TAM-omgevingsplan Hoofdstuk 22a CPO Hoogbroek

3.1.3.1 Wettelijk kader

De Ladder voor duurzame verstedelijking is opgenomen in artikel 5.129g van het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl). De Ladder voor duurzame stedelijk ontwikkeling is opgenomen als een instructieregel voor het Omgevingsplan, specifiek gericht op het beschermen van landschappelijke of stedenbouwkundige waarden en cultureel erfgoed. De ladder voor duurzame stedelijke ontwikkeling is van toepassing op een stedelijke ontwikkeling die bestaat uit de ontwikkeling of uitbreiding van een bedrijventerrein, een zeehaventerrein, een woningbouwlocatie, van kantoren, een detailhandelvoorziening of een andere stedelijke voorziening en die voldoende substantieel is.

Voor zover een Omgevingsplan voorziet in een nieuwe stedelijke ontwikkeling wordt met het oog op het belang van zorgvuldig ruimtegebruik en het tegengaan van leegstand in het Omgevingsplan rekening gehouden met:

• a. de behoefte aan die stedelijke ontwikkeling; en
• b. als die stedelijke ontwikkeling is voorzien buiten het stedelijk gebied of buiten het stedelijk groen aan de rand van de bebouwing van stedelijk gebied, de mogelijkheden om binnen dat stedelijk gebied of binnen dat stedelijk groen aan de rand van de bebouwing van stedelijk gebied in die behoefte te voorzien.

Of er sprake is van een stedelijke ontwikkeling wordt bepaald door de aard en omvang van die ontwikkeling, in relatie tot de omgeving. Bij het bepalen of er sprake is van een nieuwe stedelijke ontwikkeling moet beoordeeld worden in hoeverre er sprake is van een nieuw of groter planologisch ruimtebeslag en/of een functiewijziging. Het beoogde en huidige planologische regime moeten daarbij met elkaar vergeleken worden. De kwantitatieve én kwalitatieve behoefte van de ontwikkeling moet worden bepaald op het niveau van het verzorgingsgebied van de ontwikkeling.

Artikel 5.129g Bkl geeft geen ondergrens aan. In uitspraken van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State zijn hiervoor lijnen uitgezet. Bij woningbouw is vanaf 12 woningen sprake van een stedelijke ontwikkeling die Ladderplichtig is. De Laddertoets moet alleen worden uitgevoerd wanneer de stedelijke ontwikkeling 'nieuw' is.

3.1.3.2 Toetsing

Is sprake van een nieuwe stedelijke ontwikkeling?

Binnen de locatie is er sprake van een nieuwe ontwikkeling in de vorm van een acht nieuwe woningen. Doordat sprake is van acht woningen, wordt de drempelwaarde van 12 woningen bij woningbouw niet overschreden. De in het plan voorziene ontwikkeling wordt niet aangemerkt als een stedelijke ontwikkeling als omschreven in het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl). Er is geen sprake van een ladderplichtige ontwikkeling in de context van de ladder voor duurzame stedelijke ontwikkeling.

De ladder voor duurzame verstedelijking vormt geen belemmering voor het planvoornemen.

3.2.2.1 Geldende instructieregels

In relatie tot de beoogde ontwikkeling op de planlocatie is Hoofdstuk 5 'Instructieregels Omgevingsplan' uit de Omgevingsverordening relevant. In dit hoofdstuk zijn de provinciale instructieregels opgenomen die gelden bij nieuwe ontwikkelingen. Alle instructieregels die voortvloeien uit de Omgevingsverordening Provincie Gelderland komen hieronder aan bod.

3.2.2.2 Conclusie

De voorliggende ontwikkeling ligt niet binnen een Nationaal Landschap, de Romeinse Limes, de Groene Ontwikkelingszone (GO), het Gelders Natuurnetwerk (GNN) en de Hollandse Waterlinie. De locatie maakt ook geen deel uit van een ganzenrustgebied of beschermingsgebied natte landnatuur.

De versterking van de dorpsrand van Alverna samen met de functieverandering (opheffen van een agrarische functie door toevoeging van acht woningen), leiden tot een kwalitatief goede invulling van de ruimte en woonomgeving aan de kernrand van Alverna. De locatie biedt een logische mogelijkheid voor invulling van de bestaande dorpsrand.

4.2.1.1 Beleid in de gemeente Wijchen

Binnen de gemeente Wijchen gelden verschillende beleidsstukken die betrekking hebben op verkeer en parkeren. De belangrijkste aandachtspunten worden hieronder besproken in relatie tot de betreffende beleidsstukken.

4.2.1.2 Uitgangspunten

Op basis van de 'Beleidsregels Parkeernormen Wijchen (2024)' is de locatie aangeduid als Centrum Wijchen. Naast de parkeernormen op basis van 'Beleidsregels Parkeernormen Wijchen (2024)' dient er voor het project met betrekking verkeer te worden aangesloten bij de verkeersnormen van de CROW (publicatie 381).

Op basis van het parkeerbeleidsplan hanteert de gemeente Wijchen voor het plangebied de CROW-norm voor 'Rest bebouwde kom in matig stedelijk gebied'. Bij de categorie wordt aangesloten bij Koopwoning 'Midden-duur' en 'Betaalbaar'.

4.2.2.1 Verandering in het aantal verkeersbewegingen

Het voornemen bestaat uit de realisatie van acht woningen. Het programma bestaat uit vier woningen in de vrije sector, twee betaalbare woningen en twee starterswoningen.

De vier woningen in de vrije sector worden gerealiseerd als twee vrijstaand geschakelde woningen en twee twee-onder-een-kapwoningen. De vier betaalbare en starterswoningen worden aaneengeschakeld gerealiseerd. Deze woningen bestaan uit twee hoekwoningen en twee tussenwoningen.

Bij zes van de acht woningen bevindt zich de inrit aan de Hoogbroekseweg. Dit zijn de woningen behorende bij twee woningen in het vrije dure segment en vier woningen in het betaalbare tot midden segment. De overige twee woningen uit het vrije segment zijn gesitueerd aan de Heikampseweg.

Ten westen van de locatie bevindt zich de Graafsweg (N324) op circa 250 meter afstand. De Graafseweg vormt de hoofdverbinding tussen Grave en Nijmegen. De Graafsweg is het eenvoudigst te bereiken in westelijke richting over de Hoogbroekseweg en noordelijke richting via de Heikampseweg. Het overgrote deel van het verkeer zal in westelijke richting via de Hoogbroeksweg via de Graafsweg worden afgewikkeld. Sporadisch zullen enkele verkeersbeweging in zuidelijke en oostelijke richting plaatsvinden.

Als gevolg van de beoogde woningen zal er sprake zijn van een verandering in het aantal verkeersbewegingen. Voor het project zijn 8 woningen gepland. Op basis van CROW-publicatie 381 kunnen de woningen worden verdeeld in de categorieën 'Koop, huis, vrijstaand', 'Koop, huis, twee-onder-een-kap' en 'Koop, huis, tussen/ hoek'. De verkeersgeneratie is in onderstaande tabel per woningtype uitgewerkt op basis van de CROW-publicatie 381 voor 'rest bebouwde kom' in een 'matig stedelijk' gebied.

Aantal woningen	Type woninge plan	Type woning CROW	Verkeersgeneratie per woning	Totaal
4	Vrije sector	Koop, huis, twee-onder-een-kap/ geschakeld	8,2	32,8
4	Betaalbare en starterswoningen	Koop, huis, tussen/ hoekwoning	7,5	30
Totaal: 8 woningen				Totaal: 62,8 verkeersbewegingen

Tabel verkeersgeneratie voornemen

Op basis van deze richtgetallen is er sprake van een verkeerseffect van gemiddeld 63 verkeersbewegingen per etmaal. De CPO-vereniging heeft aangegeven graag de optie op te houden om twee geschakelde woningen te kunnen realiseren als vrijstaande woningen. De verkeersgeneratie bedraagt in dat geval 8,6 verkeersbewegingen per woning in plaats van 8,2 verkeersbewegingen per woning. De totale verkeersgeneratie valt in dat geval 1,6 verkeersbewegingen hoger uit. De totale verkeersgeneratie bedraagt in dat geval afgerond 65 verkeersbewegingen.

Dit aantal wordt verdeeld in aankomend en vertrekkend verkeer en verspreid over de verschillende rijrichtingen en tijden van de dag. De verkeersgeneratie van het voorliggend plan zal per richting leiden tot maximaal enkele tientallen vervoersbewegingen per dagdeel. Daarom mag worden aangenomen dat er uitsluitend sprake is van een kleine toename van het aantal verkeersbewegingen op het onderliggende wegennet. Dergelijke geringe verkeersaantallen gaan op in het heersende verkeersbeeld en zullen niet leiden tot significante wijzigingen in de verkeersintensiteiten. De Hoogbroekseweg, Heikampseweg en de Graafseweg bieden voldoende capaciteit om deze verkeersgeneratie op te vangen. De verkeersafwikkeling van bewoners en hun bezoek levert geen problemen op. Deze verkeersbewegingen worden verdeeld over de dag en gaan op in het verkeer van de betreffende wegen.

4.2.2.2 Verkeersveiligheid

In de Omgevingswet is een veilige en gezonde fysieke leefomgeving één van de maatschappelijke doelen (artikel 1.3 Omgevingswet). Overheden nemen hierdoor ook verkeersveiligheid bij het uitoefenen van taken en bevoegdheden mee in de afwegingen. Zo zal verkeersveiligheid voor een gemeente een rol spelen bij het evenwichtig toedelen van functies aan locaties (artikel 2.4 en 4.2 Omgevingswet) in het Omgevingsplan.

Toetsing

Voor een goede aansluiting op de openbare weg is voor elke woning een voldoende ruime en open inrit voorzien. Hierbij is voldoende aandacht besteed aan de verkeersveiligheid. Er is hierdoor voldoende overzicht voor de weggebruikers bij het in- en uitrijden op het terrein. Voor de ontwikkeling zijn er door de aanwezige infrastructuur geen wegaanpassingen noodzakelijk. Door de geringe verkeerstoename is het daarnaast niet nodig om verkeerskundige aanpassingen aan te brengen, zoals verkeersmaatregelen, drempels of andere snelheidsremmende maatregelen.

4.2.2.3 Conclusie

Het aspect ‘verkeer’ vormt geen belemmering voor de voorgenomen ontwikkeling.

4.2.3.1 Toetsing parkeerbehoefte

De parkeerbehoefte voor de te realiseren acht woningen is bepaald aan de hand van parkeernormen op basis van de Beleidsregels Parkeernomen Wijchen (2024) voor de categorieën 'Koop, huis, twee-onder-een-kap' en 'Koop, huis, tussen/ hoek'. De woningen aan de Heikampseweg zijn geschakelde woningen, zijn gelijksteld aan twee-onder-een-kapwoningen.

De kern Alverna is niet opgenomen in het parkeerbeleid. In het voorliggend plan wordt aangesloten bij de parkeernormen voor de bebouwde kom van Wijchen. In onderstaande tabel is de parkeerbehoefte per woningtype uitgewerkt voor 'rest bebouwde kom' in een 'matig stedelijk' gebied op basis van CROW-publicatie 381.

In de huidige situatie kunnen voertuigen langs de weg parkeren. In de berm van de Hoogbroekseweg zijn zes bestaande parkeerplaatsen aanwezig. Deze mogelijkheid komt door de realisatie van het voornemen te vervallen. Om deze reden dienen te zes parkeerplaatsen te worden gecompenseerd.

Het voornemen zelf leidt tot een parkeerbehoefte van 14,4 parkeerplaatsen. In totaal is daarmee sprake van een parkeerbehoefte van 20,4 plaatsen. De parkeerbehoefte is weergegeven in de onderstaande tabel.

De CPO-vereniging heeft aangegeven graag de optie op te houden om twee geschakelde woningen te kunnen realiseren als vrijstaande woningen. De parkeerbehoefte bedraagt in dat geval 2,0 parkeerplaatsen per woning in plaats van 1,9 parkeerplaatsen per woning. De totale parkeerbehoefte valt in dat geval 0,2 parkeerplaats hoger uit.

