Salmsteke Uiterwaard

2.1.1 Nationale Omgevingsvisie (NOVI)

De Nationale Omgevingsvisie (NOVI) komt voort uit de Omgevingswet, die naar verwachting in 2022 in werking treedt. Uitgangspunt in de nieuwe aanpak is dat ingrepen in de leefomgeving niet los van elkaar plaatsvinden, maar in samenhang. Zo kunnen we in gebieden komen tot betere, meer geïntegreerde keuzes. De NOVI is op 15 september 2020 vastgesteld.

Vier prioriteiten
Aan de hand van een toekomstperspectief op 2050 brengt de NOVI de langetermijnvisie in beeld. Op nationale belangen wil het Rijk sturen en richting geven. Die komen samen in vier prioriteiten:

• 1. Ruimte voor klimaatadaptatie en energietransitie
  Nederland moet zich aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering, zoals zeespiegelstijging, hogere rivierafvoeren, wateroverlast en langere perioden van droogte. Nederland is in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust. Dit vraagt maatregelen in de leefomgeving, bijvoorbeeld voldoende groen en ruimte voor wateropslag in onze steden. Voordeel is dat daarmee tegelijk de leefomgevingskwaliteit verbeterd wordt en het kansen biedt voor natuur.
  
  In 2050 heeft Nederland een duurzame energievoorziening. Dit vraagt ruimte, onder meer voor windmolens en zonnepanelen. Wind op zee heeft de voorkeur, maar ook op land zijn windmolens nodig. Door deze zoveel mogelijk te clusteren, voorkomen we versnippering over het landschap en benutten we de ruimte zo efficiënt mogelijk. Voorwaarde is steeds dat bewoners echt goed betrokken zijn en invloed hebben op het gebruik, en waar dat kan meeprofiteren in de opbrengsten.
  De aanleg van zonneparken in het landschap moeten we zoveel mogelijk beperken. Het Rijk plaatst bij voorkeur eerst zoveel mogelijk zonnepanelen op daken en gevels. Het Rijk zet zich in voor het maken van ruimtelijke reserveringen voor het hoofdenergiesysteem op nationale schaal.
  
• 2. Duurzaam economisch groeipotentieel
  Nederland werkt toe naar een duurzame, circulaire, kennisintensieve en internationaal concurrerende economie in 2050. Daarmee kan ons land zijn positie handhaven in de top vijf van meest concurrerende landen ter wereld. Dit vraagt goede verbindingen via weg, spoor, lucht, water en digitale netwerken en een nauwe samenwerking met onze internationale partners, zowel met onze directe buren als met andere landen in Europa en over de wereld, ook op defensieterrein. We zetten in op een sterk en innovatief vestigingsklimaat met een goede quality of life: een leefomgeving die de inwoners volop voorzieningen biedt op het gebied van wonen, bewegen, recreëren, ontmoeten en ontspannen.
  Belangrijk is wel dat onze economie toekomstbestendig wordt, oftewel concurrerend, duurzaam, en circulair. We zetten in op het gebruik van duurzame energiebronnen en op verandering van productieprocessen, zodat we niet langer afhankelijk zijn van eindige, fossiele bronnen.
  
• 3. Sterke en gezonde steden en regio’s
  Er zijn vooral in steden en stedelijke regio’s nieuwe locaties nodig voor wonen en werken. Het liefst binnen de bestaande stadsgrenzen, zodat de open ruimten tussen stedelijke regio’s behouden blijven. Dit vraagt optimale afstemming op en investeringen in mobiliteit. Tegelijk willen we de leefbaarheid en klimaatbestendigheid in steden en dorpen verbeteren. Schonere lucht, voldoende groen en water en genoeg publieke voorzieningen waar mensen kunnen bewegen (wandelen, fietsen, sporten, spelen), ontspannen en samenkomen. Daarbij hoort een uitstekende bereikbaarheid en toegankelijkheid, ook voor mensen met een handicap. We zorgen dat de leefomgevingskwaliteit en – veiligheid verder toeneemt. Dit betekent dat voorafgaand aan de keuze van nieuwe verstedelijkingslocaties helder moet zijn welke randvoorwaarden de leefomgevingskwaliteit en -veiligheid daar stelt en welke extra maatregelen nodig zijn wanneer er voor deze locaties wordt gekozen. Zo blijft de gezondheid in steden en regio’s geborgd. Niet alleen groei heeft onze aandacht. Ook in gebieden met bevolkingsdaling versterken we de vitaliteit en leefbaarheid.
  
• 4. Toekomstbestendige ontwikkeling van het landelijk gebied
  Er ontstaat een nieuw perspectief voor de Nederlandse landbouwsector als koploper in de duurzame kringlooplandbouw. Een goed verdienpotentieel voor de bedrijven wordt gecombineerd met een minimaal effect op de omgevingskwaliteit van lucht, bodem en water. Dit levert ook een noodzakelijke positieve bijdrage aan het verbeteren van de biodiversiteit. Bodemdaling moet worden aangepakt. Verhoging van het waterpeil is in bepaalde veenweidegebieden op termijn noodzakelijk. Met de betrokken regio’s en gebruikers wordt afgesproken waar en hoe dit zorgvuldig zal gebeuren. In alle gevallen zetten we in op ontwikkeling van de karakteristieke eigenschappen van het Nederlandse landschap. Dit vertegenwoordigt een belangrijke cultuurhistorische waarde. Verrommeling en versnippering, bijvoorbeeld door wildgroei van distributiecentra, is ongewenst en wordt tegengegaan.
  

Afwegingsprincipes
De druk op de fysieke leefomgeving in Nederland is zo groot, dat belangen soms botsen.
Het streven is combinaties te maken en win-win situaties te creëren, maar dit is niet altijd mogelijk. Soms zijn er scherpe keuzes nodig en moeten belangen worden afgewogen. Hiertoe gebruikt de NOVI drie afwegingsprincipes:

• Combinaties van functies gaan voor enkelvoudige functies: In het verleden is scheiding van functies vaak te rigide gehanteerd. Met de NOVI zoeken we naar maximale combinatiemogelijkheden tussen functies, gericht op een efficiënt en zorgvuldig gebruik van onze ruimte;
• Kenmerken en identiteit van een gebied staan centraal: wat de optimale balans is tussen bescherming en ontwikkeling, tussen concurrentiekracht en leefbaarheid, verschilt van gebied tot gebied. Sommige opgaven en belangen wegen in het ene gebied zwaarder dan in het andere;
• Afwentelen wordt voorkomen: het is van belang dat onze leefomgeving zoveel mogelijk voorziet in mogelijkheden en behoeften van de huidige generatie van inwoners zonder dat dit ten koste gaat van die van toekomstige generaties.

conclusie:

De voorgenomen ontwikkeling, het realiseren van verschillende functies in de uiterwaard, past in het rijksbeleid beschreven in de NOVI.

2.1.2 Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro)

Bij het verschijnen van de NOVI geldt de Omgevingswet nog niet. Tot dan geven huidige wetten het kader, zoals de Wet ruimtelijke ordening en de Waterwet en zal het Rijk vooralsnog ook de huidige instrumenten van die wetten inzetten voor de doorwerking en uitwerking van het beleid.

Een van de kaders voor de doorwerking van nationale belangen is het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro). De regels in het Barro blijven onverkort van teopassing. Mogelijk dat de regels in het Barro nog wel worden bijgesteld naar aanleiding van de NOVI.

