Simmerfjild Makkum

1.1 Aanleiding

Dit bestemmingsplan moet voorzien in een deel van de woningbehoefte van Makkum. Fase 1 betreft circa 55 woningen en op termijn zou er een mogelijkheid kunnen zijn om onder voorwaarden een tweede fase met nog eens 33 woningen toe te voegen. Voor het opstellen van dit bestemmingsplan is een uitgebreid participatieproces met betrokkenen uit de omgeving doorlopen.

Momenteel hebben de gronden van het plangebied hoofdzakelijk de agrarische bestemming. Het planvoornemen met de beoogde te realiseren woon-, groen- en waterfuncties in het gebied is dan ook niet passend in het geldende bestemmingsplan. Het is noodzakelijk dat er een nieuw bestemmingsplan wordt opgesteld waarmee de bouw van de woningen planologisch-juridisch mogelijk wordt gemaakt. Het voorliggende bestemmingsplan voorziet hierin.

Het planvoornemen van dit bestemmingsplan moet voorzien in een deel van de woningbehoefte van Makkum door het in twee fasen mogelijk maken van circa 88 woningen. Fase 1 betreft circa 55 woningen en op termijn kunnen circa 33 woningen met fase 2 worden gerealiseerd. Voor het opstellen van dit bestemmingsplan is een uitgebreid participatieproces met betrokkenen uit de omgeving doorlopen.

Het plan voorziet in een breed scala van woningtypen om diverse groepen woningzoekenden te bedienen. Het totale plan kan uiteindelijk ruimte bieden voor een mix van woningen (rijwoningen, vrijstaande woningen, vrije kavels, twee-onder-één-kap woningen, hoekwoningen en andere woongebouwen).

1.2 Stukken bij het plan

Het bestemmingsplan 'Brondocument' bestaat uit de volgende stukken:

• toelichting;
• regels;
• verbeelding;
• bijlagen bij de toelichting;
  • 1. bijlage 1: Beeldkwaliteitsplan
  • 2. bijlage 2: Verkennend (water)bodemonderzoek
  • 3. bijlage 3: Inventariserend archeologisch veldonderzoek (2004)
  • 4. bijlage 4: Archeologisch bureauonderzoek (2023)
  • 5. bijlage 5: Ecologische quickscan
  • 6. bijlage 6: Nader onderzoek waterspitsmuis
  • 7. bijlage 7 Stikstofdepositie-onderzoek
  • 8. bijlage 8: Onderzoek wegverkeerslawaai
  • 9. bijlage 9: Watertoets
  • 10. bijlage 10: Uitgangspuntennotitie (incl. weergave participatieproces)
  • 11. bijlage 11: Overlegreacties
• bijlagen bij de regels;
  • 1. bijlage 1: Lijst met beroepen en bedrijven aan huis

Op de verbeelding zijn de bestemmingen van de in het plan opgenomen gronden aangegeven. De regels bepalen een juiste ontwikkeling en beheer van het plangebied. De toelichting hoort bij het plan. Hierin zijn de aan het plan ten grondslag liggende uitgangspunten en onderzoeken weergegeven.

1.3 Ligging en begrenzing plangebied

Makkum is gesitueerd in het westen van de gemeente Súdwest-Fryslân, ten zuiden van de aansluiting van de Afsluitdijk aan de kust van Fryslân. De ligging van Makkum is gunstig door de Afsluitdijk die een zeer goede verbinding vormt richting de Randstad. Ook in oostelijke richting kent Makkum via de A7 goede verbindingen. De ligging aan het IJsselmeer maakt Makkum een prachtige watersportplek.

Figuur 1. Overzicht plangebied t.o.v. Makkum (bron: topotijdreis.nl)

Het plangebied bevindt zich ten zuiden van de woonwijk Melkvaart in de gemeente Súdwest-Fryslân. Aan de oost- en zuidzijde wordt het plangebied begrensd door watergang de Nije Feart. Aan de westzijde bevindt zich de in de jaren zeventig van de vorige eeuw gebouwde woonwijk de Wijting. Aan de noordzijde ligt de in 2005 tot 2016 ontwikkelde woonwijk Melkvaart fase 1. Het plangebied betreft de kadastrale percelen 386, 389, 390, 391 en 439 sectie G van de kadastrale gemeente Makku (zie ook figuur 3). De oppervlakte van het gehele bestemmingsplangebied bedraagt circa 6 hectare.

1.4 Huidige planologische situatie

Op 28 september 2023 is het bestemmingsplan Buitengebied Súdwest-Fryslân I vastgesteld. Dit betreft de eerste herziening van het voorgaande bestemmingsplan Buitengebied Súdwest-Fryslân als vastgesteld op 18 december 2019.

In het nu geldende bestemmingsplan is voor de huidige situatie in het plangebied sprake van de bestemming 'Agrarisch' met voor de aangrenzende waterlopen de bestemming 'Water'. Het gehele plangebied kent verder de dubbelbestemming 'Waarde - Archeologie 2' waarmee een archeologische beschermingsregeling voor het gebied is ingesteld, en de dubbelbestemming 'Waarde - Landschap Verkaveling' die ziet op het behoud, het herstel en de uitbouw van de landschappelijke en cultuurhistorische waarden van de bijzondere kavelstructuur en kavelsloten (inclusief dijksloten). De aan de zuidzijde van het plangebied gelegen Nije Feart is voorts voorzien van een dubbelbestemming 'Waarde - Cultuurhistorisch waardevolle lijnen'. Deze dubbelbestemming ziet op het behoud en versterking van de landschappelijke- en cultuurhistorische waarden van dijken, strekdammen, kapglooiingen, historische paden en (vaar)wegen. Tot slot ligt er in de aangrenzende oever een rioolpersleiding waarvoor een dubbelbestemming 'Leiding - Riool' geldt. Vanwege het planvoornemen van woningbouw met voorliggend bestemmingsplan vindt herziening van de huidige bestemde situatie in het plangebied plaats.

Figuur 2. Kaartfragment geldend bestemmingsplan Buitengebied Súdwest-Fryslân I als vastgesteld op 28 september 2023 ter plaatse van het plangebied (bron: ruimtelijkeplannen.nl)

1.5 Leeswijzer

De plantoelichting geeft een toelichting op het bestemmingsplan, maar is geen juridisch onderdeel van het bestemmingsplan. De plantoelichting bevat achtereenvolgens de volgende hoofdstukken:

Hoofdstuk 1 Inleiding

Hoofdstuk 2 Planbeschrijving

Hoofdstuk 3 Beleidskader

Hoofdstuk 4 Omgevingsaspecten

Hoofdstuk 5 Juridische vormgeving

Hoofdstuk 6 Uitvoerbaarheid

2.1 Historie plangebied

Makkum is van oorsprong een terpdorp, ontstaan in de middeleeuwen op een kwelderwal. De eerste bewoning vond plaats ten westen van de huidige kern, maar door de zeespiegelstijging in de middeleeuwen werden bewoners gedwongen zich verder terug te trekken tot de terp ‘Kerkeburen’. Hier werden de eerste lage dijken aangelegd, die afwatering via zijlen en sluizen noodzakelijk maakten.

In 1689 was Makkum al een dorp van betekenis geworden met visserij, scheepvaart, handel en nijverheid, en telde het bijna 3.000 inwoners. De open vaarroute met Amsterdam heeft geholpen Makkum tot een kern van meer dan alleen regionaal belang te ontwikkelen, in het bijzonder met betrekking tot de productie van aardewerk, estriken, panwerken, potten en tegels. Voor de groei van Makkum in deze tijd was het van oorsprong agrarische dorp zelf al snel te klein, en een meer stedelijke kern ontwikkelde zich ten zuidoosten naast de terp met de naam Statum, die al snel groter groeide dan Makkum. Terwijl de terpbebouwing een verspreid karakter heeft met boerderijen en woonhuizen, heeft de bebouwing van Statum een meer aaneengesloten en rechtlijniger opzet. Deze historische ruimtelijke structuur is zeer origineel gebleven, en in dit gebied komen veel rijksmonumenten en karakteristieke gebouwen voor. Statum groeide als handelsplaats langs de plek waar de Groote Zijlroede uitmondde in de Zuiderzee. Toch groeide ook Makkum mee. De twee zijn uiteindelijk samengegroeid, waarbij Makkum de naamgever werd van de plaats.

De Gouden Eeuw van Makkum startte in de 17de eeuw en duurde tot de 18de eeuw. Makkum was een belangrijk bedrijvigheids- en handelscentrum, inclusief steenbakkerijen, tegelbakkerijen, hout, olie, papier en pelmolens, scheepswerven en schelpkalkovens. De schelpkalkbranderijen waren de belangrijkste pijlers voor de welvaart van Makkum. Veel mensen waren hier werkzaam.

Deze metselkalk van hoge kwaliteit werd onder andere gebruikt bij de bouw van huizen in Amsterdam. Het transport van het basismateriaal en de eindproducten gebeurde per schip en als gevolg daarvan floreerde de scheepvaart en de scheepsbouw. De schelpenvisserij was van belang naast de gewone visserij. De 19de eeuw bracht een terugval als gevolg van het verzanden van de Zuiderzee waardoor de haven van Makkum niet meer bereikt kon worden. De bedrijvigheid liep terug en alleen de scheepsbouw en wat aardewerkfabrieken bleven over.