Aantal woningen	Type woninge plan	Type woning CROW	Parkeerbehoefte per woning	Totaal
4	Vrije sector	Koop, huis, twee-onder-een-kap/ geschakeld	1,9	7,6
4	Betaalbare en starterswoningen	Koop, huis, tussen/ hoekwoning	1,7	6,8
Totaal: 8 woningen				14,4 parkeerplaatsen
Compensatie bestaande openbare parkeerplaatsen in de berm van de Hoogbroekseweg				Totaal compensatie: 6
				Totaal: 20,4 parkeerplaatsen

Tabel benodigde parkeerplaatsen

Te realiseren parkeerplaatsen

In het ontwerp zijn 13 parkeerplaatsen op openbaar terrein en 9 parkeerplaatsen op eigen terrein opgenomen. De parkeerplaatsen op eigen terrein zijn conform de beleidsregels gecorrigeerd. In totaal mag worden gerekend met 20,5 parkeerplaatsen. Deze zijn hieronder gespecificeerd. Het stedenbouwkundig ontwerp is toegevoegd als Bijlage 1 deze motivering.

Kavel 1	Enkele oprit zonder garage	0,8
Kavel 2	Dubbele oprit zonder garage	1,7
Kavel 3	Enkele oprit zonder garage	0,8
Kavel 4	-	-
Kavel 5	-	-
Kavel 6	Enkele oprit zonder garage	0,8
Kavel 7	Dubbele oprit met garage	1,7
Kavel 8	Dubbele oprit met garage	1,7
Openbare ruimte	-	13
Totaal		20,5 parkeerplaatsen

Parkeerplaatsen in het inrichtingsplan

Op basis van het te realiseren aantal van 20,5 parkeerplaatsen wordt er voldaan aan de totale parkeerbehoefte van 20,4 parkeerplaatsen. Wanneer de twee woningen langs de Heikampseweg worden uitgevoerd als vrijstaande woningen, stijgt de behoefte met 0,2 en dient één extra parkeerplaats op openbaar terrein te worden gerealiseerd. Binnen het plangebied is voldoende ruimte om deze parkeerplaats te realiseren.

4.2.3.2 Conclusie

De voorgenomen ontwikkeling wordt voorzien van ruim voldoende parkeerplaatsen.

4.6.3.1 Aandachtsgebieden NO2 en PM10 en aandachtsgebeden PM10

Figuur: Aandachtsgebieden NO2 en PM10 en aandachtsgebieden PM10

De aandachtsgebieden NO2 en PM10 en de aandachtsgebieden PM10 staan in artikel 5.51, lid 2 & 3van het Bkl. De gemeenten die onder deze agglomeraties vallen staan in artikel 2.38 van de Omgevingsregeling. De gemeente Wijchen ligt niet in één van de aandachtsgebieden.

De aandachtsgebieden PM10 worden elke drie jaar geëvalueerd en zo nodig aangepast naar de actuele inzichten over de luchtkwaliteit.

Toetsing

De projectlocatie is gelegen in de gemeente Wijchen. Deze gemeente is niet opgenomen in de lijst met aandachtsgebieden die opgenomen is het in Bkl.

De wijziging van het Omgevingsplan maakt geen van deze activiteiten mogelijk en zorgt bovendien niet voor een verhoging van de concentratie fijnstof (en stikstofdioxide) in de aandachtsgebieden.

4.6.3.2 Milieubelastende activiteiten

Voor enkele activiteiten moet de overheid de luchtkwaliteit altijd beoordelen (artikel 5.50 Bkl). Dus binnen én buiten de aandachtsgebieden. Het gaat om de volgende situaties:

• bij een aanvraag voor een omgevingsvergunning voor een milieubelastende activiteit.
• bij het toelaten in Omgevingsplan:
  • 1. de aanleg van een wegtunnel langer dan 100 meter
  • 2. een wijziging van een wegtunnel daarbij de lengte met minimaal 100 meter toeneemt
  • 3. de aanleg van een autoweg of een autosnelweg

Toetsing

Het project bestaat uit de realisatie van acht nieuwe woningen aan de Hoogbroekseweg en Heikampseweg. Bij de beoogde ontwikkeling is er geen sprake van milieubelastende activiteiten waarbij een verplichte beoordeling van de luchtkwaliteit aan de orde is.

4.6.3.3 Niet in betekende mate (NIBM)

Tenslotte is de mate van de verhoogde concentratie van belang. Toetsing aan de rijksomgevingswaarden voor luchtkwaliteit (stikstofdioxide en PM10) is niet nodig als een project of activiteit maar weinig bijdraagt aan de luchtverontreiniging. Dit wordt ook 'niet in betekende mate' (NIBM) genoemd. Er is sprake van NIBM wanneer de concentratie stikstofdioxide (NO2) en fijnstof (PM10) niet hoger is dan 1,2 µg/m3. Dat is 3% van de omgevingswaarde voor de jaargemiddelde concentratie. Of een activiteit zorgt voor een concentratieverhoging van NIBM wordt bepaald met de NIBM-toets.

Daarnaast zijn er een aantal categorieën bepaalt voor standaardgevallen waarbij NIBM kan worden aangenomen. Deze standaardgevallen betreffen onder andere kantoren, woonwijken en het telen van gewassen. Deze zijn terug te vinden in artikel 5.54 van het Bkl. De beoogde activiteit betreft de realisatie van woningen en valt dus onder de standaardgevallen.

Woonwijken zijn NIBM als het gaat om maximaal:

• 1.500 woningen bij 1 ontsluitingsweg
• 3.000 woningen bij 2 of meer ontsluitingswegen

4.6.3.4 Verantwoording

NIBM

Wat betreft de bijdrage van een plan aan de luchtkwaliteit is het Besluit Niet In Betekenende Mate Bijdragen (Luchtkwaliteitseisen) van belang, die gelijk met de wetswijziging van kracht is geworden. Plannen die niet meer dan 3% bijdragen aan een verslechtering van de luchtkwaliteit, hoeven niet getoetst te worden aan de luchtkwaliteitseisen. Deze grenswaarde volgt uit artikel 5.53 en 5.54 van het Besluit kwaliteit leefomgeving.

De voorgenomen ontwikkeling draagt niet in betekenende mate bij aan de verslechtering van de luchtkwaliteit, aangezien er maximaal acht woningen worden gerealiseerd aan een reeds bestaande toegangsweg. Het plan voldoet hiermee aan de in het in artikel 5.53 en 5.54 van het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) gestelde luchtkwaliteitsnormen en heeft geen nadelig effect op de huidige luchtkwaliteit. Het uitvoeren van een luchtkwaliteitsonderzoek is niet noodzakelijk.

Evenwichtige toedeling van functies aan locaties (ETFAL)

Tevens is het Centraal Instrument Monitoring Luchtkwaliteit (CIMLK) geraadpleegd om de luchtkwaliteit ter plaatse van het plangebied vast te stellen. Hieruit blijkt dat ten aanzien van NO2, PM10, PM2,5 en EC geen grenswaarden worden overschreden in de omgeving van het plangebied. Derhalve kan gesteld worden dat er sprake is van een goed woon- en leefklimaat ter plekke van het plangebied.

Volgens de Atlas leefomgeving zijn de gemiddelde achtergrondconcentraties van NO2, PM10 en PM2,5 nog wel boven de WHO advieswaarden. Deze advies waarden gaan verder dan de Europese norm en zijn daarom niet overgenomen als rijksomgevingswaarden. Ze geven wel richting aan de ontwikkeling en uitvoering van het Nederlandse luchtkwaliteitsbeleid. Met generieke maatregelen, zoals het Schone luchtakkoord wordt gestreefd naar een verdergaande verbetering van de luchtkwaliteit. De WHO advieswaarden en het Schone Lucht Akkoord zijn geen onderdeel van de Omgevingswet en er is daarom geen aanleiding om hieraan te toetsen. Derhalve kan gesteld worden dat er sprake is van een voldoende woon- en leefklimaat ter plekke van het plangebied.

4.8.2.1 De plaatsgebonden risicocontour

Het plaatsgebonden risico betreft de kans per jaar dat iemand, die continu en onbeschermd op een plek verblijft, overlijdt als gevolg van een incident met gevaarlijke stoffen. Daarvoor geldt (nog steeds) een grenswaarde van 10-6, ofwel een kans van maximaal 1 op één miljoen. Deze grenswaarde dient volgens het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) in het Omgevingsplan in acht te worden genomen voor kwetsbare en zeer kwetsbare gebouwen en kwetsbare locaties. Voor beperkt kwetsbare gebouwen en beperkt kwetsbare locaties geldt dat slechts rekening moet worden gehouden met de grenswaarde.

Binnen deze aandachtsgebieden moet rekening worden gehouden met het groepsrisico. Hierbij gaat het om de kans per jaar dat tien of meer personen overlijden als rechtstreeks gevolg van een ongewoon voorval binnen een aandachtsgebied. Dit staat in het eerste lid van artikel 5.15 van het Bkl. De contour van een gifwolkaandachtsgebied bedraagt ten hoogste 1,5 kilometer conform artikel 5.12, lid 4 van het Bkl.

Toetsing

De te realiseren 8 woningen worden beschouwd als kwetsbare gebouwen. Doordat het perceel voorheen nog niet werd bewoond, resulteert het voornemen in een toename van het aantal personen in het plangebied.

In de toekomstige situatie is er op de locatie sprake van acht woningen. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek wonen er gemiddeld 2,12 mensen in een Nederlands huishouden. Uitgaande van 2,5 personen per woning zullen naar schatting 20 personen op de locatie worden gehuisvest. Het plan resulteert hiermee in een toename van circa 20 personen.

4.8.2.2 De risicokaart

De risicokaart geeft een overzicht van de huidige risico's in de directe omgeving van het betreffende project.

• risicovolle inrichtingen;
• transport over weg, water en spoor;
• hogedrukaardgastransportleidingen en K1-, K2- en K3 brandstofleidingen;
• bovengrondse hoogspanningslijnen.

Figuur: Uitsnede Atlas Leefomgeving - projectlocatie t.p.v. blauwe stip (Bron: AtlasLeefomgeving)

4.8.2.3 Toetsing

Na raadpleging van de Kaart Veilige Omgeving (Bron: Atlasleefomgeving.nl) kan worden geconcludeerd dat in of nabij het plangebied geen risicobronnen (zoals bijvoorbeeld tankstations, transportroutes of buisleidingen) aanwezig zijn.

Hieronder is een toelichting gegeven over het vervoer van gevaarlijke stoffen over weg, spoorweg en water.

Transportroutes

Op circa 950 meter tot noordwesten van de locatie is het gifwolkaandachtsgebied gelegen van de spoorweg de Brabantse Lijn of Zuidoosten spoorlijn, die loopt van Tilburg, via 's-Hertogenbosch naar Nijmegen. Over deze spoorweg vindt transport van gevaarlijke stoffen plaats.

Op circa 1,2 kilometer afstand ten oosten van de locatie is het explosieaandachtsgebied van de A73 gelegen. De A73 zelf is op circa 1,4 kilometer afstand gelegen.

Risicovolle milieubelastende activiteiten (MBA's)

Op 825 meter afstand ten noorden van de locatie bevindt zich op de hoek van de Graafseweg en de Nieuweweg het explosieaandachtsgebied behorende bij het LPG tankstation van Gulf Wijchen.

Op circa 1 kilometer ten noordwesten is het explosieaandachtsgebied op basis van het LPG tankpunt bij Autobredrijf Rutten en zonen, dat gelegen is aan de Nieuweweg 116.

Ten zuidoosten op circa 1,2 kilometer afstand een explosieaandachtsgebied van de propaangastank van Bungalowpark Wighenerhorst gelegen.

Op circa 1,5 kilometer ten westen is het explosieaandachtsgebied van een propaangastank van Mixed Hockey Club Wijchen gelegen.

Leidingen

Ten zuidoosten van het projectplan is op een afstand van 1,9 een ondergrondse buisleiding ten behoeve van aardgastransport (Gasunie) gelegen. De afstand tot deze leiding bedraagt minimaal 1,9 kilometer. Dit betekent dat het brandaandachtsgebied en de PR10-8 contour op meer dan 1,8 kilometer gelegen zijn.

