Landelijk gebied Oudewater & Willeskop

3.4.1 Landschap

Het landschap in de gemeente Oudewater is tot stand gekomen door abiotische factoren als bodem, water, klimaat en reliëf. Daarnaast zijn menselijke ingrepen sterk bepalend geweest voor het huidige landschap. Het plangebied is grotendeels in agrarisch gebruik en wordt gekenmerkt door een grote openheid. De Hollandsche IJssel en de Lange Linschoten bepalen daarnaast de landschapsstructuur. Langs deze beide waterlopen ligt de bebouwing in het plangebied.

In het plangebied kunnen op basis van de (samenhang tussen) bodem en grondgebruik twee landschapstypen worden onderscheiden. Het grootste gedeelte van het plangebied behoort tot het slagenlandschap. Het buitendijks gebied langs de Hollandsche IJssel behoort tot het rivierenlandschap. De beide landschapstypen worden in het navolgende kort beschreven.

Slagenlandschap

Het plangebied behoort grotendeels tot het slagenlandschap (ook wel copelandschap genoemd). De karakteristieke lange en smalle kavels van dit landschap zijn typerend voor de copeontginningen van het veen. Kenmerkend voor het landschapstype is dan ook het open weidelandschap, dat wordt doorsneden door een fijnmazig stelsel van sloten.

In de open ruimten liggen enkele landschappelijke elementen zoals kleine geriefbosjes en houtkades/tiendwegen. In het plangebied zijn diverse knotwilgen aanwezig, zoals rijen knotwilgen langs de weteringen waaraan de bebouwingslinten liggen, in de bermen van tiendwegen, in de achterliggende weilanden en als omzoming van hoogstamboomgaardjes.

De dorpslinten, zoals de Lange Linschoten, zijn relatief besloten door de aanwezige bebouwing en beplanting (onder meer in de vorm van boomgaarden). Er zijn echter ook nog doorzichten naar het achterliggende open weidelandschap. In de lintbebouwing is veel karakteristieke, beeldbepalende bebouwing aanwezig. Het betreft hierbij met name (voormalige) boerderijen.

Rivierenlandschap

Het rivierenlandschap is meer besloten dan het slagenlandschap door de aanwezige bebouwing en beplanting. De Hollandsche IJssel kent brede, hoog opgeslibde uiterwaarden. Door deze hoge ligging is een fijnmazige ontwatering, zoals in het slagenlandschap, niet nodig. Om deze reden is hier meer sprake van een blokvormige verkaveling. In de uiterwaarden zijn verspreid liggende boomgaarden aanwezig.

3.4.2 Natuur

Natuurwaarden in het buitengebied van Oudewater zijn gebonden aan de landschapstypen, zoals deze in de vorige paragraaf zijn beschreven. De natuur in Oudewater kenmerkt zich dan ook door de afwisseling van (grasland)percelen, sloten en andere waterlopen, kades en houtopstanden.

De graslanden in het plangebied zijn over het algemeen voedselrijk. Dit komt met name door het intensieve agrarisch grondgebruik. Langs de sloten, oevers en kades komen plaatselijk wel bijzondere vegetatie voor zoals waterviolier, echte koekoeksbloem, dotterbloem en kleine valeriaan.

De houtkades in het plangebied herbergen plaatselijk nog de kenmerkende soortenrijke vegetaties van voedselarme milieutypen. Hier komen onder meer het gewoon nagelkruid, look-zonder-look en hemelsleutel voor. Daarnaast komen langs de Hollandsche IJssel plaatselijk nog stroomdalvegetaties voor met kenmerkende soorten als streepzaad, wilde peen en aardaker.

De weidegebieden in de gemeente Oudewater functioneren onder andere als broedgebied voor weidevogels als grutto, kievit en tureluur. Daarnaast is de afgelopen decennia het aantal overwinterende en doortrekkende wintergasten als kleine en wilde zwaan, kolgans, smient et cetera toegenomen. In het plangebied komen daarnaast alleen veel voorkomende soorten zoogdieren, amfibieën en reptielen voor.