Voor de volgende, voor het plangebied relevante, nationale belangen bevat het Barro regels:

• Rijksvaarwegen

• Grote rivieren

• Ecologische hoofdstructuur (nu: Nederlands Natuurnetwerk)

• Primaire waterkeringen buiten het kustfundament

De regels in het besluit zijn concreet normstellend benoemd en moeten direct of indirect (door tussenkomst van de provincie) doorwerken tot het niveau van de lokale besluitvorming. De indirecte doorwerking komt enkel bij het Nederlands Natuurnetwerk (NNN) en de Erfgoederen van uitzonderlijke universele waarden voor.

Bij het opstellen van bestemmingsplannen (en andere ruimtelijke besluiten) moet rekening worden gehouden met de bepalingen van het Barro. Voor het plangebied zijn met name de titels met bepalingen over de rijksvaarwegen, de grote rivieren, Nederlands natuurnetwerk en primaire waterkeringen buiten het kustfundament van belang.

conclusie:

De voorgenomen ontwikkeling in de uiterwaard voldoet aan de regels van het Barro. Dit wordt inhoudelijk onderbouwd in paragraaf 3.2 Nadere onderbouwing invullen Uiterwaard en in paragraaf 4.6.1 Gebiedsbescherming.

2.1.3 Besluit ruimtelijke ordening: Ladder duurzame verstedelijking

In artikel 3.1.6, lid 2 Bro van het Besluit ruimtelijke ordening is de verplichting opgenomen om in het geval van nieuwe stedelijke ontwikkeling in de toelichting een onderbouwing op te nemen van nut en noodzaak van de nieuwe stedelijke ruimtevraag en de ruimtelijke inpassing: de Ladder voor duurzame verstedelijking. Er zijn twee treden:

• De toelichting bij een bestemmingsplan dat een nieuwe stedelijke ontwikkeling mogelijk maakt, bevat een beschrijving van de behoefte aan die ontwikkeling, en,
• als het bestemmingsplan die ontwikkeling mogelijk maakt buiten het bestaand stedelijk gebied, een motivering waarom niet binnen het bestaand stedelijk gebied in die behoefte kan worden voorzien.

Het doel van de Ladder is zorgvuldig en duurzaam ruimtegebruik, met oog voor de toekomstige ruimtebehoefte en ontwikkelingen in de omgeving. De Ladder geeft daarmee invulling aan het nationaal ruimtelijk belang gericht op een zorgvuldige afweging en transparante besluitvorming bij ruimtelijke besluiten.

De Ladder-onderbouwing is verplicht voor 'nieuwe stedelijke ontwikkelingen'. Hieronder wordt de ruimtelijke ontwikkeling van een bedrijventerrein, zeehaventerrein, kantoren, detailhandel, woningbouwlocaties of andere stedelijke voorzieningen verstaan. Deze laatste categorie is in de handreiking bij de ladder voor duurzame verstedelijking (ministerie van Infrastructuur en Milieu) nader gespecificeerd in accommodaties voor onderwijs, zorg, cultuur, bestuur en indoor sport en leisure.

In de definitie voor stedelijke ontwikkeling (artikel 1.1.1 lid 1 sub i van het Bro) is geen ondergrens opgenomen. Dit betekent, volgens vaste jurisprudentie, niet dat iedere stedelijke ontwikkeling, hoe kleinschalig dan ook, binnen het toepassingsbereik van de Ladder valt.

De beoogde ontwikkeling binnen het plangebied bestaat uit:

• 1. een zwemplas met een zwemstrand, ruimte voor enkele evenementen, horeca (welke op dit moment geregeld is via de APV/ standplaatsenbeleid en in de toekomstige situatie opgenomen is in het ter plekke geldende bestemmingsplan), leisure en ligweides en ruimte voor de polsstokverspringvereniging;
• 2. een KRW-geul en natuur (NNN) in de vorm van glanshaverhooiland en stroomdalgrasland;
• 3. Infrastructuur: voldoende parkeerplaatsen, wandelroutes, dijkoprit-afrit en boothelling en behoud van het voetveer met toerit.

Conclusie

De activiteiten onder 2 zijn niet als stedelijke ontwikkeling te beschouwen. De activiteiten onder 1 en 3 zijn grotendeels al aanwezig in de bestaande situatie, zij het dat het zwemmen in de rivier zelf plaatsvindt, in plaats van in een plas.

De aard en omvang van de functiewijzigingen onder 1 en 3 zijn daarmee zodanig gering, dat hierdoor geen sprake is van een nieuwe stedelijke ontwikkeling in de zin van de Ladder.

2.2.1 Provinciale Omgevingsvisie en -verordening

De provincie Utrecht heeft, vooruitlopend op de Omgevingswet, een provinciale Omgevingsvisie en een bijgehorende Omgevingsverordening vastgesteld in maart 2021. Een definitieve omgevingsverordening die in werking kan treden zodra de Omgevingswet in werking treedt wordt daarna opgesteld.

In de Omgevingsvisie soorteert de provincie voor op de toekomst door zich voor te bereiden op:

• de extra woningen die gebouwd moeten worden;
• de toename van werkgelegenheid;
• de toename van verkeer;
• de energietransitie;
• de klimaatverandering;
• de veranderingen in de landbouw.

Hierbij moeten de bestaande kwaliteiten van de provincie Utrecht worden behouden, versterkt en in balans zijn met deze ontwikkelingen. Dit wil de provincie bereiken door slim te combineren (gebruiken van de becshikbare ruimte op meerdere manieren) en te concentreren van logische functies, waardoor ruimte over blijft voor andere functies.

2.2.2 Interim omgevingsverordening 2021

In de Omgevingsverordening staan de regels die horen bij het beleid in de Omgevingsvisie: regels voor natuurgebieden, waterwingebieden en woningbouw. Het gaat deels om regels die alleen voor gemeenten, waterschappen en uitvoeringsdiensten gelden en deels om regels die voor iedereen gelden.

In de Omgevingsverordening zijn alle regels voor de leefomgeving samengebracht en deze vervang nu zo’n 20 verordeningen.

Bodem en water

Het plangebied is in zijn geheel aangeduid als 'Overstroombaar gebied'. Dat betekent dat rekening gehouden moet worden gehouden met overstromingsrisico’s. Binnendijks is dit van toepassing op kwetsbare en vitale objecten en woonwijken en bedrijventerreinen. Buitendijks is dit ook van toepassing op individuele woningen en bedrijven. In het plangebied bevinden zich geen individuele woningen en de bestaande faciliteiten zijn niet gevoelig voor overstromingen. De horeca is in de nu bestaande situatie niet opgenomen in het bestemmingsplan, maar is aanwezig op basis van de APV/ het standplaatsenbeleid. In de nieuwe situatie wordt dit wel via het bestemmingsplan, met bijbehorend bouwvlak en bestemmingsomschrijving, geregeld. In het ontwerp en de situering wordt rekening gehouden met mogelijke overstromingen.

Natuur Netwerk Nederland

Binnen het plangebied zijn enkele gebieden aangewezen als ‘Natuur Netwerk Nederland’. Dit betreft voornamelijk bestaande natuurgebieden. Het bestemmingsplan moet de wezenlijke kenmerken en waarden van deze gebieden beschermen en in stand houden.

Afbeelding 2-2 uitsnede kaart natuur Interim Omgevingsverordening Provincie Utrecht

Met het voorliggende bestemmingsplan wordt invulling gegeven aan het NNN. Een deel van de gronden die als NNN zijn aangeduid, zijn nu nog bestemd voor 'Recreatie - dagrecreatie', waardoor een verwezenlijking van het NNN niet mogelijk is.