4.9.2.1 Europese Kaderrichtlijn Water (2000)

Met ingang van december 2000 is de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) van kracht. In de Kaderrichtlijn worden kwaliteitseisen gesteld gericht op het beschermen en verbeteren van de aquatische ecosystemen (verplichtingen per stroomgebied). Deze richtlijn stelt als norm dat oppervlaktewater binnen 15 jaar na inwerkingtreding moeten voldoen aan een ‘goede ecologische toestand’ (GET). Voor kunstmatige wateren, zoals de meeste stadswateren, geldt dat de oppervlaktewateren minimaal moeten voldoen aan een ‘goede ecologisch potentieel’(GEP). Inmiddels zijn de GEP-normen per stroomgebied uitgewerkt.

4.9.2.2 Nationaal Water Programma 2022-2027

In Nederland liggen grote opgaven voor het waterdomein:

• Nederland moet zich aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering:
• Nederland moet blijven werken aan een goede bescherming tegen overstromingen en aan een klimaatrobuuste zoetwatervoorziening tegen toenemende droogte;
• Ook de zorg voor goede waterkwaliteit en duurzame drinkwatervoorziening verdient aandacht.
• Om aan te geven hoe om te gaan met de uitdagingen van water, ontwikkelt de Rijksoverheid het Nationaal Water Programma (NWP) 2022-2027.

Het programma geeft een overzicht van de ontwikkelingen binnen het waterdomein en legt nieuw ontwikkeld beleid vast. De Rijksoverheid werkt aan schoon, veilig en voldoende water dat klimaatadaptief en toekomstbestendig is. Ook is er aandacht voor de raakvlakken van water met andere sectoren. Het NWP beschrijft de nationale beleids- en beheerdoelen op het gebied van klimaatadaptatie, waterveiligheid, zoetwater & waterverdeling, waterkwaliteit & natuur, scheepvaart, en de functies van de rijkswateren.

4.9.2.3 Besluit activiteiten leefomgeving - zorgplicht voor gemeenten

Op grond het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) heeft de gemeente een zorgplicht voor inzameling en verwerking van overtollig hemel- en grondwater. Perceeleigenaren dienen hemelwater op eigen perceel te verwerken. Indien dit redelijkerwijs niet kan worden verlangd treedt de gemeentelijke zorgplicht in werking. Daarnaast heeft de gemeente een zorgplicht bij het treffen van maatregelen in openbaar gebied om structureel de gevolgen van grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming te voorkomen c.q. te beperken, tenzij dit niet doelmatig is of de verantwoordelijkheid van de provincie of het waterschap.

4.9.2.4 Regionaal Waterprogramma 2021-2027 (Provincie Gelderland)

Dit programma beschrijft hoe Gelderland als provincie de komende periode aan de slag willen op het gebied van water. De waterschappen worden geacht daar rekening mee te houden in hun Waterbeheerprogramma. Daarnaast heeft het programma gevolgen voor het toetsingskader voor milieubelastende activiteiten (die gevolgen kunnen hebben voor watersystemen) en wateractiviteiten als bedoeld in de Omgevingswet. Daar waar nodig zet de Provincie Gelderland aanvullende instrumenten in om onze doelen te bereiken.

In dit Regionaal waterprogramma beschrijft de Provincie Gelderland de aankomende uitdagingen, de koers en hoe de Provincie Gelderland de komende tijd concreet op het gebied van water gaat bijdragen aan de ambities uit de Omgevingsvisie en het coalitieakkoord.

Ambities Omgevingsvisie Gaaf Gelderland:

• 1. Vestigingsklimaat: Voldoende water van voldoende kwaliteit is belangrijk als grondstof en/of proceswater voor landbouw en industrie. Daarom inzet op onder andere efficiënt en effectief grondwatergebruik via grondwaterbeheer, voorraadbeheer en besparen. De landbouw is een belangrijke partner voor het behalen van de doelen voor waterkwaliteit en kwantiteit en heeft daarmee zelf een belangrijke rol om water als grondstof beschikbaar te houden.
• 2. Wonen: Water biedt mogelijkheden voor recreatie, schoon grondwater voor drinkwater en is onderdeel van de ruimtelijke kwaliteit (visueel aantrekkelijk landschap, verkoeling in de steden, ‘hoogwaterbestendige’ woningen).
• 3. Bereikbaarheid: We streven naar een goede ontsluiting over water. Dit betekent goede bevaarbaarheid voor beroepsvaart, ook in tijden van laag water.
• 4. Biodiversiteit: Voldoende water van voldoende kwaliteit voor (beschermde) planten en dieren, streven naar natuurvriendelijk beheer van water, oevers, onderhoudspaden, keringen en groene bergingen, doorgaan met verdrogingsbestrijding.
• 5. Klimaatadaptatie: Het natuurlijk systeem van bodem en water is een belangrijk ordenend principe in de afweging van ruimtelijke ontwikkelingen, beschikbaarheid van water in droge perioden, beschikbaarheid van water voor natuur, tegengaan hittestress, voorkomen van wateroverlast en bescherming tegen overstromingen.
• 6. Energietransitie: Het bodem- en watersysteem biedt onder andere mogelijkheden voor zonnevelden op water, waterkracht, bodemenergie, aardwarmte en aquathermie. Als we zuiniger gebruik maken van water als grondstof verbruiken we minder energieverbruik voor koelen, verwarmen etc.
• 7. Circulaire Economie: Water als (herbruikbare) grondstof. Water is een belangrijke grondstof, als we er voorzorgen dat deze schoon blijft kunnen we deze goed hergebruiken.

We werken aan deze ambities door maatregelen te nemen. Deze voldoen aan de eisen van de Europese richtlijnen.

Uitgangspunten

Voor het waterbeleid hanteert de Provincie Gelderland 3 uitgangspunten:

• Voorkomen is beter dan genezen. Het bodem- en watersysteem is een belangrijke basis voor onze fysieke leefomgeving en een sleutel naar duurzaamheid en klimaatbestendigheid. We werken aan herstel en we zorgen dat nieuwe functies en nieuwe ontwikkelingen het systeem versterken.
• Als ontwikkelingen verwachte negatieve effecten hebben op het bodem- en watersysteem, verwachten we van initiatiefnemers maatregelen om die te beperken en/of compenseren.
• Diverse grote maatschappelijke opgaven waaraan we met onze partners werken, vragen om een gebiedsgerichte aanpak. Denk aan het verminderen van stikstof en uitstoot van CO2, de aanpak van PFAS, medicijnresten en nieuwe stoffen, aanpassing aan het veranderende klimaat, vergroten van de biodiversiteit, de stijgende vraag naar grond- en drinkwater, en ruimte voor nieuwe woningen of natuur. Deze opgaven komen samen in gebieden. Daarom is een aanpak per gebied het effectiefst. Waar mogelijk proberen we hierbij gebruik te maken van innovatietechnieken en vormen van samenwerking.

In relatie tot Europese doelen is het waterprogramma bindend voor de waterschappen. Het werkt door als toetsingskader voor milieubelastende activiteiten die gevolgen kunnen hebben voor watersystemen en wateractiviteiten als bedoeld in de Omgevingswet. Dit waterprogramma houdt uiteraard rekening met de inhoudelijke thema’s van het Nationaal waterprogramma (NWP) van het Rijk. Ook heeft de Provincie Gelderland samen met regionale partners meegedacht toen het NWP werd opgesteld.

4.9.2.5 Waterschapsverordening

De gemeente valt binnen het beheersgebied van Waterschap Rivierenland. Voor lozing op oppervlaktewater (A-, B- en C-water) heeft de perceeleigenaar een omgevingsvergunning van het waterschap nodig. Een perceeleigenaar (of aanliggende perceeleigenaar) is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van oppervlaktewater (B- en C-water volgens de legger van het waterschap) dat op eigen terrein ligt. Het waterschap draagt zorg voor het onderhoud van A-watergangen. Voor ingrepen of activiteiten in of nabij watergangen danwel in of nabij een waterkering heeft een perceeleigenaar een omgevingsvergunning water van het waterschap nodig.

4.9.2.6 Gemeentelijk waterbeleid

Het gemeentelijk waterbeleid is gericht op het voorkomen, beperken of tot een aanvaardbaar risico terugbrengen van wateroverlast en schade aan milieu en volksgezondheid. In de Strategische waternota Wijchen zijn thema's en uitgangspunten voor duurzaam waterbeheer omschreven. Het Gemeentelijk rioleringsplan beschrijft de gemeentelijke zorgplicht voor rioolwater, hemelwater en grondwater. In het kader van de watertoets wordt een vertaalslag gemaakt naar de concrete plansituatie.

Van toepassing zijn de (beleids)stukken:

• Strategische waternota Wijchen
• Regionale adaptatiestrategie Rijk van Maas en Waal
• Beleidsstukken team GI, riolering & waterhuishouding
• Leidraad proces watertoets WDW (werkorganisatie Druten-Wijchen)

De gemeente Wijchen geeft invulling geeft aan haar zorgplicht voor rioolwater, hemelwater en grondwater. Het gemeentelijk waterbeleid is met name gericht op het voorkomen, beperken of tot een aanvaardbaar risico terugbrengen van wateroverlast en schade aan milieu en volksgezondheid.

4.9.3.1 Beschrijving van het watersysteem

De projectlocatie is gelegen aan de rand van de bebouwde kom van Alverna. Het maaiveld van de wegen aan de oost- en zuidkant van het projectgebied ligt op circa NAP +8,6 m tot NAP +8,9 m. Verder varieert het maaiveld nauwelijks qua hoogte. Op basis van het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN) blijkt dat de maaiveldhoogte varieert tussen NAP +8,2 m en NAP +8,4 m. Het maaiveld ter plaatse van het project ligt hiermee op circa NAP +8,3 m.

Figuur: Hoogtekaart plangebied

De aanwezige bodemsoort

De bodemsoort ter plaatse van de locatie is geclassificeerd als 'Gooreerdgronden; grof zand' (pZn30). Dit zijn kalkloze zandgronden met een minerale eerdlaag van 15-50 cm dikte, zonder ijzerhuidjes, en zonder roest, of roest die dieper dan 35 cm begint, of roest die ondieper dan 35 cm begint en over meer dan 30 cm onderbroken is. De bovengrond bestaat uit grof zand.

Deze gronden worden voornamelijk gevoed door regenwater en plaatselijk basenarm grondwater. Ze zijn ontstaan in nattere, lager gelegen delen van het Pleistocene zandlandschap, zoals afvoerloze laagten, overgangen van beekdalen naar hogere gronden, en in beekdalen die water uit veengebieden afvoeren (bijv. de Peel). Het bodemtype komt dan ook voornamelijk voor onder graslanden.

Gooreerdgronden zijn roestarm. Ze zijn beperkt tot de bovenlopen van de beekdalen en verder vaak gronden met een zwak ontwikkelde (humus)podzol-B-horizont. Het toponiem 'goor' duidt op oude veldnamen die in het oosten van Nederland gebruikt worden voor lager gelegen, moerassige gebieden.

Figuur: Bodemsoort ter plaatse (Bron: Bodemdata.nl)

Dit bodemtype staat bekend om zijn goede waterdoorlatendheid. Aangezien de lokale bodem van het projectgebied geroerd lijkt te zijn, kan niet met zekerheid worden vastgesteld of deze gronden daadwerkelijk aanwezig zijn in het plangebied. Het boorprofiel uit het waterhuishoudkundig onderzoek heeft hierover duidelijkheid verschaft (Bijlage 6) .

Uit de boringen blijkt dat de bovenlaag van de bodem voornamelijk bestaat uit matig fijn zand, dat zwak tot sterk siltig is. Lokaal zijn er laagjes leem aangetroffen. Op een locatie is van 1,3 tot 1,7 meter onder het maaiveld zeer fijn zand aangetroffen dat sterk siltig is en laagjes leem bevat. Vanaf circa 2 meter onder het maaiveld is er matig grof zand aangetroffen dat zwak siltig is, en op een locatie is dit ook zwak grindig.

