buitengebied Klavertje 4

4.7.1 Cultuurhistorie

In het buitengebied is een aantal rijksmonumenten, archeologische monumenten en diverse andere waardevolle terreinen en gebouwen aanwezig. Sinds 1 september 2007 is de Wet op de Archeologische Monumentenzorg in werking getreden. De Wet op de Archeologische Monumentenzorg is de Nederlandse uitwerking van het Verdrag van Malta (1992). De wet is een raamwet die regelt hoe rijk, provincie en gemeente bij hun ruimtelijke plannen rekening moeten houden met het erfgoed in de bodem.

De wet beoogt het culturele erfgoed (en vooral het archeologische erfgoed) te beschermen. Onder archeologisch wordt verstaan: alle fysieke overblijfselen, zowel in als boven de grond die bijdragen aan het verkrijgen van inzicht in menselijke samenlevingen uit het verleden. In de wet is aangegeven dat gemeentes verantwoordelijk zijn voor hun eigen bodemarchief. Dit betekent dat gemeente bevoegd gezag is. Om te kunnen voldoen aan het gestelde in de voorgaande wet beschikt de gemeente over archeologiebeleid en een archeologische beleidskaart.

Vanwege artikel 3.6.1, eerste lid, van het Besluit ruimtelijke ordening moet in de toelichting een beschrijving worden opgenomen van de wijze waarop met de in het gebied aanwezige cultuurhistorische waarden en in de grond aanwezige of te verwachten monumenten reke-ning is gehouden. Gemeenten zullen een inventarisatie moeten (laten) maken van alle cultuurhistorische waarden in een gebied, dus niet alleen van de archeologische waarden. Daarnaast moeten ze aangeven welke conclusies ze daaraan verbinden en op welke wijze ze deze waarden borgen in de beheersverordening.

In de beheersverordening Klavertje Vier zijn geen cultuurhistorisch waardevolle panden of rijksmonumenten gelegen.

4.7.2 Archeologie

Op basis van het verdrag van Malta (Valetta, 1992) is sinds september 2007 de Wet op de archeologische monumentenzorg (Wamz) van kracht. De gemeente heeft de wettelijke taak gekregen om verantwoord om te gaan met het archeologisch erfgoed (zorgplicht).

In zowel de perspectievennota als binnen het coalitieprogramma "Verbinden en Versterken" is onder andere als actiepunt: "Peel en Maas wil het bewustzijn van de cultuurhistorie bevorderen met een speciale aandacht voor bijzondere gebouwen en historisch erfgoed" opgenomen. Daarnaast wil het college op evenwichtige en pragmatische wijze aandacht geven aan de archeologie.

De gemeente Peel en Maas heeft haar eigen gemeentelijk archeologiebeleid geformuleerd in het "Beleidsplan archeologie Peel en Maas" vastgesteld door de gemeenteraad van Peel en Maas op 28 juni 2011. In dit beleidsplan archeologie Peel en Maas zijn de beleidsuitgangspunten en haar achtergron-den beschreven. In hoofdlijnen komt het erop neer dat archeologisch onderzoek noodzakelijk is in gebieden met een middelhoge en hoge verwachtingswaarde en in gebieden met archeologische resten. Dit geldt enkel en alleen indien de verstoring dieper reikt dan 0,4 meter beneden maaiveld.

De discussie en afweging om te komen tot een maatschappelijk verantwoord en uitgebalanceerd archeologiebeleid is niet eenvoudig gebleken. Enerzijds is de gemeente Peel en Maas een unieke, bij uitstek agrarische gemeente, met een enorme diversiteit aan soorten landbouwgewassen en met n-me een unieke rol voor de aspergeteelt. Peel en Maas is een landelijk - en zelfs Europees- vooraan-staande aspergegemeente. Tegelijkertijd willen we de belangrijke archeologische resten zo goed mogelijk in de bodem bewaren en als dit niet mogelijk is door middel van opgraving veilig stellen. Vandaar is gekozen voor een pragmatisch en maatschappelijk verantwoord archeologiebeleid, waarbij aandacht is voor zowel het economische belang als het cultuurhistorische belang.

