Chw bestemmingsplan 't Veen

2.1.1 Verbrede reikwijdte

De verbrede reikwijdte betekent dat het Chw bestemmingsplan 't Veen niet alleen gaat over de 'goede ruimtelijke ordening', maar dat de fysieke leefomgeving centraal staat, net als bij de toekomstige Omgevingswet. In een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte kunnen, naast regels met een ruimtelijke relevantie, extra regels opgenomen worden ten behoeve van:

• het bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit; en
• het doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen van de fysieke leefomgeving ter vervulling van maatschappelijke functies.

Dit betekent dat planregels kunnen worden opgenomen over onder andere:

• duurzaamheid;
• het waarborgen van de veiligheid;
• het beschermen van de gezondheid;
• het milieu;
• landschappelijke of stedenbouwkundige waarden;
• het uiterlijk van bouwwerken (welstand); en
• natuurbescherming.

De verbreding van de reikwijdte betekent onder meer dat milieuaspecten in het plan kunnen worden gereguleerd en dat maatregelen voor natuur, verkeer, cultuurhistorie en evenementen rechtstreeks in het plan kunnen worden opgenomen.

2.1.2 Beleidsregels

Een mogelijkheid die de Crisis- en Herstelwet biedt is het werken met open normen die nader worden ingevuld door beleidsregels. Een voorbeeld van een open norm is dat bij het bouwen van bouwwerken moet worden voorzien in 'voldoende parkeergelegenheid'.
De gemeentelijke beleidsregel geeft vervolgens aan op welke wijze wordt bepaald wat 'voldoende' is, bijvoorbeeld aan de hand van parkeernormen. Deze beleidsregels kunnen door de raad of het college worden vastgesteld, behalve bij beleidsregels voor welstand. Deze kunnen alleen worden vastgesteld door de raad. Aan de vaststelling van een beleidsregel gaat geen verplichte voorbereidingsprocedure vooraf.

Het werken met open normen en beleidsregels biedt flexibiliteit in 't Veen. Een open norm in het bestemmingsplan is langer houdbaar, omdat de invulling van de beleidsregel eenvoudiger kan worden aangepast. Hiermee kan sneller worden ingespeeld op maatschappelijke behoeftes en ontwikkelingen. Op voorhand is bij een organische gebiedstransformatie niet altijd goed in te schatten welke ontwikkelingen waar plaatsvinden.

2.1.3 Digitalisering

Bij het digitaal vormgeven van een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte kan onder voorwaarden worden afgeweken van de digitale aspecten zoals vastgelegd in de landelijk geldende regeling 'RO Standaarden 2012'. De voorwaarde is dat het bestemmingsplan wel elektronisch op een algemeen toegankelijke wijze beschikbaar wordt gesteld en blijft, op een door de raad te bepalen internetadres. De landelijke voorziening ruimtelijkeplannen.nl bevat een verwijzing naar dit internetadres.

Voor het Chw bestemmingsplan 't Veen is het uitgangspunt om het plan interactief raadpleegbaar te hebben via de website www.ruimtelijkeplannen.nl. Hiermee wordt de continuïteit van ontsluiting van het plan na inwerkingtreding van de Omgevingswet gewaarborgd.

3.2.1 Bedrijvigheid

In de bestaande situatie zijn de aanwezige bedrijven geconcentreerd aan beide zijden van de Populierenlaan, aan de Burgemeester Moslaan en aan de 1e tot en met de 4e Industrieweg.

In het plangebied zijn veel verschillende bedrijven aanwezig. Er is onder meer sprake van een aantal auto- en garagebedrijven, een kringloopwinkel, een bowlingcentrum en een bouwmarkt, maar ook van meubelmakerijen en een kaashandel. Vrijwel alle kavels op het bedrijventerrein zijn uitgegeven. Het bedrijventerrein herbergt bedrijven uit lichte en middelzware milieucategorieën. In het gebied is sprake van een afname van de economische activiteit en van enige leegstand.

In opdracht van de gemeente is door ingenieursbureau DGMR voor een aantal van de bedrijven op het bedrijventerrein de invloed op de directe omgeving in kaart gebracht.ba Deze rapportage is als bBijlage 15 opgenomen in de toelichting van dit Chw bestemmingsplan (zie paragraaf 6.3).

3.2.2 Wonen

In 't Veen, zoals opgenomen als plangebied, wordt nog niet gewoond, met uitzondering van de bestaande woningen op de hoek van de Burgemeester Moslaan en de Leliestraat. Op basis van het geldende bestemmingsplan ''t Veen-Noord, Hattem' wordt momenteel woningbouw mogelijk gemaakt. Daarnaast bevinden zich enkele bedrijfswoningen verspreid over het bedrijventerrein. Direct ten noorden (ABC-buurt) en ten zuiden (het Rode Dorp) van het plangebied bevinden zich bestaande woongebieden. Beide woongebieden worden gekenmerkt als tuindorp.

Een deel van de nieuwe plannen voor 't Veen Noord dient vanwege de plannen voor de verkabeling van de hoogspanningsleiding te worden herzien (zie paragraaf 5.1.3.1). Een deel van het bestaande woonperceel aan de Stadslaan 70 is om diezelfde reden in het plangebied opgenomen.

Voor het Consmematerrein aan de 3e Industrieweg (nummers 5 en 7) worden op dit moment plannen voorbereid voor de bouw van 20 nieuwe grondgebonden woningen in drie rijen, evenwijdig aan de Hezenbergerweg en de 3e Industrieweg.
De plannen zijn nog niet onherroepelijk en maken daarom geen deel uit van dit Chw bestemmingsplan.

3.2.3 Voorzieningen

Langs de Apeldoornseweg bevindt zich een zone waarin zich naast het multifunctioneel centrum de Marke (bibliotheek/sporthal en zwembad) verschillende voorzieningen bevinden, zoals het clubgebouw van de biljartvereniging DOS Hattem, de indoor speeltuin Ballorig met daarbij een kinderdagverblijf in combinatie met een buitenschoolse opvang, de bowlingbaan en sportschool/fitnesscenter Bijsterbosch.

Voor de locatie aan de Populierenlaan 14 e.o., gelegen buiten het plangebied, wordt momenteel de vestiging van een nieuwe Lidl-supermarkt voorbereid. Daarmee wordt vooruitgelopen op de komende ontwikkelingen. Voor het gebied is een apart bestemmingsplan in procedure en daarom maakt het geen deel uit van het voorliggende Chw bestemmingsplan.

3.2.4 Agrarisch

Ten westen van de Apeldoornseweg (N794) bevinden zich onder de hoogspanningsverbinding enkele akkerpercelen. Dit deel van het plangebied valt binnen de provinciale groene ontwikkelingszone (GO, zie paragraaf 4.2.2.3).

4.1.1 Nationale Omgevingsvisie

De Nationale Omgevingsvisie (NOVI) is op 11 september 2020 vastgesteld. De NOVI geeft richting en helpt om keuzes te maken, te kiezen voor slimme combinaties van functies en uit te gaan van de specifieke kenmerken en kwaliteiten van gebieden, en er nu mee aan de slag te gaan en beslissingen niet uit te stellen of door te schuiven. Het versterken van de omgevingskwaliteit staat in de NOVI centraal. Dat wil zeggen dat alle plannen met oog voor de natuur, gezondheid, milieu en duurzaamheid gemaakt moeten worden. Bij de NOVI hoort een Uitvoeringsagenda. Hierin staat hoe uitvoering wordt gegeven aan de NOVI.

Vier prioriteiten

Aan de hand van een toekomstperspectief op 2050 brengt de NOVI de langetermijnvisie in beeld. Op nationale belangen wil het Rijk sturen en richting geven. Die komen samen in vier prioriteiten:

• Ruimte voor klimaatadaptatie en energietransitie
  Nederland moet zich aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering, zoals zeespiegelstijging, hogere rivierafvoeren, wateroverlast en langere perioden van droogte. Nederland is in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust. Dit vraagt maatregelen in de leefomgeving, bijvoorbeeld voldoende groen en ruimte voor wateropslag in onze steden. Voordeel is dat daarmee tegelijk de leefomgevingskwaliteit verbeterd wordt en het kansen biedt voor natuur.
  In 2050 heeft Nederland een duurzame energievoorziening. Dit vraagt ruimte, onder meer voor windmolens en zonnepanelen. Wind op zee heeft de voorkeur, maar ook op land zijn windmolens nodig. Door deze zoveel mogelijk te clusteren, voorkomen we versnippering over het landschap en benutten we de ruimte zo efficiënt mogelijk. Voorwaarde is steeds dat bewoners echt goed betrokken zijn en invloed hebben op het gebruik, en waar dat kan meeprofiteren in de opbrengsten.
  
• Duurzaam economisch groeipotentieel
  Nederland werkt toe naar een duurzame, circulaire, kennisintensieve en internationaal concurrerende economie in 2050. Daarmee kan ons land zijn positie handhaven in de top vijf van meest concurrerende landen ter wereld. Dit vraagt goede verbindingen via weg, spoor, lucht, water en digitale netwerken en een nauwe samenwerking met onze internationale partners, zowel met onze directe buren als met andere landen in Europa en over de wereld, ook op defensieterrein. Ingezet wordt op een sterk en innovatief vestigingsklimaat met een goede quality of life: een leefomgeving die de inwoners volop voorzieningen biedt op het gebied van wonen, bewegen, recreëren, ontmoeten en ontspannen.
  Belangrijk is wel dat de economie toekomstbestendig wordt, oftewel concurrerend, duurzaam, en circulair. Daarbij wordt ingezet op het gebruik van duurzame energiebronnen en op verandering van productieprocessen, zodat we niet langer afhankelijk zijn van eindige, fossiele bronnen.
  
• Sterke en gezonde steden en regio's
  Er zijn vooral in steden en stedelijke regio's nieuwe locaties nodig voor wonen en werken. Het liefst binnen de bestaande stadsgrenzen, zodat de open ruimten tussen stedelijke regio's behouden blijven. Dit vraagt optimale afstemming op en investeringen in mobiliteit. Tegelijk willen we de leefbaarheid en klimaatbestendigheid in steden en dorpen verbeteren. Schonere lucht, voldoende groen en water en genoeg publieke voorzieningen waar mensen kunnen bewegen (wandelen, fietsen, sporten, spelen), ontspannen en samenkomen. Daarbij hoort een uitstekende bereikbaarheid en toegankelijkheid, ook voor mensen met een handicap.
  Er wordt naar gestreefd dat de leefomgevingskwaliteit en -veiligheid verder toeneemt. Dit betekent dat voorafgaand aan de keuze van nieuwe verstedelijkingslocaties helder moet zijn welke randvoorwaarden de leefomgevingskwaliteit en -veiligheid daar stelt en welke extra maatregelen nodig zijn wanneer er voor deze locaties wordt gekozen. Zo blijft de gezondheid in steden en regio's geborgd.
  
• Toekomstbestendige ontwikkeling van het landelijk gebied
  Er ontstaat een nieuw perspectief voor de Nederlandse landbouwsector als koploper in de duurzame kringlooplandbouw. Een goed verdienpotentieel voor de bedrijven wordt gecombineerd met een minimaal effect op de omgevingskwaliteit van lucht, bodem en water. Dit levert ook een noodzakelijke positieve bijdrage aan het verbeteren van de biodiversiteit.
  Bodemdaling moet worden aangepakt. Verhoging van het waterpeil is in bepaalde veenweidegebieden op termijn noodzakelijk. Met de betrokken regio's en gebruikers wordt afgesproken waar en hoe dit zorgvuldig zal gebeuren. In alle gevallen wordt ingezet op ontwikkeling van de karakteristieke eigenschappen van het Nederlandse landschap. Dit vertegenwoordigt een belangrijke cultuurhistorische waarde. Verrommeling en versnippering, is ongewenst en wordt tegengegaan.
  

Het versterken van de omgevingskwaliteit staat in de NOVI centraal. Dat wil zeggen dat alle plannen met oog voor de natuur, gezondheid, milieu en duurzaamheid gemaakt moeten worden. De NOVI maakt bij het maken van keuzes gebruik van drie afwegingsprincipes:

• 1. Combinaties van functies gaan voor enkelvoudige functies;
• 2. Kenmerken en identiteit van een gebied staan centraal; en
• 3. Afwentelen wordt voorkomen.

Belangrijkste keuzes in de NOVI:

• een klimaatbestendige inrichting van Nederland. Dit betekent dat Nederland zo wordt ingericht dat ons land de klimaatverandering aan kan. Daarvoor is nodig dat functies meer in evenwicht met natuurlijke systemen (bodem en water) worden ingepast;
• de verandering van de energievoorziening. Bij de inpassing van duurzame energie hebben we oog voor omgevingskwaliteit. Een voorbeeld hiervan is dat er eerst wordt gekeken naar ongebruikte daken om zonnepanelen op te plaatsten;
• de overgang naar een circulaire economie, waarbij we tegelijk goed kunnen blijven concurreren en een aantrekkelijk vestigingsklimaat bieden;
• de ontwikkeling van het Stedelijk Netwerk Nederland. Hiermee wordt gestuurd op een goed bereikbaar netwerk van steden. Daarbij worden de ambities en mogelijkheden in steden en regio’s in heel Nederland gebruikt;
• het bij elkaar plaatsen van zogenaamde logistieke functies (bijvoorbeeld distributiecentra, datacenters) om hiermee de openheid en de kwaliteit van het landschap te behouden. Daarbij wordt gebruikgemaakt van een voorkeursvolgorde logistieke functies;
• het toekomstbestendig maken van het landelijk gebied in goed evenwicht met de natuur en het landschap. Daarbij wordt gewerkt aan een omslag naar kringlooplandbouw waarbij het gebruik van de grond meer wordt afgestemd op de natuurlijke water- en bodemsystemen.

Om verschillende urgente opgaven voor gebieden integraal op te pakken, zijn acht NOVI-gebieden aangewezen. Dit zijn gebieden waar verschillende grote, ingewikkelde opgaven spelen. Het gaat daarbij onder andere om de regio Zwolle waar vooral de aanpak van energie- en klimaattransitie in relatie tot de verstedelijking centraal staat.

Ten aanzien van de regio Zwolle wordt opgemerkt dat dit een regio betreft die in korte tijd sterk is gegroeid, waardoor de woningmarkt oververhit is geraakt en het mobiliteitssysteem onder druk is komen te staan. Als gevolg van klimaatverandering en de ligging in een Delta loopt het watersysteem van de regio tegen grenzen aan. In de regio Zwolle is klimaatbestendige groei een hoofdopgave. De ambitie van het Rijk is om groeiregio Zwolle verder te ontwikkelen tot een blijvend aantrekkelijke, klimaatbestendige en economisch vitale regio.

De transformatie van 't Veen van een bedrijventerrein naar een gemengd woongebied is in overeenstemming met de prioriteiten en uitgangspunten uit de NOVI, evenals de afwegingsprincipes.

4.1.2 Nationaal Woon- en Bouwagenda

In de Nationale Woon- en Bouwagenda worden de oorzaken van de wooncrisis, de doelstellingen en de programmatische aanpak voor de komende jaren geschetst. Het doel van de Nationale Woon- en Bouwagenda is het bevorderen van de beschikbaarheid, betaalbaarheid en kwaliteit van het woningaanbod in Nederland. Daartoe wordt een aanpak in zes programma's uitgewerkt.

• woningbouw;
• een thuis voor iedereen (gericht op aandachtgroepen);
• betaalbaar wonen;
• leefbaarheid en veiligheid;
• verduurzaming gebouwde omgeving;
• wonen en zorg voor ouderen.

Programma Woningbouw
In het woningbouwprogramma wordt gefocust op een versterking van de regie en samenwerking om gezamenlijk de urgente maatschappelijke opgaven een plek te geven in dit land waar ruimte schaars is. Daar waar de verschillende opgaves kunnen knellen, bijvoorbeeld bij het bouwen in diepe polders, zullen we afwegingen maken om de belangen van zowel de huidige als toekomstige generaties te beschermen. De uitvoering van dit programma richt zich op alle delen van ons land.

Voor een goede ruimtelijke regie en afstemming van genoemde opgaven, hebben Rijk en regio gezamenlijk verstedelijkingsstrategieën voor zeven regio's met de hoogste woningbouwopgave en verstedelijkingsdruk opgesteld. Binnen deze regio's zijn grootschalige integrale woningbouwgebieden geïdentificeerd en wordt intensieve betrokkenheid van het Rijk nodig geacht. Tot en met 2030 kunnen in deze zeven regio's 600.000 woningen worden gerealiseerd. Tot 2040 gaat het om 900.000 woningen. Voor de regio Zwolle gaat het daarbij om de Spoorzone.

4.1.3 Nationale Omgevingsvisie Extra (NOVEX) en Mooi Nederland

De grote opgaven voor Nederland op het terrein van onder meer de volkshuisvesting, de transitie van het landelijk gebied en de opwek van duurzame energie, worden nu door verschillende ministeries uitgewerkt in nationale programma's. De keuzes die daarin gemaakt worden, zullen in de provincies ruimtelijk gaan landen. De samenhang daarvan wordt door het rijk bewaakt door middel van de programma's NOVEX en Mooi Nederland.

NOVEX
Het programma NOVEX geeft regie aan het leggen van de ruimtelijke puzzel in samenwerking met provincies, gemeenten en waterschappen. Het zorgt voor samenhang in het ruimtelijke beleid, verbindt de 22 nationale programma's en versnelt de uitvoering door te sturen op heldere voorwaarden en concrete uitvoeringsafspraken.

In het kader van het programma zijn het NOVI-gebied Regio Zwolle en het Verstedelijkingsgebied Regio Zwolle samengevoegd tot een van de NOVEX-gebieden.

Mooi Nederland
In het programma Mooi Nederland staat ruimtelijke kwaliteit centraal. Het programma werkt aan een gedeeld beeld van de toekomst van ons land en regelt nieuwe concepten voor de inrichting van gebieden. In de regie op de ruimtelijke ordening staan drie perspectieven centraal:

• landbouw en natuur;
• netwerken voor energie en onze economie;
• leefbare steden en regio's.

'Mooi Nederland' schetst voor elk perspectief drie nog uit te werken concepten die op gebiedsniveau toepasbaar zijn. Daarbij wordt gedacht aan het tegengaan van 'verrommeling' door grootschalige bedrijfsvestigingen, samen met andere opgaven, mooi in het landschap op te laten gaan, of de toepassing van 'groen' tegen hittestress en wateroverlast bij binnenstedelijke verdichting. Een ander concept in 'Mooi Nederland' is de teelt van 'biobased' bouwmaterialen, zoals vezelgewassen. Het versterkt het landschap, vermindert de CO2-uitstoot en verduurzaamt de woningbouw. Zoals uit de motivering blijkt, wordt met de herontwikkeling van 't Veen nadrukkelijk aandacht gegeven aan de ruimtelijke kwaliteit.