Geomorfologie

De locatie bevindt zich in een 'Complex van dekzandwelvingen' (L51). Bij windafzettingen, en in het bijzonder bij die met flauwe hellingen (dekzand), komt vaak een zwak golvend oppervlak voor, waarvan de terreinverheffingen niet afzonderlijk kunnen worden aangegeven (vormsubgroep L51). Op de hogere delen ligt soms een oud-bouwlanddek. Voorbeelden hiervan komen voor in de typische dekzandgebieden, vooral in Noord-Brabant, zoals in de omgeving van Oirschot en Best. Plaatselijk zijn zwak golvende dekzanden in de loop van het Holoceen door veen bedekt.

Figuur: Uitsnede Geomorfologische kaart (Bron: Bodemdata.nl)

Op basis van de classificering 'Complex van dekzandwelvingen' zou verwacht worden dat de bodem ter plaatse van het project een hoog zandgehalte heeft. Uit de beoordeling van het bodemonderzoek blijkt dit ook het geval. De bodem ter plaatse van de locatie kan voornamelijk als zandig worden omschreven (Bijlage 3).

Grondwaterstanden

Het plangebied ligt in peilgebied CIT001 met een streefpeil van NAP +6,5 m en een maximum peil van NAP +7 m. Bij een maaiveld hoogte van gemiddeld NAP +8,3 m betekent dit dat het waterpeil zich op 180 tot 130 centimeter onder het maaiveld bevindt.

Volgens de bodemkaarten ligt de gemiddeld hoogste grondwaterstand (GHG) op 100cm onder het maaiveld. De gemiddeld laagste grondwaterstand (GLG) bedraagt 196cm onder het maaiveld. De locatie behoort hiermee tot grondwatertrap VIId. Op basis van de grondwatertrap zou het grondwater tussen de NAP +7,3m en NAP +6,3m liggen.

Op basis van milieukundig bodemonderzoek blijkt de waterstand zich op 1,70 meter onder het maaiveld te bevinden (Bijlage 3). Dit komt overeen met de grondwaterstanden op basis van de grondwatertrap.

Watergangen

In het plangebied zijn geen A-, B- of C-watergangen gelegen. Ten oosten van de locatie bevindt zich een A-watergang (095977) onder de Heikampseweg. Deze A-watergang verloopt van noord naar zuid tot aan het Wijchensche Ven. Ten noordoosten van het plangebied is nog een C-watergang (095823) gelegen, ten oosten van de Heikampseweg.

Hemelwater wordt in de huidige situatie niet afgevoerd naar het bestaande gemengde rioolsysteem, aangezien er nog geen bebouwing of verharding aanwezig is. Om deze reden is er ook nog geen sprake van afvalwater. Hemelwater dat valt op het terrein infiltreert via het maaiveld, rechtstreeks in de bodem.

Figuur: Uitsnede vastgestelde legger Waterschap Rivierenland

Infiltratiecapaciteit

Op basis van het waterhuishoudkundig onderzoek (Bijlage 6) kan worden geconcludeerd dat de bodem een goede waterdoorlatendheid heeft en de leegloop via infiltratie kan verlopen.

4.9.3.2 Waterbeleid en waterbeheer

Gemeentelijk waterbeleid

Het gemeentelijk waterbeleid is gericht op het voorkomen, beperken of tot een aanvaardbaar risico terugbrengen van wateroverlast en schade aan milieu en volksgezondheid. In de Strategische waternota Wijchen zijn thema's en uitgangspunten voor duurzaam waterbeheer omschreven. Het Gemeentelijk rioleringsplan beschrijft de gemeentelijke zorgplicht voor rioolwater, hemelwater en grondwater. In het kader van de watertoets wordt een vertaalslag gemaakt naar de concrete plansituatie.

Zorgplicht afvalwater

Een perceeleigenaar moet het huishoudelijk afvalwater of het bedrijfsafvalwater op de openbare riolering lozen. Als dit niet mogelijk (doelmatig) is, zorgt de perceeleigenaar voor een zo milieuvriendelijk mogelijke manier van verwerking of verwijdering van het afvalwater. De gemeente heeft voor zover doelmatig een zorgplicht voor de inzameling en transport van stedelijk afvalwater dat binnen de gemeente vrijkomt.

Zorgplicht hemelwater

Een perceeleigenaar is zelf verantwoordelijk voor het verwerken van het hemelwater op het eigen terrein of voor het eventueel lozen van hemelwater op oppervlaktewater. Als dit niet mogelijk is zorgt de gemeente voor het inzamelen, transporteren en verwerken van het hemelwater, mits doelmatig.

Zorgplicht grondwater

Een perceeleigenaren is zelf verantwoordelijk voor het treffen van maatregelen op eigen terrein om structurele nadelige gevolgen van grondwater voor de aan de grond gegeven bestemming te voorkomen of beperken. Als dit niet mogelijk is treft de gemeente maatregelen in openbaar gebied, voor zover doelmatig en geen verantwoordelijkheid van provincie of waterschap.

Zorgplicht oppervlaktewater (waterschap)

De gemeente valt binnen het beheersgebied van Waterschap Rivierenland. Voor lozing op oppervlaktewater (primair, secundair en tertiair water) heeft de perceeleigenaar een vergunning van het waterschap nodig (Omgevingswet art. 1.7, 1.7a, en Omgevingsbesluit art. 1.3 en Besluit activiteit leefomgeving hoofdstuk 3). Een perceeleigenaar (of aanliggende perceeleigenaar) is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van oppervlaktewater (secundair en tertiair water volgens de legger van het waterschap) dat op eigen terrein ligt. Het waterschap draagt zorg voor het onderhoud van primair oppervlaktewater. Voor ingrepen of activiteiten in of nabij watergangen dan wel in of nabij een waterkering heeft een perceeleigenaar een ontheffing op de Waterschapsverordening nodig.

4.9.3.3 Leefomgeving en ruimtegebruik

Beleidsuitgangspunten

De gemeente streeft naar integrale inpassing van het watersysteem in de leefomgeving en afstemming op de gebruiksfuncties in het gebied. De ruimtelijke ontwikkeling mag geen nadelige gevolgen hebben voor de waterhuishouding en vice versa. De waterhuishoudkundige situatie moet in overeenstemming zijn met het beoogde grondgebruik.

Water is mede-ordenend bij de ruimtelijke ontwikkeling (juiste functie op de juiste plaats), waarbij tevens rekening is gehouden met de ruimteclaim van waterhuishoudkundige voorzieningen. Wateropgaven zijn gekoppeld aan andere gebiedsopgaven, zoals voor openbaar groen, welzijn, volkshuisvesting, verkeer/vervoer en energie.

Gevolgen van/voor het plan

Uitgangspunt is dat het hemelwater van de nieuwbouw op eigen terrein wordt verwerkt. Het afvalwater wordt aangesloten op de bestaande openbare riolering aan de Hoogbroekseweg en Heikampseweg. Het hemelwater zal in de nieuwe situatie infiltreren op eigen terrein, door hemelwatergoten en pijpen aan te sluiten op infiltratievoorzieningen op eigen terrein in de vorm van onder andere infiltratiekratten.

Daarbij zal aan de bergingsnorm worden voldaan. De bodem is tijdens het milieukundig bodemonderzoek gecategoriseerd als zandbodem en de waterdoorlatendheid van deze bodem valt in de verwachting voor zandgronden in Nederland. Infiltratie op eigen terrein zorgt hierdoor niet tot een waterhuishoudkundig probleem.

Voor de invulling van de wateropgave van het openbaar verhard terrein (24 m3) worden in de groengebieden tussen de parkeerplaatsen verlangingen aangebracht. Dit is uitgewerkt in paragraaf 5.3.4 van het waterhuishoudkundig onderzoek.

Het voornemen heeft geen nadelige gevolgen voor de waterhuishouding en de waterhuishouding heeft geen nadelige gevolgen voor het voornemen.

4.9.3.4 Kwaliteit en beleving

Beleidsuitgangspunten

De gemeente streeft naar schoon water en waterbodems die voldoen aan gestelde kwaliteitseisen en het behoud van (natte) natuurwaarden en biodiversiteit. Verontreiniging van grond- en oppervlaktewater wordt voorkomen en de waterkwaliteit zo mogelijk verbeterd.

Schoon hemelwater mag rechtstreeks in bodem of op oppervlaktewater worden geloosd. Verontreiniging van hemelwater voorkomen, o.a. door toepassing van niet-uitlogende materialen (Dubo-bepalingen) en door beperking van toepassing van lood, koper, zink en zacht pvc. Verontreinigd hemelwater alleen lozen via een zuiverende voorziening.

De kwaliteit van oppervlaktewater moet zo mogelijk verbeterd worden door de aanleg van natuurvriendelijke oevers en een verbetering van de doorstroming. Het beheer mag geen verstoring geven van waterkwaliteit en biodiversiteit. Ecologisch natte zones of natte natuurwaarden moeten behouden worden of verder ontwikkeld worden door bijbehorende waterhuishoudkundige omstandigheden te beschermen of herstellen.

De gemeente streeft naar versterking van de belevingswaarde van water en daarmee het waterbewustzijn. Hierbij zijn water, waterhuishoudkundige elementen en cultuurhistorische structuren en landschapselementen herkenbaar verweven in de ruimtelijke inrichting en beleefbaar gemaakt. Waterstromen zichtbaar (bovengronds) afvoeren.

Gevolgen van/ voor het plan

Verontreiniging van hemelwater afkomstig van het dak wordt primair voorkomen door toepassing van niet-uitlogende materialen, zoals omschreven in de Dubo-bepalingen, maar ook door beperking van de toepassing van lood, koper, zink en zacht pvc. Hierdoor wordt vervuiling van oppervlaktewater voorkomen. Ook terreinverhardingen worden half doorlatend en van niet uitlogende materialen voorzien, zodat hemelwater ter plaatse en aan de randen van paden en parkeerplaatsen infiltreert.

Er worden geen waterpartijen aangelegd of aangepast. Voor het afvalwater wordt gebruik gemaakt van de bestaande openbare riolering.

Bij de nieuwbouw dient hemelwater en afvalwater gescheiden aangeleverd te worden. Als gevolg van de ontwikkeling zal het aanbod van vuilwater toenemen. Het vuilwater zal in de toekomstige situatie worden aangesloten op het bestaande rioleringstelsel aan de Hoogbroekseweg. Voor het hemelwater wordt een tussenkomst van een wadi en/of infiltratiekratten onder de parkeerplaatsen en tuinen voorzien.

4.9.3.5 Waterberging

Beleidsuitgangspunten

De gemeente streeft naar het vasthouden van gebiedseigen water door benutting van de natuurlijke bergingscapaciteit van bodem en oppervlaktewater. Natuurlijke grondwater- en oppervlaktewaterstanden worden beschermd of hersteld.

Hemelwater afkomstig van verharde oppervlakken zoveel mogelijk afkoppelen van de riolering met de voorkeursvolgorde: 1) Benutting, 2) Bodeminfiltratie binnen het gebied, 3) Berging binnen het gebied, 4) Vertraagde afvoer naar oppervlaktewater buiten het plangebied en 5) Afvoer naar riool. Compenseren van het verlies aan waterberging, indien hemelwater direct of indirect wordt geloosd op oppervlaktewater. De compensatieplicht (Keur waterschap) houdt in dat de toename van verharding in het ruimtelijk plan moet worden gecompenseerd door aanleg van extra waterberging. Dit met een eenmalige uitzondering van 500 m² (stedelijk gebied) en 1500 m² (landelijk gebied) voor particulieren en kleine bedrijven. De compensatieplicht geldt niet in individuele gevallen als op een afstand van 100 m of meer van het oppervlaktewater wordt geïnfiltreerd.

Infiltratie- en bergingsvoorzieningen, zoals bodempassages en open water, moeten voldoende capaciteit hebben om het hemelwater te kunnen verwerken. En zodanig ruimtelijk ingepast (ruimtebeslag, ligging) dat adequaat functioneren is gewaarborgd.

Gevolgen van/ voor het plan

Als ontwikkelingen verwachte negatieve effecten hebben op het bodem- en watersysteem, verwachten we van initiatiefnemers maatregelen om die te beperken en/of compenseren. Hemelwater dient op eigen terrein te worden verwerkt.