Landschap

Het plangebied valt binnen het landschap 'Groene Hart' en kent aardkundige waarden. De aardkundige waarden moeten binnen dit bestemmingsplan beschermd worden.Voor het landschap Groene Hart wil de provincie de volgende kernkwaliteiten behouden:

• openheid;
• (veen)weidekarakter (incl. strokenverkaveling, lintbebouwing, etc.);
• landschappelijke diversiteit;
• rust & stilte.

Deze kernkwaliteiten zijn benoemd in de Voorloper Groene Hart. De kernkwaliteiten hebben in de verschillende deelgebieden van het Groene Hart verschillende accenten. Een uitgebreide beschrijving en handvatten voor het omgaan met de kernkwaliteiten is opgenomen in de Kwaliteitsgids voor de Utrechtse Landschappen (zie ook: www.provincie-utrecht.nl/kwaliteitsgids)

Bij ontwikkelingen in het landschap van het Groene Hart staat het bevorderen van de diversiteit op het schaalniveau van de verschillende typen landschap centraal. Daarbij moeten de kernkwaliteiten gerespecteerd en benut worden om de contrasten tussen de verschillende typen landschap te behouden. Enkel en alleen het accent leggen op rust en stilte doet geen recht aan het Groene Hart. Het waarborgen van rust vraagt ook het bieden van ruimte voor vormen van dynamiek. Daarbij ligt de focus op het vergroten van de contrasten in rust en dynamiek tussen de agrarische landschappen van de velden en de dynamische landschappen van de oude stroomruggen. Er dient zorgvuldig te worden omgegaan met de open, lege ruimte en de dynamiek te concentreren in de ‘zones’.

De ontwikkelingen in het plangebied dragen bij aan de kernkwaliteiten die voor het Groene Hart zijn geformuleerd: openheid, landschappelijke diversiteit en rust en stilte, binnen de nieuwe bestemming Natuur en een passende vorm van dynamiek binnen de nieuwe bestemming Recreatie-Dagrecreatie.

Recreatie

De provincie Utrecht heeft een aantrekkelijke basis voor recreatie en toerisme. De provincie heeft veel te bieden: uitstekende voorzieningen (winkels en musea) in diverse steden, aantrekkelijk cultureel erfgoed en een gevarieerd landschap met plassen, veengebieden, waarden en grote bos- en natuurgebieden. In de provincie ligt ook een uitgebreid recreatief netwerk van wandel- en fietspaden met recreatieconcentratiepunten. De provincie streeft naar meer samenhang in de totale recreatieve structuur en in verbindingen tussen bestaande recreatiegebieden en richt zich ook op het versterken van de samenhang tussen de verschillende recreatieve routenetwerken door de ontwikkeling van toeristische overstappunten en recreatieve poorten.

Door zorgvuldige planning van recreatieve voorzieningen en routestructuren in het landelijk gebied kunnen recreanten genieten van de schoonheid die de provincie Utrecht heeft te bieden en daar recreëren waar voldoende voorzieningen beschikbaar zijn en waar geen of beperkt kwetsbare natuurwaarden zijn. Daarbij wil de provincie het recreatief medegebruik van de NNN-gebieden en de andere natuurgebieden, het agrarisch gebied en de landschappen waarin deze gebieden liggen bevorderen. Voor het recreatiebeleid geldt, behalve de Provinciale Structuurvisie, ook de Visie Recreatie en Toerisme 2020 ‘De aantrekkelijke regio’.

In de Interim Omgevingsverordening is deze locatie aangewezen als onderdeel van een bovenlokaal recreatieterrein.

Voor bovenlokale dagrecreatieterreinen is continuïteit door ontwikkeling het uitgangspunt. Er is ruimte voor het toevoegen van voorzieningen gericht op het exploitabel houden en behouden van bovenlokale recreatieterreinen. Het kan hierbij ook gaan om een stedelijke bestemming, maar de voorzieningen moeten recreatie gerelateerd zijn. Hierbij kan gedacht worden aan aan horeca, leisure, verblijfsrecreatie en andere recreatievoorzieningen.

2.2.3 Conclusie provinciaal beleid

Op basis van het provinciale beleid zijn de volgende uitgangspunten verwerkt in de regels van dit bestemmingsplan en de opzet van de verbeelding:

• bescherming waterkering (voor zo ver beschermingszone in de Uiterwaard ligt) via een dubbelbestemming;
• overstromingsrisico's: in de toelichting is een beschrijving opgenomen over de wijze waarop de gemeente omgaat met overstromingsrisico's;
• behoud landschappelijke kwaliteiten Groene Hart: bij nieuwe ontwikkelingen worden de landschappelijke kwaliteiten niet aangetast, een groot deel van de uiterwaard krijgt de bestemming natuur en richt zich op natuur en landschap in de uiterwaard;
• bescherming van aardkundige waarden: in de regels is hiervoor een beschermingsregeling opgenomen;
• verstedelijking: in het bestemmingsplan wordt een geringe toename van bebouwing mogelijk doordat de horeca niet meer geregeld wordt op basis van de APV/ het standplaatsenbeleid. Er is daardoor sprake van zeer geringe verstedelijking toegestaan, gebaseerd op het provincaal beleid op het gebied van bovenregionale recreatie terreinen;
• de ontwikkeling past binnen het provinciale beleid op het gebied van recreatie.
• de ontwikkeling past ook in het toekomstige provinciale beleid in de Omgevingsvisie.

2.3.1 LopikMEerwaard

In het beleid LopikMEerwaard zijn spelregels opgesteld voor het behoud en versterken van kernkwaliteiten en de potenties van het landelijk gebied. Deze zijn vertaald in toetsingscriteria. Het kenmerkende uitgangspunt van LopikMEerwaard is: “voor wat hoort wat”. Uitgangspunt en belangrijke randvoorwaarde bij het toestaan van de verruimde mogelijkheden in het kader van LopikMEerwaard is dus, dat deze ontwikkelingen gepaard dienen te gaan met een ruimtelijke kwaliteitsverbetering. Met het vaststellen van de notitie LopikMEerwaard (2010) heeft de gemeenteraad gekozen om het instrument ontwikkelingsplanologie in tet zetten voor de versterking van de ruimtelijke kwaliteit van de gemeente.

2.3.2 Toekomstvisie 2030

Op 1 februari 2012 heeft de gemeenteraad v de Toekomstvisie Lopik 2030 vastgesteld. Deze toekomstvisie presenteert een opsomming van de sterke en zwakke punten van de gemeente en de ontwikkelingen die de gemeente staat te wachten. Daarnaast bevat de Toekomstvisie strategische hoofdlijnen, een missie en een aantal ambities die de gemeente Lopik richting 2030 wil realiseren. Belangrijke aandachtspunten zijn de "leefbaarheid en duurzaamheid van linten en kernen" en het "versterken van het landelijk gebied".

Kijkend naar Lopik, de trends en de ontwikkelingen die op de gemeente afkomen en de wens tot behoud en verdere versterking van de Lopikse kwaliteiten, is de volgende missie voor de gemeente Lopik 2030 geformuleerd: "De gemeente Lopik streeft naar behoud en versterking van de kwaliteiten van de dorpse gemeenschap met een ondernemende en agrarische mentaliteit, profiterend van de ligging in het Groene Hart en aan de Lek, nabij stedelijk gebied."