De programma's Mooi Nederland en NOVEX regelen de aanscherping en versnelling van de Nationale Omgevingsvisie (NOVI). Het streven is om de aangescherpte NOVI in 2024 vast te stellen als nationaal ruimtelijk beleid.

4.1.4 Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro)

Het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro), ook wel de AMvB Ruimte genoemd, is op 22 augustus 2011 vastgesteld en in oktober 2012 aangevuld. Het Barro heeft als doel om vanuit een concreet nationaal belang een goede ruimtelijke ordening te bevorderen. De AMvB is het inhoudelijke beleidskader van het Rijk waaraan ruimtelijke besluiten op provinciaal en gemeentelijk niveau moeten voldoen. Dat betekent dat de AMvB regels geeft over bestemmingen en het gebruik van gronden. Daarnaast kan zij aan gemeenten opdragen in de toelichting bij een bestemmingsplan bepaalde zaken uitdrukkelijk te motiveren.

De algemene regels bewerkstelligen dat nationale ruimtelijke belangen doorwerken op lokaal niveau. Inhoudelijk gaat het om nationale belangen die samenhangen met het beschermen van ruimtelijke functies. Het besluit bevat alleen díe nationale ruimtelijke belangen die via het stellen van regels aan de inhoud of toelichting van bestemmingsplannen (of daarmee vergelijkbare besluiten) beschermd kunnen worden.

4.1.5 Besluit ruimtelijke ordening (Bro)

Ruimtelijke plannen die een nieuwe stedelijke ontwikkeling mogelijk maken, moeten worden getoetst aan artikel 3.1.6 lid 2 van het Besluit ruimtelijke ordening (Ladder voor duurzame verstedelijking). Bij nieuwe stedelijke ontwikkelingen moet de behoefte worden beschreven. Bij stedelijke ontwikkelingen buiten bestaand stedelijk gebied moet worden gemotiveerd waarom deze niet binnen stedelijk gebied gerealiseerd kunnen worden.

In paragraaf 5.4 is de verantwoording van de Ladder voor duurzame verstedelijking opgenomen. In de toelichting van dit bestemmingsplan wordt verder gemotiveerd dat sprake is van een goede ruimtelijke ordening.

4.1.6 Wet Voortgang energietransitie (VET)

De Wijzigingswet Elektriciteitswet 1998, enz. (voortgang energietransitie) (Wet VET) heeft als doel de voortgang van de energietransitie te bevorderen. Naast een rol- en taakverdeling van (overheids-)partijen in de energietransitie en het afschaffen van de gasaansluitplicht voor nieuwbouw, vormt het ondergronds aanleggen (verkabelen) van bovengrondse hoogspanningsverbindingen met een spanningsniveau van 50 kV of hoger in bevolkingskernen een van de pijlers.

Voor het verkabelen en verplaatsen van bovengrondse hoogspanningsverbindingen is op de door de Minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK) aangewezen tracés per 1 januari 2019 artikel 22A in de Elektriciteitswet en de bijbehorende Algemene Maatregel van Bestuur van toepassing. De aangewezen verbindingen zijn hoogspanningsverbindingen die door of op de grens van bevolkingskernen lopen, over of nabij woningen in de bevolkingskern. Het beleid heeft tot doel omwonenden in bevolkingskernen binnen de bebouwde kom te ontlasten van bestaande bovengrondse hoogspanningsverbindingen.

De 150 kV-lijnverbinding Hattem-Lelystad vanaf mast 4 t/m mast 9 is een van de door de minister aangewezen verbindingen. De huidige bovengrondse 150 kV-lijnverbinding Hattem-Lelystad loopt door stedelijk gebied over bedrijfspanden en woningen ter plaatse van en nabij bedrijventerrein 't Veen. Daarnaast worden voor dit gebied plannen ontwikkeld voor een gemengder gebied, waarin naast bedrijven ook steeds meer ruimte ontstaat voor woningen.

4.1.7 Conclusies rijksbeleid

Het voorliggende Chw bestemmingsplan 't Veen is niet in strijd met belangen van het Rijk.

4.2.1 Omgevingsvisie Gaaf Gelderland

Op 19 december 2018 hebben Provinciale Staten de Omgevingsvisie 'Gaaf Gelderland' vastgesteld. Sinds 1 maart 2019 is deze Omgevingsvisie van kracht.

De provincie heeft in de Omgevingsvisie een gezond, veilig, schoon en welvarend Gelderland centraal gesteld.

• Gezond en veilig
  Dat is een gezonde leefomgeving, schone en frisse lucht, een schoon milieu, een niet-vervuilde bodem, voldoende schoon en veilig (drink)water, bescherming van onze flora en fauna. Het is ook voorbereid zijn op klimaatverandering, zoals hitte, droogte, bosbranden en overstromingen én aandacht hebben voor verkeersveiligheid en veilige bedrijvigheid.
• Schoon en welvarend
  Dat is een dynamisch, duurzaam en aantrekkelijk woon-, werk- en ondernemersklimaat, goede bereikbaarheid en met een goed functionerende arbeidsmarkt en dito kennis- en onderwijsinstellingen. Het heeft ook betrekking op het tegengaan van schadelijke uitstoot, afval en uitputting van grondstoffen en op het investeren in nieuwe, alternatieve vormen van energie.

Het streven is dat Gelderland in 2050 compleet klimaatneutraal is. Voor het opwekken, opslaan en transporteren van duurzame energie is veel ruimte nodig. Windturbines, zonneparken, warmtecentrales, (mest)vergisters en waterkrachtcentrales moeten een plek krijgen in het Gelderse landschap. Met oog voor de kwaliteiten die Gelderland uniek maken kunnen initiatieven zich ontwikkelen.

In de Omgevingsvisie worden de provinciale ambities geformuleerd:

• Het streven is dat Gelderland in 2050 klimaatbestendig is door goed voorbereid en toegerust te zijn op de gevolgen van klimaatverandering: wateroverlast, droogte, hittestress en overstromingsgevaar. Er wordt gezorgd voor een veerkrachtig en duurzaam water-, natuur en bodemsysteem, bestaande uit een klimaatbestendige en schone bodem en ondergrond en uit schoon en gezond grond- en oppervlaktewater en drinkwater.
• Er wordt gestreefd naar een circulaire economie waarin afval niet meer bestaat. Er zijn alleen nog grondstoffen die blijvend hun waarde behouden in schone industrie.
• Om de variatie in planten- en diersoorten weer op peil te krijgen, streeft de provincie naar een versterking van de biodiversiteit. De provincie ziet daarbij grote kansen door veehouderij, land- en tuinbouw en natuur slimmer te verbinden. Er wordt daarbij met betrokken partijen gewerkt aan een betere balans tussen de intensieve veehouderij, natuurwaarden, lucht- en bodemkwaliteit en het terugdringen van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de landbouw en fruitteelt.
  Biodiversiteit wordt overal waar mogelijk versterkt en ingepast, óók buiten de specifiek als natuur aangewezen gebieden.
• Ten aanzien van mobiliteit wordt gestreefd naar een efficiënte, duurzame en innovatieve bereikbaarheid, toegesneden op de veranderende vraag. Dat wordt onder andere bewerkstelligd door het verbeteren van knelpunten en het aanvullen van ontbrekende schakels. Voor het landelijk gebied wordt gezocht naar slimme alternatieve vormen van vervoer.
• Gestreefd wordt naar een duurzaam, dynamisch en toegankelijk economisch vestigingsklimaat, waar voor ondernemers en inwoners een sterke aantrekkingskracht uitgaat. Daarbij wordt maximaal profijt gehaald uit de unieke combinatie van stedelijke en groene kwaliteiten. De werklocaties worden duurzaam ingericht qua energie, klimaatbestendigheid en logistieke- en productiestromen.
• Gelderland streeft naar een duurzaam en divers woon- en leefklimaat, dat steeds weet te anticiperen op ontwikkelingen. Zo wordt de economische kracht en de kwaliteit van het leven in Gelderland versterkt, nu en in de toekomst.

Om hier invulling aan te geven volgt de provincie de DOE-principes:

• Doen: de provincie kijkt breed met focus en zoekt actief ruimte;
• Laten: de provincie stimuleert niets buiten haar visie;
• Zelf: de provincie neemt zelf verantwoordelijkheid en geeft het goede voorbeeld;
• Samen: de provincie doet het samen en met oog voor innovatie.

4.2.2 Omgevingsverordening Gelderland (geconsolideerd februari 2022)

De provincie beschikt over diverse instrumenten waarmee zij haar ambities realiseert. De Omgevingsverordening wordt ingezet voor die onderwerpen waarvan de provincie het belangrijk vindt dat de doorwerking van het beleid van de Omgevingsvisie juridisch gewaarborgd is.

De Omgevingsverordening voorziet ten opzichte van de Omgevingsvisie niet in nieuw beleid en is daarmee dus beleidsneutraal. De inzet van de Omgevingsverordening als juridisch instrument om de doorwerking van het provinciaal beleid af te dwingen is beperkt tot die onderdelen van het beleid waarvoor de inzet van algemene regels noodzakelijk is om provinciale belangen veilig te stellen of om uitvoering te geven aan wettelijke verplichtingen.

De Omgevingsverordening Gelderland richt zich net zo breed als de Omgevingsvisie Gelderland op de fysieke leefomgeving in de provincie Gelderland. Dit betekent dat vrijwel alle regels die betrekking hebben op de fysieke leefomgeving opgenomen zijn in de Omgevingsverordening Gelderland. Het gaat hierbij om regels op het gebied van ruimtelijke ordening, milieu, water, mobiliteit en bodem. De Omgevingsverordening Gelderland is op 24 september 2014 vastgesteld door Provinciale Staten.

4.2.3 Regionale Verstedelijkingsstrategie Regio Zwolle

Zoals eerder is aangegeven zijn voor de zeven regio's met de hoogste verstedelijkingsdruk door het Rijk en de regio verstedelijkingsstrategieën opgesteld, waarbij niet alleen naar de woningbouw is gekeken, maar ook naar mobiliteit, economie en natuur, energie en water.

In de Regio Zwolle is er behoefte aan minimaal 50.000 woningen. Klimaatadaptatie vormt naast wonen, werken en de mobiliteitstransitie een belangrijke bouwsteen in de verstedelijkingsstrategie. Diverse perspectieven zijn onderzocht en de kansrijke bouwstenen en bevindingen zijn verwerkt in het verstedelijkingsconcept ‘de warme harten strategie’.

Hierbij wordt op drie schaalniveaus een hart gerealiseerd. Ieder schaalniveau kent zijn eigen opgave:

• concentreer het grootste deel van toekomstige verstedelijking in bestaand stedelijk Zwolle;
• draag bij aan een warm hart rond OV-knooppunten voor ‘dagelijkse dingen’ in middelgrote kernen; en
• houd de overige kernen vitaal.

Versnellingsafspraken woningbouw
Voor de regio Zwolle wordt de gezamenlijke verstedelijkingsstrategie uitgewerkt. De plannen voor 't Veen zullen daar deel van uitmaken. In het kader van de versnellingsafspraken woningbouw zijn voor een aantal grotere ontwikkelingen rijksbijdragen ontvangen ten behoeve van aanpassingen aan de infrastructuur. Voor het voorliggende plangebied is de aanvraag gehonoreerd en is de bijdrage ontvangen.

4.2.4 Regionale Energie Strategie Noord-Veluwe (april, 2021)

De doelen uit het Nationale Klimaatakkoord (2019) maken een energietransitie van fossiele brandstoffen naar duurzamere energiebronnen noodzakelijk. Nederland is verdeeld in verschillende energieregio's met ieder haar eigen Regionale Energiestrategie (RES). Hierin staat beschreven hoe duurzame energie het best opgewekt kan worden en op welke plaatsen dit ruimtelijk inpasbaar, maatschappelijk acceptabel en financieel haalbaar is. In de RES Noord-Veluwe (april 2021) heeft de regio zich als doel gesteld om in 2030 ongeveer 59,4% van alle elektriciteit die wordt gebruikt in de regio duurzaam op te wekken via zonne- en windenergie. Hiermee verlaagt de regio de uitstoot van broeikasgassen (CO2) met 53%. Dit is ruim binnen het landelijke klimaatdoel van 49%.

Voor wat betreft zonne-energie wordt uitgegaan van de Gelderse constructieve zonneladder, waarbinnen het plaatsen van zonnepanelen op daken prioriteit heeft boven het ontwikkelen van zonnevelden op de grond of op water.

4.2.5 Conclusie provinciaal beleid

De uitgangspunten van het voorliggende Chw bestemmingsplan 't Veen sluiten aan op het beleid van de provincie.

4.3.1 Toekomstvisie Samenwerken aan 2025 (juli 2011)

Wat betreft de ruimtelijke ontwikkeling van Hattem wordt aangegeven dat groen, blauw en cultuurhistorie zijn aan te duiden als dé basis voor toekomstige initiatieven. Hattem profileert zich in de toekomst nog meer als stad met een rijke cultuurhistorie, liggend tussen de Veluwe en de IJssel.

In de toekomstvisie wordt 't Veen, naast Assenrade, als een van de twee ontwikkellocaties van enige schaal aangemerkt. 't Veen betreft een inbreidingslocatie. In het kader van de strategische opgaven voor Hattem is in de visie destijds aangegeven dat Hattem niet verder wordt uitgebreid en dat de herontwikkeling van 't Veen als woongebied wordt afgemaakt. Daarbij wordt opgemerkt dat Hattem na 't Veen en Assenrade niet verder kan uitbreiden. Er zijn nog wel enkele mogelijkheden voor herstructurering van bestaande locaties, zoals de ijsbaanlocatie die momenteel ook ontwikkeld wordt.

4.3.2 Omgevingsvisie Hattem 2040 (maart 2022)

De gemeente heeft vooruitlopend op de komst van de Omgevingswet samen met de bewoners van de gemeente een Omgevingsvisie opgesteld. Behalve dat er minder regels komen om aan te toetsen, krijgt iedere gemeente ook meer afwegingsruimte om te bepalen wat belangrijk wordt gevonden en om maatwerk te kunnen leveren. Daarnaast verandert de rol van de gemeente. De samenleving krijgt een grotere rol in de planvorming. De gemeente zal meer gaan faciliteren, inspireren en integraal belangen afwegen.

Het doel van de Omgevingsvisie is om met een heldere visie aan te geven waar de gemeente naartoe wil voor 2040. Zo kan de gemeente haar positie bepalen en waar nodig stelling nemen. De Omgevingsvisie is daarbij de kapstok voor het toekomstig beleid en initiatieven. In de Omgevingsvisie worden de ambities allereerst voor de hele gemeente vastgesteld en daarna voor de verschillende deelgebieden. Van elk deelgebied worden de karakteristieken geduid die samen de huidige identiteit vormen. Daarna wordt de koersrichting 2040 beschreven, waarbij wordt aangegeven welke ontwikkelingen daar op welke wijze aan bij kunnen dragen.

4.3.3 Welstandsnota (2005)

In de welstandsnota staan criteria die burgemeester en wethouders gebruiken bij de beoordeling of een bouwplan redelijkerwijs voldoet aan de eis van welstand, met als doel een bijdrage leveren aan het behoud en de verbetering van het woonmilieu en de aantrekkelijkheid van onder andere het buitengebied. Deze criteria zijn algemeen en gaan niet in op specifieke kenmerken van locaties waar nieuwe ontwikkelingen plaatsvinden.

Het huidige welstandsbeleid is gericht op het handhaven, herstellen en versterken van gewaardeerde of gewenste ruimtelijke karakteristieken en de samenhang binnen het gebied of object. In beheerssituaties gebeurt dit vooral via regels en toetsing, terwijl in ontwikkelingssituaties het accent ligt op het faciliteren en stimuleren van kwaliteit.

Binnen de gemeente wordt onderscheid gemaakt in twee welstandsniveaus die de mate van aandacht weergeven voor de verschillende gebieden:

• welstandsniveau 1: zware toetsing;
• welstandsniveau 2: soepele toetsing.
  

Bij de beoordeling door de welstandscommissie worden de bouwplannen, afhankelijk van het welstandsniveau, globaal of gedetailleerd bekeken.

Figuur 4.9 Welstandsniveaus kern Hattem

In de geldende welstandsnota wordt 't Veen nu nog aangemerkt als een bedrijventerrein, gelegen tussen de ABC-buurt en het Rode Dorp.

Voor het bedrijventerrein 't Veen is het welstandsbeleid in de huidige situatie gericht op stimulering van het dynamische en eigentijdse karakter van deze bedrijfsterreinen. Gestreefd wordt naar een zekere samenhang in plaatsing, volume en uitstraling van de bedrijfsbebouwing, zonder het individuele karakter van de bedrijven en hun eigen identiteit aan te tasten. Oudere bedrijfsgebouwen van een goede architectonische waarde kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de identiteit van de bedrijventerreinen. Om die reden wordt gestreefd naar hun behoud.

Voor de industrieterreinen 't Veen wordt het lichte welstandsniveau 2 (soepel) gehanteerd. Hierbij wordt alleen gekeken of het bouwplan de relatie met de omgeving niet verstoort. In dat geval wordt aan de detailleringen een beduidend minder zwaar belang toegekend; alleen in uitzonderlijke en te motiveren gevallen zal dit een onderdeel vormen van de welstandstoets.

Planinitiatieven moeten binnen het nu geldende welstandsbeleid voldoen aan de volgende beoordelingscriteria:

• Situering:
  • 1. De indeling van het perceel en de hoofdopzet van het bedrijfspand afstemmen op de stedenbouwkundige karakteristiek van de locatie.
  • 2. Hoofdgebouwen staan aan de straatzijde, bijgebouwen hebben een ondergeschikte positie.
  • 3. Bij (vervangende) nieuwbouw staat de bebouwing in dezelfde rooilijn als de belendende bebouwing.
  • 4. Met de ritmiek, de schaal en de hoogte van de bestaande bebouwing in de omgeving is rekening gehouden.
  • 5. Gebouwen staan geclusterd of in een onderlinge samenhang op de kavel geplaatst.
  • 6. Publieke en representatieve functies zijn naar de straatzijde georiënteerd.
• Massa en vorm:
  • 1. De hoofdvorm van de gebouwen is eenduidig.
  • 2. De richting van de gebouwen volgt in hoofdzaak de richting van de straat.
  • 3. Gebouwen zijn voorzien van een steenachtige plint.
  • 4. Aan- en bijbouwen vormen geen verstoring van de herkenbaarheid van de hoofdbebouwing.
• Gevels:
  • 1. De verschillende hoofdfuncties zijn te onderscheiden door architectonische accenten en geledingen.
  • 2. Zeer grote lengtes van gebouwen zijn door materiaal- en kleurgebruik geleed.
  • 3. Kleur- en materiaalgebruik.
  • 4. Grote vlakken hebben een structuur of onderverdeling.

In voorliggende situatie is sprake van een herontwikkeling van een bedrijventerrein naar een duurzaam gemengd woongebied. Het is dus niet verwonderlijk dat de nieuwe plannen niet meer een-op-een getoetst kunnen worden aan de welstandseisen uit de welstandsnota.