Sinds tweede helft van de 20ste eeuw is de grote hal van scheepswerf Amels gezichtsbepalend voor Makkum. In 2005 is dit een vestiging geworden van Koninklijke De Vries Scheepsbouw. Verder vormen toerisme en recreatie de belangrijkste bronnen van inkomen voor het Makkum van nu.

2.2 Huidige situatie

In de bestaande situatie worden de gronden in het plangebied gebruikt voor agrarische doeleinden. Er is sprake van een blokverkaveling met in beginsel een kleinschalige regelmaat. Door het plangebied loopt een kavelsloot in min of meer noord-zuidelijke richting.

Figuur 3. Luchtfoto van huidige situatie in plangebied met kadastrale gegevens (bron: ruimtelijkeplannen, 2023)

Aan de oost- en zuidzijde wordt het gebied begrensd door de Molkfeart. De noordkant wordt begrensd door de Alde Molkfeart en waar noordelijk daarvan de eerder aangelegde woonwijk Melkvaart fase 1 is gesitueerd; hier bevindt zich ook de Menziesingel die als noordelijke ontsluiting gaat dienen voor de nieuwe woonwijk. Aan de westzijde van het plangebied is sprake van een bestaande woonbuurt langs de Wijting. Via de zuidwestkant van het plangebied wordt de tweede ontsluiting van het plangebied op deze weg gerealiseerd. Hierlangs kan de Botterstraat worden bereikt die het gebied verder uitleidt richting Weersterweg- Súderseewei. De Molkfeart tot slot gaat ten zuiden van het plangebied over in de Nije Feart.

Figuur 4. Ligging en naamgeving van watergangen rondom plangebied (bron: provinsje Fryslân, 2023)

2.3 Stedenbouwkundige inpassing

Voor de invulling van het plangebied van het woningbouwproject Simmerfjild Makkum is een beeldkwaliteitsplan opgesteld dat als 'Bijlage 1 Beeldkwaliteitsplan' bij dit bestemmingsplan is opgenomen. Het beeldkwaliteitsplan heeft geleid tot een kaartbeeld voor de invulling van het plangebied als getoond in figuur 5 betreffende de eerste fase en figuur 6 betreffende de mogelijke realisatie op langere termijn van fase 2. De bedoeling is dat Simmerfjild Makkum de stedenbouwkundige en landschappelijke afronding van de noordoostelijke woonwijk van Makkum gaat vormen door de Molkfeart aan de oost- en zuidzijde (evenals de Alde Molkfeart aan de noordzijde) als natuurlijke afbakening te gebruiken.

Voor Simmerfjild Makkum is een uitvoerig participatietraject doorlopen. Van mei tot en met december 2022 zijn er verschillende bijeenkomsten georganiseerd voor de direct omwonenden, inwoners van Makkum, betrokkenen en belanghebbenden in samenwerking met Gemeente Súdwest-Fryslân. Van deze bijeenkomsten is verslag gelegd van de input van experts en aanwezigen en dit is vervolgens meegenomen in het beeldkwaliteitsplan.

Figuur 5. Stedenbouwkundig ontwerp Simmerfjild Fase 1

De Alde Molkfeart wordt mede op verzoek van de bewoners aan It Ferset verbreed en bevaarbaar gemaakt vanaf de Molkfeart. Een kleine haven wordt ingepast om ook nieuwe bewoners in het hart van het woongebied een ligplaats voor een kleine boot te bieden. De noordrand van het plangebied wordt ingericht met vrijstaande woningen. Het aantal nieuwe buren wordt hiermee beperkt voor de bestaande bewoners en het bebouwingsbeeld blijft hiermee zo open mogelijk (wandvorming wordt voorkomen).

Op verzoek van de bewoners aan De Wijting worden de bestaande kavels met 5 m vergroot en wordt de sloot verplaatst en verbreed tot minimaal 12 m. Hiermee wordt voorzien in privacy van de bestaande bewoners. In verband met het voorkomen van wateroverlast wordt hier het huidige waterpeil gehandhaafd en wordt de doorstroming verbeterd. In de zuidwesthoek van het plangebied is een open bebouwingsstructuur ontworpen met ruime openbaar toegankelijke oevers. Hiermee is invulling gegeven aan de wens van een aantal omwonenden om doorzicht in zuidelijke richting mogelijk te maken.

De oorspronkelijk noord-zuidgerichte verkaveling in het plangebied is de basis voor het voorlopige ontwerp van het stedenbouwkundig plan. De situering van de wegen en de bebouwing is hier voor een groot deel afgestemd. Mede hierdoor hebben alle wegen zicht naar ‘buiten’. De binding met de Molkfeart en/of het landschap is hierdoor overal voelbaar in het plangebied.

Het nieuwe wegenpatroon sluit aan op de Menziessingel en De Wijting en is afgestemd op de verkavelingsstructuur. De straatprofielen hebben een royale maatvoering en bieden ruimte voor groen en (forse) bomen. Vanuit biodiversiteit wordt uitgegaan van minimaal twee boomsoorten per straat.

Wandelommetjes zijn onderdeel van het totaalplan. De oevers van de Molkfeart zijn grotendeels openbaar toegankelijk en de wijk is dooraderd met een fijnmazig patroon van trottoirs en paden waardoor de nieuwe woonbuurt ook een verbinding vormt tussen de bestaande wijken.

In het plan is ervoor gekozen om robuuste groen- en waterelementen in te passen. Hiermee wordt versnippering voorkomen en ontstaat er bijvoorbeeld ruimte voor ruime speelplekken, forse bomen, extensief beheerde zones, etc. Waterberging wordt daarom ingepast langs de randen van het plangebied. Dit wordt vormgegeven door het verbreden van de poldersloot aan de westzijde van het plangebied en het verbreden van de Alde Molkfeart. Met de verbreding van de Alde Molkfeart wordt bovendien een oorspronkelijke structuurlijn hersteld en ingepast in de planvorming.

Langs de randen van het gebied is een afwisseling van private en openbare oevers uitgangspunt. Aan de noord-, west- en oostrand worden kavels aan het water gesitueerd. De noordoever van de Molkfeart (de zuidrand van het plangebied) wordt vormgeven als een brede groene oever met ruimte voor wandelen, spelen en recreëren. Deze zone is onderdeel van een zogenaamd ‘vizier’ en geeft de dorpskern een groene verbinding met het landelijk gebied. Ten behoeve van de ruimtelijke kwaliteit en beleving van het water in de wijk zijn langs de poldersloot aan de westzijde van het plangebied groene oevers ingepast.

Het stedenbouwkundig ontwerp vormt de grondslag van dit bestemmingsplan. De hoofduitgangspunten van het stedenbouwkundig ontwerp als in voorgaande omschreven heeft geleid tot de kaart in figuur 6 die de hoofduitgangspunten voor het bestemmen van de hoofdstructuren met dit bestemmingsplan weergeeft.

Figuur 6. Verbeelding hoofduitgangspunten

Er is verder voor gekozen dit bestemmingsplan zo in te richten dat de overeengekomen wensen en behoeftes voor gebiedsinvulling flexibel zijn, met de mogelijkheid van verschuivingen waar dat nodig is bij de uiteindelijke vergunningverlening en uitvoering. Om een beter beeld te krijgen van hoe het er in de toekomstige situatie uit zou kunnen zien, is tevens een stedenbouwkundige impressie als voorbeelduitwerking voor fase 2 gemaakt (zie figuur 7).

Figuur 7. Voorbeeldverkaveling met fase 2.

2.4 Verkeer en parkeren

3.1 Rijksbeleid

3.2 Provinciaal beleid

3.3 Regionaal beleid

3.4 Gemeentelijk beleid

4.1 Vormvrije m.e.r.-beoordeling

De bij elk ruimtelijk plan uit te voeren m.e.r.-beoordeling houdt in dat nagegaan moet worden of er activiteiten plaatsvinden die negatieve effecten op het milieu kunnen hebben. De grondslag hiervoor is enerzijds het Besluit m.e.r. (Besluit milieueffectrapportage) en anderzijds de hiervoor beschreven onderzoeken. Op het planvoornemen is categorie D11.2 van het Besluit m.e.r. betreffende stedelijke ontwikkeling van toepassing. De hiervoor geldende drempelwaarden worden evenwel niet overschreden met de in het plangebied beoogde activiteiten. Voor dit bestemmingsplan is daarom de vormvrije m.e.r.-beoordeling van toepassing.

Bij wetswijziging van het Besluit m.e.r. per 7 juli 2017 moet een particulier of ondernemer een vormvrije m.e.r.-beoordeling middels een aanmeldnotitie bij het bevoegd gezag aanvragen. Aan de hand hiervan wordt beoordeeld of een voorgenomen activiteit belangrijke nadelige milieugevolgen zal hebben. Door het bevoegd gezag, in deze de gemeente, zal op grond van de aanmeldnotitie binnen 6 weken na indiening worden beslist of een milieueffectrapportage voor een planvoornemen moet worden opgesteld.

In het kader van het planvoornemen van voorliggend bestemmingsplan is namens initiatiefnemer een aanmeldnotitie bij de gemeente ingediend. Hierop zal door het bevoegd gezag een m.e.r.-beoordelingsbesluit worden genomen.

