nieuwe noord-zuid verbinding tussen Veenendaal en Oss. De bijhorende veerhaven met een hoge en lage veerstoep werd in 1955 in het verlengde van de Cuneraweg aangelegd. De westelijk gelegen Prins Willem-Alexanderbrug maakt de pont overbodig in 1974. Rond de dijkafritten werd terrein opgehoogd voor woningen met een eersterangs uitzicht op de Waal. De geul verdwijnt, op een kleine plas nabij de overnachtingshaven na.

Onderzoek

Situatie plangebied ten aanzien van cultuurhistorische waarden

In het projectgebied zelf bevinden zich geen cultuurhistorische waarden. Nabij het projectgebied zijn er wel cultuurhistorische waarden, namelijk een ringdijk (de Waalbandijk) en een wiel (relict van voormalige dijkdoorbraak) direct ten noorden hiervan. Uit het cultuurhistorisch onderzoek is gebleken dat de cultuurhistorische waarden als geheel beter uit de verf komen dankzij herstel en / of betere beleving op structuurniveau.

Situatie plangebied ten aanzien van archeologische waarden

In het gebied waar de vergraving voor de geul of plas plaatsvindt is de archeologische verwachting laag, omdat hier tot in het begin van de 19e eeuw de Waalgeul heeft gelegen (RAAP adviesdocument 1048, 4 mei 2020). In het rivierenlandschap dient echter altijd rekening gehouden te worden met het mogelijk aantreffen van scheepswrakken. In dit plangebied bevinden zich drie kribben daterend van vóór 1830. Deze kribben zijn daarmee potentieel van archeologische waarde, zeker aangezien de kribben onderdeel zijn van de waterstaatskundige historie van Nederland. Eén van deze kribben lijkt verdwenen te zijn na het aanleggen van de veerhaven. De andere twee kribben zijn mogelijk nog wel aanwezig.

Volgens de 1e herziening van de rivierkaart bevindt de bovenkant van de meest westelijke krib zich op een hoogte van circa 7,20 m +NAP. De bovenkant van de oostelijke krib bevindt zich volgens dezelfde rivierkaart tussen 7,00 m +NAP en 7,20 m +NAP. Gezien het grote verschil in NAP-niveau tussen de bovenkant van de kribben en de diepte van de uit te graven geul zullen de kribben volledig verstoord worden wanneer deze zich in het traject van de geul bevinden.

Figuur 5.6 Variant 1 met voorkeursvariant voor de geul en ligging kribben met potentieel archeologische waarde (blauwe stippellijn)

Sommige gronden gelegen tegen de Waalbandijk kennen een hoge verwachtingswaarde ten aanzien van archeologie. Het gebied oostelijk van de haven kent een middelhoge verwachtingswaarde ten aanzien van archeologie. Voor deze gronden zijn respectievelijk een dubbelbestemming 'Waarde - Archeologie 2' en 'Waarde - Archeologie 3' opgenomen met een bijbehorend omgevingsvergunningenstelsel om mogelijk aanwezige archeologische waarden te beschermen.

Wijzigingsbevoegdheid

In bovenstaande beoordeling van archeologie en cultuurhistorie is rekening gehouden met de gebruiks- en bebouwingsmogelijkheden die mogelijk gemaakt worden middels de wijzigingsbevoegdheid (artikel 15.2).

Conclusie

In het projectgebied zelf bevinden zich geen cultuurhistorische waarden. Ten aanzien van cultuurhistorische elementen in de buurt gelegen van het plangebied heeft de ontwikkeling een positief effect.

Het projectgebied heeft grotendeels een lage archeologische verwachtingswaarde. Als gevolg van de uitgraving van de geul zullen mogelijk beide kribben verstoord worden. Vastgesteld kan worden dat bij het ontwerp en vaststelling van het inpassingsplan rekening dient te worden gehouden met de eventuele archeologische monumenten in de Waal. De gronden met een middelhoge archeologische verwachtingswaarde krijgen een dubbelbestemming met beschermingsregime.

Het inpassingsplan is voor wat betreft de aspecten archeologie en cultuurhistorie uitvoerbaar.