2.3.3 Visie op de Linten

De Visie op de Linten is opgesteld ter voorbereiding van dit bestemmingsplan. De Visie is door de raad vastgesteld op 30 mei 2017. In de Visie op de linten wordt verder uitwerking gegeven aan het gedachtegoed van de beleidsnotitie LopikMEerwaard door aan de daarin geformuleerde beleidsopgaven waarden en belangen te koppelen. Een belangrijk onderdeel bij de voorbereiding van de Visie was de inbreng en betrokkenheid van inwoners, ondernemers en agrariërs. Op basis van de inventarisatie zijn beleidsopgaven opgesteld en zijn de bestaande ruimtelijke ambities verder uitgewerkt. De werkwijze, waarbij het accent ligt op de verbetering van ruimtelijke kwaliteit, speelt een belangrijke rol.

In de gemeente Lopik worden de bestaande kwaliteiten gevormd door het landschap, de cultuurhistorische betekenis van ruimtelijke structuren en bebouwing, de aanwezige natuurwaarden en het oorspronkelijke gebruik van ons landelijk gebied. Gezamenlijk vormen zij de herkomstwaarde van het landelijk gebied. Nieuwe ruimtelijke kwaliteit kan worden toegevoegd wanneer er verbindingen gelegd worden tussen bestaande kwaliteiten. Kernachtig samengevat is het uitgangspunt van het gemeentelijke ruimtelijke beleid dat bij elke ontwikkeling vanuit de herkomstwaarde wordt gezocht naar een balans tussen belevingswaarde en gebruikswaarde om een duidelijke toekomstwaarde te kunnen realiseren.

In de visie wordt ingegaan op beleid, trends en een gebiedsanalyse. Vervolgens zijn deze uitgewerkt in een de volgende beleidsopgaven:

Ruimtelijke kwaliteitsverbetering als voorwaarde bij nieuwe ontwikkelingen

Het landelijk gebied is geen statisch geheel. Het is een dynamisch gebied dat door ontwikkeling voortdurend in beweging is. Niet alle veranderingen leveren een positieve bijdrage aan de kwaliteit van het landelijk gebied. De gemeente wil de ruimtelijke kwaliteit van het gebied behouden en versterken en de verbetering van ruimtelijke kwaliteit nog belangrijker maken bij ontwikkelingen in het landelijk gebied. De volgende aspecten spelen daarbij een rol:

Waarborgen van cultuurhistorie en waardevolle structuren

De gemeente Lopik heeft een aantrekkelijk landelijk gebied. Het landelijk gebied kent een hoge cultuurhistorische waarde die sterk samenhangt met het oorspronkelijke agrarische gebruik van het gebied. Deze cultuurhistorie vormt grotendeels de huidige ruimtelijke kwaliteit in het landelijk gebied en vormt de basis voor nieuwe ontwikkelingen. De volgende aspecten spelen daarbij een rol:

Van primair agrarisch gebied naar een multifunctioneel gebied met kwaliteit

Het leven in de linten en de inrichting van de polders is voornamelijk gericht op het agrarisch gebruik. Ook in de toekomst zal dit het geval zijn, al is de positie van de landbouw aan verandering onderhevig. Het landelijk gebied wordt steeds multifunctioneler. De gemeente moet een ruimtelijk kader vaststellen waarbinnen deze verandering zich verder kan ontwikkelen met als doel een goede fysieke leefomgeving te waarborgen.

Ontwikkelen van het recreatief en toeristisch potentieel

Eén van die nieuwe functies in de linten zijn recreatieve en toeristische activiteiten. De activiteiten kunnen ontwikkeld worden als nevenfunctie maar ook als vervolgfuncties van agrarische bedrijven. De kwaliteiten van het landelijk gebied vormen een goede basis voor de verdere recreatieve en toeristische ontwikkeling. Dit vergt wel een goede afstemming op de kwaliteiten en waarden van het gebied.

Stimuleren van duurzaamheid en waarborgen van veiligheid en waterbeheersing

De fysieke leefomgeving wordt een steeds belangrijker onderdeel van het afwegingskader. Een gezond en veilig leefklimaat staan daarbij centraal. Dat vraagt van de gemeente dat er nagedacht wordt over duurzaamheid (energietransitie) en waterbeheersing.

De concreet ruimtelijk relevante elementen uit de Visie, voor zo ver van belang voor het plangebied, zijn vertaald in passende regelingen in dit bestemmingsplan.

2.3.4 Groene Driehoek

De gemeenten Lopik, Montfoort en Oudewater hebben in 2005 het landschapsontwikkelingsplan 'Groene Driehoek' opgesteld. Daarin is een inventarisatie en analyse van het landschap gegeven aan de hand van onder meer de aspecten water, bodem, cultuurhistorie en ecologie. Voor nadere achtergrondinformatie met betrekking tot deze aspecten wordt verwezen naar het landschapsontwikkelingsplan.

In het landschapsontwikkelingsplan is tevens een visie en een uitvoeringsprogramma opgesteld voor het landschap. De visie voor het landschap is gericht op een actieve landschapsontwikkeling waarbij de kernkwaliteiten van het landschap centraal staan. Het uitgangspunt voor de ontwikkelingsgerichte visie is dat iedere activiteit een kwaliteitsimpuls moet inhouden. Op de visiekaart is aangegeven waar welke kernkwaliteiten aanwezig zijn. Per deelgebied is aangegeven welke ontwikkelingen gewenst zijn en welke kenmerken behouden moeten blijven.

2.3.5 Conclusie gemeentelijk beleid

De ontwikkeling in het plangebied past binnen het geschetste gemeentelijke beleid.

3.2.1 Natuur - KRW

In de uiterwaard wordt een KRW-geul gerealiseerd die voldoet aan de actuele eisen vanuit de Kaderrichtlijn Water. Deze geul is getypeerd als een KRW-waterlichaam met watertype R8. een getijdengeul op zand/klei.

Er wordt gestreefd naar de bij dit type horende rivier gebonden levensgemeenschappen. Op dit moment is de toestand in de Lek voor vis, macrofyten en macrofauna nog ontoereikend. De getijdengeul kan eraan bijdragen deze situatie te verbeteren door ondiep rustig stromend water te creëren dat dient als paaiplaats voor vis en opgroeimogelijkheid biedt voor juveniele vis. Het totale oppervlak van deze geul is 7,0 ha, waarvan 5,9 ha voor de getijdengeul en ca 1,1 ha voor de zwemgeul. 

De uiterwaard heeft geen status als Natura 2000 gebied. Wel ligt het gebied gedeeltelijk binnen de begrenzing van het Natuur Netwerk Nederland (NNN), waar de Provincie Utrecht ambities heeft om het areaal van verschillende natuurbeheertypen uit te breiden. 

Het plan moet voorzien in:  

• 3,1 hectare van de natuurbeheertypen N12.03 glanshaverhooiland en/of N11.01 stroomdalgrasland: op de oeverwal ten zuiden van de geul; 
• 5,0 hectare N12.03 glanshaverhooiland in de dijkvoetzone;  
• N05.01 moeras in de dijkvoetzone (gecombineerd met het weer zichtbaar maken van de historische kleiputten); 
• 4,1 hectare natuurlijke rietoevers en gorzen langs de oevers van de getijdengeul en de Lek. 

3.2.2 Recreatie - algemeen

Het recreatiedeel van de uiterwaard heeft de vigerende bestemming Recreatie - dagrecreatie; deze bestemming wordt ook in het nieuwe bestemmingsplan overgenomen, maar zal een kleiner oppervlak beslaan dan nu het geval is, vanwege de natuurmaatregelen, waarvoor de bestemming Natuur wordt opgenomen.