De transformatie van 't Veen zal op een organische wijze gaan plaatsvinden, er worden in het Chw bestemmingsplan dan ook geen vastomlijnde plannen vastgelegd. De ontwikkelingen die mogelijk worden gemaakt worden getoetst aan een aantal uitgangspunten die met de transformatie zullen moeten worden gerealiseerd. Nieuwe initiatieven worden getoetst aan de mate waarin het bijdraagt aan de beschreven doelstellingen. Dit beoordelingssysteem is beschreven in het zogenoemde Afwegingskader (zie paragraaf 5.2).

Voor de herontwikkeling van bedrijven naar een gemengd woongebied wordt in het afwegingskader een aantal globale beeldkwaliteitseisen opgenomen. Per uitwerking wordt daarbij gestreefd naar een meer gedetailleerd beeldkwaliteitsplan.

4.3.4 Woonvisie Hattem (2015)

In 2015 stelde de gemeente de woonvisie vast. De woonvisie moet richting geven aan de woonontwikkeling van de gemeente en geeft een kwantitatieve en kwalitatieve inkleuring aan het wonen in de gemeente. Daarbij gaat het onder meer om de omvang en kwalitatieve invulling van het woningbouwprogramma, om afspraken die we met de woningcorporatie gaan maken en om de keuzes die we als gemeente moeten maken op het gebied van wonen en zorg.

In 2014 is een regionale woonvisie Noord-Veluwe opgesteld. Deze visie is kaderstellend voor het lokale woonbeleid van de betrokken gemeenten. Binnen die richtinggevende kaders moeten keuzes op het lokale niveau worden gemaakt. Hier ligt naast de lokale kennis en uitvoeringskracht ook de democratische legitimatie. De regionale woonvisie kan dan ook vooral gezien worden als een gezamenlijk beleids- en werkkader (inhoudelijk én qua manier van werken) met regionale afspraken over de woningbouwopgave, duurzaamheid, wonen en zorg en de gewenste transformatie van de bestaande voorraad.

Ten tijde van de Woonvisie Hattem 2015 waren de tijden van het bouwen van grote aantallen nieuwe woningen voorbij. De toekomstige woningbehoefte zal, meer nog dan in het verleden, vooral met gebruikmaking van de bestaande woningvoorraad moeten worden bediend. Aanvullend blijft nieuwbouw echter nodig, en wel in die sectoren waar strategische toevoeging aan de bestaande voorraad nodig is.

Er worden meerdere locaties binnen de gemeente in beeld gebracht waar woningbouw (grondgebonden en meergezins) geprogrammeerd is. 't Veen is een van deze locaties. Daarbij wordt opgemerkt dat op basis van de lijst het beeld zou kunnen ontstaan dat er wellicht te veel grondgebonden woningen in de pijplijn zitten. Dit wordt vooral veroorzaakt door de geplande aantal (grondgebonden) woningen op 't Veen. Dit beeld wordt in de woonvisie genuanceerd omdat de kans groot is dat het bouwtempo, vanwege de complexiteit en het risicoprofiel van dergelijke transformatieprojecten, in de praktijk een stuk lager ligt.

In het geval van 't Veen hebben marktpartijen (ook) zorgen over het tijdig gereedkomen van de locatie 't Veen. Als het bouwtempo lager is dan gepland, ontstaat het risico dat na afronding van Assenrade de 'productiemachine' van reguliere grondgebonden woningen stokt. Dit zou voor een aantrekkelijke woongemeente als Hattem ongewenst zijn.

Daarom geldt voor de gemeente als uitgangspunt dat actief beleid nodig is om de productie van reguliere grondgebonden woningen na de afronding van Assenrade op gang te houden. Hiertoe is het met name van belang aan marktpartijen te faciliteren de hier gewenste ontwikkelende rol op te pakken. Dit zal met name op 't Veen moeten gebeuren.
De gemeente zet zich in voor de ontwikkeling van nieuwe huurwoningen, juist boven de liberalisatiegrens. Hiertoe zullen de marktpartijen actief benaderd worden.

In de verdere beleidsstukken voor 't Veen (zie navolgende paragrafen) worden de consequenties van de woonvisie nader geconcretiseerd.

4.3.5 Woningbouwprogramma 't Veen (2017)

Deze notitie is als concept-programma door het college van B&W vastgesteld en vormde destijds de basis voor communicatie met initiatiefnemers over het gewenste woningbouwprogramma op 't Veen (vanuit de op dat moment bekende behoefte).
Tevens is de notitie onderlegger voor toekomstige anterieure overeenkomsten.

Het woonbeleid schrijft voor heel Hattem een menging voor van diverse woontypen en prijsklassen. Dit geldt ook voor 't Veen. Nadruk zal liggen op grondgebonden woningen, maar andere typen zijn ook mogelijk.

Toegepast op 't Veen kunnen de volgende conclusies worden getrokken:

• 't Veen is de enige locatie waar (na de afronding van Assenrade) nog grootschalige grondgebonden woningbouw kan plaatsvinden;
• Menging van woningtypen en prijsklassen, zowel huur als koop, zowel grondgebonden als gestapeld;
• Aandacht voor levensloopbestendig bouwen;
• Aandacht voor (zelfstandig wonende) senioren;
• Algemene behoefte aan sociale huurwoningen op basis van het investeringsprogramma van Triada en als uitvloeisel van de prestatieafspraken met Triada (voor de doelgroepen: statushouders, jongeren, passend toewijzen, beschermd wonen/uitstroom instellingen).

Figuur 4.10 Schematische verdeling deelgebieden

In grote lijnen komt het woningbouwprogramma voor 't Veen op het volgende neer.

• De woongebieden ten noorden (ABC-buurt) en ten zuiden (Rode Dorp) van 't Veen worden gekenmerkt door een relatief groot aandeel van respectievelijk sociale huurwoningen en goedkopere koopwoningen.
• In het zuidoosten, in het verlengde van de Hezenbergerweg, is de woningbouw extensiever en van hogere prijscategorieën.

Vanuit dat perspectief is een gezonde mix van woningtypen de eerste voorwaarde voor ontwikkeling van 't Veen en haar deelgebieden. De categorie 'middeldure koopwoningen, grondgebonden' zal het meeste nadruk krijgen. Het middengebied van 't Veen is vooral geschikt voor deze categorie. Uitwaaierend naar de randen van 't Veen (grenzend aan uiterwaarden en het Algemene Veen) zijn de deelgebieden meer geschikt om ook de dure categorieën woningen toe te staan. De te behalen woonkwaliteit in combinatie met natuur/groen draagt hieraan bij.

De omvang van de deelgebieden c.q. deelplangebieden en de aanwezigheid van bedrijven op korte afstand bepalen ook of feitelijke realisatie van de categorieën haalbaar is. Het is vooral de uitdaging om bedrijvigheid en wonen tijdelijk naast elkaar te kunnen laten functioneren. In de specifieke zone van de hoogspanningsleiding wordt nieuwbouw van woningen (en andere gevoelige functies) niet gestimuleerd.

Met Triada en de huurdersraad zijn destijds prestatie-afspraken vastgelegd (zie paragraaf 4.3.6). In het verlengde daarvan zijn de woonwensen onderzocht (zie paragraaf 5.4.2.2). In het document is een voorlopige verdeling van de woningbehoefte per deelgebied weergegeven. De aantallen zijn onder voorbehoud van het woonwensenonderzoek.

4.3.6 Prestatieafspraken Wonen Hattem 2021 (december 2020)

De gemeente heeft in september 2020 een nieuw woningmarktonderzoek laten uitvoeren (zie ook paragraaf 5.4.2.2). Op basis hiervan wordt een nieuwe Woonvisie ontwikkeld.

Om een goede invulling te kunnen geven aan de gemeentelijke woonopgaven, is in december 2020 tussen de gemeente, de woningstichting Triada en de Huurdersraad een prestatieovereenkomst gesloten. De prestatieafspraken zijn een weergave van de wederzijdse ambities, inspannings- en, waar mogelijk, resultaatverplichtingen om de mensen die zijn aangewezen voor de sociale huurwoningen op de beste manier te helpen. De afspraken worden jaarlijks geëvalueerd en wanneer nodig geactualiseerd.

Een van de ambities uit de prestatieovereenkomst is om de doorstroming vanuit de sociale huursector te stimuleren. Een van de maatregelen uit de prestatieafspraken voor 2020-2023 is dat de gemeente met de ontwikkelaars overlegt over de mogelijkheid om op de nieuwbouwlocaties goedkope koopwoningen, vrije sector huurwoningen en sociale huurwoningen te bouwen.

4.3.7 Prestatieafspraken volkshuisvestelijke opgave 2022 (december 2021)

De gemeente Hattem beschikt over een actueel woonbeleid. Hierin wordt aan bepaalde groepen die te maken hebben met grote schaarste voorrang gegeven bij de toewijzing van een sociale huurwoning. Dit is uitgewerkt in de Huisvestingsverordening.

Om een goede invulling te geven aan de gemeentelijke woonopgaven is in december 2021 tussen de gemeente, woonstichting Triada en de huurdersraad een prestatieovereenkomst gesloten. De prestatieafspraken zijn een weergave van de wederzijdse ambities, inspannings- en, waar mogelijk, resultaatverplichtingen om de mensen die zijn aangewezen voor de sociale huurwoningen op de beste manier te helpen. De afspraken worden jaarlijks geëvalueerd en wanneer nodig geactualiseerd.

Een van de ambities uit de prestatieovereenkomst is het verzorgen van een levensloopbestendige woonomgeving. Hierbij wordt door de woningstichting ten eerste gekeken naar het uitbreiden van het aantal huurwoningen en door de gemeente naar het aanbod van toegankelijke woningen in een passende woonomgeving. Verder is het een ambitie om de slaagkans voor jongeren en bijzondere doelgroepen te vergroten om te wonen in Hattem. Dit wordt bereikt door de woningstichting door het geven van voorrang aan jongeren en bijzondere doelgroepen. Ook wordt voorrang verleend aan vergunninghouders. Ten slotte is er een doel uitgewerkt om een CO2-neutrale woningvoorraad op te leveren.

4.3.8 Ontwikkelingsperspectief 't Veen (2013)

Het Ontwikkelingsperspectief 't Veen is in 2013 vastgesteld door de gemeente Hattem, omdat de herontwikkeling van 't Veen tot dan toe niet van de grond kwam. Tussen 2008 en 2013 is er met een economische recessie veel veranderd. Het opgestelde ontwikkelingsperspectief vervangt daarom het oorspronkelijke Masterplan uit 2007 en kent een flexibelere opzet om 't Veen stap voor stap te ontwikkelen en in te spelen op kansen die zich voordoen. In het Ontwikkelingsperspectief was ten aanzien van de hoogspanning het uitgangspunt om deze bovengronds te laten, zie verder hoofdstuk 5.

4.3.9 Ontwikkelkader 't Veen (2019)

Het door de raad vastgestelde ontwikkelkader is een (deel)structuurvisie in de zin van de Wet ruimtelijke ordening. De structuurvisie zegt het nodige over grondgebruik en ruimtelijke ontwikkeling in het plangebied 't Veen en geeft inzicht in de voorgenomen ontwikkelingsrichting. De structuurvisie heeft een zelfbindende werking voor het gemeentebestuur; er gaat geen rechtstreeks bindende werking vanuit voor burgers en bedrijven.

De zelfbindende werking betekent dat de uitgangspunten van de deelstructuurvisie in acht moeten worden genomen bij het opstellen en actualiseren van bestemmingsplannen c.q. omgevingsplannen, omgevingsvergunningen en overige besluitvorming rondom voorgenomen ruimtelijke ontwikkelingen binnen het plangebied, zie verder hoofdstuk 5.

4.3.10 Klimaatnotitie Hattem 2018 - 2021 (2017)

In de Klimaatnotitie Hattem 2018-2021 heeft de gemeenteraad in 2017 haar doelstelling vastgelegd om in 2050 een klimaatneutrale energievoorziening te hebben. Dit loopt voor op het RES Noord-Veluwe waarin de regio zich als doel heeft gesteld om in 2030 ongeveer 60% van de gebruikte energie duurzaam op te wekken via zonne- en windenergie.

4.3.11 Beleidskader hernieuwbare energie (2020)

In juni 2020 heeft de gemeente Hattem een beleidskader hernieuwbare energie vastgesteld. Dit beleidskader is opgesteld om richting te geven aan de initiatieven voor hernieuwbare energie, zoals het aanvragen voor omgevingsvergunningen voor windmolens, zonnepanelen en eventueel waterkrachtturbines.

• Windenergie
  Miniturbines (op daken) en kleinschalige windturbines (max. 40 meter) kunnen worden mogelijk gemaakt, mits deze ontwikkelingen gedragen worden door de omgeving en niet worden geplaatst in een beschermd (natuur)gebied.
  Voor grootschalige windturbines is er op basis van onderzoek weinig ruimte beschikbaar. Toch geldt hiervoor een 'ja, mits-principe'. Een vereiste is dat er geen verrommeling van het landschap optreedt. Solitaire windturbines worden daarom negatief beoordeeld. Langs de IJssel zijn dergelijke windturbines uitgesloten.
• Zonne-energie
  Voor zonne-energie worden panelen op daken van (agrarische) bedrijven gestimuleerd. Eveneens wordt er ruimte geboden om zonnevelden toe te passen ter plaatse van voormalige agrarische bedrijven. Het gaat hierbij om kleinschalige projecten waarbij deze goed in te passen zijn in het landschap.
• Energie uit waterkracht
  De IJssel wordt genoemd als potentiële locatie voor waterturbines en de opslag van thermische energie. Concrete initiatieven zullen beoordeeld worden op de ruimtelijke impact die ze met zich meebrengen.

4.3.12 Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan Hattem 2018 (GVVP)

In het GVVP is verkeersveiligheid het belangrijkste speerpunt. Waar voorheen de nadruk lag op snelle en veilige verplaatsingen zonder de leefbaarheid aan te tasten, is het voor de komende periode ook van belang dat de verplaatsingen duurzaam zijn. Daarnaast mag de claim van het verkeer op de openbare ruimte niet ten koste gaan van de kwaliteit van de ruimte en het landschap. Tot slot vragen specifieke doelgroepen zoals fietsers en ouderen om extra aandacht daar waar het gaat om de verkeersveiligheid.

In het GVVP zijn de gemeentelijke visie-ambities uitgewerkt in een aantal doelstellingen:

• Doel verkeersveiligheid: het beperken van het aantal (ernstige) verkeersslachtoffers (objectieve verkeersonveiligheid).
• Doel stimuleren van gewenst verkeersgedrag: infrastructurele maatregelen, projecten, gedragsbeïnvloeding en educatie moeten tot gevolg hebben dat de noodzaak tot handhaving beperkt wordt.
• Doel bereikbaarheid fietsverkeer: het optimaliseren en stimuleren van de bereikbaarheid per fiets, zodat deze een volwaardig alternatief vormt voor de auto; comfortabele, snelle, directe, duidelijke en herkenbare (hoofd)fietsroutes, afgestemd op het gebruik van elektrische fietsen.
• Doel bereikbaarheid gemotoriseerd verkeer: het behouden van een goede bereikbaarheid voor het gemotoriseerde verkeer.
• Doel bereikbaarheid en toegankelijkheid voetgangers: het optimaliseren van de toegankelijkheid en bereikbaarheid van voorzieningen voor voetgangers, specifiek ouderen en mensen met een beperking.
• Doel bereikbaarheid OV: Het behouden van goede OV-verbindingen en het optimaliseren van de koppelingen met andere vervoerwijzen.
• Doel duurzaamheid: het bewustzijn bevorderen door gebruik van duurzame, schone en gezonde vervoerwijzen zoals lopen, fiets, (elektrisch) openbaar vervoer en de elektrische auto te stimuleren.
• Doel leefbaarheid: het beperken van de (verkeers)hinder op en aan de drukke hoofdwegen in Hattem.
• Doel ruimtelijke kwaliteit: het streven naar een mooie, sociale, functionele, leefbare en leesbare (logisch ingerichte) openbare ruimte waarin het gewenste gedrag zo veel mogelijk op een natuurlijke manier wordt afgedwongen.

4.3.13 Beleids- en beheerplan water en riolering

Het beleidsplan is een gezamenlijk product van de vier gemeenten (Hattem, Oldebroek, Nunspeet, Elburg) en het Waterschap Vallei en Veluwe. Het doel is om de zorg voor de afvalwaterketen zodanig uit te voeren dat de volksgezondheid wordt beschermd, een goede leefomgeving wordt bevorderd en schade aan het milieu wordt voorkomen. Daarbij wordt aandacht besteed aan klimaatverandering, wateroverlast en circulariteit.

Er wordt rekening gehouden met hevigere buien en langere periodes van droogte. Daarom moet de openbare ruimte klimaatbestendig worden ingericht en op een slimme manier worden omgegaan met regenwater. Niet alleen bovengronds, maar ook ondergronds. Ook op particulier terrein zal men water vast moeten houden en hittestress tegengaan. Om te anticiperen op de klimaatverandering zal het rioolsysteem moeten worden aangepast om hevige buien aan te kunnen.

Vanuit de ambitie om een bijdrage te leveren aan de totstandkoming van een circulaire economie, wordt het afvalwater als grondstof en energiebron gezien in plaats van als afval. Daar waar kansen zich voordoen, wordt gekeken naar toepassingen als riothermie of aquathermie of het inzetten van gezuiverd afvalwater (effluent) voor het watersysteem.

De gemeente wil klimaatbestendig omgaan met hemelwater. Klimaatverandering vraagt om een klimaatrobuuste inrichting met meer aandacht voor strategische inzet van afvoer, opvang en berging van hemelwater op particulier terrein en in de openbare ruimte. Het water in het buitengebied wordt zoveel mogelijk vastgehouden. Dat kan door infiltratie in de bodem of door vasthouden in oppervlaktewater.

4.3.14 Nota Lokaal gezondheidsbeleid

De publieke gezondheid is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeenten en het Rijk. Op grond van de Omgevingswet is de gemeente verantwoordelijk voor een visie op de fysieke leefomgeving, waar ook gezondheidsaspecten deel van uitmaken. In de gemeentelijke nota 'lokaal gezondheidsbeleid' wordt ingezet op een drietal speerpunten:

• gezonde leefstijl;
• mentale gezondheid;
• gezonde leefomgeving.

De gemeente hanteert daarbij de volgende uitgangspunten:

• Inwoners hebben het vermogen om zich met veerkracht aan te passen aan de lichamelijke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven.
• Inwoners voeren regie over hun eigen leven en zijn primair zelf verantwoordelijk voor het maken van gezonde keuzes. De meeste inwoners kunnen dat ook. De gemeente heeft een rol om (kwetsbare) inwoners te ondersteunen bij het maken van gezonde keuzes.
• Gezondheidsbeleid is dan ook een kwestie van lange adem. Resultaten van preventief gezondheidsbeleid zijn vaak niet direct meetbaar of herleidbaar, omdat er veel verschillende factoren invloed hebben op de gezondheid van mensen. Er is niet altijd een direct effect van gedrag zichtbaar. Preventie-activiteiten laten pas op lange termijn effect zien.
• Een integrale aanpak biedt de beste mogelijkheden voor succes.