5.9 Externe veiligheid

Voor een goede ruimtelijke ordening is het van belang dat burgers beschermd worden tegen ongevallen met gevaarlijke stoffen of gevaarlijke omstandigheden. Externe veiligheid gaat daarom om het beperken van de kans op en het effect van een ernstig ongeval voor de omgeving door:

• het gebruik, de opslag en productie van gevaarlijke stoffen (inrichtingen);
• het transport van gevaarlijke stoffen (buisleidingen, wegen, waterwegen en spoorwegen);
• het gebruik van luchthavens.

Op basis van de risicokaart is gekeken naar potentiële inrichtingen met gevaarlijke stoffen en andere objecten die een risico kunnen vormen. In het plangebied worden geen kwetsbare of beperkt kwetsbare objecten mogelijk gemaakt binnen een risicocontour van inrichtingen of routes voor vervoer van gevaarlijke stoffen. Daarnaast maakt het plan ook zelf geen risicovolle activiteiten mogelijk.

Wijzigingsbevoegdheid

In bovenstaande beoordeling van de externe veiligheid is rekening gehouden met de gebruiksmogelijkheden die mogelijk gemaakt worden middels de wijzigingsbevoegdheid (artikel 15.2).

Conclusie

Het inpassingsplan is uitvoerbaar voor wat betreft het aspect externe veiligheid.

6.1 Algemeen

Het provinciaal inpassingsplan is een ruimtelijk besluit, waarin de regels voor het gebruik en het bebouwen van gronden worden vastgelegd. In een inpassingsplan wordt door middel van bestemmingen en aanvullende aanduidingen aangegeven op welke gronden welke functies toegestaan zijn en hoe deze gronden bebouwd mogen worden.

Het inpassingsplan is een digitaal bestand in gml-formaat, waarin geometrisch bepaalde planobjecten zijn vastgelegd. Technisch gezien is een inpassingsplan zodoende een verzameling objecten (zoals bestemmingsvlakken), waaraan informatie (zoals ligging en naam) is gekoppeld. Om het plan te kunnen raadplegen zijn in feite drie onderdelen van belang:

• 1. een digitale en analoge verbeelding van de geometrisch bepaalde planobjecten (verbeelding);
• 2. de juridisch bindende regels van het inpassingsplan (planregels);
• 3. een bijbehorende toelichting (plantoelichting).

Het inpassingsplan kan geraadpleegd worden via de internetpagina www.ruimtelijkeplannen.nl. Door interactie met het kaartbeeld worden de regels van de betreffende bestemmingen weergegeven. Ook kan de toelichting worden opgeroepen.

Om de vergelijkbaarheid te bevorderen bestaat er een landelijke standaard voor de verbeelding van ruimtelijke plannen (SVBP2012). De toepassing van de SVBP2012 is verplicht. Hiermee wordt geborgd dat alle ruimtelijke plannen overeenkomen voor wat betreft kleurgebruik, naamgeving, gebruik van arceringen en dergelijke.

Dit hoofdstuk geeft een toelichting op de koppeling tussen de regels en de verbeelding. De paragraaf hierna geeft een korte toelichting per artikel van de planregels.

In paragraaf 6.3 wordt kort ingegaan op de gevolgen van de inwerkingtreding van de Omgevingswet op dit provinciaal inpassingsplan.

6.2 Toelichting op de regels

Deze paragraaf bevat een beschrijving van de bestemmingen, waarbij per bestemming het doel of de doeleinden worden aangegeven. Daarnaast wordt in deze paragraaf ingegaan op de overige regels uit het inpassingsplan. Conform SVBP2012 zijn de regels onderverdeeld in vier hoofdstukken.

Hoofdstuk 1 Inleidende regels

Artikel 1 Begrippen

In dit artikel is een aantal begrippen verklaard die genoemd worden in de planregels. Dit artikel voorkomt dat er bij de uitvoering van het plan onduidelijkheden ontstaan over de uitleg van bepaalde regelingen.