4.2 Milieuzonering

Normstelling en beleid
In het kader van een goede ruimtelijke ordening is de ruimtelijk-functionele afstemming tussen bedrijfsactiviteiten, voorzieningen en hindergevoelige functies (waaronder woningen) noodzakelijk. Bij deze afstemming kan gebruik worden gemaakt van de richtafstanden uit de basiszoneringslijst in de publicatie ‘Bedrijven en milieuzonering’ van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) uit 2009. Een richtafstand wordt beschouwd als de minimale afstand waarbij onaanvaardbare milieuhinder als gevolg van bedrijfsactiviteiten (betreffende geluid, geur, stof en gevaar) redelijkerwijs kan worden uitgesloten.

De genoemde afstanden in de VNG-publicatie zijn richtinggevend, maar met een goede motivering kan en mag hiervan worden afgeweken. In de publicatie worden twee omgevingstypen onderscheiden: 1. rustige woonwijk / buitengebied en 2. gemengd gebied. In geval van een gemengd gebied, waar sprake is van functiemenging, kan worden gewerkt met een verkleinde richtafstand.

De volgende richtafstanden met bijbehorende milieucategorie (cat.) worden in de VNG-publicatie gehanteerd: 10 m voor cat. 1; 30 m voor cat. 2; 50 m voor cat. 3.1; 100 m voor cat. 3.2; 200 m voor cat. 4.1; 300 m voor cat. 4.2; 500 m voor cat. 5.1 en 700 m voor cat. 5.2.

Toetsing
Met het planvoornemen van dit bestemmingsplan is sprake van het juridisch-planologisch mogelijk maken van een nieuwe woonwijk. Woonfuncties gelden als hindergevoelig en daarom moet worden bestudeerd of sprake is van hinderveroorzakende functies zoals bedrijven en voorzieningen in en nabij het plangebied.

In de buurt van het plangebied van dit bestemmingsplan is sprake van één hinderveroorzakende functie. Dat betreft een melkveehouderij aan de Weersterweg 4 met de mogelijkheid van agrarische bedrijvigheid tot en met milieucategorie 3.1. Voor het perceel geldt derhalve een aan te houden minimale richtafstand van 100 m tot hindergevoelige functies, zoals wonen. Hieraan wordt ruimschoots voldaan ten opzichte van het plangebied van Simmerfjild Makkum.

Bij de uitwerking van het planvoornemen van dit bestemmingsplan is in voldoende mate rekening gehouden met de toepassing van minimale richtafstanden op grond van de VNG-publicatie. De uitvoering van dit bestemmingsplan wordt dan ook niet belemmerd uit oogpunt van hinder van en voor bedrijven en voorzieningen.

Conclusie

Geconcludeerd kan worden dat het aspect bedrijven- en milieuzonering geen belemmering vormt voor de voorgenomen woningbouwontwikkeling in het plangebied. Het planvoornemen van dit bestemmingsplan kan derhalve uitvoerbaar worden geacht op dit onderdeel.

4.3 Bodem

Normstelling en beleid

Het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) bepaalt dat een bestemmingsplan uitvoerbaar is. Als gevolg van bodemsanering kan de financiële uitvoerbaarheid van een bestemmingsplan belemmerd worden. Daarom is het van belang om na te gaan of de bodem schoon is. In het kader van het onderzoek naar de uitvoerbaarheid wordt daarom onderzocht of de bodem voldoende schoon is.

Een bepaalde mate van bodemverontreiniging hoeft in veel gevallen niet direct een probleem op te leveren. In veel gevallen zal historisch onderzoek inzake de betreffende verdachte locatie kunnen uitwijzen of voldoende aanleiding is om ook bodemonderzoek te laten uitvoeren. Met een oriënterend bodemonderzoek en/of een nader bodemonderzoek kan worden vastgesteld of inderdaad sprake is van bodemverontreiniging, en zo ja, in welke mate en van welke omvang. Op basis van een nader onderzoek kan de provincie bepalen of er een noodzaak is tot gedeeltelijke of gehele sanering van de locatie en of beveiligingsmaatregelen moeten worden getroffen. Daarbij zal ook de huidige en/of toekomstige bestemming en het gebruik van de locatie een rol spelen uit welke saneringsvarianten kan worden gekozen.

Onderzoek

Om de milieukwaliteit van de bodem te bepalen, is in eerste instantie het bodemloket geraadpleegd. Uit het bodemloket blijkt dat er vrijwel geen informatie beschikbaar is over bodemonderzoek en/of sanering in het plangebied. In beginsel is er dan ook geen aanleiding om te veronderstellen dat de gronden in het plangebied verontreinigd zouden zijn. Milieukundig bodemonderzoek is verder niet strikt noodzakelijk voor het doorlopen van een planologische procedure als er geen verdenkingen op bodemverontreiniging bestaan. Wel is actueel verkennend bodemonderzoek een indieningsvereiste voor de omgevingsvergunning voor het bouwen.

Verkennend (water)bodemonderzoek
Op 22 juni 2023 is een rapportage van een verkennend (water)bodemonderzoek door Enviso opgesteld. Zie 'Bijlage 2 Verkennend (water)bodemonderzoek'. Het doel van dit verkennend bodemonderzoek was het vaststellen van de milieuhygiënische kwaliteit van zowel de grond, het grondwater als de waterbodem.

Op basis van de onderzoeksresultaten kan worden geconcludeerd dat de hypothese ‘onverdacht’ verworpen kan worden daar er op de locatie verontreinigingen met lood zijn aangetroffen waarbij de interventiewaarde wordt overschreden. Op het overige terrein zijn geen tot slechts licht verhoogde gehalten aanwezig en geven geen beperkingen voor de herontwikkeling tot woningbouw.

De oorzaak van de aangetroffen verontreiniging met lood is de bijmenging van puin op deze locaties en zijn zeer waarschijnlijk al lang aanwezig (voor 1987). Opgemerkt wordt dat het land de afgelopen jaren bewerkt wordt voor het verbouwen van mais. Bij het uitgevoerde bodemonderzoek is direct na de veldwerkzaamheden op 31 mei 2023 het land geploegd en is mais geplant. Tijdens de grondwatermonstername op 6 juni waren deze werkzaamheden reeds uitgevoerd. Door het bewerken van het land is het zeer waarschijnlijk dat de aangetroffen verontreinigingen niet meer op exact dezelfde plaatsen meer aanwezig zijn, de oppervlakte van de aangetroffen bijmenging is wel ongeveer gelijk gebleven.

Tussenconclusie

Concluderend kan worden gesteld dat uit milieuhygiënisch oogpunt er op een enkele plek in het plangebied belemmeringen zijn geconstateerd voor het planvoornemen, daar er op twee locaties verontreinigingen met lood zijn aangetroffen. Het is nodig vervolgonderzoek te verrichten waarmee in verticale en horizontale richting de exacte locaties van verontreiniging kan worden afgeperkt.

Aanbevelingen ten aanzien van het vervolg

Aangezien op de locatie momenteel mais wordt verbouwd, beveelt ingenieursbureau Enviso aan om tijdens en na het rooien de grond ter plaatse zo weinig mogelijk te roeren en een aanvullend bodemonderzoek uit te voeren om te verifiëren of de verontreiniging dan nog steeds in dezelfde mate aanwezig is. Daarbij kan dan ook de exacte omvang van de verontreiniging worden bepaald en of er daarmee mogelijk sprake is van een aanwezig geval van ernstige bodemverontreiniging (meer dan 25 m3 aan grond met een verontreiniging boven de interventiewaarde) in de zin van de Wet bodembescherming.

Vervolgonderzoek

Vervolgonderzoek ten aanzien van de aangetroffen verontreinigingen is in gang gezet. Bij dit aanvullend onderzoek zal de aandacht eveneens uitgaan naar de opmerkingen en voorwaarden die bij toetsing door de gemeentelijk bodemdeskundige nog zijn gesteld met betrekking tot het verkennend (water)bodemonderzoek d.d. 22 juni 2023 door Enviso. Ook de aanbevolen onderdelen voor aanvullend onderzoek worden daarbij betrokken.

Conclusie

Een definitieve conclusie met betrekking tot de milieuhygiënische uitvoerbaarheid van het planvoornemen kan worden getrokken wanneer het vervolgonderzoek naar de geconstateerde verontreinigingssituatie is uitgevoerd en afgerond. Te zijner tijd wordt deze bodemparagraaf daarmee aangevuld.

4.4 Cultuurhistorie inclusief archeologie

Toetingskader en beleid

Op 1 juli 2016 is de Erfgoedwet van kracht geworden. De Monumentenwet 1988 is met ingang van 1 juli 2016 dan ook vervallen. De bepalingen uit de Monumentenwet 1988 zijn deels overgegaan naar de Erfgoedwet en – zodra die wet in werking treedt in 2022– deels naar de Omgevingswet. De bepalingen en vergunningen uit de Monumentenwet 1988 die overgaan naar de Omgevingswet blijven van toepassing tot de datum dat de Omgevingswet in werking treedt. Deze artikelen gelden tot dat moment als overgangsrecht op grond van de Erfgoedwet en tenzij expliciet vermeld, veranderen deze niet van inhoud. Tot die tijd blijft de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) het wettelijke kader voor de omgang met gebouwde en aangelegde rijksmonumenten en de Monumentenwet 1988 voor de omgang met de archeologische rijksmonumenten.