Zwemmen

In een deel van de getijdegeul wordt zwemmen toegestaan. De noordelijke oever van dit deel wordt als strand ingericht, het zuidelijk deel krijgt een natuurfunctie. De waterkwaliteit wordt geborgd (verversingsmogelijkheden, monitoring).

Polstokhoogspringen

De huidige locatie en voorzieningen van de polstokhoogspringvereniging komen ongewijzigd in het gebied terug.

Routes

Binnen de gehele uiterwaard, dus binnen zowel de bestemming Recreatie - dagrecreatie als de bestemming Natuur zijn loop- en struinpaden voorzien. De routes zijn door een werkgroep, waarin ook mensen uit de omgeving zitting hadden, tot stand gekomen. Er zijn rondes uitgezet en er is onderscheid gemaakt in de toegang voor honden.

Boothelling en voetveer

De boothelling wordt verplaatst naar een meer logische plaats, waardoor deze beter toegankelijk is voor recreanten. De boothelling is ook beschikbaar voor gebruik door hulpdiensten.

Evenementen

In de huidige situatie worden jaarlijks enkele evenementen georganiseerd. Het is niet de bedoeling om onbeperkt evenementen toe te laten op deze locatie; evenementen moeten passen bij de uitstraling van het gebied ('omgevingsgebonden culturele activiteiten'). In de planregels wordt daarom aangegeven dat evenementen in principe niet mogelijk zijn. De gemeente heeft door middel van het voeren van afzonderlijke procedures, in de vorm van een evenementenvergunning of een omgevingsvergunning, de mogelijkheid om aanvullend evenementen toe te staan. In de evenementenvergunning komen zaken als geluid, sluitingstijden enz. aan de orde.

Parkeervoorzieningen

De bestaande activiteiten zorgen voor een bepaalde verkeersaantrekkende werking. De beoogde ontwikkeling verschilt enigszins van de huidige: het gebied dat voor recreatie mag worden gebruikt wordt kleiner (vanwege de natuurmaatregelen). Hier staat tegenover dat er een zwemplas wordt gemaakt en een permanente horecafunctie mogelijk is. De andere activiteiten, polstokhoogspringen, voetveer, boothelling, evenementen, blijven, qua maatvoering en gebruik, ongewijzigd.

Het parkeren in de uiterwaard heeft een dubbele functie: voor dagelijks gebruik en voor piekmomenten en evenementen. In juni 2019 is een (second opinion) onderzoek naar de verkeerskundige ontsluiting uitgevoerd, met behulp van kengetallen in relatie tot de parkeervraag op verschillende momenten in het jaar:

• 1-2 dagen per jaar: 350 geparkeerde auto's
• 10 dagen per jaar: 300 geparkeerde auto's
• 30 dagen per jaar: 150 geparkeerde auto's
• 50 dagen per jaar: 60 geparkeerde auto's

In het plangebied is in normale situaties, het grootste deel van het jaar,meer dan voldoende parkeerruimte beschikbaar. Bij extra drukke dagen (ca. 10 dagen per jaar) kan het grasveld ten westen van de geplande parkeerplaats worden ingezet als extra parkeerterrein. Hier hoeven geen extra maatregelen voor worden getroffen.

Tijdens het evenement voor het goede doel 'Nog Harder Lopik', dat eens per jaar wordt gehouden en naar verwachting ook in de toekomst zal plaatsvinden, is nog meer extra parkeerruimte nodig, ten westen van de parkeerplaats op het glanshaverhooiland. Dit is voorgelegd aan Staatsbosbeheer, die hiermee akkoord is, als er rekening wordt gehouden met het maaibeheer en broedseizoen.

Voor de mensen die hun boot te water laten bij de boothelling is het ongewenst eerst hun auto terug te rijden naar de parkeerplaats terwijl hun boot al in het water ligt. In het plan wordt dit gefaciliteerd door 5 trailer-parkeerplaatsen met een diepte van 13 meter en een breedte van 3 meter per parkeerplek bij de boothelling op te nemen. Ook voor het fietsparkeren is in de terreininrichting een locatie aangewezen.

Gezien het voorgenomen gebruik is er, in verschillende situaties, voldoende parkeergelegenheid binnen het recreatiegebied (basis en overloop) zelf aanwezig.

Uiteraard is het niet de bedoeling dat auto's op de dijk worden geparkeerd. Het is op voorhand niet mogelijk dit in het bestemmingsplan volledig uit te sluiten. Op drukke momenten kunnen verkeersregelaars worden ingezet om dit te voorkomen en mensen naar andere parkeerlocaties te verwijzen.

3.2.3 Recreatie - horeca

De gemeente Lopik heeft strikte voorwaarden gesteld aan de mogelijkheid om horeca in het plangebied te vestigen, dat zijn de volgende:

• 1. de functie moet aansluiten bij de functie van de recreatie (in het provinciaal beleid): bovenlokaal   dagrecreatieterrein;
• 2. de totale horeca vloer oppervlak, dus de ruimten die het oppervlak van een horecabedrijf dat voor het publiek vrij toegankelijk dan wel zichtbaar is inclusief de ruimten die direct met de verkoop samenhangen zoals zitplaatsen, bar, keuken en terras, is maximaal 450 m2. Dit past bij de voorwaarde onder 1 en doet recht aan het waardevolle open landschap;
• 3. de bebouwing moet landschappelijk worden ingepast; hiervoor is een landschappelijk inpassingsplan of beeldkwaliteitsplan nodig, dat is goedgekeurd door de ervenconsulent;
• 4. de horecafunctie moet economisch rendabel zijn, zodat leegstand en verpaupering wordt voorkomen. Dit heeft plaatsgevonden door middel van een separaat marktonderzoek wat geen onderdeel uitmaakt van dit bestemmingsplan. De conclusie uit dit onderzoek is dat een economische rendabele exploitatie mogelijk is. Voor de gemeente is dit achtergrondinformatie in het besluitvormingstraject.

De voorwaarden worden in het bestemmingsplan voor de uiterwaard verwerkt, zodat ze ook planologisch geregeld zijn. Dit is op de volgende manier gebeurd.

• In de begripsomschrijvingen is een algemene definitie opgenomen van horeca, en in welke vormen die zich kan voordoen: licht, middelzwaar en zwaar.
• In de bestemming Recreatie - Dagrecreatie is vervolgens opgenomen dat uitsluitend lichte horeca is toegestaan, te weten:
  1. aan de detailhandelsfunctie verwante horeca zoals: automatiek, broodjeszaak, cafetaria, croissanterie, koffiebar, lunchroom, snackbar, tearoom, traiteur, bezorg- en/of afhaalservice
  2. overige lichte horeca in de vorm van een restaurant al dan niet met bezorg- en/of afhaalservice.