Door Kragten is een waterhuishoudkundig onderzoek (rapportnr. 20241001-WIJ023; d.d. 1 oktober 2024) uitgevoerd. De rapportage van het onderzoek is toegevoegd als Bijlage 6 aan deze motivering. In deze ontwikkeling van circa 3.500m² waarin 8 woningen zijn voorzien, is het netto verhard oppervlak 2.469m². Voor het beoogde nieuwe verharde oppervlak is bij een bergingseis van 66,4 mm in totaal 164m³ benodigd. De totale wateropgave voor de kavels is 140m³. Om de haalbaarheid van de waterbergingsmogelijkheden op particulier terrein te toetsen, zijn in het rapport een aantal opties kort beschouwd. Uiteindelijk kan een combinatie van maatregelen er echter voor zorgen dat duurzaam wordt omgegaan met water en regenwater binnen het plangebied kan worden verwerkt.

Voor de invulling van de wateropgave van 24m³ ten behoeve van het openbaar verhard terrein, wordt voor dit plangebied voorgesteld om in de groengebieden tussen de parkeerplaatsen verlagingen aan te brengen ten opzichte van de wegen en woningen zodat hier regenwater kan worden geborgen.

Op basis van het onderzoek blijk dat binnen het plangebied kan worden voldaan aan de berekende bergingsopgave.

Het realiseren van waterberging bij particulieren en openbare percelen is vastgelegd in de regels van het omgevingsplan om te borgen dat deze waterberging ook daadwerkelijk wordt gerealiseerd (zie artikel 22.A.5.2.2). Op deze manier zijn particulieren zelfverantwoordelijk en verplicht om de voorzieningen op eigen terrein te onderhouden en in stand te houden.

4.10.2.1 Beoordeling soortenbescherming

Het is raadzaam om tijdig een quickscan flora en fauna uit te voeren. Daarmee wordt helder of er, en zo ja welke, beschermde soorten op het terrein aanwezig zijn of gebruiken. Afhankelijk van de effecten van het plan op de flora en fauna kan het nodig zijn dat compenserende maatregelen worden genomen of dat het plan moet worden aangepast. Het is niet ondenkbaar dat er beschermde soorten op de locatie aanwezig zijn. De grens van het te onderzoeken gebied moet ruim om het plangebied liggen om ook de invloed op soorten te kunnen bepalen die zich in het direct aangrenzende gebied bevinden.

Voor de realisatie van het voornemen in de vorm van acht woningen komt de bestaande dierenweide te verdwijnen. De geplande werkzaamheden hebben mogelijk effect op verblijfplaatsen van de beschermde diersoorten op de locatie.

Ten behoeve van de voornemen is door Aelmans Milieu Oss een ecologische quickscan (Projectnr. AMO240075, d.d. 17 mei 2024, Bijlage 7) uitgevoerd. Het locatiebezoek heeft plaatsgevonden op 10 mei 2024. De resultaten van de Quickscan Flora en Fauna zijn hieronder opgenomen.

Resultaten

De quickscan heeft tot doel vast te stellen of de beoogde ingrepen van invloed kunnen zijn op beschermde soorten en beschermde gebieden. In de quickscan wordt de (mogelijke) aanwezigheid beschreven van artikel 11.37, 11.46 en 11.54 van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) gespecificeerde soorten.

Voor de geplande ingreep wordt één enkele eik gerooid, welke als nestgelegenheid dient voor een ekster. Op basis van artikel 11.37 van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) is het verboden om opzettelijk nesten, rustplaatsen en eieren van vogels als bedoeld in artikel 1 van de Vogelrichtlijn te vernielen of te beschadigen, of nesten van vogels weg te nemen. Het rooien van de eik met het eksternest dient daarom buiten het broedseizoen (15 maart - 1 augustus) uitgevoerd te worden.

Wanneer de eik met het eksternest buiten het broedseizoen (15 maart - 1 augustus) wordt gerooid, kan verder worden uitgesloten dat de beoogde activiteiten een negatieve invloed zullen hebben op beschermde soorten vanuit Omgevingswet en het Bal.

Aanbevelingen

Zorgplicht

Gezien er op de onderzoekslocatie vrijgestelde en/of algemene soorten voor kunnen komen dient men zich aan de zorgplicht te houden. Geadviseerd wordt om een ecologisch werkprotocol aan te houden. Door bijvoorbeeld één werkrichting vast te leggen kunnen dieren wegvluchten van de werkzaamheden. De vluchtrichting moet wel naar een realistisch vluchtgebied leiden.

Natuurinclusief bouwen

Door tijdens de ontwerpfase te denken aan “natuurinclusief” bouwen kunnen de nieuwe woningen meer natuurwaarde bieden. Denk hierbij aan bijvoorbeeld ingebouwde nestkasten voor vleermuizen of huismussen en gierzwaluwen, maar ook aan het aanplanten van inheemse bomen en struiken (als erfafscheiding).

Conclusies

Op basis van de quickscan die is uitgevoerd ter plaatse van het perceel Heikampseweg – Hoogbroekseweg te Alverna kan worden uitgesloten dat de voorgenomen bouwwerkzaamheden een negatieve invloed hebben op beschermde soorten vanuit de Omgevingswet.

Het aspect 'Soortenbescherming' vormt hiermee geen belemmering voor het planvoornemen.

4.10.3.1 Natura2000

Natura 2000 is een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden. In deze gebieden worden flora, fauna en hun natuurlijke leefomgeving beschermd om de biodiversiteit te behouden. Natura 2000-gebieden worden aangewezen onder twee Europese richtlijnen: de Vogelrichtlijn (1979) en de Habitatrichtlijn (1992). Nederland kent een netwerk van 162 Natura 2000-gebieden.

Negatieve effecten op Natura 2000-gebieden kunnen zowel direct als indirect van aard zijn. Directe effecten zijn bijvoorbeeld verstoringen door licht, geluid of trillingen. Een belangrijk negatief indirect effect op Natura 2000-gebieden is een verhoogde stikstofdepositie. Een activiteit die niet direct verband houdt met of nodig is voor het beheer van een Natura 2000-gebied maar wel significante gevolgen kan hebben voor een Natura 2000-gebied, wordt een 'Natura 2000-activiteit' genoemd binnen de definitie van de Omgevingswet. Een Natura 2000-activiteit dient te voldoen aan rijksregels zoals de specifieke zorgplicht (artikel 11.6, Besluit activiteiten leefomgeving). Daarnaast dient het bevoegd gezag geïnformeerd te worden bij een eventueel ongewoon voorval (artikel 11.13, Besluit activiteiten leefomgeving).

Toetsing ligging t.o.v. Natura 2000

Nabij het plangebied zijn meerdere Natura 2000 gebieden gelegen. Deze liggen tussen de 7 kilometer (Rijntakken) en 13,5 kilometer (De Bruuk) van het plangebied af. De Sint Jansberg is op circa 12 kilometer van het plangebied gelegen.

Figuur: Ligging Natura2000-gebieden

Op basis van bovenstaande weergave, wordt duidelijk dat het voornemen niet gelegen is binnen Natura2000-gebieden en er uitsluitend sprake is van een mogelijke externe werking.

4.10.3.2 Natuurnetwerk Nederland

Het Natuurnetwerk Nederland (NNN) is het Nederlands netwerk van bestaande en nieuw aan te leggen natuurgebieden. Het netwerk heeft als doel om natuurgebieden beter te verbinden met elkaar en met het omringende agrarisch gebied. Het NNN bestaat over het algemeen uit kerngebieden, natuurontwikkelingsgebieden en verbindingszones.

In beginsel zijn de provincies verantwoordelijk voor de instandhouding en ontwikkeling van het Natuurnetwerk Nederland. Instructieregels met betrekking tot de bescherming van Natuurnetwerk Nederland zijn dan ook opgenomen in de omgevingsverordening van de provincie.

Toetsing ligging t.o.v. Gelders Natuurnetwerk

Ten zuidoosten van de locatie aan de Hoogbroekseweg ligt een natuurgebied dat deel uitmaakt van het Gelders Natuurnetwerk. De kortste afstand tot aan dit onderdeel van het Gelders Natuurnetwerk bedraagt circa 430 meter. Het Gelders Natuurnetwerk begint ten oosten van de Graafseweg tot aan Blankberg. Tot het gebied behoren onder andere het Wijchensche Ven en de Hatertse en Overasseltse Vennen.

Op basis van onderstaande weergave, wordt duidelijk dat het voornemen niet gelegen is binnen NNN en er uitsluitend sprake is van een mogelijke externe werking.

Figuur: Ligging Gelders Natuurnetwerk t.o.v. de locatie aan de Hoogbroekseweg

4.10.3.3 Stikstof

Voor voorliggende ruimtelijke motivering is door Pouderoyen Tonnaer een stikstofnotitie incl. bijlagen (Pouderoyen Tonnaer, projectnummer POU240028.004, d.d. 15 mei 2024, Bijlage 8) opgesteld. De resultaten hiervan zijn hieronder weergegeven.

Resultaten

Met het planvoornemen worden 8 woningen gerealiseerd. Op basis van dit bouwplan zijn ten aanzien van het aspect stikstof verschillende fasen te onderscheiden:

• 1. Realisatiefase: tijdelijke effecten ten gevolge van bouw- en aanlegactiviteiten;
• 2. Gebruiksfase: effecten voor onbepaalde tijd na ingebruikname van de nieuwbouw.

Navolgend worden de stikstofrelevante activiteiten per fase beschreven. Daarbij is in eerste instantie de emissie als gevolg van het planvoornemen in kaart gebracht. Dat wil zeggen de emissie die aan de orde is in de realisatiefase en de nieuwe gebruiksfase. Indien de emissie van stikstof in deze fases niet leidt tot depositie op nabijgelegen Natura 2000-gebieden (d.w.z. een toename groter dan 0,00 mol/ha/jaar), dan kan het planvoornemen doorgang vinden zonder vergunningsplicht ten aanzien van de Wet natuurbescherming.

Realisatiefase

Er worden met het planvoornemen 8 woningen van verschillende typologieën gerealiseerd. Op dit moment is er nog geen informatie over de in te zetten mobiele werktuigen, de duur van de inzet en de bouwjaren/ stageklassen van deze werktuigen. Om toch een beoordeling te maken ten aanzien van de emissies in de realisatiefase is een worst-case scenario uitgewerkt. Er is in dit kader aansluiting gezocht bij de Handreiking woningbouw en Aerius opgesteld door het rijk, bijgevoegd in de rapportage. Voor de bouw van de woningen is aangesloten bij de kengetallen. Hierin wordt het kengetal van 3 kg NOx/ per ruime woning gehanteerd. Om een worst-case-scenario te schetsen wordt ook aangenomen dat er ook bij de bouw van de rijwoningen een emissie van 3 kg NOx zal optreden. De emissies ten aanzien van het planvoornemen komen hiermee in totaal op 24 kg NOx.

Conclusie Realisatiefase

De bovenstaande gegevens zijn ingevoerd in de AERIUS calculator en bijgevoegd in de rapportage. Uit deze berekening volgen geen rekenresultaten die leiden tot een toename van de stikstofdepositie op nabijgelegen Natura 2000-gebieden groter dan 0,00 mol/ha/jaar. Rekening houdend met voorgaande conclusies kunnen significant nadelige effecten op Natura 2000-gebieden ten gevolge van de realisatiefase worden uitgesloten.

Gebruiksfase - Verkeer

De woningen wordt gasloos gerealiseerd. In de gebruiksfase is derhalve alleen sprake van een verkeersgeneratie. Voor de berekening wordt de typologieën zoals eerder omschreven gehanteerd. Op basis van de CROW normen gelden de volgende normen per wooneenheid per etmaal voor 1 woning in een matige stedelijkheidgraad in het in buitengebied .

• Koop tussen/hoek woning 7,4
• Koop twee onder-een-kap 7,8
• Koop vrijstaand 8,2

Afgerond resulteert dit in 62 verkeersbewegingen per etmaal. Voor de het berekenen van de stikstofemissies tijdens de gebruiksfase moet worden bepaald wanneer het verkeer opgaat in het heersend verkeersbeeld. In de toekomstige situatie zal het verkeer via de Hoogbroekseweg en de parallelweg van de Graafseweg op de N324 uitkomen, waar deze opgaat in het heersende verkeersbeeld. Er is een stagnatiepercentage van 10% verondersteld op dit traject.