Tot cultuurhistorie worden voor dit bestemmingsplan gebouwde monumenten inclusief beschermde stads- en dorpsgezichten, archeologie en cultuurlandschap gerekend. In deze paragraaf wordt een analyse gemaakt van de cultuurhistorische (verwachtings)waarden en het eventueel noodzakelijke beschermingsregime. Bij deze analyse wordt volgens de gemeentelijke erfgoednota uitgegaan van de Landschapsbiografie Súdwesthoeke, de cultuurhistorische kaart van de provincie Fryslân (CHK2), waar ook de Friese Archeologische Monumentenkaart Extra (FAMKE) deel van uit maakt.

4.5 Duurzame verstedelijking

In de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR), de voorloper van de NOVI, is de ladder voor duurzame verstedelijking' geïntroduceerd. De ladder is per 1 oktober 2012 ook als procesvereiste opgenomen in het Besluit ruimtelijke ordening (Bro). In de Ladder voor duurzame verstedelijking is opgenomen dat de toelichting van een bestemmingsplan dat een nieuwe stedelijke ontwikkeling mogelijk maakt, een beschrijving bevat van de behoefte aan de voorgenomen stedelijke ontwikkeling. Wanneer blijkt dat de stedelijke ontwikkeling niet binnen het bestaand stedelijk gebied mogelijk is, bevat de toelichting een motivering daarvan en een beschrijving van de mogelijkheid om in die behoefte te voorzien op de gekozen locatie buiten het bestaand stedelijk gebied.

In paragraaf 3.1.3 Ladder voor duurzame verstedelijking is reeds uitgebreid ingegaan op deze motivering in het kader van de Ladder voor Duurzame verstedelijking. Hieruit kan worden opgemaakt dat het planvoornemen daaraan voldoet.

4.6 Ecologie

Wet- en regelgeving
In het kader van de uitvoerbaarheid van ruimtelijke plannen is het conform artikel 3.1.6 Bro noodzakelijk om aandacht te besteden aan de effecten op natuurwaarden. Effecten dienen te worden beoordeeld in relatie tot geldende wet- en regelgeving op het terrein van zowel de soorten- als wel de gebiedsbescherming.

Relevante wet- en regelgeving betreft de Wet natuurbescherming (Wnb) die per 1 januari 2017 in werking is getreden en het provinciale gebiedsgerichte natuurbeleid. In de Wnb is zowel de bescherming van de flora- en faunasoorten vastgelegd, alsook de bescherming van specifieke natuurgebieden (Natura 2000-gebieden). Naast de Wnb zijn ook de provinciale omgevingsvisie en verordening relevant voor de gebiedsbescherming. Hierin is onder meer het behoud en de ontwikkeling van het Natuurnetwerk Nederland (NNN) geregeld. Om de uitvoerbaarheid van het planvoornemen te toetsen, is een inventarisatie van natuurwaarden nodig. Op basis hiervan kan onder meer aangegeven worden of er als gevolg van een plan vergunningen of ontheffingen noodzakelijk zijn en, zo ja, of deze verkregen kunnen worden.

Onderzoek

Om de uitvoerbaarheid van het planvoornemen te toetsen is een eerste natuurtoets naar de effecten op eventuele beschermde waarden in het plangebied en in de omgeving daarvan door FaunaX uitgevoerd in september 2021 (zie 'Bijlage 5 Ecologische quickscan'). Hieronder volgt de verslaglegging van de uitkomsten en conclusies daarvan.

Soortenbescherming
Algemene broedvogels
Binnen de invloedssfeer van de werkzaamheden kunnen vogels tot broeden komen waarvan de nesten alleen tijdens de broedtijd beschermd zijn. Het advies luidt om de voorgenomen werkzaamheden buiten het broedseizoen uit te voeren. Voor het broedseizoen wordt over het algemeen de periode van 15 maart tot 15 juli aangehouden. Afhankelijk van de soort en klimatologische omstandigheden kunnen soorten echter eerder of later in het jaar tot broeden komen. Wat voor deze soorten van belang is, is of er sprake is van een broedgeval. Zo ja, dan is deze altijd beschermd.

Waterspitsmuis
De aanwezigheid van leefgebied van de waterspitsmuis in de sloot en de waterhoudende greppel binnen het plangebied kon op grond van de ecologische quickscan niet op voorhand worden uitgesloten. Hierom is nader ecologisch onderzoek uitgevoerd om de aanwezigheid van deze soort in deze watergangen vast te stellen, dan wel uit te sluiten. Dit nader onderzoek is gepubliceerd in november 2023 door FaunaX, zie 'Bijlage 6 Nader onderzoek waterspitsmuis'. Uit de resultaten van dit nader onderzoek blijkt dat er geen waterspitsmuizen zijn aangetroffen in het plangebied. De aanwezigheid van waterspitsmuis binnen het plangebied is daarmee uitgesloten. Voor de voortgang van het planvoornemen zijn er voor wat betreft waterspitsmuis dan ook geen verdere vervolgstappen benodigd.

Zorgplicht
Er kunnen enkele soorten voorkomen in het plangebied waarvoor een vrijstelling geldt in het geval van schade aan deze soorten (bijvoorbeeld bruine kikker, egel, enz.). De zorgplicht van de Wnb (art. 1.11) schrijft echter voor dat men verplicht is om alles wat redelijkerwijze mogelijk is, te doen of juist te laten om schade aan wilde planten en dieren zo veel mogelijk te voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld tot uiting worden gebracht door altijd zo te werken, dat dieren kunnen ontsnappen en/of deze te verplaatsen naar een geschikt biotoop in de directe omgeving. Deze algemene zorgplicht geldt voor elke soort en elk individu in Nederland. Mits eventueel aangetroffen dieren de kans krijgen om te vluchten of eventueel aangetroffen dieren worden verplaatst naar een plek in de omgeving die niet onder invloed staat van werkzaamheden, wordt er volgens FaunaX voldaan aan de zorgplicht.

Het onderzoek maakt deel uit van de in de toelichting uit te voeren beoordeling of een (vastgesteld) bestemmingsplan op grond van het Bro uitvoerbaar is. Uit uitspraak ECLI:NL:RVS:2015:253 volgt dat op grond van artikel 3:14 eerste lid Awb de stukken die bij een ontwerp ter inzage liggen mogen worden aangevuld. Verder geldt er geen rechtsregel die verbiedt dat na de terinzagelegging maar voor de vaststelling nog nader onderzoek wordt verricht. Wel kan in het kader van een zorgvuldige voorbereiding aan een indiener van een zienswijze de gelegenheid worden geboden om kennis te nemen van een nader stuk en hem de kans te geven om hierop te reageren.

Gebiedsbescherming

Uit de ecologische quickscan van FaunaX blijkt dat het plangebied geen onderdeel van het NatuurNetwerk Nederland (NNN, voormalige EHS) of Natura 2000 uitmaakt. Tevens is het plangebied niet aangewezen als weidevogelkansgebied of ganzenfoerageergebied.

Ganzenfoerageergebied

Het plangebied bevindt zich echter wel nabij ganzenfoerageergebied. Hoewel dit gebied niet binnen het planvoornemen wordt aangetast, kan het planvoornemen gepaard gaan met negatieve effecten op het gebied. Zo kunnen foeragerende ganzen worden verstoord door de voorgenomen bouwactiviteiten. Het betreffende ganzenfoerageergebied is echter van dusdanig grote omvang dat er naar inzicht van FaunaX voldoende uitwijkmogelijkheden zijn voor foeragerende ganzen. De doelstellingen van het gebied komen hierdoor tijdens de uitvoering van het planvoornemen niet in geding. Negatieve effecten op dit ganzenfoerageergebied kunnen derhalve volgens FaunaX op voorhand worden uitgesloten. Provinsje Fryslân is bevoegd gezag in dezen en kan bepalen of er nog vervolgstappen benodigd zijn op het gebied van gebiedsbescherming voor de voortgang van het project.

Stikstofdepositie

Uit de ecologische quickscan van FaunaX is verder aangegeven dat negatieve effecten op Natura 2000-gebieden als gevolg van extra stikstofuitstoot op voorhand zouden kunnen worden uitgesloten. Om dit definitief aan te tonen, is echter stikstofdepositie-onderzoek noodzakelijk. Vanwege de voorgenomen ontwikkeling met dit bestemmingsplan is derhalve een stikstofdepositie-onderzoek uitgevoerd. De depositie van stikstof in stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden ten gevolge van de emissie van NOx en NH3 hiervan, alsmede van het verkeer van en naar de locatie is berekend op 7 november 2023 met het meest actuele programmapakket AERIUS. De onderzoeksrapportage is in 'Bijlage 7 Stikstofdepositie-onderzoek' opgenomen.

De berekeningen met AERIUS genereren een rekenresultaat en een pdf-bestand waarin is geconstateerd dat er geen stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden zijn met een overschrijding van een planbijdrage van meer dan 0,00 mol N/ha/jaar als gevolg van voorliggend planvoornemen van dit bestemmingsplan. Er treedt door de stikstofdepositie geen negatief effect op in het kader van de middels de Wnb beschermde Natura 2000-gebieden. Het aspect stikstof staat nadere besluitvorming voor dit bestemmingsplan dan ook niet in de weg.