Artikel 2 Wijze van meten

In dit artikel is bepaald hoe de voorgeschreven maatvoering in het plan gemeten moeten worden. Evenals de begripsbepalingen voorkomen de bepalingen inzake de wijze van meten interpretatieverschillen bij de toepassing van de planregels.

Hoofdstuk 2 Bestemmingsregels

Artikel 3 Bedrijf - Haven

De bestemming 'Bedrijf - Haven' is toegekend aan de bestaande aanwezige overnachtingshaven, voor zover het betreft het uitstroomwerk van de geul.

Artikel 4 Natuur

De bestemming 'Natuur' is toegekend aan verspreidliggende terreinen met een bijzondere natuurwaarde. De bestemming is gericht op het behoud en het beheer van de natuurwaarden en landschappelijke waarden, zoals deze voor de bewuste gronden nader zijn beschreven in de bestemmingsomschrijving van dit artikel. Hiertoe is onder meer een omgevingsvergunningstelsel opgenomen. Werkzaamheden overeenkomstig het inrichtingsplan zijn vrijgesteld van de omgevingsvergunningplicht, omdat de uitvoerbaarheid van deze werkzaamheden middels dit provinciaal inpassingsplan reeds is aangetoond.

Artikel 5 Recreatie

Het gebied noordelijk en oostelijk van de haven is bestemd als 'Recreatie'. Ter plaatse is dagrecreatie toegestaan. Verblijfsrecreatie past niet binnen deze bestemming. Ter bescherming van de uiterwaarden is het bouwen van gebouwen niet toegestaan. Een parkeerterrein en een steiger zijn enkel toegestaan daar waar aangeduid. Ter bescherming van de natuurwaarden is een omgevingsvergunninstelsel opgenomen. Werkzaamheden overeenkomstig het inrichtingsplan zijn vrijgesteld van de omgevingsvergunningplicht, omdat de uitvoerbaarheid van deze werkzaamheden middels dit provinciaal inpassingsplan reeds is aangetoond.

Artikel 6 Water

De bestemming 'Water' is toegekend aan al het water, ten behoeve van water en andere voorzieningen ten behoeve van de waterhuishouding, de afvoer van ijs en sediment en het verkeer te water. Daarnaast voorziet de bestemming in instandhouding, dan wel herstel en ontwikkeling van landschappelijke waarden en natuurwaarden die eigen zijn aan het water en bijbehorende oeverzones. Het gebruik als haven is eveneens toegestaan.

Artikel 7 Waarde - Archeologie 2

De gronden met een hoge archeologische trefkans zijn bestemd als 'Waarde - Archeologie 2'. Ter bescherming van de mogelijke aanwezige archeologische waarden is een omgevingsvergunningenstelsel opgenomen.

Artikel 8 Waarde - Archeologie 3

De gronden met een gemiddelde archeologische trefkans zijn bestemd als 'Waarde - Archeologie 3'. Ter bescherming van de mogelijke aanwezige archeologische waarden is een omgevingsvergunningenstelsel opgenomen.

Artikel 9 Waterstaat - Waterkering

Deze bestemming is, behalve voor de daar voorkomende bestemmingen, mede bestemd voor de bescherming, het onderhoud en de verbetering van de primaire/regionale waterkeringen, zoals voorkomend op de legger en in de keur van het waterschap. Binnen deze bestemming mogen er geen gebouwen worden gebouwd. Bij omgevingsvergunning kan van deze regel worden afgeweken, mits advies is verkregen van de beheerder van de waterkering. Verder zijn uitsluitend bouwwerken, geen gebouwen zijnde, met een hoogte van maximaal 3 m toegestaan. Voor het uitvoeren van diverse werken, geen bouwwerken zijnde, en werkzaamheden binnen deze bestemming, is een omgevingsvergunning voor het uitvoeren van werk, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden nodig.

Artikel 10 Waterstaat - Waterstaatkundige functie

Deze bestemming is, behalve voor de daar voorkomende bestemmingen, mede bestemd voor de bescherming, het onderhoud en de verbetering van de buitendijkse gebieden. Het bouwen van gebouwen is niet toegestaan. Om de waterstaatkundige functie te beschermen is een omgevingsvergunningenstelsel opgenomen.