Conclusie gebruiksfase

De bovenstaande gegevens zijn ingevoerd in de AERIUS calculator (versie 2023) en bijgevoegd in de rapportage. Er volgen geen rekenresultaten die leiden tot een toename van de stikstofdepositie op nabijgelegen Natura 2000-gebieden groter dan 0,00 mol/ha/jaar. Rekening houdend met voorgaande conclusies kunnen significant nadelige effecten op Natura 2000-gebieden ten gevolge van de gebruiksfase worden uitgesloten.

Conclusie

Op basis van het voorgaande kan worden geconcludeerd dat op basis van een worst case scenario doorrekening significant negatieve effecten kunnen worden uitgesloten op de instandhoudingsdoelstellingen voor Natura 2000 gebieden. Het planvoornemen is hierdoor niet vergunningsplichtig voor de ‘Omgevingsvergunning Natura 2000-activiteit’ in het kader van de Omgevingswet Het aspect 'Stikstof' vormt geen belemmering voor het voornemen.

4.10.3.4 Houtopstanden

Houtopstanden worden op basis van nationaal beleid beschermd door in het Bal opgenomen rijksregels. In het Omgevingsplan wordt door de gemeenteraad een bebouwingscontour houtkap vastgesteld. Hierbinnen gelden de regels voor het vellen van houtopstanden niet die in het Bal staan. Deze regels worden gesteld met het oog op natuurbescherming, de instandhouding van het bosareaal in Nederland, of het beschermen van landschappelijke waarden. Voorheen waren deze regels gesteld in hoofdstuk 4 van de Wet natuurbescherming. De kern van het beschermingsregime uit het Bal wordt gevormd door een meldingsplicht voor degene die voornemens is om buiten de bebouwingscontour een houtopstand te vellen, en een verplichting om binnen 3 jaar na het vellen of tenietgaan op dezelfde grond te herbeplanten. Daarbij geldt als kwaliteitseis dat de herbeplanting geschiedt op 'bosbouwkundig verantwoorde wijze'. De provincie kan daar bij omgevingsverordening maatwerkregels of maatwerkvoorschriften over vaststellen (zie Stb. 2021, nr. 22, p. 157 en 158).

Toetsing

Langs het perceel staan langs de Hoogbroekseweg in totaal vijf zomereiken (Quercus robur). De bomen hebben een hoogte tussen de 8 en 13 meter. Gezien het aantal van vijf bomen is er geen sprake van een houtopstand.

Onder houtopstand wordt een zelfstandige eenheid van bomen, boomvormers, struiken, hakhout of griend, die een oppervlakte grond beslaat van 10 ha of meer, of bestaat uit een rijbeplanting die meer dan 20 bomen omvat, gerekend over het totaal aantal rijen.

Door de ligging van de beoogde inritten, moet een boom worden verwijderd. Voor de te verwijderen boom worden twee nieuwe bomen aangeplant. Door het planten van de bomen, is het behoud van een evenwichtige boomstructuur geborgd. Naast de te planten bomen worden hagen van inheemse soorten aangeplant. Met het voornemen wordt hierdoor een bijdrage geleverd aan de groenstructuur.

Het aspect ‘Houtopstanden’ vormt geen belemmering voor de voorgenomen ontwikkeling.

4.11.2.1 Beleid

Rijksbeleid

Met de ondertekening van het Verdrag van Valletta (Malta) in 1992 is in Nederland de beleidsmatige zorg voor het archeologisch bodemarchief aanzienlijk toegenomen. In het verdrag staat: Archeologische waarden dienen als onvervangbaar onderdeel van het culturele erfgoed te worden meegenomen en te worden ontzien bij de ontwikkeling en besluitvorming van ruimtelijke plannen. Mocht bescherming onvoldoende mogelijk zijn dan dient, volgens dit verdrag, de informatie te worden onttrokken aan de bodem via archeologisch onderzoek.

Inmiddels zijn de uitgangspunten van het Verdrag middels de Omgevingswet geïmplementeerd in de Nederlandse wetgeving.

Provinciaal beleid

Het plangebied ligt niet binnen de contouren van een cultuurhistorisch of archeologisch waardevol gebied.

Gemeentelijk beleid

Van toepassing is het archeologiebeleid met de bijbehorende archeologische waarden- en verwachtingskaart (RAAP rapport 1828), vastgesteld in 2009 (en verwerkt in het Omgevingsplan). Hierop staat dit gebied aangemerkt als een zone met een hoge archeologische verwachting.

Dubbelbestemming 'Waarde - Archeologie 2'

Ter plaatse van de locatie aan de Hoogbroekseweg en de Heikampseweg geldt de dubbelbestemming 'Waarde - Archeologie 2'. De voor 'Waarde - Archeologie 2' aangewezen gronden zijn, behalve voor de daar voorkomende functies, mede bestemd voor behoud en bescherming van waardevolle verwachte archeologische informatie in de bodem. Voor deze zone geldt voor bodemverstorende activiteiten een ondergrens van 120 m2 en dieper dan 30 cm.

Als die ondergrens in dit plan overschreden wordt (woningen, bijbehorende infrastructuur, bomen etc.) is archeologisch inventariserend onderzoek in de vorm van bureau- en verkennend booronderzoek voor het gehele plangebied noodzakelijk.

4.11.2.2 Toetsing

Ter plaatse van de locatie geldt de dubbelbestemming 'Waarde - Archeologie 2'. Het gaat hierbij om gebieden met een hoge archeologische verwachting. De voor 'Waarde - Archeologie 2' aangewezen gronden zijn, behalve voor de daar voorkomende functies, mede bestemd voor behoud en bescherming van waardevolle verwachte archeologische informatie in de bodem.

Bij een aanvraag voor een omgevingsvergunning voor bouwen voor het oprichten van een bouwwerk, waarbij de bodemwerkzaamheden groter dan 120 m² en dieper dan 30 centimeter zijn, dient de aanvrager een rapport te overleggen, waarin de archeologische waarden van de gronden waarop de aanvraag betrekking heeft naar het oordeel van het bevoegd gezag in voldoende mate zijn vastgesteld

4.11.2.3 Archeologie bureau- en inventariserend booronderzoek

De te realiseren woningen overschrijden de drempelwaarde van 120m² en een diepte van 30cm onder het maaiveld, waardoor de archeologische waarden van de gronden ter plaatse onderzocht dienen te worden. Ten behoeve van de voorgenomen ontwikkeling aan de Hoogbroekseweg, is door Bureau voor Archeologie om deze reden een een verkennend bureau- en verkennend booronderzoek (rapportnr. 1454; ARCHIS onderzoeksmeldinsnummer: 5562687100 (ABU); 5562702100 (ABO); d.d. 10 mei 2024; Bijlage 9) uitgevoerd. De resultaten van dit onderzoek zijn hieronder weergegeven.

Resultaat bureauonderzoek

Op basis van het bureauonderzoek blijkt dat de ondergrond van het plangebied bestaat uit grofzandige pleistocene rivierafzettingen. Hierop ligt een (dun) pakket stuif- en/of rivierduinzand. De bouwvoor is 20 tot 50 cm dik.

Het landschap kan bewoond zijn geweest vanaf het Laat Paleolithicum. In de omgeving van het plangebied zijn resten uit de Bronstijd en IJzertijd aangetroffen. In de 18e eeuw bestaat het landgebruik waarschijnlijk uit heide. Aan het begin van de 19e eeuw is het overgrote deel omgezet in bouwland. Het plangebied blijft onbebouwd tot en met het heden.

Archeologische verwachting op basis van het booronderzoek

Tijdens het booronderzoek zijn vijf boringen gezet met einddieptes tussen 285 en 300 cm -mv. Uit de boringen blijkt dat onder de 30 tot 40 cm dikke bouwvoor de bodem bestaat uit rivierduinafzettingen op komafzettingen (Laag van Wijchen) op grofzandige rivierafzettingen. In het overgrote deel van het plangebied ligt de C-horizont direct onder de bouwvoor. Enkel in het noordoosten van het plangebied is nog een restant van een B-horizont aanwezig. Deze horizont is mogelijk omgewerkt.

De natuurlijke bodem is waarschijnlijk door egalisatie grotendeels verdwenen. De kans is klein dat behoudenswaardige archeologische resten aanwezig zijn die door de voorgenomen ingrepen verstoord gaan worden.

Advies

Bureau voor Archeologie adviseert het plangebied vrij te geven voor de voorgenomen ontwikkeling.

4.11.2.4 Selectiebesluit

Het rapport is beoordeeld en goedgekeurd door het bevoegd gezag, de gemeente Wijchen. Het selectieadvies van het onderzoeksbureau wordt overgenomen. Voor deze ontwikkeling is geen archeologisch vervolgonderzoek meer nodig. De bodem is geëgaliseerd en in dat proces zullen eventueel aanwezige archeologische sporen en resten verstoord zijn geraakt. De kans is klein dat er nog een behoudenswaardige vindplaats in de bodem aanwezig is.

Als er onverwachts toch archeologische sporen of resten worden gevonden tijdens de werkzaamheden voor de bouw, dan is het een wettelijke verplichting om deze te melden. Dat staat in artikel 5.10 en 5.11 van de Erfgoedwet. Dit kan worden gemeld bij de gemeente Wijchen of bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE).

4.11.2.5 Gevolgen voor het voorliggend plan

Op basis van het uitgevoerde archeologisch onderzoek is het besluitgebied archeologisch vrijgegeven, waardoor de archeologische dubbelbestemming is komen te vervallen. Er is geen archeologische bescherming meer opgenomen in het TAM-omgevingsplan.

4.11.2.6 Conclusie

Op basis van het bovenstaande wordt geconcludeerd dat het aspect ‘archeologie’ geen belemmering vormt voor de voorgenomen ontwikkeling.

4.11.3.1 Algemeen

Als onderdeel van de overwegingen rondom een evenwichtige toedeling van functies aan locaties en het stellen van regels voor c.q. aan activiteiten dient ook rekening te worden gehouden met cultureel erfgoed.

De verplichting om ook cultuurhistorische waarden te beschermen is in de Omgevingswet meegenomen. De instructieregels uit artikel 5.130 lid 2 van het Bkl geven aan voor welke punten onder meer bescherming benodigd is. In de Omgevingswet wordt cultureel erfgoed in de fysieke leefomgeving als volgt afgebakend: 'monumenten, archeologische monumenten, stads- en dorpsgezichten, cultuurlandschappen en, voor zover dat voorwerp is of kan zijn van een evenwichtige toedeling van functies aan locaties in het Omgevingsplan, ander cultureel erfgoed als bedoeld in artikel 1.1 van de Erfgoedwet'. Onder 'ander cultureel erfgoed' gaat het zowel om roerend erfgoed ('cultuurgoederen') als om immaterieel cultureel erfgoed voor zover dat aan een specifieke plek gebonden is.

De gemeente moet voor cultureel erfgoed dat voor bescherming in aanmerking komt een toereikend beschermingsregime opnemen in het Omgevingsplan. In het Besluit kwaliteit leefomgeving staan hiervoor instructieregels (artikel 5.130 lid 2 Bkl). Deze regels gaan over:

• ontsiering, beschadiging of sloop van beschermde monumenten
• verplaatsing van beschermde monumenten
• gebruik van monumenten ter voorkoming van leegstand
• aantasting van de omgeving van een beschermd monument
• aantasting van karakteristieke stads- en dorpsgezichten en cultuurlandschappen

4.11.3.2 Gebiedsomschrijving

In het geldende Omgevingsplan is een beschermingsregime voor het cultureel erfgoed opgenomen in de vorm van 'Waarde - Cultuurhistorisch waardevol gebied'. De gemeente Wijchen heeft op 3 mei 2017 het Parapluplan Cultuurhistorie Wijchen vastgesteld. Dit Parapluplan werkt door in het tijdelijk deel van het Omgevingsplan.

De voor Waarde - Cultuurhistorisch waardevol gebied aangewezen gronden zijn, behalve voor de andere daar voorkomende functies, mede bestemd voor het behoud, beheer en versterking van de cultuurhistorische waarden.

Het is verboden binnen deze aanduiding zonder een schriftelijke vergunning van het bevoegd gezag (omgevingsvergunning voor werken en werkzaamheden) de onderstaande omgevingsvergunningplichtige werken en werkzaamheden uit te voeren.