Dit betekent dus dat een hotel of congrescentrum, waarvan het gebruik zich niet beperkt tot de dag, niet mogelijk is. Een restaurant is mogelijk, conform de regels uitsluitend gedurende de periode van 9:00 tot 22:30;

• Het totale horeca vloer oppervlak, het totaal aan ruimten die vrij toegankelijk zijn voor publiek, direct samenhangen met en noodzakelijk zijn voor de horecafunctie met daarbij onder andere bar, keuken en terras, bedraagt ten hoogste 450m2. Hierbij wordt uitgegaan van een bezetting van max. 2 m2 per gast in de binnenruimten en van 1,25 m2 per gast in de buitenruimten (terras). In de regels is daarnaast opgenomen dat van deze 450m2 ten hoogste 200m2 als terras mag worden gebruikt. Bij een theoretisch maximale bezetting, waarbij zowel de binnenruimte als het terras volledig bezet zijn, zorgt dit ervoor dat maximaal 260 personen die aanwezig zijn in de horeca rekening houdend met het realiseren van een bar en keuken. Deze situatie zal in de praktijk nooit voorkomen, aangezien bij slecht weer het terras onbezet is en bij goed weer juist de binnenruimte niet bezet zal zijn;
• Naast de gebruiksmogelijkheden voor de horeca waarvoor een maximale maat is aangehouden is deze specifieke vorm van horeca gekoppeld aan een maximaal oppervlak (450m2) aan gebouwen dat gerealiseerd mag worden, dat ook is vastgelegd in de regels van het bestemmingsplan. Dit ter waarborg aan het behouden van de landschappelijke waarden;
• In de planregels is een directe koppeling gelegd met het beeldkwaliteitsplan waarin uitgangspunten ten aanzien van uitstraling en inpassing van het horecabouwwerk (eisen uit Rapport Integraal Ontwerp te vertalen in een bijlage bij de regels) zijn vastgelegd. Dit betekent dat het bouwen en/of gebruiken van de horecafunctie aan voorwaarden is verbonden en dit ook is af te dwingen op basis van het bestemmingsplan.

3.2.4 Barro-toets

De huidige recreatieve activiteiten passen in het bestemmingsplan. Onderdeel hiervan is een mobiele horecavestiging, die verwijderd moet worden bij overstromingsrisico. De huidige horeca is begrensd tot ten hoogste 60m2. Deze horecavestiging is op dit moment geregeld via de APV/ het standplaatsenbeleid. De reden voor deze regeling is dat een dergelijk object in de uiterwaard tijdens hoog water kan zorgen voor een ongewenst waterstandsverhoging, waardoor ergens anders wateroverlast kan ontstaan.

De huidige activiteiten maken ook onderdeel uit van de voorgenomen ontwikkelingen, maar in aanvulling daarop is een permanente vestiging van horeca met een grotere afmeting (450m2 in totaal) mogelijk die niet verwijderd hoeft te worden. Dit is een niet-riviergebonden activiteit, die alleen in bepaalde gevallen en onder bepaalde voorwaarden is toegestaan volgens de relevante bepalingen in het Barro.

Zo mag de niet-riviergebonden activiteit niet zorgen voor een waterstandsverhoging. In dit geval maakt de permanente horeca onderdeel uit van een integrale gebiedsontwikkeling. Het totale plan, met daarin ook andere projectonderdelen in de uiterwaard, zoals de geul en zwemplas, zorgt voor een daling van de waterstand. Hiermee wordt voldaan aan de voorwaarden uit het Barro en de nadere uitwerking en toetsing heeft plaats in de separate procedure van de Waterwetvergunning.

Dit betekent dat de horeca-ontwikkeling, zoals deze nu is voorzien en in dit bestemmingsplan is mogelijk gemaakt, past binnen de regels van het Barro.

4.1.1 Algemeen

In hoofdstuk 7 van de Wet milieubeheer (Wm) is de m.e.r.-procedure geregeld. In paragraaf 7.2 staat beschreven voor welke plannen en besluiten het maken van een milieueffectrapport (MER) verplicht is. In artikel 7.2 Wm staat beschreven dat bij algemene maatregel van bestuur (het Besluit m.e.r.) activiteiten worden aangewezen:

• die belangrijke nadelige gevolgen kunnen hebben voor het milieu. Hiervoor geldt een m.e.r.-plicht;
• ten aanzien waarvan het bevoegd gezag moet beoordelen of zij belangrijke nadelige gevolgen voor het milieu kunnen hebben. Hiervoor geldt een m.e.r.-beoordelingsplicht.

De m.e.r.(beoordelings)plichtige activiteiten zijn opgenomen in bijlagen C en D van het Besluit m.e.r.. Hierbij zijn drempelwaarden genoemd, waaraan getoetst moet worden om te beoordelen of sprake is van een m.e.r.-plicht, een m.e.r.-beoordelingsplicht of een vormvrije m.e.r.-beoordeling.

Naast artikel 7.2 (beschreven activiteiten) moet op grond van artikel 7.2a Wm in beginsel (sinds 18 december 2020 zijn hierop ook uitzonderingen mogelijk op grond van artikel 3 Besluit milieueffectrapportage: voor kleine gebieen en kleine wijzigingen)) ook een m.e.r.-procedure doorlopen worden bij de voorbereiding van een plan waarvoor op grond van artikel 2.7 Wet natuurbescherming (Wnb) een passende beoordeling moet worden gemaakt. Dat is het geval wanneer activiteiten die in het plan zijn opgenomen, gelet op de instandhoudingsdoelstellingen, kunnen leiden tot significante gevolgen voor een Natura 2000-gebied. Artikel 2.7 Wnb maakt ook duidelijk dat er geen verplichting geldt om een passende beoordeling te maken, wanneer het gaat om plannen die verband houden met of nodig zijn voor het beheer van een Natura 2000-gebied.

4.1.2 Milieueffectrapport Salmsteke ontkiemt!

Salmsteke ontkiemt! bestaat uit de dijkversterking en de ontwikkelingen in de Uiterwaard. Voor de dijkversterking is een MER gemaakt, dat hoort bij het besluit tot goedkeuring van het projectplan Waterwet dat nodig is voor de dijkversterking.

Het MER omvat ook de Uiterwaard. De werkzaamheden die volgens dit bestemmingsplan in de uiterwaard mogelijk worden gemaakt, waaronder met name het graven van de KRW-geul en de zwemplas, zorgen voor een (beperkte en tijdelijke) toename van stikstofdepositie op het Natura 2000-gebied Rijntakken. In dat geval zijn significante effecten op voorhand niet uit te sluiten, moet volgens artikel 2.7 van de Wnb een passende beoordeling worden gemaakt en volgens artikel 7.2a van de Wm een milieueffectrapport bij het bestemmingsplan voor de Uiterwaard. De uiterwaard valt niet onder de uitzonderingen in artikel 3 van het Besluit milieueffectrapportage, een klein gebied of een kleine wijziging.

Vanwege de samenhang tussen dijk en uiterwaard en het besluit om de plannen gezamenlijk uit te werken, is ook één milieueffectrapport gemaakt. Dit MER hoort bij (de goedkeuring van) het Projectplan Waterwet voor de dijkversterking en het bestemmingsplan voor de ontwikkelingen in de Uiterwaard. Het MER kan ook worden gebruikt bij eventuele andere besluiten, zoals het Projectplan Waterwet voor het natuurdeel van de Uiterwaard.

In de rapportage zijn een aantal 'ontwerpbesluiten' op deelgebieden (zoals op het gebied van de nieuwe natuur of recreatie) vertaald in 2 varianten. Beide varianten verschillen op de gekozen ontwerpbesluiten en worden 'technisch' en 'natuurlijk' genoemd. De kern van het MER is dat de milieueffecten van de varianten “Technisch” en “Natuurlijk” in beeld worden gebracht ten opzichte van de referentiesituatie. Hiervoor is een beoordelingskader opgesteld. Het beoordelingskader is een instrument om op uniforme en navolgbare wijze de effectbeoordeling uit te voeren. Dit gebeurt op basis van vier thema's:

• techniek
• milieu
• omgeving
• kosten.