Hoofdstuk 3 Algemene regels

Artikel 11 Anti-dubbeltelregel

De anti-dubbeltelregel moet op grond van het Besluit ruimtelijke ordening worden opgenomen om bijvoorbeeld te voorkomen dat, wanneer volgens een inpassingsplan bepaalde gebouwen en bouwwerken niet meer dan een bepaald deel van een bouwperceel mogen beslaan, het overgebleven terrein niet nog eens meetelt bij het toestaan van een ander gebouw of bouwwerk, waaraan een soortgelijke eis wordt gesteld.

Artikel 12 Algemene gebruiksregels

In deze regels zijn algemene gebruiksregels opgenomen die voor alle bestemmingen in het plan gelden. Op grond van de algemene gebruiksregels wordt algemeen ongewenst gebruik verboden, tenzij een bepaald gebruik juist bedoeld is toe te laten op grond van de bestemmingen, direct hetzij indirect.

Onder de algemene gebruiksregels zijn ook de regels opgenomen ten aanzien van het voorzien in voldoende parkeergelegenheid.

Artikel 13 Algemene aanduidingsregels

vrijwaringszone - dijk

Deze aanduiding is toegekend aan de beschermingszone langs de rivierdijk, zoals deze zone is vastgelegd in de Algemene Keur van het waterschap Rivierenland (de dijkbeheerder). Het betreft hier een brede zone uit de kernzone van de dijken. De gronden mogen uitsluitend na toepassing van een bevoegdheid tot afwijken van het plan worden gebruikt en bebouwd volgens de onderliggende bestemmingen.

vrijwaringszone - hoogwatervrij terrein

Deze aanduiding is toegekend aan het aan te leggen hoogwatervrije terrein langs de waterkering. Ter plaatse mag pas gebouwd worden na toepassing van de wijzigingsbevoegdheid als bedoeld in artikel 15.2.

Artikel 14 Algemene afwijkingsregels

In deze regels is aan het bevoegd gezag de bevoegdheid gegeven om af te wijken van bepaalde, in het inpassingsplan geregelde, onderwerpen. Hierbij gaat het om afwijkingsregels die gelden voor alle bestemmingen in het plan. Ten slotte zijn de criteria voor de toepassing van deze afwijkingsregels hier opgenomen.

Artikel 15 Algemene wijzigingsregels

Voor het wijzigen van het plan ten behoeve van kleine wijzigingen aan de opzet is een algemene wijzigingsbevoegdheid opgenomen.

Voor het toestaan van de ontwikkelingen in fase 2 is een wijzigigingsbevoegdheid opgenomen voor het toestaan van dagrecreatie, verblijfsrecreatie, horeca, informatievoorzieningen, recreatief verkeer te water en voor het toestaan van het bouwen van gebouwen.

Wanneer gebruik gemaakt wordt van de wijzigingsbevoegdheid dient voldaan te worden aan een aantal voorwaarden. Zo dient er kwaliteit toegevoegd te worden aan het gebied, dient voldaan te worden aan een aantal bepalingen ten aanzien van de openbaarheid van percelen en dient bebouwing en verharding te voldoen aan maximale maatvoeringen. Eén van de voorwaarden is dat uit onderzoek moet blijken dat er geen belangen worden geschaad. Hiervoor kan gebruik gemaakt worden van de onderzoeken zoals deze zijn uitgevoerd voor dit provinciaal inpassingsplan, voor zover deze daartoe volstaan. Afhankelijk van de uitvoering en het moment waarop invulling gegeven wordt aan de wijzigingsbevoegdheid dient nader onderzoek gedaan te worden naar:

• Behoefte: in het geval van toevoegen van horeca.
• Bodemverontreiniging; bijvoorbeeld bij het toestaan van gevoelige functies en het bouwen van gebouwen.
• Geluid; in het geval er gevoelige functies mogelijk worden gemaakt en in het geval dat aanvullende geluidhinder (anders dan al onderzocht in het kader van dit provinciaal inpassingsplan) niet uitgesloten kan worden.
• Ecologie; soortenbescherming, indien op het moment van toepassing van de wijzigingsbevoegdheid het ecologisch onderzoek, als uitgevoerd in het kader van dit provinciaal inpassingsplan, verouderd is (minimaal twee jaar oud is).