De gemeente kan daarbij een stimulerende, ondersteunende en verbindende rol aannemen.

Ten aanzien van het voorliggende Chw bestemmingsplan is met name een gezonde leefomgeving relevant. De leefomgeving heeft invloed op de fysieke gezondheid van inwoners én op de beleving van gezondheid. Een gezonde leefomgeving is een leefomgeving die als prettig wordt ervaren en die uitnodigt tot gezond gedrag. Een gezonde leefomgeving heeft een goede milieukwaliteit (geluid, lucht, bodem) en voldoende groen, natuur en water.

Daarnaast heeft een gezonde fysieke leefomgeving veilige fietspaden, waardoor meer inwoners per fiets hun kinderen veilig naar school kunnen brengen. Het biedt chronisch zieken en ouderen betere mogelijkheden om lopend boodschappen te doen, omdat er op de route voldoende bankjes zijn om even uit te rusten. Ook zijn er voldoende uitdagende speelplekken voor kinderen zodat deze worden gestimuleerd om buiten te spelen, in plaats van binnen op hun spelcomputer. Met watertappunten is het navullen van een flesje een toegankelijke manier om een gezond drankje te drinken en hergebruik van plastic te stimuleren.

In de Omgevingsvisie zijn gezondheidsaspecten integraal meegenomen. Bij de (her)inrichting en het beheer van de openbare ruimte wordt rekening gehouden met gezondheidsaspecten (groene omgeving, veiligheid, schoon, beweegvriendelijke buitenruimte voor doelgroepen die weinig bewegen). Hetzelfde geldt voor de bouw van nieuwe woonwijken, hierbij wordt ook met deze aspecten rekening gehouden.

4.3.15 Conclusie gemeentelijk beleid

Zoals in Hoofdstuk 5 verder wordt uitgewerkt sluiten de uitgangspunten van het voorliggende Chw bestemmingsplan 't Veen aan op het gemeentelijk beleid.

5.1.1 Ontwikkelingsperspectief (2013)

In het ontwikkelingsperspectief wordt ingegaan op de plannen die al geruime tijd bij de gemeente leefden over de herontwikkeling van 't Veen. De transformatie van het gebied is een langdurig proces met meerdere eigenaren, die het met elkaar eens moeten zijn om hun bedrijf te beëindigen of te verplaatsen. Het doel van het ontwikkelingsperspectief is om een eerste aanzet te geven voor het vormen van een helder ruimtelijk kader waaraan initiatieven getoetst kunnen worden.

Het ontwikkelingsperspectief voorzag destijds in een vrije ruimte voor circa 200 woningen tot 2019 en kansen voor gedifferentieerd bouwen, waaronder het bouwen voor ouderen. Mocht dit aantal onvoldoende blijken, kon aan de provincie gevraagd worden om in te stemmen met een groter aantal. Inmiddels heeft het plan een laadvermogen van ruim 600 woningen, waarvan een deel op basis van eerdere plannen ('t Veen Noord en Consuma). Het ontwikkelingsperspectief is als bijlage 9 opgenomen in de toelichting.

Bij de ontsluiting van het gebied is de bestaande infrastructuur het uitgangspunt. Nieuwe ontwikkelingen worden hieraan opgehangen. Het is daarbij van belang dat deze routes voldoende intrinsieke kwaliteiten hebben om dragers te zijn voor de nieuwe identiteit van 't Veen. Routes die benoemd worden zijn onder meer de Apeldoornseweg, Burgemeester Moslaan, Hoopjesweg, Populierenlaan en Roseboomspoor. Deze routes zorgen voor verbindingen met de omringende landschappen: rivierenlandschap, kanaallandschap en Veluws zandlandschap. Daarbij is een goede verbinding vanuit 't Veen naar stedelijke functies voor langzaam verkeer van belang. Het fietspad over het voormalige spoorbaantracé kan daarbij meer betekenis krijgen.

Het Ontwikkelingsperspectief zet in op het doorbreken van de nogal in zichzelf gekeerde structuur van 't Veen. De lanen en wegen dienen meer herkenbare profielen te krijgen met duidelijke poorten en entrees naar het gebied. De dominante noord-zuidstructuur dient daarbij doorbroken te worden met oost-westverbindingen. Het is de intentie om verblijfsgebieden te koppelen en zo verbindingen naar het omringende landschap te maken. Daarbij is het van belang om het watersysteem robuuster te maken door in te zetten op extra oppervlaktewater dat tevens de verblijfskwaliteit vergroot.

Met andere woorden:

• een functionele transformatie van industriële bedrijvigheid naar gemengd woongebied, met functies als wonen, werken, ontspannen en leren;
• het verkleinen van de kavels;
• het opheffen van de blokkade aan de Populierenlaan door verbindingen te maken tussen de Populierenlaan en de omgeving;
• 't Veen ontwikkelt zich geleidelijk met de individuele kavels als een stedenbouwkundige eenheid.
• 't Veen en de historische kern hebben een 'lat-relatie'. Ze profiteren van elkaars nabijheid, maar kennen hun eigen dynamiek. Er is geen sprake van een ruimtelijke samenhang.
• De rationele polderstructuur is in staat een grote diversiteit aan activiteiten op te nemen met een verschillende maat en schaal.
• 't Veen opent zich meer naar de uitzonderlijk fraaie landschappelijke en cultuurhistorische omgeving.

Het ondernemen op 't Veen krijgt volop kans en is in balans met de andere activiteiten; hier kan wat elders niet kan!

5.1.2 Ontwikkelkader 't Veen (2019)

Het Ontwikkelkader 't Veen - Spelregels betreft gedeeltelijk een structuurvisie in de zin van de Wet ruimtelijke ordening, waarin uitspraken worden gedaan over het grondgebruik, de duurzaamheidsdoelstellingen en de beoogde ontwikkelingsrichting voor 't Veen.
De (deel)structuurvisie heeft een zelfbindende werking voor de gemeente, maar geen rechtstreeks bindende werking voor burgers en bedrijven. De zelfbindende werking houdt in dat de uitgangspunten van de deelstructuurvisie in acht moeten worden genomen bij het opstellen en actualiseren van bestemmingsplannen c.q. omgevingsplannen, omgevingsvergunningen en overige besluitvorming rondom voorgenomen ruimtelijke ontwikkelingen binnen het plangebied.

In het ontwikkelkader worden de spelregels benoemd voor een duurzame transformatie. De spelregels worden in het voorliggende Chw bestemmingsplan verder uitgewerkt en geborgd. Het ontwikkelkader is als bijlage 10 opgenomen in de toelichting.

5.1.3 Nieuwe ruimtelijke hoofdstructuur

5.1.4 Aanpassingen bestaande ruimtelijke hoofdstructuur

Het groen, water en de infrastructuur in en langs 't Veen zijn van groot belang voor de ruimtelijke kwaliteit. Initiatieven kunnen sterk bijdragen aan de kwaliteit van de openbare ruimte, onder andere door de situering van bebouwing en de inrichting.
In het Ontwikkelperspectief (zie paragraaf 5.1.1) is het gewenste eindbeeld van de bestaande ruimtelijke hoofstructuur met principeprofielen toegelicht.

5.2.1 Stap 1: De gebruiksruimte en samenhangende ruimtelijke kwaliteit

Milieugebruiksruimte

In de bestaande situatie zijn binnen het plangebied verschillende bedrijven gevestigd. De gemeente wil 't Veen van deze gebruikssituatie laten transformeren tot een gebied met gedeeld gebruik; een gebied waar wonen en bedrijven hand in hand gaan in een mooie, groene en gezonde omgeving. Daarbij moet door de transformatie van het gebied het bestaande gebruik niet onder druk komen te staan. De bestaande bedrijfsmatige activiteiten hebben een zekere gebruiksruimte nodig.

Nieuwe initiatieven binnen het gebied moeten deze gebruiksruimte respecteren. Om dit te borgen, bestaat de eerste stap van dit afwegingskader uit de beoordeling van de mate waarin een nieuw initiatief inbreuk pleegt op de gebruiksruimte van bestaande bedrijfsmatige activiteiten binnen het gebied. Hiervoor wordt gebruikgemaakt van een verbeelding van het plangebied, waarin de gebruiksruimten van deze bedrijfsmatige activiteiten zijn ingetekend. Deze verbeelding is als bijlage bij het afwegingskader gevoegd en ziet er als volgt uit.

Figuur 5.13 Gebruiksruimte aanwezige bedrijven binnen het plangebied

Nieuwe initiatieven die buiten de op deze kaart ingetekende contouren worden geprojecteerd, respecteren de gebruiksruimte van de bestaande bedrijfsmatige activiteiten. Deze initiatieven kunnen worden beoordeeld in stap 2 van dit afwegingskader.

Als een initiatief binnen een of meer gebruiksruimte(n) van (een) bestaande bedrijfsmatige activiteit(en) is geprojecteerd, wordt het initiatief geweigerd. De initiatiefnemer moet in dat geval in gesprek gaan met dit bedrijf/deze bedrijven, om afspraken te maken over het beperken van deze gebruiksruimte. Als bij de aanvraag voor de omgevingsvergunning van het initiatief dat binnen deze gebruiksruimte(n) is geprojecteerd een verklaring van het desbetreffende bedrijf/de desbetreffende bedrijven is gevoegd waarin is aangegeven dat overeenstemming is bereikt over het verkleinen of opheffen van de gebruiksruimte, kan het initiatief door naar stap 2 van dit afwegingskader.

Een andere mogelijkheid is dat de initiatiefnemer het initiatief zo aanpast dat het alsnog buiten de gebruiksruimten volgens de kaart wordt geprojecteerd. De initiatiefnemer kan dan wederom een aanvraag voor een omgevingsvergunning voor het aangepaste initiatief indienen.

Samenhangende ruimtelijke kwaliteit

Met de initiatieven die binnen 't Veen worden gerealiseerd, worden de karakters van de drie deelgebieden versterkt. In hoeverre een initiatief aansluit bij de verschillende gebiedskarakters wordt duidelijk gemaakt met een puntensysteem. De randvoorwaarden die daarbij worden gehanteerd zijn uitgewerkt in de 'Stedenbouwkundige verbeelding', die als bijlage bij het afwegingskader is gevoegd (zie bijlage 11).

De Stedenbouwkundige verbeelding schetst de kaders voor:

• de ruimtelijke hoofdstructuur;
• de oriëntatie van de bebouwing/representatieve gevels op de hoofdstructuur;
• landschappelijke of ruimtelijke overgangszones;
• de doorzichten;
• de gewenste ontsluitingsstructuur;
• de minimale maatvoering en gewenste profiel van de ruimtelijke hoofdstructuur.

5.2.2 Stap 2: De Veencirculator

Het Chw bestemmingsplan heeft onder meer tot doel met de transformatie binnen het plangebied drie verschillende gebiedstypologiën te realiseren. De begrenzing van deze drie deelgebieden wordt in de volgende figuur globaal aangegeven.

Figuur 5.14 Deelgebieden binnen het plangebied

De kwaliteit die binnen de hiervoor genoemde drie deelgebieden moet worden bereikt, bestaat uit een goede balans tussen zeven thema's. Bij het beoordelen van de bijdrage van een initiatief aan de ambities voor 't Veen, zoekt de gemeente naar een optimale balans van deze verschillende thema's en per saldo een versterking van deze balans door het initiatief. De zes thema's die daarbij van belang zijn, zijn door de gemeente als hiervoor beschreven vastgesteld:

• 1. Klimaatadaptie;
• 2. Natuurinclusief;
• 3. Energiepositief;
• 4. Gezonde en vitale stad;
• 5. Gemengd woonprogramma;
• 6. Duurzame mobiliteit.

Om zowel het karakter van het betreffende deelgebied te kunnen realiseren én de ambities voor de hiervoor genoemde zes thema's te verwezenlijken, wordt elk initiatief dat binnen 't Veen wordt ontwikkeld getoetst aan haar bijdrage aan deze doelen.
Daarbij hoeft een initiatief niet op alle thema's uitmuntend te scoren; een mindere score op het ene thema mag worden gecompenseerd met een betere score op een ander thema. Hoe deze weging precies werkt is in het Afwegingskader in detail beschreven. Dit systeem wordt de Veencirculator genoemd.

In de planregels is aangegeven dat de aanvraag voor een omgevingsvergunning voor het realiseren van een nieuwe initiatief aan deze Veencirculator wordt getoetst.

5.2.3 Stap 3: Het ruimtelijke afwegingskader

In de laatste stap van het afwegingskader wordt de ruimtelijke kwaliteit van het ontwerp van het initiatief getoetst. Deze beoordeling heeft veel weg van de traditionele welstandstoets, waarbij de stedenbouwkundige uitgangspunten en materialisatie van het ontwerp worden beoordeeld aan de kwaliteitscriteria die daarvoor voor 't Veen gelden.

5.2.4 Uitwerking regels kostenverhaal

Het vierde onderdeel van het Afwegingskader is een nadere uitwerking van de regels Kostenverhaald die voor 't Veen zijn opgenomen in Artikel 24. Dit systeem wordt nader uitgelegd in Hoofdstuk 8.

5.3.1 Integraal Kindcentrum (IKC)

In het Chw bestemmingsplan wordt voor 't Veen West rekening gehouden met de realisatie van een Integraal Kindcentrum (IKC). Het betreft een voorziening voor kinderen variërend van 0 tot 13 jaar, waar zij gedurende de dag gebruik kunnen maken van een integraal aanbod om te leren, te spelen en zich te ontwikkelen. Binnen een IKC is sprake van een naadloze overgang tussen onderwijs en opvang vanuit één pedagogische visie.
Het gaat om circa 3.200 m² bvo onderwijsgebouw, 10% uitbreidingsreservering (320 m²) en circa 3.000 m² buitenruimte (inclusief parkeren onderwijspersoneel en fietsparkeren leerlingen).

In het voorliggende Chw bestemmingsplan wordt rekening gehouden met de vestiging van een IKC op de betreffende locatie. De gronden hebben een maatschappelijke bestemming gekregen met een ruim bouwvlak.

5.4.1 Nieuwe stedelijke ontwikkeling

Uit jurisprudentie volgt dat het toevoegen van meer dan 11 woningen wordt gezien als een nieuwe stedelijke ontwikkeling. Ook andere ontwikkelingen groter dan 500 m2 BVO worden over het algemeen aangemerkt als een stedelijke ontwikkeling in het kader van de Ladder voor duurzame verstedelijking. De uitbreiding die met dit Chw bestemmingsplan mogelijk wordt gemaakt is groter, dus is sprake van een stedelijke ontwikkeling. Omdat wonen en andere stedelijke functies niet mogelijk zijn op basis van het geldende bestemmingsplan, is in dit geval sprake van een nieuwe stedelijke ontwikkeling die binnen bestaand stedelijk gebied ligt. Derhalve wordt hierna de behoefte gemotiveerd.

5.4.2 Beschrijving behoefte

Er is behoefte aan nieuwe gemengde woongebieden in Hattem. Dit is mogelijk op het verouderde lokale bedrijventerrein dat stap voor stap kan worden veranderd in een gemengd woongebied, met minder bedrijven en meer woningen. Dit in combinatie met lichte bedrijfsactiviteiten, dienstverlening, educatie en recreatie.

Er zijn binnen het plangebied (volgens de proefverkaveling) al bestemde plannen voor in totaal 136 woningen ('t Veen Noord en Consuma). Het totale laadvermogen van het gebied ligt indicatief op circa 600 woningen. Ten opzichte van de huidige planologische mogelijkheden is dat een indicatieve toename van circa 460 woningen. Voor de Ladder is van belang of er in de komende planperiode behoefte is aan de voorgenomen ontwikkeling. De looptijd van dit plan is 20 jaar. De woningbehoefte in de regio Noord-Veluwe en specifiek in de gemeente Hattem blijkt uit diverse onderzoeken, die hierna worden behandeld.

5.4.3 Motivering locatiekeuze

In de algemene bepalingen van het Besluit ruimtelijke ordening (artikel 1.1.1 lid 1 onder h) is de volgende definitie opgenomen voor bestaand stedelijk gebied: “Bestaand stedenbouwkundig samenstel van bebouwing ten behoeve van wonen, dienstverlening, bedrijvigheid, detailhandel of horeca, alsmede de daarbij behorende openbare of sociaal culturele voorzieningen, stedelijk groen en infrastructuur”.

Het voornemen betreft de ontwikkeling van een gebied waar een mix van lichte bedrijvigheid van wonen, recreatie en groen een plek kan krijgen. Het gaat om de transformatie van een verouderd bedrijventerrein dat deels zijn functie heeft verloren. Door de transformatie zal hinder voor de omgeving afnemen. Het stenige karakter van dit gebied zal door de transformatie veranderen in een groen en uitnodigend gebied. De openbare functie zal toenemen en daarmee ook de aantrekkingskracht. Door de transformatie ontstaat een gebied met een voor Hattem uniek karakter. Er ontstaan bijzondere woonmilieus in een groene omgeving.

De transformatie van 't Veen vindt plaats binnen het bestaand stedelijk gebied. Er worden geen 'nieuwe', onbebouwde gronden aan toegevoegd. Er is dan ook sprake van een optimaal gebruik van de bestaande stedelijke ruimte, waarbij wordt gestreefd naar een sociale en duurzame ontwikkeling. Er wordt gebruikgemaakt van de mogelijkheden van het bestemmingsplan met verbrede reikwijdte om aan de transformatie op een organische wijze invulling te geven.

Geconcludeerd kan worden dat sprake is van zorgvuldig ruimtegebruik waarbij het bestaand stedelijk gebied wordt omgevormd, zodat sprake is van een meer toekomstbestendige, duurzame invulling.

6.2.1 Beleid en Normstelling

In onderdeel C en D van de bijlage bij het Besluit m.e.r. is aangegeven welke activiteiten in het kader van het omgevingsvergunning plan-m.e.r.-plichtig, project-m.e.r.-plichtig of m.e.r.-beoordelingsplichtig zijn. Voor deze activiteiten zijn in het Besluit m.e.r. drempelwaarden opgenomen. Indien een activiteit onder de drempelwaarden blijft, dient alsnog een vormvrije m.e.r.-beoordeling uitgevoerd te worden, waarbij onderzocht dient te worden of de activiteit belangrijke nadelige gevolgen heeft  voor het milieu, gelet op de omstandigheden als bedoeld in bijlage III van de EEG-richtlijn milieueffectbeoordeling. Deze omstandigheden betreffen de kenmerken van het project, de plaats van het project en de kenmerken van de potentiële (milieu)effecten.