Voor alle onderscheidende criteria geldt dat de variant “Natuurlijk” één trede hoger scoort op de vijfpuntschaal dan de variant “Technisch”. De redenen waarom de variant “Natuurlijk” een hogere waardering heeft gekregen, verschillen per criterium. Het complete Milieueffectrapport, dus inclusief de delen die niet zien op ontwikkelingen die geen onderdeel uitmaken van dit bestemmingsplan maar bijvoorbeeld het Projectplan Waterwet, is opgenomen in Bijlage 1 met daarbij het bijlagerapport in Bijlage 2 en de aanvulling op het MER in Bijlage 3.

4.1.3 Procedure

De procedure bestaat uit de volgende stappen:

• openbare kennisgeving opstellen MER en bestemmingsplan;
• raadpleging bestuursorganen en inspraak over reikwijdte en detailniveau van het MER;
• opstellen MER en (voor)ontwerpbestemmingsplan;
• terinzagelegging MER met ontwerpbestemmingsplan;
• toetsingsadvies van de Commissie voor de m.e.r.;
• vaststelling bestemmingsplan. Het MER vormt een bijlage bij het bestemmingsplan.

De m.e.r.-procedure richt zich met name op de wijze waarop activiteiten met mogelijk negatieve milieueffecten worden vastgelegd in het bestemmingsplan (het voornemen). De Wet milieubeheer stelt dat in een MER redelijke alternatieven voor de voorgenomen activiteit moeten worden beschreven plus een motivering van de keuze voor deze alternatieven.

Wat betreft het voornemen gaat het om de effecten op het milieu als de mogelijkheden in het nieuwe bestemmingsplan maximaal worden benut. Dit betekent dus ook de mogelijkheden tot uitbreiding die met behulp van afwijkings- of wijzigingsmogelijkheden in het bestemmingsplan zijn opgenomen.

Er is een Nota Reikwijdte en Detailniveau opgesteld en bekend gemaakt door de provincie Utrecht, die de m.e.r-procedure coördineert (op grond van de Wet milieubeheer). De NRD heeft gedurende 6 weken ter inzage gelegen. Binnen deze termijn is 1 reactie ontvangen.

4.1.4 Conclusies MER Salmsteke Ontkiemt!

Op basis van de effectbeoordling gaat de voorkeur uit naar de meest natuurlijke versterking van de dijk en een kleinschalige herinrichting van de uiterwaard.

Met de variant “Natuurlijk” wordt een sterke verbetering van het gebied Salmsteke gerealiseerd wat betreft natuur, recreatie en ruimtelijke kwaliteit. Daarnaast realiseert deze variant een verbetering van de verkeerssituatie en de zichtbaarheid van cultuurhistorie. Deze variant is ook uitgangspunt voor dit bestemmingsplan.

4.6.1 Gebiedsbescherming

Natura 2000

Volgens de Wet natuurbescherming moet voor een plan, dat leidt tot significante effecten op een Natura 2000 gebied, een passende beoordeling worden opgesteld. De dichtstbijzijnde gebieden zijn de Uiterwaarden Lek (285m afstand) en de Zouwe-boezem (680m afstand), beiden aan de zuidzijde van de Lek.

Om te bepalen of een passende beoordeling moet worden opgesteld, wordt eerst een voortoets uitgevoerd. Hierin wordt bepaald of een project seffecten heeft op een Natura 2000-gebied maar ook of deze effecten significant zijn. Immers indien wordt vastgesteld dat de effecten niet significant zijn, wordt ook geen passende beoordeling opgesteld.

De berekening van de uitstoot van stikstof is weergegeven in het onderzoek Stikstofdepositie in de uitvoeringsfase (Bijlage 15). Uit de berekeningsresultaten, na het treffen van maatregelen bij de werkzaamheden in de uiterwaard om de emissie te verlagen, blijkt dat de toename van de stikstofdepositie in een hexagoon met een naderende overbelasting maximaal 0,05 mol/ha/jaar bedraagt. In combinatie met de totale uitvoeringsduur van het project van 2 jaar, kan gebruik worden gemaakt van het standpunt over de kleine tijdelijke deposities.

Er is geen alternatief dat leidt tot een depositie van 0 in de aanlegfase.

Naast het onderzoek dat is uitgevoerd naar de stikstofdepositie in de uitvoeringsonderzoek is teven onderzoek naar stikstofdepositie in de gebruiksfase, met meer verkeer en recreatie (Bijlage 16).

Hieruit blijkt dat het toekomstig gebruik van de uiterwaard leidt tot een toename van de stikstofdepositie. Ten opzichte van het bestaande recreatieve gebruik is, afhankelijk van de verdeling van de verkeersstromen, geen sprake van een toename van de depositie. Afhankelijk van de verkeersafhandeling is in enkele hexagonen met een naderende overbelasting door stikstof sprake van een toename van de depositie met 0,01 mol/ha/jaar. Op basis van de beschikbare gegevens in AERIUS Monitor is het de verwachting dat de depositie in deze hexagonen in de periode tot 2030 met circa 160 mol/ha/jaar gaat afnemen. Een zeer geringe toename van de depositie met 0,01 mol/ha/jaar heeft op deze afname geen invloed. In de toekomst zal geen sprake meer zijn van een overbelasting door stikstof.

Om die reden worden significante negatieve effecten als gevolg van de ontwikkelingen in de uiterwaard uitgesloten.

Natuurnetwerk Nederland

Het grootste deel van de Uiterwaard heeft de aanduiding 'Natuurnetwerk Nederland' (zie ook paragraaf 2.2.2 Interim omgevingsverordening 2021). Voor een deel gold in het voorheen vigerende bestemmingsplan de bestemming Recreatie - Dagrecreatie. De fysieke en planologische situatie wordt in dit bestemmingsplan in overeenstemming gebracht met de begrenzing van het NNN in de Uiterwaard. De aanleg van de getijdengeul en de natuurwaarden zorgt voor een verwezenlijking van het NNN.

4.6.2 Soortenbescherming

In eerste instantie is een bureauonderzoek (zie bijlage 10) gedaan. Vervolgens is een nader onderzoek naar mogelijk beschermde soorten uitgevoerd.

Uit het nader onderzoek naar soorten (bijlage 8) blijkt het volgende:

Gezien er in de regels uitsluitend lichte horeca is toegestaan, die ten hoogste tot 22:30 geopend is, is er slechts sprake van ingetogen verlichting in de horeca. Daarnaast is in het akoestisch onderzoek berekend dat de geluidsbelasting op gevoelige gebieden wegvalt in het achtergrondgeluid. Op basis hiervan zijn er door het realiseren van de horeca geen negatieve effecten te verwachten voor flora en fauna. De ontheffing ten behoeve van de heikikker is reeds verleend door de provincie Utrecht en opgenomen in Bijlage 11.

Nader onderzoek ten aanzien van vliegroute van vleermuizen

Aangezien het plangebied en omgeving (met name de dijk) vanuit bureaustudie werden gezien als mogelijke vliegroute voor vleermuizen is nader onderzoek verricht om te bepalen of dit daadwerkelijk zo is en daarnaast of dit plangebied een functie heeft als verblijfplaats voor vleermuizen. Dit volledige onderzoek is opgenomen in Bijlage 9 bij deze toelichting. Uit dit onderzoek is gebleken dat er geen vliegroute voor vleermuizen kan worden vastgesteld. Derhalve is geconcludeerd dat de planontwikkeling geen negatief effect heeft op vliegroutes, verblijfplaatsen, foerageergebieden en paarterritoria van de strikt beschermde vleermuizen. Een ontheffing Wet Natuurbescherming is niet aan de orde.