Conclusie

Gelet op voorstaande conclusies met betrekking tot de soortenbescherming en gebiedsbescherming mag worden geconcludeerd dat het planvoornemen van dit bestemmingsplan uitvoerbaar is.

Nota bene

Voor wat betreft de planuitwerking ten aanzien van natuurinclusief bouwen wordt ter inspiratie gewezen op de 40 punten-checklist van de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging.

4.7 Externe veiligheid

Normstelling en beleid
Externe veiligheid gaat om het beperken van de kans op en het effect van een ernstig ongeval voor de omgeving door:

• het gebruik, de opslag en productie van gevaarlijke stoffen (inrichtingen);
• het transport van gevaarlijke stoffen (buisleidingen, wegen, waterwegen en spoorwegen);
• het gebruik van luchthavens.

Het externe veiligheidsbeleid richt zich op het beperken van de risico’s voor de burger door bovengenoemde activiteiten. Hiertoe zijn risico’s gekwantificeerd, namelijk door middel van het plaatsgebonden risico (PR) en het groepsrisico (GR). Het PR is de berekende kans per jaar, dat een persoon overlijdt als rechtstreeks gevolg van een ongeval bij een risicobron, aangenomen dat hij op die plaats permanent en onbeschermd verblijft. Het GR is de kans dat een groep mensen overlijdt door een ongeval met gevaarlijke stoffen. Het GR moet worden gezien als een maat voor maatschappelijke ontwrichting.

Het externe veiligheidsbeleid is verankerd in diverse wet- en regelgeving. De volgende besluiten zijn relevant:

• 1. Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi): met het Bevi zijn risiconormen voor externe veiligheid met betrekking tot bedrijven met gevaarlijke stoffen wettelijk vastgelegd.
• 2. Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb): op basis van het Bevb dienen plannen, vergelijkbaar met het Bevi, te worden getoetst aan de grens- en richtwaarde voor het PR en de oriëntatiewaarde voor het GR.
• 3. Wet basisnet: het basisnet is een landelijk aangewezen netwerk voor het vervoer van gevaarlijke stoffen. Binnen bepaalde grenzen wordt dit vervoer over de weg, binnenwater en spoor gegarandeerd. Het basisnet heeft betrekking op de Rijksinfrastructuur: hoofdwegen (snelwegen), hoofdwaterwegen (binnenwateren) en hoofdspoorwegen (enkele uitzonderingen daargelaten).
• 4. Besluit externe veiligheid transportroutes (Bevt): voor ruimtelijke ordening in relatie tot de transportroutes is het Bevt opgesteld. Hierin zijn de regels voor de ruimtelijke ordening rondom het basisnet wettelijk vastgelegd.
• 5. Activiteitenbesluit milieubeheer (Activiteitenbesluit): het Activiteitenbesluit en de daarbij behorende regeling is de opvolger van een groot aantal AMvB’s. In het Activiteitenbesluit staan algemene regels voor verschillende milieuaspecten, zoals veiligheidsafstanden waaraan voldaan moet worden.

VERANTWOORDINGSPLICHT
In het Bevi, Bevb en het Bevt is onder andere een verantwoordingsplicht GR opgenomen. Deze verantwoording houdt in dat in bepaalde gevallen planologische keuzes moeten worden onderbouwd en verantwoord door het bevoegd gezag.

Toetsing

In het kader van het Interprovinciaal Overleg (IPO) is een zogeheten risicokaart ontwikkeld. Daarop zijn alle objecten met een extern veiligheidsrisico opgenomen, zoals gastransportleidingen en wegen waarover gevaarlijk stoffen worden getransporteerd, maar ook bedrijven en instellingen met productie of opslag van gevaarlijke stoffen. De risicokaart is bestudeerd met betrekking tot voorliggend planvoornemen van dit bestemmingsplan.

Uit de risicokaart blijkt dat, als getoond in navolgende figuur, er in de directe omgeving van het planvoornemen geen risicobronnen aanwezig met een invloeds-/effectgebied die tot in het plangebied reikt. De oranje lijn ruim ten westen van het plangebied is de primaire waterkering van het IJsselmeer. De grens van het explosieaandachtsgebied van het vulpunt van LPG-tankstation Total Garage Horjus aan de zuidkant in de figuur bevindt zich op ruim 300 m van het plangebied. Daarnaast maken de voorgenomen ontwikkelingen met betrekking tot woningbouw geen risicoveroorzakende inrichtingen mogelijk in het plangebied waar rekening met de omgeving mee zou moeten worden gehouden.

Figuur 12. Overzichtskaart met betrekking tot externe veiligheidsaspecten (bron: risicokaart, 2023)

Conclusie
Geconcludeerd kan worden dat externe veiligheid geen belemmeringen oplevert voor de beoogde woningbouwontwikkeling met dit bestemmingsplan.

4.8 Geluid

Normstelling en beleid
De Wet geluidhinder (Wgh) is er op gericht om de geluidhinder vanwege onder andere spoorweglawaai, industrielawaai en wegverkeerslawaai te voorkomen en te beperken. De Wgh bepaalt dat de 'geluidsbelasting' op gevels van woningen en andere geluidsgevoelige objecten niet hoger mag zijn dan een in de wet bepaalde norm die als voorkeursgrenswaarde wordt aangeduid. In veel gevallen is deze norm 48 dB.

Wanneer binnen een geluidzone langs (spoor)wegen of ten behoeve van industrielawaai nieuwe geluidgevoelige objecten, zoals woningen, worden gerealiseerd, moet door middel van akoestisch onderzoek worden vastgesteld of aan de grenswaarden uit de Wgh wordt voldaan. Spoorweglawaai en industrielawaai is op voorhand in het plangebied niet aan de orde. Daarom wordt hierna enkel op wegverkeerslawaai ingegaan.

Toetsing

Op 05-06-2023 is door Geluidszaken een akoestisch onderzoek uitgevoerd, die als 'Bijlage 8 Onderzoek wegverkeerslawaai' bij deze bestemmingsplantoelichting is gevoegd. Uit het onderzoeksrapport blijkt dat de woningen (met drie geluidsgevoelige bouwlagen) deels binnen de wettelijke zones van de Weersterweg en Hemmensweg liggen en buiten de zones van andere wegen. De woningen liggen niet binnen de zone van een spoorlijn of industrieterrein waarmee deze aspecten dus buiten beschouwing blijven.

Uit de rekenresultaten blijkt dat de geluidbelasting vanwege zoneringsplichtige Weersterweg en Hemmensweg op geen van de te bestemmen woningen hoger is dan de ten hoogste toelaatbare geluidbelasting van 48 dB. De Wgh brengt ten aanzien van deze wegen geen verdere verplichtingen met zich mee.

De geluidbelasting vanwege de wijkontsluitingsweg op geen van de te bestemmen woningen is hoger dan 48 dB. Naar analogie met de Wgh worden de geluidbelastingen vanwege deze 30-kilometerweg ook aanvaardbaar geacht en is hier sprake van goede ruimtelijke ordening.

Er is geen sprake van cumulatie van geluid.

Conclusie

Geconcludeerd kan worden dat het aspect geluidhinder geen belemmering vormt voor de voorgenomen woningbouwontwikkeling in het plangebied.

4.9 Kabels en leidingen

In het plangebied kan nutsinfrastructuur zijnde de gebruikelijke huisaansluitingen betreffende gas, water, elektriciteit, kabel en/of telecom aanwezig zijn. In het zuiden van het plangebied ligt een rioolpersleiding. Hier wordt uitvoerig op in gegaan in paragraaf 4.11 Water. In het overige deel van het plangebied is er geen sprake van de aanwezigheid van planologisch relevante kabels en leidingen die een belemmering voor de uitvoering van het planvoornemen zouden kunnen vormen.

4.10 Luchtkwaliteit (en verkeer)

Normstelling en beleid
In hoofdstuk 5 van de Wet milieubeheer (Wm) zijn de grenswaarden op het gebied van de luchtkwaliteit vastgelegd. Daarbij zijn in de ruimtelijke ordeningspraktijk vooral de grenswaarden voor stikstofdioxide (NO2), fijn stof (PM10) en zeer fijn stof (PM2,5) van belang. Grenswaarden ten aanzien van de jaargemiddelde concentratie betreffen 40 µg/m3 voor zowel NO2 als PM10 en 25 µg/m3 voor PM2,5. Projecten met een invloed van ‘Niet In Betekenende Mate’ (NIBM) op de luchtkwaliteit zijn verder vrijgesteld van toetsing aan de grenswaarden.

Op grond van de Regeling 'Niet in betekenende mate bijdragen (luchtkwaliteitseisen)' zijn (onder andere) de volgende projecten vrijgesteld van toetsing:

• woningbouwprojecten met minder dan 1.500 woningen;
• projecten die leiden tot minder dan 3% verslechtering van de luchtkwaliteit (een toename van maximaal 1,2 µg/m3 NO2 of PM10 ). Deze grens komt met de meest recente nibm-tool per 23-04-2022 overeen met een weekdaggemiddelde van 2.139 auto's dan wel 104 vrachtwagens per etmaal.