Per 16 mei 2017 is de regelgeving voor de MER en m.e.r.-beoordeling gewijzigd met daarin een nieuwe procedure voor de vormvrije m.e.r.-beoordeling.

• Voor de ontwerp-bestemmingsplanfase moet een m.e.r-beoordelingsbeslissing worden genomen, waarin  wordt aangegeven of wel of geen MER nodig is. Daarbij wordt gekeken naar de kenmerken van het project, de plaats van het project en de kenmerken van de potentiële (milieu)effecten en mogelijke mitigerende maatregelen. Deze beslissing wordt als bijlage bij het bestemmingsplan opgenomen.
• Voor elke aanvraag waarbij een vormvrije m.e.r.-beoordeling aan de orde komt moet de initiatiefnemer een aanmeldingsnotitie opstellen, waarbij ook mitigerende maatregelen mogen worden meegenomen. Het bevoegd gezag dient binnen zes weken na indienen een m.e.r.-beoordelingsbesluit af te geven. Een vormvrije m.e.r.-beoordelingsbeslissing hoeft echter niet gepubliceerd te worden.

D11.2: Stedelijk ontwikkelingsproject
In het Besluit milieueffectrapportage is opgenomen dat de aanleg, wijziging of uitbreiding van een stedelijk ontwikkelingsproject m.e.r.-beoordelingsplichtig is in gevallen waarin de activiteit betrekking heeft op:

• een oppervlakte van 100 hectare of meer; of
• een aaneengesloten gebied en 2000 of meer woningen omvat (Besluit milieueffectrapportage, Bijlage onderdeel D11.2).

De beoogde ontwikkeling bestaat uit de realisatie van circa 600 woningen, waarvan een deel betrekking heeft op al op bestaande plannen, en het Integraal Kindcentrum (IKC) met een BVO van maximaal 3.520 m2. De totale oppervlakte van de herontwikkeling is circa 26 hectare. De beoogde ontwikkeling blijft daarmee ruim onder de drempelwaarde. Dit betekent wel dat een zogenaamde 'vormvrije m.e.r.-beoordeling' noodzakelijk is.

D24.2: Ondergrondse hoogspanningsleiding
Daarnaast is met het ondergronds brengen van de hoogspanningsleiding sprake van categorie D24.2: de aanleg, wijziging of uitbreiding van een ondergrondse hoogspanningsleiding. In gevallen waarin de activiteit betrekking heeft op een leiding met:
1°   een spanning van 150 kilovolt of meer; en
2°   een lengte van 5 kilometer of meer in een gevoelig gebied.

Het gaat hier om de verkabeling van een hoogspanningsleiding van 150 kV over een lengte van ruim 1 km. De drempelwaarde wordt niet overschreden, waardoor voor deze activiteit een vormvrije m.e.r.-beoordeling nodig is.

D15.2: Onttrekken of kunstmatig aanvullen van grondwater
Voor het onttrekken van grondwater tijdens de werkzaamheden van de verkabeling, is sprake van categorie D15.2: de aanleg, wijziging of uitbreiding van werken voor het onttrekken of kunstmatig aanvullen van grondwater in gevallen waarin de activiteit betrekking heeft op: een hoeveelheid water van 1,5 miljoen m3 of meer per jaar.

Met de verkabeling wordt tijdelijk grondwater onttrokken. Het berekende debiet is kleiner dan 3.000 m³/dag (maximaal 600 m³/dag berekend) en de bemalingsduur is kleiner dan zes maanden. De drempelwaarde wordt niet overschreden waardoor voor deze activiteit een vormvrije m.e.r.-beoordeling nodig is.

6.2.2 Onderzoek

Zoals aangegeven valt de ontwikkeling, zoals mogelijk gemaakt op grond van het voorliggende Chw bestemmingsplan, onder de categorieën D 11.2, D 24.2 en D 15.2 van het Besluit milieueffectrapportage en blijft het onder de drempelwaarden. Dit betekent dat ten behoeve van het voorliggende Chw bestemmingsplan volstaan kan worden met een zogenaamde vormvrije m.e.r.-beoordeling. Deze is als bijlage 14 opgenomen in de toelichting van het Chw bestemmingsplan. Op basis van de vormvrije m.e.r.-beoordeling heeft het college van burgemeester en wethouders van Hattem op 9 mei 2023 besloten dat geen m.e.r. nodig is.

6.4.1 Geluidbelasting wegverkeer

Langs de Apeldoornseweg/Nieuweweg ligt op grond van de Wet geluidhinder een zone van 200 meter, waarbinnen wettelijke grenswaarden voor de geluidbelasting door het wegverkeer gelden. In eerste aanleg geldt binnen deze zone een (voorkeurs)grenswaarde van 48 dB als gemiddelde etmaalwaarde, weergegeven als Lden (Level day-evening-night).
Voor nieuwe geluidgevoelige gebouwen binnen de grenzen van de bebouwde kom kan door de gemeente een besluit genomen worden om een hogere geluidbelasting tot 63 dB (Lden) toe te staan.

In de volgende figuur is met oranje het gebied ingekleurd waarbinnen deze voorwaarden voor nieuwe geluidgevoelige gebouwen geldt.

Figuur 6.4 Oranje gebied is zone hogere geluidsbelasting tot 63 dB (Lden)

Uit deze figuur kan worden opgemaakt dat alleen het westelijke gedeelte van het plangebied binnen de zone op grond van de Wet geluidhinder langs de Apeldoornseweg ligt. Ter voorbereiding van het opstellen van het Chw bestemmingsplan is hiervoor een akoestisch onderzoek uitgevoerd. Dit onderzoek is als Bijlage 16 bij deze toelichting gevoegd.

Beoordeling: akoestisch onderzoek
Uit het akoestisch onderzoek blijkt dat niet overal aan de voorkeursgrenswaarde van 48 dB (Lden) kan worden voldaan. Uit de berekeningsresultaten blijkt ook dat voor wat betreft de binnenstedelijke maximale ontheffingswaarde van 63 dB (Lden) geen knelpunten te verwachten zijn.

Om de transformatie naar woongebied mogelijk te maken, zullen dus voor de binnen het plangebied te projecteren geluidgevoelige gebouwen hogere grenswaarden op grond van hoofdstuk VI van de Wet geluidhinder moeten worden vastgesteld.

Hogere waarden
Bij het vaststellen van dit Chw bestemmingsplan wordt gebruikgemaakt van de mogelijkheid om deze hogere grenswaarden op grond van de Wet geluidhinder met het Chw bestemmingsplan vast te stellen. Hiervoor is dus geen afzonderlijk hogere grenswaardenbesluit naast het besluit tot vaststellen van het Chw bestemmingsplan genomen.

Omdat de transformatie van 't Veen organisch zal zijn, zijn de hogere grenswaarden niet voor individuele woningen per individueel adrespunt vastgesteld. In plaats daarvan zijn de hogere grenswaarden met het vaststellen van het Chw bestemmingsplan voor verschillende gebieden binnen de zone langs de Apeldoornseweg vastgesteld. De zone is daarbij onderverdeeld in drie verschillende gebieden:

• gebied A waarvoor een hogere grenswaarde van 50 dB voor het Lden is vastgesteld;
• gebied B waarvoor een hogere grenswaarde van 55 dB voor het Lden is vastgesteld; en
• gebied C waarvoor een hogere grenswaarde van 63 dB voor het Lden is vastgesteld.

Deze gebieden zijn weergegeven in de volgende figuur.

Figuur 6.5 Zones hogere grenswaarden

Op advies van de Omgevingsdienst Noord-Veluwe zijn aan het verlenen van deze hogere grenswaarden voorwaarden verbonden. In de planregels is bepaald dat:

• alle woningen binnen de zones A, B en C een geluidluwe gevel moeten hebben;
• aanvullend hierop moeten woningen binnen de zone B een geluidluwe buitenruimte hebben;
• bovendien moeten woningen binnen zone C minimaal 3 verblijfsruimten aan de geluidluwe zijde hebben.

Bij het indienen van de aanvraag om een omgevingsvergunning voor de bestemmingsplanactiviteit, moet worden aangetoond dat aan deze voorwaarden wordt voldaan.

6.4.2 Gecumuleerde geluidbelasting binnen het plangebied

De geluidbelasting van de zoneringsplichtige wegen binnen het plangebied wordt op grond van de systematiek van hoofdstuk VI van de Wet geluidhinder per individuele weg afzonderlijk beoordeeld. De nieuwe geluidgevoelige gebouwen die binnen het plangebied worden gerealiseerd, zullen wat betreft het geluidbeeld worden geconfronteerd met de gecumuleerde geluidbelasting door al deze afzonderlijke wegen gezamenlijk.
Daarom moet bij het vaststellen van het Chw bestemmingsplan ook de gecumuleerde geluidbelasting worden beoordeeld. Hiervoor zijn in de Wet geluidhinder geen wettelijke voorkeursgrenswaarden of maximaal toelaatbare waarden opgenomen.

Bij de beoordeling van deze gecumuleerde geluidbelasting kan gebruik worden gemaakt van de classificering van de kwaliteit van de 'akoestische omgeving' in een milieukwaliteitsmaat volgens de methode Miedema. Deze milieukwaliteitsmaat deelt de gecumuleerde geluidbelasting in stappen van 5 dB in verschillende kwaliteitsklassen, van 'goed' tot 'zeer slecht'.

Tabel - Lden-classificering milieukwaliteit conform methode Miedema

Beoordeling
In het akoestisch onderzoek, zoals opgenomen in Bijlage 16 van deze toelichting, zijn de geluidsniveaus vanwege alle berekende wegen cumulatief weergegeven in navolgende figuur. De geluidscontouren zijn in stappen van 5 dB weergegeven vanaf een geluidbelasting van 53 dB.

Figuur 6.6 Gecumuleerde geluidsbelasting

Uit deze figuur kan worden opgemaakt dat de gecumuleerde geluidbelasting binnen het plangebied ten hoogte 65 dB bedraagt. Dit is een smalle strook langs de Apeldoornseweg waar de akoestische kwaliteit als tamelijk slecht aan te merken zal zijn. In deze strook zijn geen transformaties naar wonen voorzien. Binnen het overige deel van het plangebied is de akoestische kwaliteit als matig tot goed te kwalificeren.

In dit deel is transformatie naar wonen voorzien. Op basis van deze resultaten wordt geconstateerd dat op dit punt met het Chw bestemmingsplan voldoende waarborgen voor een goede ruimtelijke ordening wordt geboden.

6.4.3 Gevolgen van het Chw bestemmingsplan voor de omgeving

Naast de gevolgen van het wegverkeer voor de nieuwe geluidgevoelige gebouwen die met het Chw bestemmingsplan mogelijk worden gemaakt, zal ook de ontwikkeling van 't Veen naar een woongebied van invloed kunnen zijn op de geluidbelasting door het wegverkeer in de omgeving van het plangebied.

In de bestaande situatie zorgen de bedrijven op het bedrijventerrein voor relatief veel vrachtverkeer van en naar het terrein. Door de transformatie naar een gemengd woon-/werkgebied zal het aandeel vrachtverkeer afnemen. Daar staat tegenover dat de transformatie voor een toename zal zorgen van het aantal personenvoertuigen dat zich van en naar het plangebied beweegt. Voor de verandering van de verkeersstromen in de omgeving van het plangebied bestaat geen formeel toetsingskader.

Ten behoeve van de planvorming zijn in 2019/2020 verkeerstellingen uitgevoerd voor onder andere de wegen in het plangebied, aangevuld met een verkeersstromenonderzoek. Uit dit onderzoek “Rapportage verkeersstromenonderzoek Het Veen, Hattem”, referentienummer 5682-V4, d.d. 21 juni 2021 (zie Bijlage 23 in deze toelichting), blijkt dat de verkeersgeneratie binnen het plangebied in de nieuwe situatie toeneemt van circa 3.400 mvt/etmaal naar ongeveer 10.070 mvt/etmaal; een toename van circa 6.660 mvt/etmaal.

Bij het vaststellen van het Chw bestemmingsplan moet de goede ruimtelijke ordening worden geborgd. Daarom is dit effect wel onderzocht in het akoestisch onderzoek dat ten behoeve van het Chw bestemmingsplan is opgesteld. Daarbij is nagegaan of de transformatie van het plangebied een toename van het aandeel personenvoertuigen van en naar het plangebied van meer dan 40% genereert. Als dat het geval is, wordt onderzocht of dit een toename van de geluidbelasting van meer dan 1 dB ter hoogte van de om het plangebied liggende geluidgevoelige gebouwen met zich meebrengt.

Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat dit niet het geval is. Dit leidt tot de constatering dat het Chw bestemmingsplan op dit gebied niet in strijd is met het beginsel van een goede ruimtelijke ordening.

6.5.1 Beoordeling: quickscan Wet natuurbescherming

Ter voorbereiding van het voorliggende Chw bestemmingsplan en de verkabeling van de 150 kV hoogspanning, is bekeken of beide ingrepen niet strijdig zijn met de Wet natuurbescherming (Wnb). Daartoe is door het adviesbureau E.C.O. Logisch BV een quickscan uitgevoerd. Het betreffende rapport 'Quickscan 't Veen te Hattem' (nr. RANA2107, concept d.d. 09-07-2021) is als Bijlage 17 in de toelichting opgenomen.

In de quickscan wordt geconstateerd dat:

• in de gebouwen van het plangebied zijn mogelijk verblijfplaatsen voor vleermuizen aanwezig. Als gevolg van de geplande werkzaamheden kunnen verblijfplaatsen verloren gaan en kunnen individuen van vleermuizen worden gedood. Het plangebied maakt mogelijk onderdeel uit van foerageergebieden en vliegroutes van vleermuizen. Met de werkzaamheden kunnen mogelijk essentiële foerageergebieden of vliegroutes van vleermuizen verloren gaan.
• In de bomen in het plangebied zijn mogelijk jaarrond beschermde nesten van de boomvalk, buizerd, havik, ooievaar, ransuil, roek, sperwer, wespendief en de zwarte wouw aanwezig. Als gevolg van de geplande werkzaamheden kunnen individuen van deze soorten worden gedood en kunnen jaarrond beschermde nesten van deze worden vernietigd.
• Op de hoogspanningsmasten in het plangebied zijn mogelijk jaarrond beschermde nesten van de slechtvalk aanwezig. Bij het verwijderen van de hoogspanningsmasten, kunnen nesten van de slechtvalk worden vernietigd en kunnen vogels worden verstoord en gedood.
• Verspreid over het plangebied zijn takkenstapels, steenstapels en ruig begroeide zones aanwezig, welke geschikte verblijfplaatsen bieden voor de boommarter, bunzing, hazelworm, knoflookpad, poelkikker, steenmarter en de wezel.
  In een schuur op het terrein van Populierenlaan 12 is een verblijfplaats van een individu van de steenmarter aangetroffen.
  Als gevolg van de geplande werkzaamheden kunnen verblijfplaatsen van de boommarter, bunzing, hazelworm, knoflookpad, poelkikker, steenmarter en de wezel worden vernietigd en kunnen individuen van deze soorten worden gedood.
• De exemplaren van de sleedoorn in het plangebied bieden een geschikte voortplantingsbiotoop voor de sleedoornpage. Indien er exemplaren van de sleedoornpage worden verwijderd, kunnen vaste voortplantings- en verblijfplaatsen van de sleedoornpage worden vernietigd en kunnen individuen van de sleedoornpage worden gedood.
• Indien watergangen worden gedempt, kunnen verblijfplaatsen en delen van functioneel leefgebied van de gevlekte witsnuitlibel, grote modderkruiper, platte schijfhoren, poelkikker en de waterspitsmuis worden vernietigd en kunnen individuen van deze soorten worden verstoord en gedood.
• Afhankelijk van de exacte aard en locatie van de geplande werkzaamheden in het Algemene Veen kunnen verblijfplaatsen en delen van functioneel leefgebied van de bever, bunzing, das, otter, steenmarter, waterspitsmuis, wezel, knoflookpad, poelkikker, hazelworm, zandhagedis, grote modderkruiper, gevlekte witsnuitlibel, platte schijfhoren en de sleedoornpage worden vernietigd en kunnen individuen van deze soorten worden gedood.

6.5.2 Beoordeling: Voortoets Natura 2000

Zoal eerder is aangegeven ligt het plangebied naast en deels in het Natura 2000-gebied Rijntakken en op korte afstand van het Natura 2000-gebied Veluwe. De aanlegwerkzaamheden en de toekomstige gebruiksfase hebben mogelijk effecten op deze Natura 2000-gebieden. Vanwege deze potentiële negatieve effecten is een voortoets opgesteld om te bepalen of nader onderzoek en/of een vergunning in het kader van de Wet natuurbescherming (Wnb) vereist is. De voortoets is als bijlage 18 opgenomen in de toelichting.

In de voortoets wordt, op grond van de actuele natuurwaarden in en rond het plangebied en de effecten van de aanleg- en de gebruiksfase, geconcludeerd dat significante effecten op Natura 2000 kunnen worden uitgesloten. Per thema zijn de conclusies als volgt:

• Areaalverlies
  Het tijdelijk verlies van 0,00009 % van het Vogelrichtlijngebied bij de verkabelingswerkzaamheden is een verwaarloosbaar, niet-significant effect.
• Verdroging
  Negatieve verdrogingseffecten op Natura 2000 als gevolg van de tijdelijke bemaling bij de verkabeling kunnen worden uitgesloten.
• Verontreiniging
  Verontreiniging van Natura 2000 als gevolg van de werkzaamheden bij de verkabeling kan worden uitgesloten.
• Verstoring door geluid
  Het tijdelijke verstoringseffect door geluid tijdens de aanlegfase wordt als zeer gering en niet significant beoordeeld.
• Verstoring door trillingen
  Verstoring door trillingen treedt mogelijk op tijdens de aanlegfase. Dit effect reikt maximaal 100 meter ver en overlapt deels met Natura 2000. Door gebruik te maken van trillingvrije technieken kan dit effect geheel worden voorkomen.
• Verstoring door licht
  Het plangebied en het aangrenzende Natura 2000-gebied kennen reeds een hoge bestaande lichtbelasting. Het onderhavige plan voegt daar niets aan toe.
• Optische verstoring
  De huidige fietsers en voetgangers langs de uiterwaarden en de aanwezige gebouwen en installaties vormen reeds bronnen van optische verstoring. Het plan voegt daar zowel in de aanlegfase als de gebruiksfase niets aan toe.
• Vermesting/ verzuring door stikstofdepositie
  Zie de nadere beoordeling van stikstofdepositie in paragraaf 6.5.3)

6.5.3 Beoordeling: Stikstofdepostitieberekening

Voor de aanlegfase is uitgegaan van een worst-case benadering. Daarbij wordt uitgegaan van het tijdelijk staken van de agrarische bemesting van de betrokken agrarische percelen gedurende de aanleg van de ondergrondse hoogspanningsverbinding (verkabeling) enerzijds en de verkabeling en de bouw van 100 woningen anderzijds in 2023. In de praktijk is het vrijwel uitgesloten dat de beide laatste activiteiten gelijktijdig zullen plaatsvinden en al helemaal niet in 2023.

