Kendix-terrein

5.7 Archeologie

Vigerende wetgeving

De huidige juridische basis voor het omgaan met archeologische waarden is de Wet op de Archeologische Monumentenzorg (WAMZ). In 1998 is het Verdrag van Valletta door de Staten Generaal geratificeerd. Dit verdrag is in de Wet op de Archeologische Monumentenzorg verankerd, die officieel inwerking is getreden op 1 september 2007, ondermeer als wijziging op de Monumentenwet 1988. Hierin is geregeld dat bij ruimtelijke ontwikkelingen de cultuurhistorische en archeologische waarden een onlosmakelijk onderdeel van de belangenafweging dienen te zijn. Gemeenten dienen in het kader van deze wetgeving een archeologiebeleid op te stellen. De gemeente Waalre is momenteel bezig met het opstellen van een archeologiebeleid1 . De Erfgoedkaart van SRE Milieudienst die deel gaat uitmaken van het beleid is momenteel al te raadplegen via de website van de SRE Milieudienst2.

Bij het aantreffen van archeologische waarden vindt een waardestelling plaats met inachtneming van de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie ofwel KNA, op grond waarvan een selectieadvies wordt opgesteld. Indien in een plangebied archeologische waarden aanwezig zijn, neemt de gemeente een besluit ten aanzien van de eventuele behoudenswaardigheid van deze waarden (selectiebesluit). Indien de waarden niet behoudenswaardig zijn, zijn geen verdere archeologische maatregelen noodzakelijk. Indien de waarden wel behoudenswaardig zijn, dient te worden beslist welke beheersmaatregelen genomen zullen worden. Hierbij genieten bescherming en inpassing de voorkeur. Indien behoud ter plaatse (in situ) niet mogelijk is, kunnen de archeologische waarden veilig gesteld worden door middel van een opgraving of archeologische begeleiding (ex situ).

Archeologische waarde van het plangebied

In het kader van de zorgplicht voor het archeologisch erfgoed is reeds in 2007 een bureauonderzoek3 uitgevoerd, waarbij een archeologische verwachting voor het plangebied is opgesteld. Uit het bureauonderzoek bleek dat, ondanks dat het plangebied op de IKAW binnen een niet gekarteerd terrein ligt en de bodem ter plaatse mogelijk reeds verstoord is, niet uitgesloten kan worden dat er sporen van bewoning vanaf de Steentijd tot aan de Romeinse Tijd aangetroffen kunnen worden. Deze verwachting is gebaseerd op de aanwezigheid van een esdek, nabijgelegen monumenten en geregistreerde archeologische vondstmeldingen van ondermeer aardewerk.

Hierop volgend heeft ArcheoPro een Inventariserend VeldOnderzoek (IVO) uitgevoerd in de vorm van karterende boringen. Het booronderzoek had als doel om de intactheid van de bodem te onderzoeken en eventueel aanwezige archeologische waarden in kaart te brengen. Dit booronderzoek toonde aan dat delen van het plangebied verstoord waren, maar dat er op sommige plekken ook nog intacte enkeerdbodems aanwezig waren (langs de westgrens van het plangebied en op het zuidoostelijke terreindeel). Er werden geen archeologische indicatoren aangetroffen.

Anno 2011 is in overleg met Novaform en SRE Milieudienst (adviseur gemeente Waalre)4 besloten tot het actualiseren van het bureauonderzoek5 , dat reeds vier jaar geleden is opgesteld maar pas in november 2011 aan de SRE is voorgelegd ter beoordeling. Er was hierdoor sprake van een te grote discrepantie tussen de eisen die aan het bureauonderzoek werden gesteld in 2007 en 2011 conform de KNA, alsook tussen de (in tussen gewijzigde) archeologische inzichten. In het geactualiseerde bureauonderzoek, dat conform KNA 3.2 opgesteld wordt, zullen daarom ook de Middeleeuwen en Nieuwe Tijd besproken worden. Dit is belangrijk omdat het plangebied binnen de historische dorpskern Waalre (een AMK-terrein) is gelegen, waardoor er ook kans is op het aantreffen van resten uit de voorgenoemde periode. Daarnaast ligt het plangebied conform de Erfgoedkaart van de gemeente Waalre6 in een gebied met een hoge archeologische verwachting (categorie 4). Het merendeel van het plangebied ligt tevens in een terrein van archeologische waarde (categorie 2, dorpskern Waalre). Het doel van het actualiseren van het bureauonderzoek is om tot een aangescherpte, specifieke archeologische verwachting voor het plangebied te komen, waarmee een advies inzake het vervolgtraject kan worden opgesteld.

Met SRE Milieudienst is tevens afgesproken dat, in afwachting van het geactualiseerde bureauonderzoek, het ontwerpbestemmingsplan reeds doorgang kan vinden als het gehele plangebied een archeologische dubbelbestemming krijgt. Hiermee wordt formeel vastgelegd dat ingrepen in het plangebied onderhevig zijn aan archeologisch onderzoek.

Conclusie

Aangezien er mogelijk sprake is van archeologische waarden binnen het plangebied, is er een dubbelbestemming 'Waarde-Archeologie' opgenomen in het bestemmingsplan, met daaraan gekoppeld beperkingen ten aanzien van de omgevingsvergunning.