PM10 en PM2,5 zijn overigens sterk gerelateerd, aangezien PM2,5 onderdeel uitmaakt van de emissie van PM10. Als aan PM10 wordt voldaan, mag daarom worden aangenomen dat ook de grenswaarde van PM2,5 niet wordt overschreden.

Toetsing
Het toevoegen van woningbouw leidt tot een toename van de verkeersaantrekkende werking (van motorvoertuigbewegingen) van en naar het plangebied. Voorgaande vrijstellingsregeling voor woningbouw is evenwel van toepassing op het planvoornemen van dit bestemmingsplan aangezien er ten hoogste 55 woningen bij recht in fase 1 van Simmerfjild worden gerealiseerd (en onder voorwaarden op termijn ten hoogste 33 woningen in fase 2). Vanwege de vrijstellingsregeling voor woningbouwprojecten is dan ook geen onderzoek nodig.

Conclusie

Het planvoornemen kan als 'niet in betekenende mate' van invloed op de luchtkwaliteit worden beschouwd. Het aspect luchtkwaliteit staat de uitvoerbaarheid van het planvoornemen met dit bestemmingsplan derhalve niet in de weg.

4.11 Water

Wet- en regelgeving

Op grond van artikel 3.1.6 Bro dient in de toelichting op ruimtelijke plannen een waterparagraaf te worden opgenomen van de wijze waarop rekening is gehouden met de gevolgen van het plan voor de waterhuishoudkundige situatie. Het is de schriftelijke weerslag van de zogenaamde watertoets. Het doel hiervan is het waarborgen dat waterhuishoudkundige doelstellingen expliciet en op evenwichtige wijze in beschouwing worden genomen bij alle waterhuishoudkundig relevante ruimtelijke plannen en besluiten.

Door middel van de watertoets als procesinstrument wordt in een vroegtijdig stadium aandacht besteed aan het wateraspect. Het gaat hierbij om de thema's waterkwantiteit, waterkwaliteit, waterkeringen, wegen, afvalwaterketen en beheer & onderhoud van nieuw en bestaand oppervlaktewater.

Waterwet

De Waterwet, die per 22-12-2009 van kracht is geworden, heeft gezorgd voor een ingrijpende bundeling van deze wetgeving. Daarnaast heeft het Nationaal Waterplan (NWP), waarvan de eerste versie tegelijk met de Waterwet is verschenen, een formele rol in de ruimtelijke ordening. Het eerste Nationaal Waterplan is tevens een structuurvisie op basis van de Waterwet en de Wro.

Legger Wetterskip Fryslân

Het onderhoud en beheer van waterstaatswerken wordt uitgevoerd door de waterbeheerder; het Wetterskip Fryslân. Het Wetterskip heeft voor het beheer en onderhoud van de waterstaatswerken een Legger opgesteld. In de Legger worden de minimaal benodigde afmetingen van keringen beschreven om aan de veiligheidsnormen te voldoen. In de Legger wordt voor de wateren binnen het Wetterskip haar beheersgebied, de minimale eisen beschreven om een goede aan- en afvoer van water te realiseren. Naast het stellen van eisen aan de waterstaatswerken, vervult de Legger een functie in de handhaving van verbodsbepalingen die staan beschreven in de Keur. Dit betekent dat het zonder toestemming van het waterschap verboden is om gebruik te maken van een waterstaatswerk, inclusief beschermingszones.

Toetsing

Digitale watertoets
Bij alle nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen dient vanwege de wettelijk verplichte watertoets in het kader van de Waterwet aandacht te worden besteed aan het wateraspect. Hiervoor wordt het planvoornemen voor toetsing en advies ingediend bij Wetterskip Fryslân.

De aanvraag digitale watertoets heeft op 25-05-2023 plaatsgevonden. Stukken hieromtrent zijn als 'Bijlage 9 Watertoets' bij deze toelichting opgenomen. Uit het ontvangen advies blijkt dat de normale procedure van toepassing is op het planvoornemen. In navolgende is ingegaan op de advisering met betrekking tot verschillende wateraspecten die in het plangebied van toepassing zijn. Daarbij zijn de volgende voorwaarden van toepassing op plangebied bij uitvoering van het planvoornemen.

Advies aanbrengen toename verharding
Door ruimtelijke ontwikkelingen neemt de hoeveelheid verhard oppervlak toe met als gevolg een versnelde afvoer van hemelwater. Het is nodig om deze versnelde afvoer te compenseren om de waterberging in een gebied in stand te houden. Dit geldt ook voor het toevoegen van oppervlakteverharding die wel past binnen het bestemmingsplan, maar waarvan de grond al meer dan vijf jaar braak ligt en waar in het verleden niet voor gecompenseerd is. Het is niet toegestaan zonder watervergunning neerslag versneld tot afvoer te laten komen indien daarbij meer dan 200 m2 onverharde grond in stedelijk gebied en 1.500 m2 in landelijk gebied wordt bebouwd of verhard. Er geldt een vrijstelling van de vergunningsplicht wanneer wordt voldaan aan de compensatieregels genoemd in het wateradvies. De meest voorkomende manier van compenseren is het graven van extra oppervlaktewater. Bij het graven van extra oppervlaktewater hanteert het Wetterskip de volgende compensatienorm: 5% in geval van ligging in de Friese boezem, 10% in poldergebieden en alternatieve maatregelen bij vrije afstroming.

In de huidige situatie is er in het plangebied geen sprake van verharding of bebouwing. In de toekomstige situatie kan worden uitgegaan van 31.353 m2 aan totale bebouwing en verharding binnen en buiten het plangebied. Hierbij is uitgegaan van zowel fase 1, alsmede fase dat op termijn alleen onder voorwaarden tot ontwikkeling zou kunnen worden gebracht. Er wordt dus in de waterbalans alvast een voorschot genomen op de te verwachten compensatie voor de realisatie van fase 2.

Navolgende tabel 1 geeft de verharding binnen het plangebied weer. Hierbij is uitgegaan van een gemiddeld percentage verharding en/of bebouwing per kavel van 65%. De kavels gecombineerd met de verharding in de publieke ruimte zorgen in fase 1 voor een verhardingstoename van 19.337 m2. In fase 2 wordt dit ingeschat op 10.653 m2. Gezamenlijk met de verhardingstoename buiten het plangebied van 1.363 m2 (tabel 2) resulteert dit in een totale verhardingstoename van 31.353 m2 voor het planvoornemen.

Tabel 1. Grondgebruik plangebied

Tabel 2. Grondgebruik buiten plangebied

Van de toegenomen bebouwing en verharding stroomt een deel af op het polderwater en een deel op de Frieze boezem (zie tabel 3). Gelet op de compensatieverplichting van 10% bij afstromend naar polderwater en 5% bij afstromend naar de Friese boezem betekent dit dat 18.781 / 100 X 10 = 1.878 m2 aan polderwater gecompenseerd moet worden en 12.527 / 100 X 5 = 626 m2 aan boezemwater. Het dempen van sloten moet voor 100% worden gecompenseerd. Voor het planvoornemen betekent dit dat er 2.187 m2 aan gedempte sloten gecompenseerd moet worden. Resulterend in een totale noodzakelijke waterberging van 4.691 m2 (1.878 + 2.187 + 626 = 4.691 m2) voor het planvoornemen.

Tabel 3. Waterberging

In totaal wordt er met het planvoornemen voor 3.136 m2 aan nieuw polderwater en 2.706 m2 aan nieuw boezemwater gerealiseerd. Voortvloeiend in 5.842 m2 aan nieuw wateroppervlak. Hiermee ontstaat een positief waterbergingsaldo van 1.151 m2 (5.842 - 4.691= 1.151 m2)  met het planvoornemen.

Met voorliggend planvoornemen wordt voorzien in het graven van grote oppervlakten aan nieuwe waterpartijen waarmee in ruim voldoende mate in de benodigde watercompensatie vanwege de verhardingstoename met het woningbouwproject kan worden voorzien.

Klimaat en klimaatrobuust bouwen
Om ook in de toekomst prettig te kunnen wonen, werken en recreëren moeten steden en dorpen ingericht worden met het oog op de toekomst. Kruipruimteloos bouwen met een minimale aanleghoogte van +0,2 m NAP in de polder en vrij voor de boezem (liefst meer in verband met opbolling en eventuele hogere boezemwaterstanden). Zo is het mogelijk om het bebouwd gebied beter bestand te maken tegen hevige regenbuien, periodes van droogte en hitte en de gevolgen van een mogelijke overstroming.

Met het planvoornemen wordt een aanleghoogte (vloerpeilhoogte) van +0,75 m NAP en een wegashoogte van +0,5 m NAP aangehouden. Tevens zal er kruipruimteloos gebouwd worden.

Advies rioolwaterpersleiding
In het zuiden van het projectgebied ligt een rioolwaterpersleiding. In een zone van 6 m gelden beperkingen voor het grondgebruik. De beschermingszone is nodig voor de bereikbaarheid voor beheer en onderhoud aan de persleiding. Van belang is dat de persleiding in gemeentelijke grond blijft liggen, in verband met de bereikbaarheid. Voor de persleiding geldt een droogleggingseis van 70 cm.