Uit de verschilberekening blijkt dat de stikstofemissies van de bouw van 100 woningen per jaar ongeveer 25% bedragen van de eenmalige stikstofemissie van de verkabeling. De berekening laat verder zien dat op een groot areaal binnen het Natura 2000-gebied Veluwe de depositie afneemt, door het staken van de agrarische bemesting in het werkgebied van de verkabeling. Deze interne saldering reikt net niet tot het Natura 2000-gebied Rijntakken, waar direct naast het transformatiegebied op 4 hexagonen sprake zal zijn van een depositie-toename. Nader beoordeeld moet worden of deze depositietoenames kunnen leiden tot significant negatieve effecten op Natura 2000 (zie ook paragraaf 6.5.2)

Voor de gebruiksfase wordt aangenomen dat niet alle bedrijven uit het gebied zullen verdwijnen. Voor het bepalen van de hoeveelheid verkeer is voor de bedrijven in het gebied uitgegaan van kencijfers van het CROW. Voor de overige functies is uitgegaan van het verkeersstromenonderzoek (zie bijlage 23). Naar aanleiding hiervan is tevens een aanvullende analyse gedaan naar de verkeersafwikkeling (zie Bijlage 24). Dit is als basis gebruikt voor de berekening van de stikstofdepositie in de gebruiksfase.

De verschilberekening voor de gebruiksfase laat zien dat in een groot deel van Natura 2000 (circa 17.500 ha) sprake zal zijn van een daling van de stikstofdepositie. Echter, aan weerszijden van de Hessenweg is op 323 ha sprake van een depositietoename door het vele extra verkeer uit het nieuwe woongebied dat via deze weg zal worden afgewikkeld. Hetzelfde geldt voor de omgeving van de IJsselbrug aan de noordzijde waar sprake zal zijn van een depositietoename door extra verkeer richting Zwolle vanuit het nieuwe woongebied.

Ecologische beoordeling stikstofdepositie

in de 'Voortoets Natura 2000' (zie Bijlage 18) is vanwege deze lokale overschrijdingen een ecologische beoordeling uitgevoerd met betrekking tot de nabijgelegen Natura 2000 gebieden. De conclusies zijn als volgt:

• Veluwe:
  • 1. Een groot deel van het areaal met depositietoename ligt direct naast intensief gebruikte wegen en is daardoor totaal ongeschikt als leefgebied voor de bos- of heidevogels waarvoor deze locaties zijn aangewezen binnen Natura 2000.
  • 2. Het areaal met depositieafname is vele malen groter dan het gebied met depositietoename en overlapt bovendien met gebieden die wel geschikt zijn als leefgebied voor de betreffende vogelsoorten.
• Rijntakken:
  • 1. De extra depositie is vele duizenden malen kleiner dan de nauwkeurigheid waarmee de achtergronddeposities en kritische deposities zijn bepaald.
  • 2. De extreem kleine hoeveelheid extra stikstof kan niet leiden tot meetbare veranderingen in groeisnelheid van individuele planten, en daarmee tot veranderingen in concurrentiepositie en ook geen veranderingen in de verhouding waarmee individuele soorten in de vegetatie voorkomen.
  • 3. Periodieke overstromingen van het effectgebied met voedselrijk rivierwater vormen een natuurlijk fenomeen dat veel meer stikstof toevoegt dan de berekende maximaal 0,6 mol/ha/jr.
  • 4. De overstromingen zetten ook veel kalkrijk sediment af waardoor fosfaat limiterend wordt voor de vegetatieontwikkeling in plaats van stikstof.
  • 5. Met het reguliere maai- en begrazingsbeheer wordt jaarlijks honderd tot duizenden keer meer stikstof per hectare afgevoerd dan het plan toevoegt.
    

Cumulatie
Op grond van de Wet natuurbescherming moet beoordeeld worden of een plan of project in cumulatie met andere vergunde projecten een significant negatief effect kan hebben op de instandhoudingsdoelen van een Natura 2000-gebied.
Deze cumulatietoets heeft uitsluitend betrekking op projecten die reeds zijn vergund maar nog niet (volledig) zijn gerealiseerd. Op dit moment zijn dergelijke projecten die in combinatie met de depositie van het onderhavige bestemmingsplan kunnen leiden tot negatieve effecten op het betreffende Natura 2000-gebied niet bekend.

Borging aanlegfase in de planregels

• Verkabeling
  In de gebruiksfase van de ondergrondse hoogspanningsleiding is er geen sprake van uitstoot van stikstof. Bij de aanlegfase van de verkabeling kan sprake zijn van tijdelijke stikstofemissies door de inzet van materieel en verkeersbewegingen.
  In de regels bij het Chw bestemmingsplan wordt geborgd dat deze aanlegwerkzaamheden niet mogen leiden tot een depositietoename op overbelast Natura 2000-gebied. Door de inzet van modern (eventueel elektrisch) materieel is dit goed mogelijk.
• Realisatie woningen en eventuele sloop van bestaande bedrijfspanden
  Bij de aanlegfase van de woningen en eventuele sloop van bestaande bedrijfspanden kan sprake zijn van tijdelijke stikstofemissies door de inzet van materieel en verkeersbewegingen. Omdat sprake is van een organische gebiedstransformatie, is op voorhand niet in te schatten welke ontwikkelingen waar zullen komen.
  In de regels bij het Chw bestemmingsplan wordt in de beoordelingsregels voor de te onderscheiden woonmilieus dan ook geborgd dat de werkzaamheden in de aanlegfase niet mogen leiden tot een toename van de stikstofdepositie ten opzichte van de bestaande situatie op de maatgevende voor stikstof gevoelige habitats in Natura 2000-gebieden.
  Mede door de inzet van modern (eventueel elektrisch) materieel dient per ontwikkeling te worden aangetoond dat aanlegwerkzaamheden niet leiden tot een depositietoename.

6.5.4 Verkabeling

Flora en fauna

De geplande locatie van het kabeltracé bevindt zich deels binnen de grenzen van het Gelders natuurnetwerk en de Groene ontwikkelingszone. Bij de uitvoer van de plannen mogen er geen activiteiten plaatsvinden die per saldo een negatief effect hebben op het NNN. Indien de kwaliteit van het NNN als gevolg van de geplande werkzaamheden negatief wordt beïnvloed of de werkzaamheden leiden tot oppervlakteverlies van het NNN, is een toetsing in het kader van het NNN noodzakelijk alvorens de geplande werkzaamheden doorgang kunnen vinden.

Een deel van de te kappen bomen bevindt zich buiten de door de gemeenteraad van Hattem vastgestelde bebouwde kom. Voor deze bomen zijn de bepalingen uit de Wet natuurbescherming betreffende houtopstanden van toepassing. Indien er een rij van 20 bomen en een oppervlakte van 10 are of meer wordt gekapt, dient er een kapmelding bij de provincie Gelderland te worden ingediend.

Ten tijde van de habitatscan waren de bomen in het plangebied niet goed te overzien vanwege het blad aan de bomen. Een bomencheck in de winterperiode is noodzakelijk om de aanwezigheid van potentieel jaarrond beschermde nesten en boomholtes in het plangebied aan te tonen dan wel uit te sluiten. Indien blijkt dat er potentieel jaarrond beschermde nesten binnen de invloedssfeer van de geplande werkzaamheden aanwezig zijn, is aanvullend onderzoek naar de aanwezigheid van jaarrond beschermde nesten van de boomvalk, buizerd, havik, ooievaar, ransuil, roek, sperwer, wespendief en de zwarte wouw noodzakelijk alvorens men met de werkzaamheden kan beginnen.

Boomeffectanalyse

Voor de bomen die in het werkgebied staan is een bomen effectanalyse (BEA) uitgevoerd (zie bijlage 19). Uit deze analyse blijkt dat 31 bomen die op of direct naast de sleuf staan, gekapt moeten worden. De werkzaamheden hebben een dusdanige impact dat zij dit niet overleven. Dat zijn vrijwel alle bomen op of ten oosten van de Burgemeester Molslaan. Twee te kappen bomen (nr. 55 en 62) maken onderdeel uit van de gemeentelijke hoofdgroenstructuur en twee (nr. 52 en 69) tot de gemeentelijke buurtgroenstructuur.
Op grond van dit beleid kan de gemeente specifieke voorwaarden voor herplant stellen. Volgens het geldende beleid is voor de te kappen bomen geen omgevingsvergunning kappen nodig, maar de bomen zijn wel eigendom van gemeente en particulieren en kunnen daarom niet zonder meer worden gekapt.

Voor 25 bomen geldt dat de werkzaamheden binnen de kwetsbare zone vallen. Zij zullen een beperkte tot aanzienlijke impact ondervinden. Om deze bomen zo goed mogelijk te beschermen dient, waar mogelijk, te worden gewerkt volgens randvoorwaarden of de bomenposter. Voor de overige bomen wordt geen impact verwacht.

Aanbevolen wordt de werkzaamheden buiten het broedseizoen (globaal 15 maart – 1 augustus) uit te voeren. Deze periode is niet leidend en elk broedgeval is beschermd. Indien werkzaamheden tijdens het broedseizoen plaats moeten vinden, dient een aanvullende inspectie op broedvogels door een ecoloog te worden uitgevoerd om overtredingen te voorkomen.

Bij het opstellen van de BEA is rekening gehouden met de breedte van de te graven sleuf. Werkwegen en depots kunnen ook invloeden hebben op het wortelpakket van de bomen en daarmee gevolgen voor het duurzaam behoud. Deze effecten moeten voor de start van de uitvoering worden beschouwd en meegenomen in de inventarisatie van de benodigde vergunningen en meldingen.

Het vervolgonderzoek naar nesten en verblijfsplaatsen is niet afgerond vanwege het op een laat moment vaststellen van het definitieve tracé.

Bij deze onderzoeken is niet meegenomen dat mast 10 moet worden verzwaard, dat daarvoor een werkweg moet worden aangelegd en dat door het omzwaaien van de lijnen van mast 9 naar mast 9a bomen onder de lijn moeten worden gekapt. Dit moet in de DO-fase worden meegenomen. Deze kap vindt plaats binnen het Gelders NatuurNetwerk (GNN). Het weiland waarin mast 9a wordt gebouwd is een Groene Ontwikkelzone. Er is nader onderzoek nodig naar de gevolgen van de kap voor de natuurwaarden. Voor de kap is een ontheffing Wet natuurbescherming nodig en herplant of mitigerende maatregelen ter bevordering van natuurontwikkeling zullen worden geëist door bevoegd gezag.

6.5.5 Nader onderzoek rest van het plangebied

Afhankelijk van de exacte aard en de locaties van de geplande werkzaamheden, is volgens de quickscan nader onderzoek nodig naar de aanwezigheid van verblijfplaatsen en functioneel leefgebied van een aantal in het onderzoek genoemde soorten (zie bijlage 17).

Met betrekking tot het Chw bestemmingsplan wordt op basis van de quickscan geconstateerd dat binnen het plangebied sprake is van habitat voor het merendeel van de in Nederland aanwezige gebouwgebonden soorten (met name gierzwaluw, huismus, kerkuil, steenmarter en de vleermuizen). Bij transformatie in het gebied zal nader onderzoek moeten worden uitgevoerd naar deze soorten. Als een groot aantal van de werkzaamheden/ontwikkelingen binnen een periode van 5 jaar plaatsvindt, kan het interessant zijn om voor de vleermuizen een algemeen vervolgonderzoek uit te zetten. Hiermee wordt een vollediger beeld van de soortgroep binnen 't Veen gegeven en is planningtechnisch waarschijnlijk gunstiger.

In de situaties waarbij sprake is van oude begroeiing en ruigtes met sleedoorn, zal nader gekeken moeten worden naar sleedoornpage, hermelijn, wezel en algemene broedvogels. Bij bomen komen daar nog de gebruikelijke soorten bij, zoals eekhoorn, roofvogels en boombewonende vleermuizen. Voor het Dijkmilieu (het gebied ten noorden van de 1e Industrieweg) is aanvullend de hazelworm een punt van aandacht, met name vanwege de aanwezige ruigte/leegstand in combinatie met de directe aansluiting op het Algemeen Veen.

6.7.1 Beoordeling plangebied

In het recente verleden zijn diverse verkennende en nadere bodemonderzoeken in het plangebied uitgevoerd. In de onderzoeken wordt het plangebied aangeduid als Populierenlaan 3-5 (locatie waar de Kringloopwinkel was gevestigd), Hoopjesweg 6 (voormalig koelbedrijf Antartica) en Populierenlaan 1 (voormalig Beter Bed locatie). Hierna zijn de resultaten van de onderzoeken beknopt beschreven:

• Verkennend bodemonderzoek Populierenlaan 3-5 te Hattem
  In januari 2018 is door milieu adviesbureau Eco Reest een verkennend bodemonderzoek uitgevoerd aan de Populierenlaan 3-5 te Hattem. Uit het uitgevoerde verkennend onderzoek blijkt geen aanleiding tot nader onderzoek en zijn geen milieuhygiënische belemmering in relatie tot de toekomstige woonbestemming van het terrein.
• Verkennend bodemonderzoek Hoopjesweg 6 en Populierenlaan 1
  In juli 2015 is door milieu adviesbureau Eco Reest een verkennend bodemonderzoek uitgevoerd naar de adressen Hoopjesweg 6 en Populierenlaan 1 te Hattem. Uit het uitgevoerde verkennend onderzoek kan het volgende worden geconcludeerd:
  • 1. Chemisch onderzoek Hoopjesweg 6
    In het onderzoek wordt aanbevolen om de ter plaatse van de locatie Hoopjesweg 6 aangetoonde (rest)verontreiniging(en) met olieproducten onder milieukundige begeleiding te saneren in het kader van de geplande herontwikkeling van het terrein. Daarnaast wordt aanbevolen, gelet op de op de onverharde delen van het maaiveld aangetroffen asbestverdachte materialen, ter plaatse van deze onverdachte delen van de locatie Hoopjesweg 6 een asbestonderzoek conform de NEN 5707 uit te voeren.
  • 2. Chemisch onderzoek Populierenlaan 1
    Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat in de boven- en ondergrond en in het grondwater overschrijdingen van de achtergrond- en streefwaarden uit de Wet bodembescherming zijn aangetoond. De gehalten aan PAK ter plaatse van de uitloop van de gedempte sloot aan de zuidoostzijde van het terrein, en de gehalten aan cadmium in de bovenste meter van de bodem aan de zuidoostzijde van het terrein overschrijden de interventiewaarden.
    Aanbevolen wordt de betreffende zuidoostelijke delen van de locatie onder milieukundige begeleiding te saneren in het kader van de geplande herontwikkeling van het terrein. De overige resultaten van het onderzoek vormen geen aanleiding tot nader onderzoek en zijn geen milieuhygiënische belemmering in relatie tot de toekomstige woonbestemming van het terrein.
  • 3. Asbestonderzoek puinlaag Populierenlaan 1
    Op basis van de resultaten van het asbestonderzoek wordt geconcludeerd dat, getoetst aan de normen zoals verwoord in de beleidsbrief 'Asbest in bodem, grond- en puin(granulaat)' er geen asbestverontreiniging is aangetoond in de puinlaag aan de oostzijde van het perceel Populierenlaan 1.

Bij de verdere uitwerking van de individuele initiatieven zal aandacht moeten worden besteed aan de kwaliteit van de bodem en het grondwater. Daartoe zal met een bodemonderzoek moeten worden aangetoond dat er geen milieuhygiënische belemmering zijn in relatie tot de beoogde nieuwe functie.

6.7.2 Beoordeling verkabelingtracé

Ten behoeve van het tracé is historisch bodemonderzoek uitgevoerd. Hierbij is nagegaan of ter plaatse of in de nabijheid of in de nabijheid van de het geplande kabeltracé en de te verwijderen mastlocaties bodembedreigende activiteiten plaatsvinden of hebben plaatsgevonden waardoor mogelijk verontreinigende stoffen in de bodem zijn terechtgekomen.

Uit de resultaten van het historisch vooronderzoek blijkt het volgende:

• Het oostelijk deel van het tracé doorkruist een geval van ernstige bodemverontreiniging (grondwater). De verontreiniging (pluim) is afkomstig van een voormalige vatenwasserij die op de locatie 1e Industrieweg 5 gevestigd is geweest. Mogelijk zijn bij de uitgevoerde saneringen verontreinigingen achtergebleven. Verslagen van de saneringen ontbreken. Verkennend bodemonderzoek wordt hier geadviseerd.
• De onderzoekslocatie is niet verdacht op het voorkomen van asbest. Omdat het gebied grotendeels voor 1993 is bebouwd (in gebruik is genomen), dienen eventuele puinhoudende bodemlagen die niet na 1993 gedateerd kunnen worden, beleidsmatig als asbestverdacht te worden beschouwd.
• Het tracé is op een enkele locatie na onverdacht voor PFAS.
• Ter plaatse van het agrarisch gebied (westelijk tracédeel) zijn geen bodemonderzoeken bekend. Aangezien dit gebied extensief in gebruik is geweest worden hier geen bodemverontreinigingen verwacht. Verkennend onderzoek is hier niet nodig.
• Ter plaatse van de mastlocaties zijn geen verontreinigingen bekend. Op basis van ervaring uit onderzoek bij bestaande mastlocaties blijkt dat verhoogde gehalten aan zware metalen kunnen worden aangetroffen, waarbij ook mogelijk sterk verhoogd. Op deze locaties is verkennend onderzoek noodzakelijk.
• Overtollige grond kan op basis van een verkennend bodemonderzoek afgevoerd worden naar een erkend verwerker/grondbank of kan op basis van een partijkeuring (cf. AP04) elders worden toegepast.