Conclusie:

Ten aanzien van het toevoegen van de nieuwe functie horeca zijn geen negatieve gevolgen te verwachten.

Door mitigerende maatregelen, in het kader van de aanlegwerkzaamheden, kunnen verstoringen grotendeels worden voorkomen en zal het plangebied voor veel soorten zelfs aantrekkelijker worden na herinrichting. In een ecologisch werkprotocol wordt opgenomen hoe verstoringen voorkomen worden.

Alleen voor het tijdelijk verstoren van de heikikker tijdens de aanlegwerkzaamheden is een ontheffing nodig. Op basis van het uitgevoerde onderzoek moet de conclusie getrokken worden dat deze verleend kan worden. Deze ontheffing wordt in een separaat traject aangevraagd.

5.2.1 Bestemmingen

Natuur

Het grootste (westelijke) deel van de Uiterwaard krijgt de bestemming 'Natuur'. Hierbinnen is extensief recreatief medegebruik mogelijk, waaronder fietsen en wandelen. Binnen deze bestemming ligt ook de zwemplas: met een specifieke aanduiding is het gebruik als zwemwater mogelijk gemaakt. Omdat de getijdegeul en de zwemplas een bijdrage leveren aan de KRW-doelstellingen, is de primaire functie Natuur.

Binnen deze bestemming mogen kleinschalige bij de bestemming passende bouwwerken, geen gebouwen zijnde worden gebouwd, zoals duikers, het schot ter afscheiding van het zwemgedeelte, terreinafscheidingen enz.

Recreatie - dagrecreatie

Binnen de bestemming Recreatie - Dagrecreatie zijn verschillende dagrecreatieve functies gevat, zoals een ligweide, evenementen, polstokhoogspringen, een boothelling en voetveer, enz. Binnen de bestemming mag, binnen de aanduiding op de verbeelding, een (permanent aanwezige) horecavoorziening worden opgericht met een maximale omvang. De begrenzing van deze functie, in gebruik en bouw, is in de planregels verwerkt. Voor het beoordelen van een bouwaanvraag wordt verwezen naar de aan de planregels gekoppelde bijlage, het beeldkwaliteitsplan waarin stedenbouwkundige bepalingen en landschappelijk inpassing is geregeld. De landschappelijke inpassing is gekoppeld aan een voorwaardelijke verplichting. In de specifieke gebruiksbepalingen is het gebruiken van de gronden en bouwwerken voor andere (niet aan dagrecreatieve activiteiten gekoppelde) horecafuncties of voor het gebruik tijdens bepaalde tijden als strijdig gebruik aangemerkt.

Parkeervoorzieningen en ontsluiting zijn binnen deze bestemming mogelijk gemaakt. De veerstoep en botenhelling zijn specifiek aangeduid.

Binnen deze bestemmingsregeling zijn wegen, fiets- en voetpaden en andere verhardingen, bermen, fietsenstallingen, parkeerplaatsen, groenvoorzieningen en dergelijke toegelaten.

Bebouwing

Voor de bebouwing ten behoeve van de uitoefening van de dagrecreatieve functie geldt dat de oppervlakte van alle bebouwing (gebouwen én daarbij horende bouwwerken, geen gebouwen zijnde, zoals een terras, terrasschermen, enz.) niet meer mag bedragen dan op de verbeelding en in de regels is aangegeven. Verder zijn alleen bouwwerken, geen gebouwen zijnde mogelijk, zoals terreinafscheidingen, verlichting, veerstoep, enz.

Water

De bestemming Water geldt voor het water van de Lek. Hierbinnen zijn water- en waterhuishoudkundige voorzieningen toegelaten, maar ook waterberging, natuurlijke afvoer van het water van de Lek, verkeer te water, recreatievaart en de watersport met bijbehorende voorzieningen en de rivierbedding en de bijbehorende oevers. Het bouwen van gebouwen is niet toegestaan. Voor bouwwerken, geen gebouwen zijnde zijn spcifieke oppervlaktes en bouwhoogten opgenomen. Een voorbeeldhiervan zijn vis- en aanlegsteigers en bruggen.

5.2.2 Dubbelbestemmingen en gebiedsaanduidingen

Voor het gehele plangebied geldt de dubbelbestemming Waterstaat - waterstaatkundige functie, vanwege de afvoer van hoog oppervkalte water enz. Voor zover de beschermingszone van de waterkering binnen het plangebied van de uiterwaard ligt, geldt de dubbelbestemming Waterstaat - waterkering.

Voor de toegangsweg, waaraan in het kader van de voorgenomen ontwikkeling geen werkzaamheden worden verricht, die voor een beperkte strook tegen het talud van de dijk aan loopt is een dubbelbestemming Waarde - archeologie 3 opgenomen. De rest van het plangebied is onderzocht en hieruit is gebleken dat hier geen archeologische verwachtingen gelden.

In de Algemene aanduidingsregels is een aantal gebiedsaanduidingen opgenomen, zoals 'Overige zone - aardkundige waarden'

6.4.1 Participatie

Rekening houden met de omgeving betekent ook dat de dialoog met omwonenden en gebruikers van dijk en uiterwaard meerwaarde biedt voor een goed ontwerp. In het kader van de totstandkoming van het ontwerp voor de uiterwaard heeft een uitgebreid participatieproces plaatsgevonden. Het proces wordt beschreven in Bijlage 14 Participatiedocument bij de toelichting.

De inhoud van het voorliggende bestemmingsplan is met de omgeving besproken en deels op basis van input van de omgeving tot stand gekomen. Dit bestemmingsplan is hiervan een één op één vertaling.

Het proces waarmee de visie als voorbereiding op het bestemmingsplan tot stand is gekomen draagt bij aan het maatschappelijk draagvlak van dit bestemmingsplan.

6.4.2 Formele procedure

Ten behoeve van de integrale gebiedsontwikkeling van Salmsteke zijn meerdere besluiten nodig. Besluiten die wettelijk gezien door verschillende bevoegde gezagen genomen dienen te worden. In verband hiermee is afgesproken dat het coördinerend orgaan met betrekking tot alle besluitvorming Gedeputeerde Staten van de provincie Utrecht is. Met betrekking tot het vaststellen van het bestemmingsplan blijft te allen tijde de gemeenteraad van Lopik het bevoegde gezag, ongeacht de coördinerende rol van Gedeputeerde Staten.

Het ontwerp van de twee projectplannen, de Milieueffectrapportage en de watervergunning hebben de coördinatie van de projectplanprocedure voor waterstaatswerken, conform paragraaf 2 van hoofdstuk 5 van de Waterwet doorlopen. Op de voorbereiding van deze besluiten is afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht van toepassing. Op grond van artikel 5.8 en 5.12 van de Waterwet coördineren Gedeputeerde Staten van Utrecht de bekendmaking van de besluiten die voor de uitvoering van het projectplan nodig zijn. Voor het ontwerp bestemmingsplan is artikel 3.8 van de Wet ruimtelijke ordening van toepassing.

Zienswijzen over de ontwerp-projectplannen, het Milieueffectrapport, het ontwerp het bestemmingsplan, het ontwerp watervergunning konden gericht worden aan de Gedeputeerde staten van Utrecht.

Het ontwerpbestemmingsplan “Salmsteke Uiterwaard” heeft van 4 november 2021 tot en met 16 december 2021 voor een ieder ter inzage gelegen voor het indienen van zienswijzen.

Een samenvatting van de ingekomen zienswijzen die (gedeeltelijk) zien op het bestemmingsplan en de reactie daarop is opgenomen in Bijlage 19.