Hoofdstuk 4 Overgangs- en slotregels

Artikel 16 Overgangsrecht

Het overgangsrecht is vastgelegd in de vorm zoals in het Besluit ruimtelijke ordening is voorgeschreven.

Artikel 17 Slotregel

Deze regel bevat zowel de aanhalingstitel van de regels van het plan als de vaststellingsregel van het plan.

6.3 Omgevingswet

Naar verwachting treedt op 1 januari 2023 de Omgevingswet in werking. Vanaf dat moment bestaat het instrument provinciaal inpassingsplan niet meer. Provinciaal inpassingsplannen maken vanaf het moment van in werking treden van de Omgevingswet van rechtswege onderdeel uit van het (gemeentelijk) omgevingsplan als tijdelijk omgevingsplandeel. Door wijziging van het omgevingsplan neemt de gemeente de verschillende tijdelijke omgevingsplandelen op in het definitieve gemeentedekkende omgevingsplan. Uiterlijk in 2029 moeten alle tijdelijke omgevingsplandelen opgenomen zijn in het omgevingsplan. Dat verplicht de gemeente Neder-Betuwe dan ook om onderhavig provinciaal inpassingsplan te zijner tijd op te nemen in haar omgevingsplan, uiteraard wel met een vergelijkbare regeling.

Daarmee vervalt het verbod tot vaststelling van een bestemmingsplan ter plaatse van het provinciaal inpassingsplan door de gemeenteraad binnen tien jaar na tervisielegging van het ontwerp van het provinciaal inpassingsplan, zoals opgenomen in artikel 3.26 onder 5 van de Wet ruimtelijke ordening.

6.4 Bevoegd gezag

Na vaststelling van dit provinciaal inpassingsplan door Provinciale staten van Gelderland is het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Neder-Betuwe bevoegd gezag voor de in het provinciaal inpassingsplan opgenomen omgevingsvergunningsbevoegdheden en wijzigingsbevoegdheden.

7.1 Economische uitvoerbaarheid

Voor de realisatie van het project Veerhaven Ochten is een projectbudget beschikbaar gesteld door initiatiefnemers provincie Gelderland, gemeente Neder-Betuwe en Rijkswaterstaat. Het waterschap Rivierenland draagt in natura bij door realisatie van maatregelen. De voorbereiding en uitvoering van fase 1 komen voor rekening van dit projectbudget. Fase 2 is pas mogelijk na toepassing van een wijzigingsbevoegdheid. Uitvoering van fase 2 komt voor rekening voor de initiatiefnemer(s) van die fase. Afspraken hierover zijn vastgelegd in een overeenkomst.

Hiermee is de financiële uitvoerbaarheid van het project zeker gesteld.

7.2 Maatschappelijke uitvoerbaarheid

Inspraak en maatschappelijk overleg

Op grond van artikel 3.1.6 onder e van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) gaan een inpassingsplan alsmede een ontwerp hiervoor, vergezeld van een beschrijving van de wijze waarop burgers en maatschappelijke organisaties bij de voorbereiding van het inpassingsplan zijn betrokken.

De gebiedsontwikkeling heeft een intensief interactief proces doorlopen van onderzoeken, ontwerpen en overleg met de initiatiefnemers, adviseurs (Commissie voor de m.e.r.) en vertegenwoordigers van het bevoegd gezag.

De resultaten van deze onderzoeken zijn gerapporteerd in een MER en enkele specialistische rapportages. De uitkomsten van deze onderzoeken staan beschreven in paragraaf 5.1 van dit provinciaal inpassingsplan.