De gemeente Hattem is niet in het bezit van een bodemkwaliteitskaart. Voor alle grondroerende werkzaamheden is daarom een verkennend bodemonderzoek (NEN 5740) uitgevoerd (zie bijlage 21). De uitkomsten hiervan zijn als volgt:

• 1. VOCL-puim in kabeltracé t.h.v. 1e Industrieweg 5
  In het grondwater binnen de VOCL-pluim zijn licht verhoogde concentraties VOCL-gemeten. Het gaat hier om licht verhoogde concentraties aan som (cis + trans)-1,2- dichloorethenen, naftaleen en vinylchloride. Bij de bemaling van de kabelsleuf wordt naar verwachting licht tot sterk verontreinigd grondwater uit de kern aangetrokken. Aanbevolen wordt om voor deze specifieke onttrekking een bemalingsadvies op te stellen. In dit bemalingsadvies dient aandacht te worden geschonken aan maatregelen ter voorkoming van de verspreiding- en aantrekking van de verontreiniging uit de kern. De kwaliteit van het grondwater moeten getoetst worden aan de lozingseisen om o.a. vast te stellen of vooraf aan lozing zuivering nodig is. Aanbevolen wordt om vooroverleg te voeren met het bevoegd gezag over het vervolg.
• 2. Boring B02
  Ter plaatse van boring B02 (tussen de biljartvereniging en 't Heem) is een sterk verhoogd gehalte barium in de bovengrond aangetroffen. De verwachting is dat het een kleine verontreiniging betreft. Geadviseerd wordt om de verontreiniging binnen het tracé af te perken (zowel horizontaal als verticaal) om hiermee in de uitvoering kosten te besparen. Mocht geen afperking worden uitgevoerd dan dienen de werkzaamheden ter hoogte van B02 (tracé tussen boringen B01 en B03) onder een saneringsprocedure BUS-procedure Tijdelijke uitplaatsing uitgevoerd te worden. De BUS-melding dient minimaal 5 weken voor aanvang ingediend te worden. Voor graafwerkzaamheden in het verontreinigd tracé is veiligheidsklasse 'Rood niet-vluchtig' van toepassing.
• 3. Overig kabeltracé
  Het overig onderzochte kabeltracé is niet verontreinigd gebleken. Voor de graafwerkzaamheden in het overig kabeltracé is geen veiligheidsklasse van toepassing. Hier is sprake van de standaard 'basishygiëne'.
• 4. Mast 5
  Ter plaatse van boring B05-2 is sprake van een sterk verhoogd gehalte aan zink. In de boringen B05-1 en B05-3 is sprake van een matige verhoging zink. De verontreiniging wordt alleen in de bovengrond verwacht. Gezien de beperkte omvang van de werkzaamheden (verwijdering fundatie) wordt aanvullend onderzoek niet nodig geacht.
• 5. Masten 6 t/m 10
  De overige onderzochte mastlocaties zijn niet verontreinigd gebleken.

Boringen B05 en B09 t/m B11 zijn niet uitgevoerd, omdat ten tijde van de uitvoering nog geen toestemming van de eigenaren was verkregen. Om het verkennend onderzoek cf. NEN 5740 af te ronden dienen deze boringen nog uitgevoerd te worden. Ook is het tracé gewijzigd na het uitvoeren van het verkennend bodemonderzoek. In de DO-fase van het verkabelingstracé dient aanvullend verkennend onderzoek te worden uitgevoerd.

6.10.1 Verkeersstromenonderzoek

Ten behoeve van de planvorming is in opdracht van de gemeente door de Loendersloot Groep een uitgebreid verkeersonderzoek uitgevoerd naar de effecten van de transformatie van 't Veen. Het rapport 'Rapportage verkeersstromenonderzoek Het Veen, Hattem' (nr 5682-v4, d.d. 30-06-2021), is als bijlage 23 in de toelichting van dit bestemmingsplan opgenomen.

Uit de tellingen en berekeningen blijkt dat er geen/weinig sprake is van sluipverkeer in het gebied. Dat wil zeggen dat er geen/weinig motorvoertuigen in het gebied rijden die géén bestemming binnen dit gebied hebben. Daarnaast blijkt dat de herontwikkeling tot woningen tot een hogere verkeersintensiteit zal leiden en dat dit hoofdzakelijk op de Hoopjesweg en Tulpstraat aanzienlijk toe zal nemen.
De berekende verkeersintensiteiten hebben als input gediend voor het akoestisch onderzoek (zie paragraaf 6.4) en voor de berekening van de stikstofdepositie (zie paragraaf 6.5).

Om met name de forse toename van de verkeersintensiteit goed op te kunnen vangen, wordt in het verkeersonderzoek een wensbeeld gegeven voor een betere verspreiding van het verkeer over de wijk. In het wensbeeld is daarbij rekening gehouden met de realisatie van de woningen en de centrale plek van de nieuwe vestiging van Lidl in de nieuwe wijk.

Het gaat daarbij hoofdzakelijk om het realiseren van oost-westbewegingen voor gemotoriseerd verkeer, zodat ruimte ontstaat om langzaam verkeer meer over noord-zuidverbindingen te faciliteren.
In het verkeersstromenonderzoek worden twee dwarsverbindingen voorgesteld:

• tussen de Apeldoornseweg en de Populierenlaan; en
• tussen de Populierenlaan en de Burgemeester Moslaan.

Daarnaast worden op de Populierenlaan twee fietsvriendelijke knippen voorgesteld. Tot slot wordt voorgesteld om de aansluiting van de Hezenbergerweg op de Apeldoornseweg op te heffen en deze door te trekken naar de nieuwe verbindingsweg tussen Apeldoornseweg en Populierenlaan.

Door toepassing van deze maatregelen ontstaat een gebied waarin circulatie mogelijk is, waar de fietser zich makkelijk van noord naar zuid beweegt en waar de automobilist meer moeite moet doen om binnen de wijk elders te komen.
Bovendien wordt met name de Hoopjesweg als hoofddrager significant ontlast. Dit biedt volgens het onderzoek op termijn ook de kans om de weg bij een herontwikkeling een minder smal profiel te geven; beter passend bij de verkeersintensiteit en de niet langer aanwezige functie van verkeersader voor industrie/zwaar verkeer.

Tot slot heeft de gemeente advies gevraagd over de weginrichting gedurende de werkzaamheden en het faciliteren van het bouwverkeer. Geadviseerd wordt om op basis van de uitrol van nieuwbouw te bepalen of en welke wegen aangelegd/afgesloten dienen te worden. Wanneer bijvoorbeeld rondom de Hoopjesweg het merendeel van de woningen is gebouwd, is het onwenselijk om het bouwverkeer nog langer over deze weg te laten gaan. Een omweg via de Konijnenbergerweg en Hezenbergerweg is dan een logische optie.

6.10.2 Parkeren

Parkeren wordt waar mogelijk opgelost in de ontwikkelvelden. In de met P aangegeven gebieden is dit 100%.

Figuur 6.15 Deelaspect Mobiliteit (Buro MaaN)

6.11.1 Cultuurhistorie

Op 1 juli 2016 is de Erfgoedwet van kracht geworden. De Monumentenwet 1988 is met ingang van 1 juli 2016 dan ook vervallen. De bepalingen uit de Monumentenwet 1988 zijn deels overgegaan naar de Erfgoedwet en - zodra die wet in werking treedt op 1 januari 2024 - deels naar de Omgevingswet. De bepalingen en vergunningen uit de Monumentenwet 1988 die overgaan naar de Omgevingswet blijven van toepassing tot de datum dat de Omgevingswet in werking treedt. Deze artikelen gelden tot dat moment als overgangsrecht op grond van de Erfgoedwet en tenzij expliciet vermeld, veranderen deze niet van inhoud. Tot die tijd blijft de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) het wettelijke kader voor de omgang met gebouwde en aangelegde rijksmonumenten en de Monumentenwet 1988 voor de omgang met de archeologische rijksmonumenten.

Tot cultuurhistorie worden voor deze ontwikkeling gebouwde monumenten inclusief beschermde stads- en dorpsgezichten en cultuurlandschap gerekend. In deze paragraaf wordt een analyse gemaakt van de cultuurhistorische (verwachtings)waarden en het eventueel noodzakelijke beschermingsregime. Voor deze analyse is gebruik gemaakt van de gemeentelijke Cultuurhistorische waardenkaart.

Algemeen

De gemeente Hattem heeft, samen met de gemeente Heerde, een Cultuurhistorische Waardenkaart in 2017 laten opstellen. In de gemeenten heeft een inventarisatie en waardering van cultuurhistorische- en landschappelijke elementen plaatsgevonden. De inventarisatie en waardering is over negen verschillende kaarten uitgewerkt. Binnen het plangebied zijn de landschappelijke elementen als laag beoordeeld en om die reden verder buiten beschouwing gelaten. In afbeelding 6.16 is een uitsnede van de inventarisatie cultuurhistorische elementen weergegeven.

Afbeelding 6.16 Uitsnede Kaart 6 - inventarisatie cultuurhistorische elementen (bron: gemeente Hattem)

Criteria voor cultuurhistorische elementwaardering

• Kenmerkendheid: de mate waarin een cultuurhistorisch element kenmerkend is geweest voor de genese (wordingsgeschiedenis) van het landschap. De kenmerkendheid van een element wordt bepaald op provinciaal/landelijk niveau.
• Zeldzaamheid: mate van voorkomen op provinciaal of nationaal niveau.
• Ensemblewaarde: mate waarin in cultuurhistorisch element voorkomt in samenhang met soortgelijke objecten of landschappelijke structuren die een functionele samenhang kennen (bv. karrensporen, zandpaden, reliëf, heideterrein).
• Gaafheid: mate van intactheid van het cultuurhistorisch element.

Waardering

Op basis van deze waarderingsmethodiek kan per waarderingscriterium een score worden gegeven aan de gekarteerde elementen. In navolging van eerdere projecten zijn de volgende scores aangehouden:

• 0 punt (laag);
• 1 punt (gemiddeld);
• 2 punten (hoog);
• 3 punten (zeer hoog).

Wanneer alle vier criteria gewaardeerd zijn, worden deze scores cumulatief opgeteld tot een totaalscore. Daarna kunnen ze worden teruggerekend naar een eindwaardering:

• 0-3 punten(= 0 punten= laag);
• 4-7 punten(= 1 punten= gemiddeld);
• 8-10 punten(= 2 punten= hoog);
• 11-12 punten (= 3 punten= zeer hoog).

De waardering is alleen toegepast op elementen die zijn gekarteerd als herkenbaar of aanwezig. Zodoende is elk afzonderlijk punt-, lijn- of vlakelement gewaardeerd. Voor elk criteria is een score gegeven tussen O - 3 punten. De totaalscore bepaalt de waardering van het element. In afbeelding 6.17 is de waardering van de cultuurhistorische elementen weergegeven. De waardering per element en gegeven score is na te gaan in de gemeentelijke cultuurhistorische waardenkaart.

Afbeelding 6.17 Uitsnede kaart 7 - Waardering cultuurhistorische elementen

Toetsing plangebied

Binnen en in de nabijheid van het plangebied zijn enkel hoog en zeer hooggewaarde lijn- en vlakelementen. Het gaat om kolk(en), de dijk, wegen en voormalige spoorweg (zie afbeelding 6.16). Dit zijn structuren waarmee rekening gehouden kan worden bij nieuwe ontwikkelingen om de cultuurhistorische waarde ervan te behouden voor de gemeente. In het ontwikkelingskader voor het plangebied worden de cultuurhistorische elementen als structuur gebruikt voor de toekomstige ontwikkelingen. De voormalige spoorlijn is bijvoorbeeld als een rechte laan in het ontwikkelingskader opgenomen, de slingerende dijk blijft als element liggen en de kolk wordt gebruikt voor water(opvang).

Daarnaast is er één gemeentelijk monument (Stadslaan 70) aanwezig binnen het plangebied. Het gemeentelijk monument betreft een boerderij uit circa 1925. Met het planvoornemen is de woning meegenomen binnen het plangebied, maar er vinden geen ruimtelijke ontwikkelingen aan het gemeentelijk monument plaats. Voor het gemeentelijk monument wordt wel de ondergrondse tracé aangelegd. Dit heeft geen effect op de zichtbaarheid van het gemeentelijk monument.

De ruimtelijke ontwikkelingen die in het plangebied geboden worden om het bedrijventerrein te transformeren tot een woonwijk, houden dus rekening met de cultuurhistorische elementen. Nieuwe ontwikkelingen vinden niet plaats ter plekke van de cultuurhistorische elementen, zoals de dijk en kolk. Wel is in het plangebied een laan (voormalige spoorlijn) die ontwikkeld kan worden. In het ontwikkelingskader is dit als een lijn vastgelegd om zo te behouden. Gelet hierop wordt gesteld dat in het planvoornemen rekening is gehouden met de aanwezige cultuurhistorische waarden.

6.11.2 Archeologie

Het archeologisch erfgoed wordt binnen Nederland als zeer waardevol beschouwd: archeologisch erfgoed betreft een onvervangbaar onderdeel van ons cultureel erfgoed. De Erfgoedwet legt de verantwoordelijkheid voor de bescherming van het archeologische erfgoed bij de gemeente. De taken in het kader van de Erfgoedwet behelzen onder andere het meewegen van archeologie in de besluiten op het gebied van de ruimtelijke ordening (zoals omgevingsvergunning) en de koppeling tussen bestemmingsplannen en archeologische waarden en verwachtingen.

De Erfgoedwet verplicht om bij de vaststelling van een bestemmingsplan rekening te houden met in de bodem aanwezige of te verwachten archeologische waarden. De feitelijke bescherming daarvan krijgt gestalte door het opnemen van voorschriften in het bestemmingsplan ten aanzien van de afgifte van een omgevingsvergunning voor bodemverstorende activiteiten in die gebieden die als archeologisch waardevol zijn aangemerkt. Deze voorschriften kunnen betrekking hebben op archeologisch vooronderzoek dat de aanvrager van de vergunning moet laten uitvoeren. Aan de vergunning zelf kunnen aanvullende voorwaarden worden verbonden, met als uiterste de verplichting tot planaanpassing of het laten verrichten van een opgraving.

De gemeente Hattem heeft eigen archeologiebeleid vastgesteld. Aan de hand van de archeologische waardenkaart is per gebied bepaald of en wanneer archeologisch (voor)onderzoek verplicht is.

In 2009 heeft de gemeente Hattem een Archeologienota Hattem met bijbehorende Waarderingskaart Hattem vastgesteld. Archeologisch waardevolle gebieden moeten worden opgenomen in het bestemmingsplan. Hier worden 'archeologische' regels opgenomen voor de afgifte van een omgevingsvergunning zoals de mogelijkheid tot behoud in situ, vooronderzoek en archeologische begeleiding.

Archeologische Waarderingskaart Hattem (AWH)
In de Archeologische Waarderingskaart Hattem is het archeologisch potentieel van de verschillende gebieden in Hattem gewaardeerd o.b.v percentages:

• een 0%-gebied is archeologisch leeg, geheel verstoord of reeds opgegraven. Er zijn geen consequenties verbonden aan grondverstorende werkzaamheden;
• in een 10%-gebied zijn de archeologische waarden onbekend. In deze gebieden wordt een proefonderzoek aanbevolen;
• een 50%-gebied is archeologisch waardevol met een hoge verwachtingskans;
• een 90%-gebied is zeer waardevol.

Toetsing plangebied
Uit de archeologische waardenkaart blijkt dat het grootste deel van het plangebied in de zone ligt met 10%-waardering. Ter plaatse is de trefkans op archeologische vondsten onbekend c.q. laag.

Figuur 6.18 Uitsnede archeologische waarderingskaart

Een bekende locatie in het plangebied heeft betrekking op de voormalige Emailfabriek Gelria (in figuur 6.12 aangegeven als nr. 408, waardering 50%). Het betreft industrieel vastgoed waarvan niet duidelijk is in hoeverre de oude fabriek is verdwenen tijdens de sloop en tijdens de nieuwbouw van het huidige metaalgroothandelsbedrijf. Het betreft hier echter belangrijk industrieel erfgoed en bij een bodemverstoring is het van belang dat archeologisch onderzoek plaatsvindt om de fabriek in kaart te brengen.

Een andere bekende locatie binnen het plangebied betreft de zandrug de Langenberg (in figuur 6.12 aangegeven als nr. 402, waardering 50%). Doordat deze zandrug langer en groter is dan de andere zandruggen in de omgeving, heeft deze de naam Langenberg gekregen.
Voor zover bekend is hier geen historische bebouwing te verwachten, behalve op het meest westelijke puntje bij de Apeldoornseweg (buiten het plangebied).
De Langenberg is met de zandruggen Nieuwstad (nr. 403 ) en de Wiessenberg (nr. 401) verbonden door de Gatendijk om het achterland te beschermen tegen het IJsselwater. Hoewel er niks over bekend is, bestaat de mogelijkheid dat hier al in de prehistorie bewoning is geweest.

Op de verbeelding en in de planregels zijn beide zones Emailfabriek (nr. 408) en zandrug de Langenberg (nr. 402) voorzien van een archeologische bestemming (zie verder paragraaf 7.2.3.2). Met de beschermende regelingen, zoals opgenomen in de bestemming 'Waarde - Archeologie', worden belangrijke negatieve effecten voorkomen.

Verkabelingstracé
Ten behoeve van de verkabeling is een bureaustudie archeologie uitgevoerd (zie bijlage 25). Uit dit onderzoek is gebleken dat het verkabelingstracé aan de westzijde is gelegen binnen het bestemmingsplan Kom Hattem. Hier is binnen een deel van het tracé aan de uiterste westzijde sprake van een dubbelbestemming 'Archeologie'. De maximale verstoringsgrenzen van de dubbelbestemming is 100 m2 en 50 cm onder maaiveld. Aan de westzijde van het tracé wordt deze waarde overschreden.

In het midden van het plangebied loopt het tracé door het bedrijventerrein Het Veen. In de gelijknamige beheersverordening is geen sprake van een dubbelbestemming archeologie. Aan de oostzijde loopt het tracé door het bestemmingsplan Uiterwaarden. Ook hier is aan de oostzijde van het tracé sprake van een dubbelbestemming 'Archeologie'. Hier worden de kabels echter aangelegd door middel van gestuurde boringen en zal geen open ontgraving plaatsvinden.

Op basis van de resultaten van het bureauonderzoek wordt geadviseerd om in het deel van het plangebied met een hoge verwachting een inventariserend veldonderzoek uit te voeren in de vorm van een verkennend booronderzoek. Dit veldonderzoek heeft tot doel informatie te verkrijgen over de bodemopbouw en de mate van verstoring. Hiermee kan de archeologische verwachting worden getoetst en waar nodig aangepast worden. In het oosten van het plangebied is dit onderzoek niet nodig, aangezien binnen de zone met een hoge verwachting geen open ontgravingen plaatsvinden. Geadviseerd wordt binnen het deel van het plangebied met een hoge verwachting aan de westzijde elke 25 meter een boring te plaatsen. Met een lengte van circa 300 meter binnen deze zone komt dat neer op 12 boringen.

Toets bevoegd gezag
De conceptrapportage van het bureauonderzoek Archeologie en het advies voor nader onderzoek is voorgelegd aan gemeente Hattem. Deze heeft op 9 maart 2022 laten weten in te stemmen met de bevindingen en het uitvoeren van een inventariserend veldonderzoek waarbij is voorgesteld de boringen om de 25 meter te doen. Dit voorstel is overgenomen in het eindrapport van het onderzoek.

7.2.1 Inhoud en opzet

Het Chw bestemmingsplan 't Veen bestaat uit een verbeelding, regels en een toelichting (met bijbehorende bijlagen). De verbeelding en de regels vormen tezamen het juridisch bindende gedeelte van het bestemmingsplan. Beide plandelen worden in onderlinge samenhang bezien en toegepast.