Bovenstaande voorwaarden zullen in acht worden gehouden met het planvoornemen. Daarnaast is met voorliggend bestemmingsplan een beschermingsregeling middels de dubbelbestemming 'Leiding - Riool' op de verbeelding gekoppeld aan de regels opgenomen.

Advies wijzigen van het waterpeil
Het oppervlaktewaterpeil wordt gewijzigd met het planvoornemen. Er zal een peilbesluit procedure moeten worden doorlopen.

Advies vrij voor de boezem
Uit de watertoets blijkt dat het plangebied vrij voor de boezem ligt. Waarschijnlijk is net de toetslaag 'vrij voor de boezem' geraakt, maar in de huidige situatie ligt het plangebied niet vrij voor de boezem. Door het verleggen van de regionale waterkering komt er wel een deel vrij voor de boezem te liggen.

Wetterskip Fryslân adviseert om toekomstige wateroverlast tegen te gaan door voldoende hoog te bouwen. Voor het vrij voor de boezem leggen, zal een peilbesluit procedure moeten worden doorlopen. Hierin wordt de impact op de bestaande en te realiseren infrastructuur getoetst. Tevens moet er een verbinding met de boezem komen, waarvoor de regionale waterkering moet worden verlegd. Daarnaast speelt het verwijderen van de onderleider onder de hoofdwatergang door. Als de sloot in verbinding komt met de boezem is die onderleider overbodig en moet de onderleider worden verwijderd. Doorstroming betreft ook hier een aandachtspunt.

Advies dempen en graven van oppervlaktewater
In het planvoornemen wordt er zowel oppervlaktewater gedempt als gegraven. Voor het dempen van oppervlaktewater is het beleid van Wetterskip Fryslân dat dit voor 100% gecompenseerd moet worden in hetzelfde peilgebied. De locatie van de compensatie wordt weergegeven op de verbeelding (en betreft de bestemming 'Water', maar de waterfunctie is ondergeschikt ook mogelijk in de andere opgenomen bestemmingen). Met het planvoornemen wijzigen de peilvakken, er moet hierbij van de nieuwe situatie worden uitgegaan.

Advies regionale en lokale kering
Het plangebied raakt een regionale waterkering. Werkzaamheden binnen de zonering van de lokale- en/of regionale waterkering betreffen een vergunningsplichtige activiteit. Met het planvoornemen wordt deze regionale waterkering verplaatst.

Advies hoofdwater
Het plangebied raakt een hoofdwater. Hoofdwateren hebben een belangrijke aan-, af- en doorvoerfunctie. Aan weerszijden van een hoofdwatergang ligt een beschermingszone van 5 m. De beschermingszone is nodig voor de bereikbaarheid voor beheer en onderhoud aan de hoofdwatergang. Werkzaamheden binnen de beschermingszone van hoofdwatergangen betreffen een vergunningsplichtige activiteit.

Advies doorstroming
In de bestaande situatie kent de poldersloot ten westen van het plangebied geen grote doorstroming en het zou goed zijn om dit meer te creëeren. Stilstaand water kan onplezierig zijn voor omwonenden vanwege bijvoorbeeld geuroverlast. De huidige inlaat is ten noorden van het plangebied. Geadviseerd is om deze inlaat te verplaatsen naar de zuidwestelijke hoek door de regionale waterkering omwille van een betere doorstroming. Met het planvoornemen wordt bovenstaand advies in acht genomen.

Advies waterkwaliteit
Algemene regel voor al het water in Friesland is dat er geen achteruitgang mag optreden van de waterkwaliteit. Advies om de begroeide natuurlijke oevers (land-water overgangen) zo veel als mogelijk in stand te houden. Met het planvoornemen zal dit advies in acht worden genomen.

Conclusie

Voorwaarden met betrekking tot relevante waterhuishoudkundige aspecten worden met dit bestemmingsplan in acht genomen. De voor zover noodzakelijke vergunningen worden van gemeentewege aangevraagd bij Wetterskip Fryslân en daarvoor worden de nodige procedures doorlopen. Met het oog hierop wordt er dan ook van uitgegaan dat het planvoornemen van dit bestemmingsplan uitvoerbaar is.

Nota bene
Watervergunning (en/of Keurontheffing) van Wetterskip Fryslân als waterbeheerder is nodig voor werkzaamheden in, onder, langs, op, bij of aan open water, waterkeringen en wegen in het beheer van het waterschap, het onttrekken van grondwater en het lozen op het oppervlaktewater (dus ook de voorgenomen demping in voorliggend plan). Voor zover noodzakelijk om tot realisatie van het planvoornemen te komen, zullen te zijner tijd de benodigde vergunningen dan wel ontheffingen bij het waterschap moeten worden aangevraagd.

5.1 Toelichting op het juridische systeem

In dit hoofdstuk wordt de inhoud van de bestemmingen (de gebruiks- en bebouwingsmogelijkheden) toegelicht en wordt aangegeven hoe de uitgangspunten hun juridische vertaling in het eigenlijke plan hebben gekregen. De bepalingen die betrekking hebben op de te onderscheiden bestemmingen, zijn vastgelegd in de regels en in de verbeelding. Het bestemmingsplan geeft aan voor welke doeleinden de gronden zijn bestemd.

Het bestemmingplan valt onder de Wet ruimtelijke ordening (Wro). Het bestemmingsplan is opgezet volgens de wettelijke regelgeving en qua systematiek volgens de Standaard Vergelijkbare BestemmingsPlannen (SVBP) 2012.

5.2 Regels

De bij dit plan behorende regels zijn onderverdeeld in vier hoofdstukken, te weten:

• 1. Inleidende regels;
• 2. Bestemmingsregels;
• 3. Algemene regels;
• 4. Overgangs- en slotregels.

Inleidende regels
In dit hoofdstuk zijn algemene artikelen opgenomen die voor het gehele plan van belang zijn. In artikel 1 'Begrippen' zijn omschrijvingen opgenomen van de in het plan voorkomende relevante begrippen. In artikel 2 'Wijze van meten' is vastgelegd op welke wijze bepaalde afmetingen dienen te worden gemeten. Door deze vaste omschrijving van de begrippen en van de wijze van meten wordt eenduidigheid in de regels van het plan gegeven en wordt de rechtszekerheid vergroot.

Bestemmingsregels
Dit hoofdstuk bevat de bestemmingsregels. De meeste bestemmingen bestaan uit:

• a. een bestemmingsomschrijving; en
• b. bouwregels.

Daarnaast is bij verscheidene bestemmingen opgenomen:

• c. een afwijkingsmogelijkheid; en/of;
• d. een mogelijkheid om nadere eisen te stellen; en/of
• e. specifieke gebruiksregels; en/of
• f. een vergunningplicht voor het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden.

Ad a. Bestemmingsomschrijving
De bestemmingsomschrijving is vooral van belang om vast te stellen waartoe de gronden mogen worden gebruikt. In het kader van de handhaving is de bestemmingsomschrijving dan ook van groot belang.

Ad b. Bouwregels
De bouwregels geven de bouwmogelijkheden aan. Er zijn regels gesteld met betrekking tot het oprichten van hoofdgebouwen, bijbehorende bouwwerken en overkappingen en/of andere bouwwerken. Bouwregels kunnen eisen wat betreft maatvoering, oppervlakte- en inhoudsbepalingen en aantallen te plaatsen bouwwerken omvatten.

Ad c. Afwijkingsmogelijkheid
Met een omgevingsvergunning kan worden afgeweken van bepaalde regels. In beginsel betreft het afwijkingen van geringe aard, waarbij de aan de grond toegekende bestemming niet mag worden gewijzigd.

Ad d. Nadere eisen

Deze bepaling regelt dat het bevoegd gezag de mogelijkheid heeft om op grond van artikel 3.6 lid 1 onder d van de Wet ruimtelijke ordening binnen een bestemming nadere eisen te stellen aan onderwerpen of onderdelen die in deze bestemming zijn geregeld.

Ad e. Specifieke gebruiksregels
In sommige bestemmingen wordt uitdrukkelijk aangegeven wat onder strijdig gebruik wordt verstaan. Desgewenst kunnen specifieke vormen van gebruik worden uitgesloten. Dit zijn gebruiksvormen, waarvan het op voorhand gewenst is aan te geven dat deze in ieder geval niet zijn toegestaan.

Ad f. Omgevingsvergunning voor het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden

Door deze regel is de verplichting opgelegd om bij het uitvoeren van bepaald werk, geen bouwwerk zijnde of bepaalde werkzaamheden een omgevingsvergunning aan te vragen. Op deze vergunningplicht kunnen uitzonderingen worden geformuleerd. Daarnaast zijn er toetsingscriteria gesteld dan wel is aangegeven wanneer het werk, geen bouwwerk zijnde of de werkzaamheden toelaatbaar zijn.

Algemene regels
Dit hoofdstuk bevat regels die in hun algemeenheid voor het hele bestemmingsplan gelden. Vaak zijn ze van toepassing op meerdere bestemmingen. Het betreffen onder andere de voor alle bestemmingen geldende gebruiksregels en de algemene afwijkingsregels. De afwijkingsmogelijkheden in de verschillende bestemmingen en de algemene afwijkingsregels zorgen voor enige flexibiliteit van het plan. De algemene afwijkingen zijn niet specifiek op één bestemming gericht, zij kunnen gebruikt worden ten aanzien van alle bestemmingen. In de overige regels is tot slot het parkeerverhaal met betrekking tot bouwen en het veranderen van het gebruik uitgewerkt.