• het aanbrengen van (half-)verhardingen;
• het rooien of vellen van houtgewas;
• afgraven, vergraven, ophogen en egaliseren van de bodem;
• graven of dempen van sloten;
• verwijderen van perceelrandbeplanting;
• aanleggen van wegen of paden;
• wijzigen van perceels- of kavelgrenzen;
• het aanbrengen van hoogopgaande beplanting anders dan het herplanten van gerooide / gevelde houtopstanden;
• het verwijderen van wegen of paden.

Daarnaast zijn de cultuurhistorische Inventarisatie (actualisatie) Tussen stad en land tussen Maas en Waal (RAAP-Rapport 3040) en Beleidsnota Cultuurhistorie 'Samen in Verscheidenheid' inclusief Cultuurhistorische waarderings-en beleidskaart (RAAP 2017) van toepassing. In deze documenten heeft gemeente Wijchen het cultuurlandschap en gebouwde omgeving gewaardeerd.

Het plangebied heeft volgens de cultuurlandschappelijke waarderingskaart een middelhoge waardering.

Figuur: Uitsnede Cultuurhistorische Waarderingskaart

4.11.3.3 Toetsing

Ten behoeve van voorliggende planontwikkeling is het cultureel erfgoed geïnventariseerd en is de aanvaardbaarheid van wijziging van het Omgevingsplan beoordeeld. De resultaten daarvan worden hierna beschreven. Daarbij wordt ook aangegeven op welke wijze rekening is gehouden met het beschermen en het voorkomen van aantasting van cultureel erfgoed.

Figuur: Uitsnede Cultuurhistorische beleidskaart

Het plangebied heeft volgens de cultuurlandschappelijke waarderingskaart een middelhoge waardering. Het plangebied heeft als kenmerk het landschapstype droge kampontginningen op rivierduin of dekzandrug (ktd1). De kampontginningen kenmerk(t)en zich vrijwel in het hele gebied door hun openheid, het aanwezige reliëf en het gebruik als akkerland.

Vanuit het aspect cultuurhistorie wordt het sparen van de overgebleven kampontginningen aan de rand van de bebouwde kom aanbevolen. Het vormt een vriendelijke overgang van de kom naar het landelijk gebied.

De kern van Alverna wordt uitgebreid richting het noorden; daarbij wordt de kavelstructuur behouden. Ten noorden van de planlocatie blijft sprake van een afwisseling tussen woonbebouwing en kampontginningen. Daarbij blijft de vriendelijke overgang tussen het stedelijk en landelijk gebied behouden.

In en rondom het plangebied is geen monumentale bebouwing aanwezig.

4.11.3.4 Conclusie cultureel erfgoed

Het aspect ‘cultuurhistorie’ vormt geen belemmering voor de voorgenomen ontwikkeling.

4.13.1.1 Wettelijk kader

Uit de maatschappelijke doelen van de Omgevingswet vloeit voort dat deze onder meer is gericht op een duurzame ontwikkeling van de fysieke leefomgeving. Dit houdt in, dat de wet voorziet in een ontwikkeling van de fysieke leefomgeving die tegemoet komt aan de behoeften van de huidige generatie zonder de mogelijkheden voor toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen. Duurzame ontwikkeling is een breed begrip waar een veelheid aan onderwerpen onder kan vallen, zoals energietransitie en klimaatadaptatie. In de NOVI is daarom 'ruimte voor klimaatadaptatie en energietransitie' als prioriteit opgenomen. Daarnaast vallen onder het begrip duurzaamheid ook onderwerpen als mobiliteit, duurzaam bouwen en biodiversiteit.

Het beleid ten aanzien van energietransitie en klimaatadaptatie vloeit voort uit nationale programma's die vervolgens regionaal zijn uitgewerkt (Regionale Energiestrategie, Nationale Klimaatadaptatiestrategie). De doelstellingen die hieruit voortvloeien zijn vervolgens integraal opgenomen in het gemeentelijk beleid, met name de Omgevingsvisie. Deze is weer uitgewerkt in programma's.

In het Omgevingsplan zijn de beleidsdoelstellingen voor zover noodzakelijk vanuit het oogpunt van een evenwichtige toedeling van functies aan locaties uitgewerkt in juridisch bindende regels.

4.13.1.2 Toepassing

Bij duurzaam bouwen en verbouwen wordt er rekening gehouden met de effecten op het milieu. Binnen het kader van de Omgevingswet worden al de nodige regels voorgeschreven met betrekking tot duurzaam (ver)bouwen.

• Verbeteren energieprestatie: Zo zijn in het Bbl eisen ten aanzien van Bijna energieneutrale gebouwen (BENG) opgenomen.
• Stimuleren milieuvriendelijk en circulair bouwen: de milieuprestatie van gebouwen (MPG) opgenomen.
• Natuurinclusief bouwen.

Beoordeling

Aangenomen kan worden dat bij de realisatie van de woningen de nieuwste standaard op het gebied van bouwen en energie zal worden toegepast. De toekomstige gebouwen zullen getoetst worden middels een BENG-berekening.

De BENG staat in dit geval voor bijna-energieneutraal gebouw. Sinds 1 januari 2021 moeten in Nederland alle nieuwe gebouwen 'bijna-energieneutraal' zijn. Door middel van bijvoorbeeld een zonneboiler ten behoeve van warmwater, een warmtepomp of zonnepanelen ten behoeve van stroom, kan er gezorgd worden voor een zelfvoorzienend huis.

Naast de BENG-norm is er aandacht voor een toekomstige bestendige waterberging en duurzaam materiaalgebruik. Door bij de materiaalkeuze te kiezen voor duurzame producten is een goede basis voor een duurzaam project gelegd. Ter compensatie van de toegenomen verharding, wordt een duurzame hemelwaterhuishouding geborgd, door bergende en infiltrerende voorzieningen. Naast het gebruik van duurzame materialen, wordt een natuurinclusieve bouwstijl toegepast, waarbij er rekening wordt gehouden met vogels en vleermuizen.

Op basis van het bovenstaande wordt een duurzaam en natuurinclusief resultaat behaald. Hiermee wordt er voldoende invulling gegeven aan de energietransitie.

4.13.2.1 Wettelijk kader Klimaat(adaptatie)

Om invulling te geven aan de in de NOVI beschreven prioriteit 'Ruimte voor klimaatadaptatie en energietransitie' dient bij de overwegingen rondom een evenwichtige toedeling van functies aan locaties en het stellen van regels voor c.q. aan activiteiten rekening te worden gehouden met maatregelen ten aanzien van klimaatadaptatie. Onder klimaatadaptatie wordt verstaan: het tijdig en effectief aanpassen aan het actuele of verwachte klimaat. Daardoor kan schade door klimaatverandering beperkt worden.

Voor klimaatadaptatie is het belangrijk om integraal te werken en meekoppelkansen met andere ruimtelijke ontwikkelingen te benutten. Er zijn veel mogelijkheden om de aanpak en maatregelen uit de verschillende transities te combineren. Hierbij kan gedacht worden aan waterberging in natuurgebieden, groen in de stad en vermindering van hitte in de bebouwde omgeving. Ten behoeve van deze afwijking van het Omgevingsplan zijn mogelijke meekoppelkansen geïnventariseerd en is de aanvaardbaarheid van deze afwijking van het Omgevingsplan ten aanzien van het aspect 'klimaatadaptatie' beoordeeld.

De gemeente streeft naar een klimaatbestendige en waterrobuuste leefomgeving, anticiperend op hevigere perioden met hitte, neerslag en droogte. Bij ruimtelijke ontwikkelingen worden schadelijke effecten van klimaatverandering (wateroverlast en verdroging) voor het grondgebruik en vice versa beperkt of teruggebracht tot een acceptabel niveau. Waterhuishoudkundige voorzieningen zijn energiezuinig en duurzaam.

Er moet gekomen worden tot een klimaatadaptieve ruimtelijke inrichting, o.a. voor wat betreft bebouwing, wegen, groen en water. Ook is het uitgangspunt dat water bij hevige neerslag in de bebouwing terecht komt of afstroomt buiten het plangebied. De hoeveelheid verhard oppervlak tot een minimum beperken. Zorgdragen voor voldoende waterberging, tegen hemelwateroverlast en ter buffering van water in droge tijden (zie ook waterberging). Groenstructuren klimaatrobuust aanleggen voor wat betreft areaal, type beplanting en waterbergend vermogen.

Grondwateronttrekking (verdroging) beperken door hoogwaardige toepassing van drinkwater en het treffen van waterbesparende voorzieningen. Zo mogelijk hemelwater gebruiken voor laagwaardige toepassingen. Verder bij de ruimtelijke ontwikkeling rekening houden met de droogtegevoeligheid van de locatie en mogelijke bodemdaling die daardoor kan ontstaan.

4.13.2.2 Toepassing

Via de kaarten van Atlas Leefomgeving is de kaart 'Klimaatrisico' geraadpleegd. Op de kaart wordt weergegeven waar de risico’s van klimaatverandering hoog zijn. Hoe groener de kleur, hoe hoger het risico.

Klimaatrisico

Het klimaatrisico op deze kaart laat zien waar men last kan hebben van een hoge gevoelstemperatuur (hittestress) én waar wateroverlast kan ontstaan na een hevige regenbui. Dat zijn vooral buurten met veel stenen.

Figuur: Uitsnede kaart Klimaatrisico (Bron: AtlasLeefomgeving)

Het plangebied krijgt op deze kaart geen score omdat er nog sprake is van een locatie in het buitengebied. Voor de locaties geldt hierdoor dat deze zich buiten het meetgebied bevinden.

De kern van Alverna krijgt ter illustratie een score van 4.0. Dit betreft een gemiddelde score, waarbij sprake is van een beperkt klimaatrisico. Doordat de locaties daarentegen gelegen is in een landelijke en open omgeving met meerdere bomen, mag aangenomen worden dat het klimaatrisico ter plaatse van het project lager is dan het gemiddelde behorende bij de kern Alverna.

Door de landelijke omgeving is hittestress niet aan de orde. Ondanks dat wordt er bij het bouwen rekening gehouden met goede isolatie. Voor het plan worden daarnaast nieuwe bomen gepland. De waterbergende voorzieningen worden daarnaast ook aangelegd om temperatuurschommelingen af te zwakken.

Water en klimaatadaptatie

Er vindt geen grondwateronttrekking plaats. Door te realiseren infiltratievoorzieningen zal door het voornemen meer water kunnen infiltreren binnen het plangebied dan in de bestaande situatie. Dit maakt het plangebied meer robuust en beperkt de verdroging. Door het behoud van de groene buitenruimte in de vorm van bomen, wordt bijgedragen aan het beperken van overlast in de vorm van warmtestress.

Klimaatbuiten

Het maaiveld van de wegen aan de oost en zuidkant van het projectgebied ligt op circa 8,9 m+NAP tot 8,6 m+NAP. Het plangebied zelf ligt op gemiddeld 8,3 m+NAP. Hiermee liggen de wegen hogen dan het projectgebied. Volgens de maaiveldanalyse van Druten-Wijchen is het projectgebied niet gevoelig voor wateroverlast bij een bui van 70mm.

Figuur: Locaties en diepte water op straat bij een bui van 70mm (bron: maaiveldanalyse Druten-Wijchen)

Volgens de wateroverlastkaart van Waterschap Rivierenland is het projectgebied echter een beetje gevoelig voor wateroverlast bij een bui van 70mm in 2 uur tijd. Dit is te verklaren doordat de maaiveldanalyse alleen rekening houd met het uittredend rioolwater en niet met neerslag om onverharde terreindelen. De kaart van Waterschap Rivierenland houdt daarentegen geen rekening met riolering, maar laat wel ingesloten laagtes zien die vol water kunnen komen te staan.

Figuur: Waterdiepte bij een piekbui van 70mm in twee uur (bron: Klimaatatlas Riviereland)

De waterdiepte in het projectgebied is gemiddeld 10 tot 15cm en geen wateroverlast in het zuidwesten. Deze kaart is gemaakt met modelgegevens, waardoor de afkadering van de waterdieptes in werkelijkheid waarschijnlijk niet zo zal zijn als weergegeven op de kaart. Wel geeft de kaart aan dat het belangrijk is dat bouwpeilen voldoende hoog worden gekozen om wateroverlast te voorkomen.