Op de verbeelding zijn de bestemmingen aangewezen. Aan deze bestemmingen zijn bouwregels en regels betreffende het gebruik gekoppeld. De toelichting heeft geen rechtskracht, maar vormt een belangrijk onderdeel en de onderbouwing van het plan. De toelichting van dit bestemmingsplan geeft een weergave van de beweegredenen, de onderzoeksresultaten en de beleidsuitgangspunten die aan het bestemmingsplan ten grondslag liggen. Tot slot is de toelichting van wezenlijk belang voor een juiste interpretatie en toepassing van het Chw bestemmingsplan.

De juridische regeling bestaat uit 5 hoofdstukken.

7.2.2 Hoofdstuk 1 Begrippen en wijze van meten

In Hoofdstuk 1 zijn de begrippen en wijze van meten opgenomen die nodig zijn voor een goede uitleg van de regels. Een aantal begrippen is overgenomen uit de SVBP 2012, het overgrote deel sluit aan op de bestemmingsplannen in Hattem en een aantal nieuwe die voortvloeien uit de regels voor het Chw bestemmingsplan of specifieke beleidsuitgangspunten voor 't Veen.

7.2.3 Hoofdstuk 2 Bestemmingsregels

De opbouw van de regels van de verschillende bestemmingen is overal hetzelfde, sluit aan op de SVBP 2012 en is als volgt:

• Bestemmingsomschrijving: in dit onderdeel worden de toegestane doeleinden en het toegestane gebruik omschreven.
• Bouwregels: hierin worden de regels voor wat betreft het bouwen uitgewerkt.
• Nadere eisen: in deze bepaling is opgenomen dat burgemeester en wethouders nadere eisen kunnen stellen inzake de plaats en afmeting van gebouwen, bijvoorbeeld in het kader van een goede woonsituatie, de verkeersveiligheid, de sociale veiligheid of de gebruiksmogelijkheden van de aangrenzende gronden. Deze bepaling maakt het mogelijk voor het gemeentebestuur om waar nodig sturing te geven aan de ruimtelijke ontwikkeling.
• Afwijken van de bouwregels: in dit onderdeel kan bij omgevingsvergunning worden afgeweken van de bouwregels, waarmee ruimere bouwmogelijkheden kunnen worden gegeven.
• Specifieke gebruiksregels: in dit onderdeel kunnen enkele specifieke ongewenste gebruiksmogelijkheden worden uitgesloten.
• Afwijken van de gebruiksregels: in dit onderdeel zijn mogelijkheden voor het bij omgevingsvergunning afwijken van de gebruiksregels opgenomen, bijvoorbeeld voor het toestaan van aan-huis-gebonden-bedrijven.
• Omgevingsvergunning voor het uitvoeren van werken, geen bouwwerken zijnde en werkzaamheden: dit onderdeel is bijvoorbeeld van toepassing op de dubbelbestemmingen.
• Omgevingsvergunning voor het slopen van een bouwwerk: dit onderdeel komt niet voor in dit Chw bestemmingsplan.
• Wijzigingsbevoegdheid: in dit onderdeel kunnen mogelijkheden worden opgenomen voor het wijzigen van de bestemming. In dit Chw bestemmingsplan is geen wijzigingsbevoegdheid opgenomen. Overigens vervallen wijzigingsbevoegdheden bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Als er voor 't Veen behoefte is aan wijziging van het plan op onderdelen door het college, kan de raad voor bepaalde delen van het plangebied of onderdelen van de regels een delegatiebesluit nemen. Binnen de kaders van dat besluit kan het college het Chw bestemmingsplan vervolgens aanpassen. Voor deze procedure is dezelfde procedure van toepassing als voor dit plan, alleen vindt vaststelling plaats door het college in plaats van door de raad.

In het plangebied van dit Chw bestemmingsplan komen de volgende bestemmingen en dubbelbestemmingen voor.

7.2.4 Hoofdstuk 3 Ontwikkelingsregels

In dit hoofdstuk zijn de regels opgenomen voor de ontwikkeling van de drie deelgebieden van 't Veen: Bosmilieu, Dijkmilieu en Tuindorpmilieu. Elk deelgebied is gekoppeld aan een gebiedsaanduiding: 'overige zone - bosmilieu', 'overige zone - dijkmilieu' en 'overige zone - tuindorpmilieu'. Per deelgebied is een set 'ontwikkelingsregels' opgenomen die van toepassing zijn als er initiatieven zijn in 't Veen. De laag met ontwikkelingsregels is over de bestaande situatie gelegd. Dit betekent dat zolang er geen ontwikkelingen zijn, de regels voor bestaand van toepassing zijn. De regels per deelgebied zijn als volgt opgebouwd:

• Toepassingsbereik: hierin wordt aangegeven voor welk deelgebied de regels gelden.
• Gewenste functies: de toekomstige functies voor 't Veen zijn hierin opgenomen. Het gaat hier voornamelijk om wonen, maar daarnaast zijn ook bedrijfsmatige functies toegestaan zoals aan huis verbonden beroepen en bedrijven, lichte bedrijvigheid en maatschappelijke voorzieningen. Detailhandel en horeca zijn uitsluitend toegestaan als ondergeschikte functie. Het is niet de bedoeling dat hier winkels en horecabedrijven komen, die passen beter in de stad.
• Ambities en uitgangspunten: de algemene ambitie voor 't Veen staat beschreven en vervolgens de ambities en uitgangspunten per deelgebied. Deze zijn nader uitgewerkt in de beleidsregel Afwegingskader initiatieven t Veen De veencirculator .
• Vergunningplicht gebruikswijziging: transformatie/ontwikkeling is alleen mogelijk indien een omgevingsvergunning voor een bestemmingsplanactiviteit voor de gewenste transformatie wordt verleend. Hierbij wordt getoetst aan de gestelde ambities en uitgangspunten die in de regels zijn opgenomen en de uitwerking daarvan in het afwegingskader: de beleidsregel Afwegingskader initiatieven t Veen De veencirculator.
• Bouwregels: er mag worden gebouwd voor een bepaalde functie als de eerder genoemde omgevingsvergunning voor een bestemmingsplanactiviteit is verleend. Een aantal bouwregels, zoals voor bijbehorende bouwwerken en overige bouwwerken, zoals erf- en terreinafscheidingen, zijn rechtstreeks opgenomen in de bouwregels. Voor het bouwen van hoofdgebouwen is een open norm opgenomen. Bebouwing moet namelijk passen in het gewenste straat- en bebouwingsbeeld voor het betreffende deelgebied in 't Veen. De uitleg van deze open norm is opgenomen in Stap 3 van de beleidsregel Veencirculator, het onderdeel Ruimtelijk afwegingskader (beeldkwaliteit). Bij de beoordeling van de vergunningaanvraag wordt getoetst of aan dit ruimtelijk afwegingskader wordt voldaan. De bouwregels zijn alleen van toepassing als de omgevingsvergunning voor de bestemmingsplanactiviteit is verleend.
• Beoordelingsregels: voordat de omgevingsvergunning voor de bestemmingsplanactiviteit wordt verleend moet voldaan worden aan een aantal voorwaarden. Een vergunning kan alleen worden verleend indien voldaan wordt aan een aantal voorwaarden. De eerste toets is aan het afwegingskader, daarnaast moet worden voldaan aan de randvoorwaarden die in dit lid zijn genoemd. Indien niet aan al deze voorwaarden wordt voldaan dan wordt de vergunning geweigerd.
• Participatie: in deze bepaling is het creëren van een zo breed mogelijk draagvlak voor de ontwikkeling onder bewoners, gebruikers en eigenaren in de directe omgeving van de locatie van de ontwikkeling vastgelegd.
• Kostenverhaal: In dit artikel is bepaald dat kostenverhaal plaatsvindt conform het systeem van de Aanvullingswet Grondeigendom Omgevingswet. In Hoofdstuk 8 wordt dit systeem uitgelegd. De regels zijn van toepassing voor alle deelgebieden en zijn gekoppeld aan de gebiedsaanduiding 'wetgevingzone - exploitatiegebied'.

7.2.5 Hoofdstuk 4 Algemene regels

Hoofdstuk 4 gaat in op de algemene regels die op vrijwel het hele plangebied van toepassing zijn. Het betreft de anti-dubbeltelregel en algemene bouwregels, mogelijkheden voor afwijkingen en een regeling voor parkeren (aansluitend bij het parapluplan parkeren dat eerder is vastgesteld).

7.2.6 Hoofdstuk 5 Overgangs- en Slotregels

Het overgangsrecht en de naam van het Chw bestemmingsplan zijn opgenomen in dit hoofdstuk. Bij de inhoud van het overgangsrecht is aangesloten op de tekst die is opgenomen in de artikelen 3.2.1 en 3.2.2 van het Besluit ruimtelijke ordening. Op basis van die artikelen moet het overgangsrecht conform worden opgenomen in een bestemmingsplan.

8.4.1 Begrenzing kostenverhaalsgebied

De begrenzing van het kostenverhaalsgebied komt overeen met de begrenzing van het gebied waarvoor een transformatiemogelijkheid is geboden in het Chw bestemmingsplan. Een aantal percelen, die recentelijk zijn herbouwd dan wel waarvan duidelijk is dat die niet zullen transformeren naar een andere functie en waarvan duidelijk is dat er voor die locaties geen bouwinitiatieven te verwachten zijn, is niet meegenomen in de begrenzing van het kostenverhaalsgebied.

8.4.2 Bovenwijkse kosten

Binnen de begrenzing van het kostenverhaalsgebied liggen geen bovenwijkse doorgaande verkeerswegen: alle verkeerswegen wikkelen het bestemmingsverkeer van en naar het gebied af en het doorgaande verkeer zit op de Apeldoornseweg. Er zijn dan ook geen kosten opgenomen in het kostenplafond die vallen onder de categorie bovenwijkse kosten.

Wel ligt in het kostenverhaalsgebied het ondergrondse kabeltracé. De kosten van het ondergronds brengen van de hoogspanningsleidingen worden buiten de gebiedsbegroting om gefinancierd.

8.4.3 Inrichting openbare ruimte

Uitgangspunt is dat de gemeente alle openbare ruimte in het kostenverhaalsgebied realiseert op basis van de in de regels aangegeven verhouding tussen uitgeefbaar en niet-uitgeefbaar. Ter duiding van de hoogte van het kostenplafond is daarbij ook aangegeven wat de verhouding is tussen de inrichtingselementen van de openbare ruimte: verharding, water of groen. Ook is in het stedenbouwkundig plan en het handboek inrichting openbare ruimte het kwaliteitsniveau van de inrichting van de openbare ruimte aangegeven. Deze elementen zijn eveneens van belang bij de bepaling van het kostenplafond. Bij de indiening van een aanvraag omgevingsvergunning zullen praktische afspraken gemaakt worden tussen de gemeente en de aanvrager van de omgevingsvergunning. Daarbij is het voorstelbaar dat de openbare ruimte in de directe woonomgeving door de grondeigenaar wordt gerealiseerd, gelijktijdig met de realisatie van het bouwplan voor de kavel. Met name geldt dit voor het parkeren, trottoirs en buurt- en blokgroen.

8.4.4 Kostenplafond

Op basis van de keuzes ten aanzien van de begrenzing van het kostenverhaalsgebied, de bovenwijkse kosten en het bij de structuur passende aangenomen grondgebruik voor de inrichting van de openbare ruimte, is het maximum van de globaal te verhalen kosten voor het gehele kostenverhaalsgebied bepaald.

8.4.5 Bijdragen per activiteit

Voor het maximum van de te verhalen kosten per activiteit is uitgegaan van de Nota Grondprijzen 2021 van de gemeente Hattem.

8.4.6 Eindafrekening

De gemeente Hattem hecht er waarde aan dat het kostenverhaalsgebied volledig ontwikkeld wordt en dat alle grondeigenaren die (her)ontwikkelen meebetalen aan het kostenverhaal ten behoeve van de inrichting van de openbare ruimte. Om die reden is ervoor gekozen dat de eindafrekening opgemaakt wordt op het moment dat alle percelen zijn (her)ontwikkeld dan wel wanneer alle grondeigenaren schriftelijk hebben aangegeven niet te zullen transformeren in de periode 2023-2033.

9.1.1 Participatiebijeenkomsten

Participatie is een belangrijke pijler binnen de Omgevingswet. Vroegtijdig samenwerken vergroot de kwaliteit van oplossingen en zorgt ervoor dat verschillende perspectieven, kennis en creativiteit direct op tafel komen. Deze nieuwe rol past perfect binnen de Participatiecode die de raad van de gemeente Hattem in mei 2017 heeft vastgesteld. Uitgangspunt daarin is de inwoners uitgebreid en op een andere wijze te betrekken bij de gemeentelijke plan- en besluitvorming en meer ruimte te geven aan eigen initiatieven.

Doel van de participatie is in eerste instantie (voordat met het opstellen van het Chw bestemmingsplan wordt gestart) het inventariseren en zoveel mogelijk verwerken van de wensen van inwoners, ondernemers en organisaties voor het buitengebied van Hattem. Het Chw bestemmingsplan biedt ook ruimte voor nieuwe thema's, zoals duurzaamheid en gezondheid. Met diverse stakeholders en ketenpartners zijn gesprekken gevoerd over het Chw bestemmingsplan.

Een overzicht van de bijeenkomsten en voorlichting is als bijlage 28 opgenomen in de toelichting.

9.1.2 Concept-bestemmingsplan

Het concept-bestemmingsplan is in het najaar van 2021 gedeeld met inwoners, bedrijven en ketenpartners. Er is een digitale bijeenkomst georganiseerd waar mensen vragen konden stellen over het plan. Naar aanleiding van het concept is een aantal reacties binnengekomen. Deze zijn voorzien van een gemeentelijke reactie en gedeeld met de betreffende personen en bedrijven.

In december 2022 is een inloopdag georganiseerd voor medewerkers van de gemeente en ketenpartners. Naar aanleiding hiervan is een aantal wijzigingen doorgevoerd in het plan en de beleidsregels.

9.1.3 Ontwerpbestemmingsplan

Het ontwerp Chw bestemmingsplan doorloopt de in de Wet ruimtelijke ordening (Wro) opgenomen formele bestemmingsplanprocedure. Dit betekent dat het ontwerp-Chw bestemmingsplan gedurende zes weken ter inzage wordt gelegd. Een ieder krijgt de gelegenheid voor het indienen van zienswijzen.

9.1.4 Vaststellingsfase

Ten aanzien van eventuele ingekomen zienswijzen wordt een gemeentelijk standpunt ingenomen in de zienswijzennota. Het resultaat van de zienswijzennota wordt verwerkt in het vast te stellen bestemmingsplan. De indieners van de zienswijzen worden hiervan op de hoogte gesteld. De gemeenteraad stelt het Chw bestemmingsplan al dan niet gewijzigd vast.

Tot slot is tegen de vaststelling van het Chw bestemmingsplan beroep mogelijk bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State.

9.2.1 Preventieve handhaving

Preventieve handhaving heeft als doel om op voorhand overtreding van het Chw bestemmingsplan te voorkomen. Voor een doelmatige handhaving van een actueel bestemmingsplan dient aan een aantal (algemene) voorwaarden voldaan te worden:

• 1. Voorlichting
  Duidelijkheid verschaffen over de inhoud en de doelstellingen van het bestemmingsplan. Voorlichting heeft een groter effect wanneer per doelgroep de nadruk wordt gelegd op specifieke facetten uit het bestemmingsplan. Bijvoorbeeld door middel van het opstellen van een folder voor de huidige bewoners en gebruikers van het plangebied kan het draagvlak voor het bestemmingsplan vergroot worden. In de folder kan in algemene zin worden aangegeven wat het bestemmingsplan betekent.
  Ook kan vermeld worden welke activiteiten aan een omgevingsvergunning voor aanlegactiviteiten zijn gebonden. Voor vragen en inlichtingen kan de naam van een contactpersoon worden vermeld.
• 2. Klachtenregistratie
  Door toepassing van een (geautomatiseerd) klachtenregistratiesysteem kunnen de binnengekomen klachten worden geregistreerd. Door het halfjaarlijks opstellen van een trendrapport kan inzicht verschaft worden in hoe vaak een bepaald soort klacht binnenkomt.
• 3. Toezicht
  Structurele controle in het veld heeft consequenties voor de inzet van personeel. Er zal tijd beschikbaar moeten worden gesteld voor regelmatige controles in het buitengebied. In dit kader kan een afstemming tussen ruimtelijke ordenings- en milieucontroles mogelijk worden gemaakt door het geïntegreerd opstellen van een handhavingprogramma. De buitendienst ambtenaar dient herkenbaar te zijn, bijvoorbeeld door het beschikbaar stellen van speciale kleding of een auto met opschrift van de gemeente.
• 4. Financiële maatregelen
  Zoals de verplichting extra legeskosten te betalen als pas achteraf een vergunning wordt aangevraagd of het verbinden van legeskosten aan de afgifte van een gedoogbeschikking.
• 5. Heldere lijn
  Door een eenduidige lijn te brengen in de gedragingen van de gemeente, kan het optreden tegen overtredingen gemakkelijker gemotiveerd worden. Er ontstaat meer draagvlak voor het bestemmingsplan, omdat op gelijke wijze tegen gelijke gevallen wordt opgetreden.

9.2.2 Repressieve handhaving

Handhaving kan plaatsvinden door publiekrechtelijk, privaatrechtelijk of strafrechtelijk optreden. Deze vormen van handhaving zijn repressief van karakter. Hiermee wordt bedoeld dat de gemeente middelen heeft waarmee zij naleving kan afdwingen of tegen normafwijkend gedrag correctief kan optreden. De repressieve handhavingmiddelen worden hierna kort beschreven.

• 1. Publiekrechtelijke handhaving
  Deze vorm van handhaving bestaat uit het toepassen van bestuursdwang of het opleggen van een dwangsom. Bestuursdwang omvat het doen wegnemen of herstellen van hetgeen in strijd is met de te handhaven regels of verplichtingen die uit de regels volgen. Dit houdt meestal in, dat illegaal gebouwde bouwwerken worden afgebroken en illegaal gebruik van gronden en opstallen wordt beëindigd.
  Het kan ook gaan om het beletten van een overtreding; in dat geval heeft een aanzegging tot bestuursdwang een preventieve werking. Voordat tot bestuursdwang wordt overgegaan, moet sprake zijn van een volledige belangenafweging van het belang van de overtreder tegen het openbare belang.
• 2. Privaatrechtelijke handhaving
  Een overheidsorgaan kan slechts in bepaalde gevallen privaatrechtelijk optreden in geval van een overtreding van een bestemmingsplan. Bij deze vorm van handhaving moet sprake zijn van een privaatrechtelijke relatie tussen de overheid en de burger.
  Dit kan het geval zijn doordat het overheidsorgaan eigenaar is van grond of gebouwen, als een privaatrechtelijke overeenkomst bestaat bij verkoop of erfpacht of als sprake is van een jegens de overheid onrechtmatige daad. Hierbij moet het belang van een overheidsorgaan geschaad worden, het enkel overtreden van een voorschrift is niet voldoende.