De gemeente is bij de vaststelling van bestemmingsplannen en beheersverordeningen, verplicht om de aanwezige of te verwachten archeologische waarden conform de verwachtingen- en beleidskaart mee te nemen. In planregels wordt voor gebieden met een archeologische (verwachtings)waarde vastgelegd of en wanneer archeologisch onderzoek wordt verplicht gesteld. Concreet zal de verstoorder verplicht worden om voorafgaande aan de verstoring van de bodem onderzoek te doen naar de aanwezigheid van archeologische resten. Binnen de planregels met betrekking tot archeologie wordt onderscheid gemaakt in oppervlakteondergrens en diepteondergrens, beide waarden kunnen per bestemming verschillen. De gemeente kent generiek een diepte van 40 cm bij terreinen met een archeologische (verwachtings)waarde toe. Onderzoeksplicht geldt alleen bij terreinen met een archeologische (verwachtings)waarde als beide ondergrenzen (oppervlakte én diepte) bij bodemingrepen worden overschreden. Voor terreinen waarvan vaststaat dat deze door moderne agrarische bewerking dieper zijn bewerkt geldt een diepteondergrens van 60 cm. Deze terreinen zijn vastgelegd in de verstoringenkaart gemeente Peel en Maas.

Daarnaast heeft Peel en Maas besloten om regulier agrarisch grondgebruik en bestaande bouwvlak-ken van agrariërs vrij te geven. Dat wil zeggen dat bij regulier agrarisch grondgebruik (o.a. ploegen tot een diepte van max. 40 cm) geen nadere onderzoeksplicht geldt, ongeacht de archeologische ver-wachtingswaarde van dat gebied.

Daarnaast heeft het college van de gemeente Peel en Maas in 2012 de opdracht gegeven aan Bureau Econsultancy B.V. om in de periode maart- april een archeologisch veldonderzoek uit te voeren naar de verstoringsdiepte als gevolg van agrarische grondbewerking bij asperge- boom- en schorseneren-teelt. Het college heeft dit rapport d.d. 20 november 2012 vastgesteld. De potentiële agrarische verstoorder worden door de gemeente gefaciliteerd door het opstellen van een bewerkingsdieptekaart (verstoringenkaart) en het beredeneerd aanpassen van de ondergrens verstoringsdiepte naar een gemiddelde bewerkingsdiepte van 60 cm. Deze specifieke bewerkingsdiepte voor deze percelen is op-enomen in de aanvullende beleidskaart inclusief verstoorde percelen. Alle percelen waarvan de bodem in de laatste decennia door agrarische bodembewerking, specifiek t.b.v. asperge- en schorsenerenteelt en boomteelt tot grotere diepte (> 40 cm) zijn verstoord zijn in kaart gebracht. Daarnaast is de beredeneerde bewerkingsdiepte vastgesteld door uitgebreid veldonderzoek op 10% van de door agrariërs, pachters en eigenaren aangedragen percelen. Als gevolg van de bewerkte diepte wordt ervan uitgegaan dat er geen behoudenswaardige archeologie meer aanwezig is.

De gemeente Peel en Maas kent binnen de beheersverordening verschillende archeologische waardecategorieën, zijnde:

• 1. Terreinen van zeer hoge archeologische waarde (waarde-archeologie 2). Bij terreinen met een vastgestelde zeer hoge archeologische waarde wordt een oppervlakte ondergrens gehanteerd 100 m2. Binnen deze bestemming wordt een diepteondergrens gehanteerd van 40 cm.
• 2. Terreinen van hoge archeologische waarde (waarde-archeologie 3). Bij terreinen met een vastge-stelde hoge archeologische waarde zoals de historische kernen wordt de ondergrens 250 m2. Bin-nen deze bestemming wordt een diepteondergrens gehanteerd van 40 cm.