In het waterhuishoudkundig onderzoek is daarom getoetst aan de bouwpeilen (Bijlage 6).

4.14.1.1 Wettelijk kader

De intensieve veehouderijen dragen bij aan de emissies van fijnstof (PM10) in Nederland. Dit geëmitteerde fijnstof bestaat uit een aantal stoffen, waarvan endotoxinen onderdeel uit (kunnen) maken. Er zijn onderzoeksrapporten gepubliceerd waarin wordt aangetoond dat omwonenden rond veehouderijen gezondheidsrisico's lopen door de blootstelling aan emissies uit veehouderijen. De ontwikkeling van een landelijk toetsingskader voor endotoxine door het Rijk, op advies van de Gezondheidsraad, is nog niet afgerond.

4.14.1.2 Toetsing

In 4.7.2 Toetsing Geur zijn middels I-Go Veehouderijen (Gelderland) welke veehouderijen er in de nabije omgeving gevestigd zijn. Hierbij zijn de onderstaande veehouderijen relevant.

• Heumenseweg 83: op 650 meter afstand met circa 926 varkens

• Heumenseweg 262: op 650 meter afstand met circa 550 varkens
• Heumenseweg 202: op 1,2 kilometer afstand met circa 1.010 varkens
• Heumenseweg 200: op 1,2 kilometer afstand met circa 1.010 varkens

Naast de individuele contouren per bedrijf moet ook de cumulatie met andere bedrijven in de omgeving betrokken worden in de beoordeling. In het toetsingskader is niet voorzien in een berekeningswijze voor cumulatie, zodat uitgegaan moet worden van een kwalitatieve beoordeling. De indicatieve endotoxine risicocontouren van de veehouderijen hebben gezien de ligging aan dezelfde straat mogelijk een cumulerende werking met elkaar.

De beoogde woningen zijn echter op minimaal 650 meter afstand gelegen van de eerste intensieve veehouderij waar varkens of pluimvee wordt gehouden. Bijkomend argument is de windrichting. Gezien de overwegende windrichting in Nederland uit het zuidwesten is en de ligging van de planlocatie ten noorden van Heumenseweg, zijn er beperkte gezondheidsrisico's ten gevolge van endotoxinen.

In de onmiddellijke omgeving van onderhavig plangebied zijn geen kippen-/varkenshouderijen gelegen. Hiermee is geen sprake van overschrijding van de advieswaarden van endotoxinen. Samenvattend kan worden geconcludeerd dat endotoxine geen belemmering vormt voor het realiseren van het plan en er sprake is van een evenwichtige toedeling van functies aan locaties.

4.14.2.1 Wettelijk kader

Uit onderzoek blijkt dat mensen die wonen in de nabijheid van een geitenhouderij, meer kans hebben op een longontsteking. Totdat er meer duidelijkheid is over de oorzaak van de longontsteking en een integrale aanpak voor handen is, adviseert de GGD het voorzorgsbeginsel toe te passen en terughoudend te zijn met uitbreiding of nieuwvestiging van geitenhouderijen in de buurt van gevoelige functies. Andersom geldt ook dat geadviseerd wordt om terughoudend te zijn met het plaatsen van gevoelige bestemmingen in de buurt van bestaande geitenhouderijen. Dat betekent dat gemeenten wordt geadviseerd om in hun besluitvorming de risico's op longontsteking mee te wegen. Op basis van onderzoeksresultaten is het risico op longontsteking groter naarmate de afstand tot een geitenbedrijf kleiner is. De GGD-richtlijn hanteert daarom een richtafstand van 2 kilometer tussen geitenhouderijen en gevoelige functies.

Omwonenden binnen 1,5 tot 2 kilometer afstand van een geitenhouderij hebben een verhoogd risico op een longontsteking.

Er wordt een consistent verband gevonden tussen de aanwezigheid van (melk)geitenhouderijen op afstanden van 1,5 tot 2 kilometer en een verhoogd risico op longontsteking. Boven de 1,5 kilometer neemt het risico exponentieel af, waardoor het risico boven de 2 kilometer nihil is.

4.14.2.2 Toetsing

De dichtstbijzijnde geitenhouderij bevindt zich vermoedelijk aan de Wooijstraat 9 te Herpen op circa 8,2 kilometer afstand. Binnen twee kilometer van het plangebied bevinden zich hiermee geen geitenhouderijen.

4.14.3.1 Wettelijk kader

Als onderdeel van de afweging in het kader van een evenwichtige toedeling van functies aan locaties moet in een Omgevingsplan ook rekening worden gehouden met het belang van het beschermen van de gezondheid (artikel 2.1, vierde lid, Omgevingswet). Het belang van gezondheidsbescherming speelt dus een belangrijke rol en moet zorgvuldig worden afgewogen tegen andere onderdelen en aspecten van de fysieke leefomgeving en de rechtstreeks daarbij betrokken belangen.

Hoogspanningsverbindingen kunnen van negatieve invloed zijn op de gezondheid van de omgeving, maar dragen tegelijkertijd ook bij aan de Nederlandse infrastructuur en zijn van essentieel belang voor het functioneren van het energienetwerk. Hoogspanningsverbindingen leveren dus zowel een positieve als negatieve bijdrage aan de fysieke leefomgeving.

Een negatieve invloed op de gezondheid van de omgeving, kan worden veroorzaakt door magneetvelden en geluid van de hoogspanningsverbindingen. Voor het eerste gezondheidsaspect 'magneetvelden' geldt op basis van advies van het Rijk dat zoveel als redelijkerwijs mogelijk is vermeden dient te worden dat er nieuwe situaties ontstaan waarbij kinderen (tot 15 jaar) langdurig verblijven in een gebied rond bovengrondse hoogspanningslijnen, waarbinnen het jaargemiddelde magneetveld hoger is dan 0,4 microtesla. Ten aanzien van het gezondheidsaspect 'geluid' geldt dat rekening moet worden gehouden met geluid in de vorm van windfluiten en knetterend geluid door elektrische ontladingen (coronageluid) veroorzaakt door hoogspanningsverbindingen.

Ten behoeve van deze afwijking van het Omgevingsplan is in het kader van een evenwichtige toedeling van functies aan locaties rekening gehouden met de gezondheidsaspecten (magneetveld en geluid) die hoogspanningsverbindingen kunnen veroorzaken. De toepassing van deze gezondheidsaspecten op onderhavige Buitenplanse Omgevingsplanactiviteit (BOPA) ten behoeve van de afwijking van het Omgevingsplan is hierna beschreven.

4.14.3.2 Toepassing

De meest nabijgelegen hoogspanningsverbinding bevindt zich op voldoende afstand van het plangebied. Op navolgende kaart wordt de meest nabijgelegen hoogspanningsverbinding tot het plangebied afgebeeld.

Figuur: Ligging hoogspanningsverbindingen

Ligging plangebied t.o.v. hoogspanningsverbindingen

Op bovenstaande kaart is te zien dat ten zuiden het projectgebied een 380 kV hoogspanningsverbinding loopt. Deze verbinding ligt op circa 2,4 kilometer afstand. De 150 kV hoogspanningsverbindingen ten oosten van het projectgebied ligt op circa 1,8 kilometer afstand.

Magneetvelden

Het Rijk adviseert aan het bevoegd gezag om bij het toelaten van nieuwe bovengrondse hoogspanningsverbindingen of het wijzigen van bestaande hoogspanningsverbindingen rekening te houden met magneetvelden. De magneetvelden zijn mogelijk van invloed op de gezondheid van omwonenden.

Geluid

De bovengrondse delen van de hoogspanningsverbinding kunnen geluidseffecten veroorzaken. Er kan sprake zijn van windfluiten en met name bij vochtige weersomstandigheden kan een knetterend geluid optreden door elektrische ontladingen.

Conclusie

De afstand tussen de locatie en de hoogspanningsverbindingen zorgt ervoor dat er geen hinder ondervonden wordt op locatie.

4.14.4.1 Wettelijk kader

In het kader van een goede ruimtelijke ordening wordt bij het mogelijk maken van een nieuwe gevoelige functie in de nabijheid van agrarische functies aandacht gevraagd voor spuitzones in verband met het risico's voor de volksgezondheid vanwege eventuele blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen via drift. Met de term drift wordt de hoeveelheid gewasbeschermingsmiddel bedoeld die bij het spuiten buiten het agrarisch perceel op de grond terecht kan komen en/of op hoogte door de lucht passeert. Vooral bij middelen met een hoge toxiciteit en/of voor kwetsbare groepen, zoals jonge kinderen of ouderen, kan drift risico's voor de gezondheid inhouden.

4.14.4.2 Toetsing

Op basis van vaste jurisprudentie dient een vaste afstand van 50 meter te worden aangehouden tussen gevoelige functies en percelen waar gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt. Doorgaans vindt spuiten met name plaats in (fruit)boomgaarden. De gemeente Wijchen heeft in het bestemmingsplan 'Buitengebied Wijchen' een regeling opgenomen dat het oprichten van nieuwe boomgaarden binnen 50 meter afstand geen onevenredige afbreuk mag doen aan het woon- en leefklimaat.

Alle agrarische percelen binnen 50 meter van het plangebied liggen in de huidige situatie reeds binnen 50 meter van een bestaande gevoelige functie. Het oprichten van boomgaarden is in de huidige situatie al niet mogelijk. Het toevoegen van extra gevoelige functies leidt niet tot een extra belemmering voor omliggende agrarische percelen.

Hiermee kan worden gesteld dat ter plaatse geen nadelige gevolgen voor het woon- en leefklimaat ontstaan door gewasbeschermingsmiddelen en dat agrarisch grondgebruik niet meer wordt belemmerd dan nu al het geval is.

4.14.5.1 Wettelijk kader

Als onderdeel van de overwegingen rondom een evenwichtige toedeling van functies aan locaties en het stellen van regels voor c.q. aan activiteiten dient ook rekening te worden gehouden met het belang van het bevorderen van de gezondheid. Gezondheidsbevordering wordt veelal geassocieerd met het verminderen van de druk van de leefomgeving op de gezondheid, bijvoorbeeld door geluid en luchtverontreiniging te beperken.

Bij positieve gezondheid staat een brede kijk op gezondheid centraal: een fysieke leefomgeving die uitnodigt tot gezond gedrag en mensen stimuleert tot meer bewegen, gezonder eten en elkaar ontmoeten, wordt als een leefomgeving met positieve gezondheidseffecten beschouwd.

Een concreet wettelijk kader waarin wordt geduid waaraan een leefomgeving met positieve gezondheidseffecten minimaal aan dient te voldoen ontbreekt. Wel wordt gestimuleerd om de leefomgeving zo in te richten dat positieve gezondheidseffecten worden bevorderd.

De GGD GHOR Nederland heeft in samenwerking met het RIVM kernwaarden opgesteld die de basis vormen voor de uitwerking en borging van het thema positieve gezondheid in het Omgevingsplan. De kernwaarden zijn onderverdeeld in drie categorieën, namelijk: woonomgeving, mobiliteit en gebouwen. Deze zijn nader uitgewerkt in de regels van het Omgevingsplan.

Ten behoeve van dit omgevingsplan zijn de relevante bijdragen aan positieve gezondheid geïnventariseerd en is de aanvaardbaarheid van deze herziening van het omgevingsplan beoordeeld.

4.14.5.2 Toetsing

De locatie biedt een aantrekkelijke, groene en veilige woonomgeving voor de toekomstige bewoners. De groene omgeving met tal van recreatieve mogelijkheden, nodigt uit om naar buiten te gaan.

De kern van Alverna op korte afstand en op iets grotere afstand Wijchen en Nijmegen zorgen ervoor dat alle faciliteiten in de omgeving voorhanden zijn, waardoor ontmoeting gestimuleerd wordt. Zoals hierboven aangetoond zijn er geen aspecten die een positieve gezondheid zouden kunnen schaden. De meerwaarde van de locatie en omgeving zal een positief effect om de gezondheid en kwaliteit van leven hebben.

Bij de uitbreiding van de woonwijk, in de vorm van acht woningen, op deze locatie is er sprake van een evenwichtige toedeling van functies aan locaties.