Overgangs- en slotregels
Hoofdstuk 4 geeft regels over hoe om te gaan met bouwwerken en het gebruik vallend onder het overgangsrecht en de benaming van het plan.

5.3 Toelichting op de bestemmingen

Het plangebied is onderverdeeld in fase 1 en fase 2. De geplande woningen binnen fase 1 zijn bestemd met de bestemming 'Wonen'. Ook de wegen, de groenvoorzieningen en het water binnen fase 1 zijn afzonderlijk bestemd. Voor de beoogde woningen binnen fase 2 moeten nog bepaalde onderzoeken plaatsvinden en moet het plan nog nader worden uitgewerkt. Fase 2 is daarom geregeld binnen een uit te werken bestemming 'Woongebied'. De bestemmingen 'Wonen', 'Groen', 'Verkeer - Verblijf' en 'Water' zien daarom uitsluitend op fase 1.

Groen

De bestemming 'Groen' ziet op de groenvoorzieningen binnen het plangebied. De gronden mogen daarnaast worden gebruikt voor bermen en beplanting, paden en water en waterhuishoudkundige voorzieningen. Ondergeschikt zijn de functies nutsvoorzieningen, wegen, parkeervoorzieningen en sport- en speelvoorzieningen toegestaan. Er mogen geen gebouwen, bijbehorende bouwwerken en overkappingen worden gebouwd. Voor andere bouwwerken geldt een maximum bouwhoogte.

Verkeer - Verblijf

De wegen, straten en paden met een verblijfsfunctie zijn voorzien van de bestemming 'Verkeer - Verblijf'. Daarnaast zijn er parkeervoorzieningen, bermen en beplanting, straatmeubilair en enkele ondergeschikte functies toegestaan. Er mogen geen gebouwen, bijbehorende bouwwerken en overkappingen worden gebouwd. Voor andere bouwwerken geldt een maximum bouwhoogte.

Water

Het water binnen het plangebied (poldersloot aan de westkant, de Alde Molkfeart aan de noordkant en een deel van de Molkfeart aan de zuidkant) is voorzien van de bestemming 'Water'. De gronden zijn daarnaast bestemd voor waterhuishoudkundige voorzieningen en de bijbehorende waterberging en bermen en beplanting. Een haven en een brug mogen uitsluitend worden gerealiseerd binnen de daarvoor bedoelde aanduidingen. Aanlegsteigers zijn uitsluitend toegestaan ter plaatse van de aanduiding "aanlegsteiger" en aan de oevers direct grenzend aan de gronden bestemd voor 'Wonen'. De bouwhoogte van een aanlegsteiger mag niet meer dan 1,00 m vanaf het NAP bedragen. Het water mag niet worden gebruikt als ligplaats voor woonschepen of als ligplaats voor vaartuigen, behalve als dit op basis van de gemeentelijke verordening havens en overige wateren gemeente Súdwest-Fryslân is toegestaan. Er mogen geen gebouwen, bijbehorende bouwwerken en overkappingen worden gebouwd.

Wonen

De woningen binnen fase 1 zijn bestemd voor 'Wonen'. Wonen mag gecombineerd worden met een aan-huis-verbonden beroep of bedrijf, mantelzorg of een bêd en brochje. Er mogen alleen grondgebonden woonhuizen worden gebouwd. Er geldt een maximum aantal te bouwen woningen. Met de aanduiding "gevellijn" op de verbeelding is voor een deel van de woningen aangegeven waar de voorgevel van een woonhuis moet komen. Wanneer geen gevellijn op de verbeelding is opgenomen, bepaalt alleen het bouwvlak de situering van de woning. Verder zijn er bouwregels gesteld over bijbehorende bouwwerken, overkappingen en andere bouwwerken. Alleen bij de kwadrantwoningen mogen bijbehorende bouwwerken voor de voorgevel worden gebouwd. Dit is op de verbeelding aangegeven met de aanduiding "bijgebouwen". Ook gelden er specifieke regels voor dakopbouwen. Er is een binnenplanse afwijkingsmogelijkheid opgenomen voor de afstand van een woonhuis tot de bouwperceelgrens. Mogelijk kan de 3,00 m niet in alle gevallen worden gehaald, dan is een afstand van 1,00 m toegestaan mits er geen onevenredige afbreuk wordt gedaan aan het straat- en bebouwingsbeeld, de woonsituatie, de verkeersveiligheid en gebruiksmogelijkheden van aangrenzende gronden. Onder de specifieke gebruiksregels is aangegeven onder welke voorwaarden moet worden voldaan om wonen te combineren met een aan-huis-verbonden beroep of bedrijf of een bêd en brochje.

Woongebied - Uit te werken

De bestemming 'Woongebied - Uit te werken' bevat het deel van het plangebied bedoeld voor fase 2. Het planvoornemen voor deze gronden dient nog nader te worden uitgewerkt en worden met voorliggend bestemmingsplan dan ook niet bij recht mogelijk gemaakt. Na toetsing aan deze uitwerkingsbevoegdheid kunnen de gronden worden gebruikt voor wonen, wegen, straten en paden met een verblijfsfunctie, groenvoorzieningen en bermen en beplanting. Er geldt een bouwverbod. De bouwregels voor woonhuizen zullen gelijkluidend zijn aan de bouwregels voor woonhuizen in fase 1, maar moeten in het uitwerkingsplan nader worden uitgewerkt. Het archeologisch onderzoek en het bodemonderzoek zijn al uitgevoerd voor fase 2.

Dubbelbestemmingen 'Leiding - Riool', 'Waarde - Archeologie 1' en 'Waarde - Cultuurhistorisch waardevolle lijnen'

Verder zijn er drie dubbelbestemmingen opgenomen: 'Leiding - Riool', 'Waarde - Archeologie 1' en 'Waarde - Cultuurhistorisch waardevolle lijnen'. 'Leiding - Riool' dient voor de instandhouding van de aanwezige rioolpersleiding. 'Waarde - Archeologie 1' dient ter behoud van de in of op de grond aanwezige archeologische (verwachtings)waarden. Deze opgenomen archeologische dubbelbestemming komt voort uit de resultaten van reeds uitgevoerde archeologische onderzoeken. Ter plaatse van de gedachte kazematten is daarom in de dubbelbestemming een archeologische beschermingsregeling opgenomen die bij ingrepen op die gronden ziet op de uitvoering van proefsleuvenonderzoek. 'Waarde - Cultuurhistorisch waardevolle lijnen' dient tot slot ter behoud en bescherming van de landschappelijke en cultuurhistorische waarden van dijken, strekdammen, kapglooiingen, historische paden en (vaar)wegen.

5.4 Procedure

In de Wro en het Bro zijn wettelijke regels voor de bestemmingsplanprocedure vastgelegd. Hierin zijn de volgende fasen onderscheiden:

Voorbereidingsfase
De gemeente voert ten behoeve van de voorbereiding van een bestemmingsplan onderzoek uit naar de bestaande situatie en de mogelijke (ruimtelijke) ontwikkelingen in de gemeente. De gemeente stelt voor het overleg op grond van artikel 3.1.1 Bro haar voornemen beschikbaar aan de besturen en diensten van hogere overheden.

Terinzageleggingsfase
Het ontwerpbestemmingsplan wordt na aankondiging op de website www.officielebekendmakingen.nl voor een periode van 6 weken ter inzage gelegd. In deze periode kan door iedereen een zienswijze op het ontwerpbestemmingsplan worden ingediend.

Vaststellingsfase
Na de periode van terinzagelegging stelt de gemeenteraad het ontwerpbestemmingsplan, mogelijk met wijzigingen, binnen een periode van ten hoogste 12 weken vast.

Beroepsfase
Na de vaststelling van het bestemmingsplan maakt de gemeenteraad het vaststellingsbesluit bekend en legt het vastgestelde bestemmingsplan ter inzage. Dit gebeurt als volgt:

• Indien Gedeputeerde Staten (GS) of de Inspectie voor Leefomgeving en Transport (ILT) een zienswijze hebben ingediend die door de gemeenteraad niet volledig is overgenomen of indien de gemeenteraad het bestemmingsplan gewijzigd heeft vastgesteld, geschiedt bekendmaking en terinzagelegging 6 weken na vaststelling. Uiterlijk 6 weken na bekendmaking van het vaststellingsbesluit kan er beroep worden ingesteld bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS).
• Indien het bestemmingsplan ongewijzigd is vastgesteld en er gehoor is gegeven aan eventuele zienswijzen van GS en/of de ILT wordt het vaststellingsbesluit door de gemeenteraad uiterlijk 2 weken na vaststelling bekend gemaakt. Tevens wordt uiterlijk 2 weken na vaststelling het bestemmingsplan ter inzage gelegd.

Uiterlijk 6 weken na bekendmaking van het vaststellingsbesluit kan er beroep worden ingesteld bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS).

Indien geen beroep tegen het vastgestelde bestemmingsplan is ingediend, is het bestemmingsplan na afloop van de beroepstermijn onherroepelijk.

6.1 Economische uitvoerbaarheid

6.2 Maatschappelijke uitvoerbaarheid