Er is overleg gevoerd over de bevindingen uit de onderzoeken en het ontwerp met verschillende partijen zoals de Commisie voor de milieueffectenrapportage en de initiatiefnemers. Daarnaast zijn de varianten van de gebiedsontwikkeling aan bewoners en belanghebbenden in de omgeving gepresenteerd en is de mogelijkheid geboden om vragen te stellen, op twee informatieavonden over de dijkversterking Neder-Betuwe, in februari 2020 en een digitaal informatiemoment in juli 2020.

Zowel de resultaten van het onderzoek als de vroegtijdige afstemming met de genoemde betrokken partijen hebben geleid tot optimalisatie van het ontwerp van verschillende varianten, criteria voor de keuze van een voorkeursvariant en duidelijkheid over resterende ontwerpopgaven waarmee de gebiedsontwikkeling gaat passen binnen de wet- en regelgeving en het gestelde budget.

De resterende ontwerpopgaven zijn meegenomen bij de uitwerking van de voorkeursvariant naar een Definitief ontwerp van de maatregelen voor de gebiedsontwikkeling.

Overleg met andere overheden

Op grond van artikel 3.1.1, lid 1 juncto artikel 3.1.6, lid 1 onder c Bro pleegt het bestuursorgaan dat belast is met de voorbereiding van een inpassingsplan, daarbij overleg met de besturen van betrokken gemeenten en waterschappen en met die diensten van provincie en Rijk die betrokken zijn bij de zorg voor de ruimtelijke ordening of belast zijn met de behartiging van belangen welke in het plan in het geding zijn.

Dit inpassingsplan is opgesteld na consultatie van de gemeente Neder-Betuwe, de gemeente Druten, het waterschap Rivierenland en Rijkswaterstaat. Met andere betrokken instanties is vooroverleg gepleegd.

De Gemeente Neder-Betuwe heeft vooral aandacht gevraagd voor duidelijke kaders bij de wijzigingsbevoegdheden, die ook ruimte laten voor flexibiliteit. Dit heeft geleid tot verschillende aanpassingen in het PIP. Ook is verduidelijking gevraagd m.b.t. de regels voor parkeer- en camperplaatsen en evenementen; deze verduidelijking is opgenomen.

Met Rijkswaterstaat en het Waterschap Rivierenland is in 2021 en 2022 uitgebreid overleg gevoerd over de publiekrechtelijke procedure die van toepassing is op de verschillende onderdelen van de gebiedsontwikkeling. Er is onderscheid gemaakt tussen de werken die 'op verzoek van de waterbeheerder' worden aangelegd en overige werken; deze zijn beschreven in het PIP en in de aanvraag Watervergunning. Ook zijn met Rijkswaterstaat de inhoudsvereisten voor het Provinciaal inpassingsplan voor deze gebiedsontwikkeling besproken inclusief de expliciet beschreven toetsing aan wet- en regelgeving. Daarnaast zijn specificaties van het inrichtingsplan voor de gebiedsontwikkeling opgenomen die voor Rijkswaterstaat van belang zijn vanuit hun verantwoordelijkheid als rivierbeheerder. Tenslotte heeft Rijkswaterstaat aandacht gevraagd voor de beschrijving van de omgang met fase 2. De resultaten hebben vooral geleid tot aanpassing van de toelichting op het PIP.

Met het Waterschap Rivierenland is overleg gevoerd over de raakvlakken en de uitvoeringsvolgorde van de gebiedsontwikkeling en de dijkversterking Neder-Betuwe, en de eisen vanuit bescherming van de waterkering. Dit heeft geleid tot aanpassingen in het PIP, en een afspraak over de uitvoeringsvolgorde, opgenomen als bijlage bij het PIP.

De Gemeente Druten heeeft aangegeven geen aanleiding te zien om te reageren op het concept-ontwerp-PIP.

Er is een Reactienota opgesteld met de resultaten van het vooroverleg en de aanpassing die daarop zijn doorgevoerd. Deze Reactienota is naar alle betrokken verzonden.

Terinzagelegging

Op grond van artikel 3.8 van de Wet ruimtelijke ordening (Wro) ligt het ontwerpinpassingsplan gedurende 6 weken voor een ieder ter visie. Gedurende deze termijn kunnen zienswijzen ingediend worden.